Nunc Dimittis
Trong kho tàng văn học và thánh ca Cơ Đốc giáo, có những phân đoạn Kinh Thánh ngắn nhưng cô đọng một sức mạnh thuộc linh khôn tả, trở thành nguồn cảm hứng cho hàng thế kỉ. “Nunc Dimittis” là một trong những phân đoạn như vậy. Đây không chỉ là một bài ca, một lời cầu nguyện, mà là tấm lòng thổ lộ của một con người đã trọn đời chờ đợi và cuối cùng được thỏa nguyện khi gặp gỡ Đấng Mê-si. Bài viết nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá ý nghĩa, bối cảnh, và sự ứng dụng sâu sắc của “Nunc Dimittis” trong đời sống tin kính ngày nay.
“Nunc Dimittis” là cụm từ mở đầu bằng tiếng La-tinh của bài ca chúc tụng của Simêôn, được chép trong Lu-ca 2:29-32. Nguyên văn La-tinh bắt đầu: “Nunc dimittis servum tuum, Domine, secundum verbum tuum in pace”, dịch ra tiếng Việt là: “Lạy Chúa, bây giờ Chúa cho tôi tớ Chúa được qua đời bình an theo như lời Chúa” (Lu-ca 2:29).
Bối cảnh được chép ngay sau sự kiện Chúa Giê-xu giáng sinh. Theo luật pháp Môi-se, Ma-ri và Giô-sép đem con trẻ Giê-xu lên đền thờ Giê-ru-sa-lem để dâng cho Chúa, đồng thời dâng của lễ (một cặp chim cu hay hai con bò câu non) vì họ là gia đình nghèo (Lu-ca 2:22-24; Lê-vi Ký 12:1-8). Tại đây, họ gặp một người tên là Simêôn.
“Vả, ở thành Giê-ru-sa-lem, có một người công bình tin kính tên là Si-mê-ôn, trông đợi sự yên ủi của Y-sơ-ra-ên, và Đức Thánh Linh ngự trên người. Đức Thánh Linh đã bảo trước cho người biết mình sẽ không thấy sự chết trước khi thấy Đấng Christ của Chúa. Người bởi Đức Thánh Linh cảm động vào đền thờ, lúc cha mẹ đem con trẻ Giê-xu đến, để làm trọn cho Ngài các thường lệ mà luật pháp đã định.” (Lu-ca 2:25-27)
Simêôn là hình ảnh tiêu biểu của “số sót lại trung tín” của Y-sơ-ra-ên – những người sống trong sự trông đợi chân thật và tin cậy vào lời hứa của Đức Chúa Trời. Ông không chỉ “công bình” (δίκαιος, *dikaios*) – sống đúng theo luật pháp – mà còn “tin kính” (εὐλαβής, *eulabēs*) – mang lòng kính sợ Chúa sâu sắc. Đặc biệt, ông “trông đợi sự yên ủi của Y-sơ-ra-ên” – ám chỉ trọn vẹn lời tiên tri về Đấng Mê-si (Ê-sai 40:1, 61:2). Đức Thánh Linh ngự trên và dẫn dắt ông, cho thấy đời sống thuộc linh mật thiết khác thường.
Hãy cùng phân tích từng câu trong bài ca đầy quyền năng này:
1. Câu 29: “Lạy Chúa, bây giờ Chúa cho tôi tớ Chúa được qua đời bình an theo như lời Chúa.”
- “Bây giờ…” (Nunc / Ἄρτι - Arti): Chỉ một thời khắc trọn vẹn, đỉnh điểm của cả cuộc đời chờ đợi. Sự trông đợi đã kết thúc, niềm vui được trọn vẹn.
- “Cho… được qua đời” (Dimittis / Ἀπολύεις - Apolyeis): Động từ Hy Lạp ἀπολύω (apolyō) không chỉ có nghĩa “cho phép ra đi” mà còn mang nghĩa “giải phóng”, “thả tự do”. Simêôn xem sự sống trong thân thể này như sự phục vụ, và giờ đây, sau khi hoàn thành sứ mạng, ông được giải phóng cách bình an.
- “Theo như lời Chúa”: Đây là đức tin nơi sự thành tín của Đức Chúa Trời. Đức Thánh Linh đã hứa với ông (câu 26), và giờ lời hứa ấy được ứng nghiệm. Đời sống ông là minh chứng cho châm ngôn: “Đức Giê-hô-va chẳng hề tiếc lời hứa của Ngài” (Giô-suê 21:45).
2. Câu 30: “Vì con mắt tôi đã thấy sự cứu rỗi của Chúa.”
Simêôn không nói “tôi đã thấy Đấng Cứu Rỗi” (dù điều đó đúng), mà là “sự cứu rỗi” (τὸ σωτήριόν σου, *to sōtērion sou*). Trong tiếng Hy Lạp, từ này nhấn mạnh đến công cuộc cứu rỗi, sự giải cứu mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn. Ông nhìn thấy nơi Hài Nhi Giê-xu cả một chương trình cứu chuộc cho nhân loại. Sự cứu rỗi này, đối với Cựu Ước, là điều được các tiên tri chiêm ngưỡng từ đằng xa (I Phi-e-rơ 1:10-12).
3. Câu 31: “Mà Chúa đã sửa soạn trước mặt muôn dân.”
Sự cứu rỗi này không phải là một ý tưởng bí mật hay đặc quyền của một nhóm nhỏ. Đức Chúa Trời đã “sửa soạn” (ἡτοίμασας, *hētoimasas*) – một hành động có chủ đích, công khai “trước mặt muôn dân”. Điều này ứng nghiệm lời tiên tri Ê-sai: “Hết thảy các nước sẽ nhóm lại cùng nhau, các dân tộc sẽ đến” để nhìn xem sự cứu rỗi của Đức Chúa Trời (Ê-sai 52:10).
4. Câu 32: “Là ánh sáng để soi các dân ngoại, và vinh quang của dân Y-sơ-ra-ên Chúa.”
Đây là trọng tâm thần học của bài ca. Simêôn, dưới sự cảm động của Đức Thánh Linh, đã tuyên bố hai chức vụ then chốt của Đấng Mê-si:
- “Ánh sáng để soi các dân ngoại” (φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν, *phōs eis apokalypsin ethnōn*): Chúa Giê-xu là Ánh Sáng cho thế gian (Giăng 8:12), phá tan sự tối tăm của tội lỗi và sự chết nơi các dân tộc không thuộc về Y-sơ-ra-ên. Điều này trực tiếp ứng nghiệm lời tiên tri Ê-sai: “Ta sẽ khiến ngươi nên ánh sáng của các dân ngoại, hầu cho sự cứu rỗi của ta được cùng đến đầu cùng đất” (Ê-sai 49:6).
- “Vinh quang của dân Y-sơ-ra-ên Chúa” (δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ, *doxan laou sou Israēl*): Từ “vinh quang” (δόξα, *doxa*) trong Kinh Thánh thường chỉ về sự hiện diện đầy uy nghi, vinh hiển của chính Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu chính là sự hiện diện vinh hiển của Đức Chúa Trời giữa dân Ngài (Ê-sai 60:1; Giăng 1:14). Ngài là đỉnh cao của mọi lời hứa, là niềm kiêu hãnh thánh khiết và nguồn vinh hiển đích thực của Y-sơ-ra-ên.
Lời tiên tri này của Simêôn phá vỡ mọi quan niệm hẹp hòi về một Đấng Mê-si chỉ dành cho người Do Thái. Ngài là Đấng Cứu Thế cho toàn thế giới, hoàn thành mục đích nguyên thủy của Đức Chúa Trời cho Áp-ra-ham: “Các dân tộc trên thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước” (Sáng Thế Ký 12:3).
“Nunc Dimittis” không chỉ là một bài ca lịch sử, mà còn là khuôn mẫu cho một đời sống tin kính trọn vẹn.
1. Sống Với Sự Trông Đợi Thuộc Linh (The Attitude of Godly Expectation):
Simêôn sống với một niềm hy vọng rõ ràng: “trông đợi sự yên ủi của Y-sơ-ra-ên”. Đời sống Cơ Đốc nhân cũng phải là một đời sống hướng về tương lai, trông đợi sự trở lại của Chúa Giê-xu Christ (Tít 2:13). Sự trông đợi này không làm chúng ta thụ động, mà giúp chúng ta sống tinh tấn, thánh sạch và có mục đích trong hiện tại (I Giăng 3:3).
2. Được Đầy Dẫy và Dẫn Dắt Bởi Đức Thánh Linh:
Simêôn được mô tả là người có Đức Thánh Linh ngự trên, bảo trước và cảm động. Điều này nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc được đầy dẫy Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18), để có sự nhạy bén thuộc linh nhận biết công việc và sự dẫn dắt của Ngài trong từng chi tiết cuộc đời.
3. Thỏa Lòng và Sẵn Sàng “Ra Đi” (Contentment and Readiness):
Thái độ “bây giờ tôi có thể ra đi bình an” của Simêôn phản chiếu một tấm lòng thỏa nguyện trọn vẹn trong Chúa. Ông không còn ham muốn gì khác ngoài việc đã thấy Chúa Cứu Thế. Đối với chúng ta, đây là bài học về sự thỏa lòng: Khi Chúa Giê-xu là kho báu lớn nhất của chúng ta (Ma-thi-ơ 13:44), chúng ta có thể bình an trong mọi hoàn cảnh, và sẵn sàng cho giây phút cuối cùng của đời sống hoặc sự trở lại của Ngài.
4. Nói Lời Tiên Tri và Làm Chứng về Chúa Cứu Thế:
Sau bài ca, Simêôn nói tiên tri trực tiếp với Ma-ri về số phận của con trẻ và nỗi đau bà sẽ chịu (Lu-ca 2:34-35). Ông không ngần ngại công bố lẽ thật. Chúng ta được kêu gọi để, trong quyền năng của Đức Thánh Linh, làm chứng về Chúa Giê-xu – là Ánh Sáng cho mọi dân tộc và là Vinh Quang duy nhất – cho gia đình, bạn bè và thế giới xung quanh (Công Vụ 1:8).
5. Nhìn Thấy “Sự Cứu Rỗi” Trong Những Điều Nhỏ Bé:
Simêôn nhìn thấy “sự cứu rỗi của Đức Chúa Trời” trong một Hài Nhi bình thường của một gia đình nghèo. Điều này dạy chúng ta có cái nhìn của đức tin. Chúng ta có nhận ra công việc vĩ đại của Đức Chúa Trời trong những phương cách bình thường, thậm chí khiêm nhường không? Có nhìn thấy sự cứu rỗi và phước hạnh Ngài trong Lời Chúa, trong sự nhóm lại, trong sự cầu nguyện hằng ngày không?
“Nunc Dimittis” của Simêôn thực sự là bài ca của một đời sống được viên mãn trong Chúa. Nó kết thúc chuỗi những bài ca giáng sinh (Bài Ca của Ma-ri – Magnificat, Bài Ca của Xa-cha-ri – Benedictus) và mở ra một chương mới trong lịch sử cứu rỗi. Simêôn đại diện cho Cựu Ước, với mọi lời hứa và sự trông đợi, cúi mình chào đón Tân Ước nhập thế trong hình hài một Hài Nhi.
Cuộc đời ông nhắc nhở mỗi chúng ta: Mục đích tối thượng của đời người là được gặp Chúa Giê-xu Christ, kinh nghiệm sự cứu rỗi của Ngài, và sống để tôn vinh Ngài. Khi ấy, dù chúng ta còn ở lại phục vụ hay được gọi về nhà Chúa, chúng ta đều có thể nói với lòng bình an thư thái: “Lạy Chúa, bây giờ, tôi tớ Chúa được bình an, vì con mắt đức tin của con đã thấy ơn cứu chuộc lớn lao của Ngài nơi Christ Jesus, là ánh sáng cho cuộc đời con và vinh quang đời đời của linh hồn con.”
Ước mong bài ca “Nunc Dimittis” không chỉ là một nghiên cứu thú vị, mà trở thành tấm lòng, thành lời cầu nguyện và tuyên xưng của mỗi chúng ta trên hành trình đức tin. A-men.