Phong Trào Lời của Đức Tin và Sự Đối Chiếu với Kinh Thánh
Trong bối cảnh Cơ Đốc giáo đương đại, Phong trào Lời của Đức tin (Word of Faith movement), còn được biết đến với tên gọi "Phúc Âm Thịnh Vượng" hay "Thần học Tuyên Bố", đã trở thành một trong những chủ đề được thảo luận và tranh luận sôi nổi nhất. Phong trào này, với những giáo lý nổi bật về quyền năng của lời nói, sự thịnh vượng vật chất, và sức khỏe thể xác như là những quyền lợi không thể tách rời của đức tin, đã thu hút hàng triệu tín đồ trên toàn thế giới. Tuy nhiên, câu hỏi cốt lõi đặt ra cho mọi Cơ Đốc nhân là: Những giáo lý này có thực sự thuộc về Kinh Thánh, hay chúng là sự giải nghĩa sai lạc và chọn lọc từ Lời Chúa? Bài nghiên cứu này sẽ đối chiếu các giáo lý chính của phong trào Lời của Đức tin với sự dạy dỗ trọn vẹn của Kinh Thánh, sử dụng nguyên tắc giải kinh “Kinh Thánh giải nghĩa Kinh Thánh” và xem xét ngữ nghĩa từ nguyên Hy Lạp, Hê-bơ-rơ để tìm đến chân lý.
Phong trào Lời của Đức tin xây dựng trên một số trụ cột thần học chính. Chúng ta sẽ lần lượt xem xét chúng dưới ánh sáng của Kinh Thánh.
1. Giáo Lý về Đức Tin như Một "Thực Thể Quyền Năng" và Quy Luật Thuộc Linh: Giáo lý này dạy rằng đức tin không chỉ là sự tin cậy, mà là một thực thể hay một quyền năng vô hình. Khi một người tuyên bói bằng đức tin (nói ra lời), họ đang kích hoạt một quy luật thuộc linh không thể đảo ngược, buộc Đức Chúa Trời phải hành động theo ý họ. Họ thường dẫn chứng Mác 11:23-24: "Vì ta nói thật cùng các ngươi, hễ ai sẽ biểu hòn núi nầy rằng: Phải cất mình lên và quăng xuống biển, nếu người chẳng nghi ngại trong lòng, nhưng tin chắc lời mình nói sẽ ứng nghiệm, thì điều đó sẽ thành cho."
Giải Nghĩa Kinh Thánh: Trong nguyên văn Hy Lạp, từ "đức tin" ở đây là pistis (πίστις), mang nghĩa cốt lõi là "sự tin cậy, lòng trung tín, sự đáng tin". Bối cảnh của Mác 11 là Chúa Giê-xu rủa cây vả và dạy về sự cầu nguyện. Câu then chốt là câu 22: "Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Hãy có đức tin đến Đức Chúa Trời." (Mác 11:22). Trọng tâm là đức tin hướng về Đức Chúa Trời, chứ không phải đức tin như một sức mạnh ma thuật độc lập. Lời nói đầy đức tin phải phù hợp với ý muốn và bản tính của Đức Chúa Trời (xem thêm 1 Giăng 5:14). Kinh Thánh không dạy về các "quy luật thuộc linh" mà con người có thể thao túng, nhưng dạy về sự tể trị tối cao và ý chỉ tự do của Đức Chúa Trời (Ê-sai 55:8-9, Rô-ma 9:15).
2. Giáo Lý về Sự Thịnh Vượng Vật Chất và Sức Khỏe Hoàn Hảo là Quyền Lợi Của Mọi Cơ Đốc Nhân: Phong trào này thường dạy rằng sự giàu có về vật chất và sức khỏe thể xác hoàn hảo là ý muốn phổ quát của Đức Chúa Trời cho mọi tín đồ, và sự nghèo khó hay bệnh tật là do thiếu đức tin, tội lỗi, hoặc cho phép ma quỷ hành động.
Giải Nghĩa Kinh Thánh: Đây là sự giải kinh cực kỳ sai lầm. Trong Tân Ước, từ Hy Lạp zōē (ζωή) thường được dùng cho "sự sống đời đời" hay "sự sống thuộc linh" (Giăng 10:10, 17:3), chứ không hề hứa hẹn sự thịnh vượng vật chất. Chúa Giê-xu cảnh báo rõ về sự nguy hiểm của của cải (Mác 10:23-25) và chính Ngài đã sống cuộc đời khó nghèo, không có chỗ tựa đầu (Ma-thi-ơ 8:20). Các sứ đồ như Phao-lô trải qua cảnh thiếu thốn, đói khát (1 Cô-rinh-tô 4:11-13, Phi-líp 4:12). Quan trọng hơn, sự chữa lành trong thời Tân Ước luôn nhằm mục đích xác nhận thông điệp và thân vị của Chúa Giê-xu cùng các sứ đồ (Mác 2:10-12, Công vụ 3:12-16), chứ không phải là một "gói phúc lợi" phổ quát. Phao-lô, dù đức tin lớn, vẫn có "một cái giằm xóc vào thịt" mà Chúa không cất đi (2 Cô-rinh-tô 12:7-9). Câu trả lời của Chúa: "Ân điển ta đủ cho ngươi rồi" phủ nhận trực tiếp giáo lý cho rằng bệnh tật luôn là do thiếu đức tin.
3. Giáo Lý về Bản Chất Thần Thánh của Con Người ("Little Gods"): Một số giáo sư trong phong trào dạy rằng con người được tạo dựng giống như Đức Chúa Trời (theo Sáng thế ký 1:26) không chỉ về mặt đạo đức và thuộc linh, mà còn về bản chất thần thánh. Họ cho rằng Cơ Đốc nhân là "những vị thần nhỏ" (little gods), có cùng loại đức tin và quyền năng như Đức Chúa Trời.
Giải Nghĩa Kinh Thánh: Đây là giáo lý nguy hiểm, vi phạm nghiêm trọng sự phân biệt tuyệt đối giữa Đấng Tạo Hóa và tạo vật—một nền tảng của đức tin Kinh Thánh. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "giống như" trong Sáng 1:26 là từ demuth (דְּמוּת), chỉ sự tương tự, hình ảnh, chứ không phải sự đồng nhất bản thể. Con người mang hình ảnh của Đức Chúa Trời, nhưng không phải là Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu, là Ngôi Lời, mới là "Đức Chúa Trời... thật" (Giăng 1:1, 1 Giăng 5:20). Sa-tan cám dỗ tổ phụ loài người bằng lời nói: "...sẽ trở nên như Đức Chúa Trời" (Sáng 3:5). Giáo lý "little gods" là tiếng vọng của sự cám dỗ nguyên thủy đó. Kinh Thánh luôn tôn cao Đức Chúa Trời là Đấng duy nhất đáng được thờ phượng (Xuất Ê-díp-tô 20:3, Khải huyền 19:10).
Để có cái nhìn cân bằng, chúng ta phải đặt bất kỳ giáo lý nào vào dòng chảy toàn bộ của mặc khải Kinh Thánh.
- Mục Đích của Phép Lạ và Sự Chữa Lành: Trong Kinh Thánh, phép lạ luôn phục vụ mục đích mặc khải và cứu rỗi, không phải cho sự tiện nghi cá nhân. Dấu lạ cao trọng nhất là sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ vì tội lỗi chúng ta (1 Cô-rinh-tô 1:22-24).
- Giá Trị của Sự Đau Khổ và Thập Tự Giá: Phong trào Lời của Đức tin thường né tránh thần học về thập tự giá và sự đau khổ. Tuy nhiên, Tân Ước đầy dẫy lời dạy về việc vác thập tự giá mình hằng ngày (Lu-ca 9:23), về sự đau khổ vì danh Christ như một đặc ân (Phi-líp 1:29), và về sự trưởng thành thuộc linh thông qua hoạn nạn (Rô-ma 5:3-5, Gia-cơ 1:2-4). Sự thịnh vượng thật là sự giàu có trong Christ, ngay cả khi nghèo về vật chất (Gia-cơ 2:5, Khải huyền 2:9).
- Sự Cầu Nguyện Theo Ý Muốn Chúa: Khuôn mẫu cầu nguyện Chúa dạy là "Xin ý Cha được nên" (Ma-thi-ơ 6:10). Cầu nguyện chân thật luôn tìm kiếm và phục tùng ý muốn tối cao của Đức Chúa Trời, chứ không phải ra lệnh cho Ngài (1 Giăng 5:14).
Thay vì theo đuổi một "đức tin" nhằm thao túng Đức Chúa Trời để được lợi ích vật chất, Cơ Đốc nhân được kêu gọi sống một đời sống đức tin chân chính, dựa trên nền tảng Kinh Thánh:
1. Xây Dựng Đức Tin Trên Sự Nhận Biết Chúa, Không Phải Trên Kết Quả: Đức tin thật (pistis) là sự tin cậy vững vàng vào bản tính tốt lành, khôn ngoan và quyền tể trị của Đức Chúa Trời, ngay cả khi cầu xin không được đáp ứng theo cách mình mong muốn. Hãy nuôi dưỡng đức tin bằng Lời Chúa (Rô-ma 10:17) và mối tương giao cầu nguyện.
2. Tìm Kiếm Sự Thịnh Vượng Đúng Nghĩa Kinh Thánh: Hãy theo đuổi sự giàu có thuộc linh, là kết quả của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23), và sự giàu có trong việc làm lành, rộng rãi, sẵn sàng chia sẻ (1 Ti-mô-thê 6:18). Hãy xem của cải như phương tiện để phục vụ Chúa và giúp đỡ người khác, không phải là thước đo của phước hạnh.
3. Sống Với Thực Tại Của Sự Đau Khổ và Ân Điển: Khi đối diện với bệnh tật hay nghịch cảnh, hãy cầu nguyện với lòng tin cậy (Gia-cơ 5:14-15), nhưng đồng thời tin rằng ân điển đủ cho chúng ta trong mọi hoàn cảnh (2 Cô-rinh-tô 12:9). Hãy nhớ rằng thân thể chúng ta vẫn đang trong sự hư nát và mong đợi sự cứu chuộc sau cùng (Rô-ma 8:23).
4. Tập Trung vào Christ và Thập Tự Giá: Trung tâm của Phúc Âm chân chính không phải là sức khỏe và sự giàu có của chúng ta, mà là sự chết đền tội và sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ cho chúng ta. Sự thành công lớn nhất của đời sống Cơ Đốc là được biết Ngài và làm vinh hiển Ngài (Phi-líp 3:8-10).
Qua sự đối chiếu tỉ mỉ với toàn bộ lời dạy của Kinh Thánh, chúng ta có thể kết luận rằng những giáo lý cốt lõi của Phong trào Lời của Đức tin không thuộc về Kinh Thánh. Chúng thường dựa trên sự giải nghĩa cô lập, tách rời bối cảnh, và sai lệch về các phân đoạn Kinh Thánh. Trong khi Kinh Thánh quả thật đề cao quyền năng của đức tin và sự cầu nguyện, thì nền tảng của đức tin ấy luôn là chính Đức Chúa Trời và ý muốn tốt lành của Ngài, chứ không phải là một công thức để đạt được những lợi ích trần tục.
Lời cảnh báo của sứ đồ Phao-lô thật thích hợp: "Vì sẽ có một thời kia, người ta không chịu nghe đạo lành; nhưng vì họ ham nghe những lời êm tai, theo tư dục mà nhóm họp các giáo sư xung quanh mình, và bịt tai không nghe lẽ thật, mà xây hướng về chuyện huyễn." (2 Ti-mô-thê 4:3-4). Thay vì chạy theo "phúc âm thịnh vượng," chúng ta hãy kiên định với "phúc âm của ân điển Đức Chúa Trời" (Công vụ 20:24), là phúc âm về thập tự giá, sự tha tội, và sự sống đời đời trong Christ Jesus, Chúa chúng ta. Đó mới là nguồn hy vọng vững chắc và trọn vẹn cho linh hồn chúng ta.