Đạo Shin-tô là gì?

Trong một thế giới đa dạng tôn giáo, việc hiểu biết về các niềm tin khác không chỉ mở mang tri thức mà còn giúp chúng ta, những tín hữu Cơ Đốc, định vị rõ ràng hơn về chân lý độc nhất mà chúng ta nắm giữ trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Đạo Shin-tô (Shinto), tôn giáo bản địa của Nhật Bản, là một hệ thống tín ngưỡng phức tạp và giàu văn hóa. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá Shin-tô từ góc nhìn lịch sử và giáo lý, sau đó đối chiếu với lẽ thật Kinh Thánh để rút ra những bài học ứng dụng cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân.

Shin-tō (神道) – con đường của các thần (Kami) – không có một người sáng lập, một kinh điển thống nhất hay một hệ thống giáo lý cố định. Nó được hình thành từ tín ngưỡng dân gian cổ xưa của Nhật Bản, thờ cúng các linh thể trong tự nhiên và tổ tiên. Trọng tâm của Shin-tô là Kami (神). Khái niệm Kami rất rộng, có thể chỉ các thần linh của tự nhiên (như thần mặt trời Amaterasu, thần núi, thần sông, thần cây), những linh hồn của tổ tiên vĩ đại, hay thậm chí là những thực thể với quyền năng phi thường. Không giống với Đức Chúa Trời Toàn Năng trong Kinh Thánh, Kami không toàn tri, toàn năng hay toàn tại; chúng có thể tốt hoặc xấu và cần được con người làm hài lòng.

Thực hành trung tâm của Shin-tô là việc thờ phượng và giữ mối tương giao sạch sẽ với Kami tại các đền thần (jinja). Nghi lễ thanh tẩy (harae hoặc misogi) cực kỳ quan trọng, nhấn mạnh sự trong sạch (tịnh) so với ô uế (kegare). Người theo Shin-tô tin rằng bằng các nghi lễ, cầu nguyện và dâng tế phẩm, họ có thể nhận được sự phù hộ (kami no kago) và duy trì sự hài hòa trong cộng đồng và với thế giới tự nhiên.

Khi đối chiếu Shin-tô với Kinh Thánh, chúng ta thấy rõ những khác biệt căn bản về bản thể luận (thực tại tối cao) và cứu độ luận (con đường cứu rỗi).

1. Về Bản Chất của Đấng Tối Cao: Shin-tô là một tôn giáo đa thần, nơi có vô số Kami. Trái lại, Kinh Thánh tuyên bố rõ ràng chỉ có một Đức Chúa Trời chân thật và hằng sống. Phân đoạn Phục Truyền 6:4 khẳng định: "Hỡi Y-sơ-ra-ên! hãy nghe: Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê-hô-va có một không hai." Tiếng Hê-bơ-rơ "**אֶחָד**" (echad) ở đây nhấn mạnh sự độc nhất và thống nhất. Sứ đồ Phao-lô cũng viết: "Vả, về phần chúng ta, chỉ có một Đức Chúa Trời, là Đức Chúa Cha… và chỉ có một Chúa, là Đức Chúa Jêsus Christ" (1 Cô-rinh-tô 8:6).

Hơn nữa, Đức Chúa Trời của Kinh Thánh là Đấng Sáng Tạo (Creator), tách biệt và siêu việt hoàn toàn với tạo vật của Ngài. Các Kami trong Shin-tô thường là một phần của thiên nhiên (animism) – thần cây, thần đá – điều này trực tiếp mâu thuẫn với Rô-ma 1:25: "Họ đã đổi lẽ thật Đức Chúa Trời lấy sự dối trá, kính thờ và hầu việc loài chịu dựng nên thay cho Đấng dựng nên!" Từ Hy Lạp **κτίσμα** (ktisma) chỉ "vật được dựng nên," và việc thờ phượng nó là sự đảo lộn trật tự thuộc linh.

2. Về Vấn đề Tội Lỗi và Sự Thanh Tẩy: Shin-tô tập trung vào sự "ô uế" (kegare) như một trạng thái cần được rửa sạch qua nghi lễ bên ngoài (nước, muối). Tội lỗi đôi khi được xem như là một điều gây mất cân bằng hơn là sự phản loạn chống lại Đấng Tạo Hóa thánh khiết. Kinh Thánh định nghĩa tội một cách sâu sắc và nghiêm trọng hơn nhiều. Tội là sự phạm luật pháp (1 Giăng 3:4) và quan trọng hơn, là sự bất hiếu, cắt đứt mối quan hệ với Đức Chúa Trời. Tiên tri Ê-sai tuyên bố: "Ấy là sự phạm pháp của các ngươi làm xa cách mình với Đức Chúa Trời; Ấy là tội lỗi các ngươi đã che khuất mặt Ngài khỏi các ngươi" (Ê-sai 59:2).

Sự thanh tẩy trong Cơ Đốc giáo không đến từ nước hữu hình, mà từ huyết báu của Chúa Giê-xu Christ. Hê-bơ-rơ 9:14 viết: "huống hồ là huyết của Đấng Christ, … lại chẳng làm sạch lương tâm anh em khỏi công việc chết, đặng hầu việc Đức Chúa Trời hằng sống hay sao?" Từ Hy Lạp **καθαρίζω** (katharizō) mang nghĩa "làm sạch hoàn toàn, tẩy sạch," không chỉ bên ngoài mà là sự biến đổi tận gốc rễ bên trong.

3. Về Con Đường Cứu Rỗi: Shin-tô không có một giáo lý rõ ràng về sự cứu rỗi linh hồn hay đời sau theo nghĩa Cơ Đốc. Trọng tâm là đời sống hiện tại, sự hòa hợp và phước lành từ Kami. Ngược lại, Kinh Thánh chỉ ra con đường cứu rỗi duy nhất và chắc chắn. Chúa Giê-xu phán: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6). Danh từ Hy Lạp **ἡ ὁδός** (hē hodos) - "con đường" - ở đây ở dạng số ít, xác định. Sứ đồ Phi-e-rơ tuyên xưng: "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu" (Công vụ 4:12).

Việc nghiên cứu về Shin-tô không chỉ dừng ở nhận thức, mà phải dẫn đến sự trưởng thành trong đức tin và nếp sống của chúng ta.

1. Trân Trọng Sự Mặc Khải Đặc Biệt của Đức Chúa Trời: Shin-tô phát triển từ sự tìm kiếm và suy đoán của con người về thế giới thần linh. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta biết ơn vì Đức Chúa Trời đã tự mặc khải chính Ngài cách rõ ràng qua Kinh Thánh và cuối cùng qua Con Ngài (Giê-xu Christ). Chúng ta được kêu gọi để nghiên cứu, yêu mến và vâng giữ Lời được mặc khải đó (Giô-suê 1:8; Thi thiên 119:105).

2. Sống Là Chứng Nhân Trong Tinh Thần Yêu Thương và Tôn Trọng: Khi tiếp xúc với người theo đạo Shin-tô hoặc các tôn giáo khác, thái độ của chúng ta phải phản ánh tình yêu và sự tôn trọng của Chúa Christ. "Hãy ăn ở khôn ngoan với những người ngoại, và lợi dụng thì giờ. Lời nói anh em phải có ân hậu theo luôn, và nêm thêm muối, hầu cho anh em biết nên đối đáp mỗi người là thể nào" (Cô-lô-se 4:5-6). Điều này không có nghĩa thỏa hiệp chân lý, nhưng là chia sẻ chân lý với lòng nhu mì và kính sợ (1 Phi-e-rơ 3:15).

3. Giữ Gìn Sự Thờ Phượng Thuần Khiết: Sự cám dỗ "pha trộn" (syncretism) – trộn lẫn niềm tin Cơ Đốc với các tập tục tôn giáo khác – là có thật. Chúng ta được cảnh báo: "Hỡi kẻ rất yêu dấu của tôi, vậy hãy tránh khỏi sự thờ hình tượng" (1 Giăng 5:21). Đời sống thờ phượng, cầu nguyện và nương cậy của chúng ta phải chỉ hướng về một mình Đức Chúa Trời Ba Ngôi, qua Đấng Trung Bảo duy nhất là Chúa Giê-xu Christ (1 Ti-mô-thê 2:5).

4. Cảm Tạ Vì Ân Điển, Không Dựa Trên Nghi Lễ: Shin-tô nhấn mạnh vào việc làm (nghi lễ) để giữ mối quan hệ với Kami. Điều này nhắc nhở chúng ta càng quý trọng hơn ân điển (grace) của Phúc Âm. Sự cứu rỗi là món quà nhưng không bởi đức tin, không phải bởi việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9). Đời sống chúng ta là lời đáp lại ân điển đó, chứ không phải là phương tiện để mua chuộc ơn phước.