Một Cơ Đốc Nhân Có Nên Đi Khám Nhà Tâm Lý Học/ Thầy Thuốc Tâm Thần?
Trong hành trình đức tin, người tín hữu thường đối diện với những cuộc chiến nội tâm, những tổn thương tâm lý, và những gánh nặng về cảm xúc. Một câu hỏi thực tế và đôi khi gây tranh cãi được đặt ra: **Liệu một Cơ Đốc Nhân có nên tìm đến sự giúp đỡ chuyên môn từ nhà tâm lý học hay bác sĩ tâm thần, hay chỉ nên dựa hoàn toàn vào cầu nguyện và sự dẫn dắt thuộc linh?** Bài nghiên cứu này sẽ phân tích vấn đề dưới ánh sáng của Kinh Thánh, khám phá sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời thể hiện qua nhiều kênh khác nhau, và đưa ra những nguyên tắc thực tiễn cho đời sống đức tin.
Kinh Thánh trình bày một Đức Chúa Trời là Đấng chữa lành toàn diện (Xuất Ê-díp-tô Ký 15:26 – “Ta là Đức Giê-hô-va, Đấng chữa bệnh cho ngươi”). Tuy nhiên, chữa lành trong Kinh Thánh không loại trừ việc sử dụng các phương tiện tự nhiên hay kiến thức con người. Một nguyên tắc quan trọng là **“sự cứu rỗi” (tiếng Hy Lạp: *sōzō* - σώζω) trong Tân Ước mang ý nghĩa toàn diện: được cứu, được chữa lành, được bảo tồn, được trọn vẹn.** Sự trọn vẹn này bao hàm cả linh hồn, tâm trí và thân thể.
Hãy xem xét một số ví dụ:
“Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy vào sự thông sáng của con. Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con.” (Châm Ngôn 3:5-6)
Câu Kinh Thánh này khẳng định sự tin cậy tối thượng nơi Chúa, nhưng không hề ra lệnh phải từ bỏ sự thông sáng hay hiểu biết. Thay vào đó, nó cảnh báo chống lại việc **“nương cậy”** (leaning entirely) vào sự thông sáng của riêng mình. Điều này gợi ý rằng sự khôn ngoan của con người – khi được đặt dưới sự hướng dẫn và thẩm quyền của Đức Chúa Trời – có thể là một công cụ Ngài sử dụng. Sự khôn ngoan trong Kinh Thánh bao gồm cả sự hiểu biết thực tế (Châm Ngôn 1:5).
Một sự hiểu lầm phổ biến là gán mọi vấn đề tâm trí đều là hậu quả trực tiếp của tội lỗi hoặc thiếu đức tin. Kinh Thánh cho thấy một bức tranh tinh tế hơn. Trong Cựu Ước, chúng ta thấy các nhân vật như Đa-vít (Thi Thiên 42, 43) hay Ê-li (1 Các Vua 19) trải qua những giai đoạn trầm cảm sâu sắc, mô tả rõ ràng các triệu chứng lo âu, mất hy vọng và kiệt sức về cảm xúc. Đức Chúa Trời không quở trách họ vì điều đó, mà cung ứng sự an ủi, sự hiện diện và sự phục hồi.
Trong Tân Ước, sứ đồ Phao-lô thừa nhận sự yếu đuối và “cái giằm xóc trong thịt” của mình (2 Cô-rinh-tô 12:7). Dù bản chất chính xác của nó là gì, nó đã gây ra đau đớn và ông đã cầu xin Chúa cất nó đi. Câu trả lời của Chúa: **“Ân điển ta đủ cho ngươi rồi”** không phải là sự từ chối chữa lành, mà là một lời hứa về sức mạnh để chịu đựng và vượt qua trong sự yếu đuối. Điều này mở ra khả năng rằng Đức Chúa Trời có thể chữa lành ngay lập tức, hoặc ban ân điển để bước đi với sự giúp đỡ (có thể bao gồm cả sự giúp đỡ từ người khác) trong suốt hành trình.
Quan trọng hơn, Kinh Thánh phân biệt giữa tình trạng bệnh lý và tình trạng thuộc linh. Trong Mác 5:1-20, người bị quỷ ám ở Ghê-ra-sê có những triệu chứng mà ngày nay có thể bị chẩn đoán nhầm là tâm thần phân liệt nặng (tự làm hại mình, sống trong mồ mả, la hét). Chúa Giê-xu đã nhận ra nguyên nhân thuộc linh căn cơ và giải quyết nó bằng thẩm quyền thuộc linh. Tuy nhiên, không phải mọi rối loạn tâm thần đều là quỷ ám. Nhiều bệnh là kết quả của sự mất cân bằng hóa học trong não, tổn thương tâm lý từ sang chấn, hoặc yếu tố di truyền – những điều thuộc về lãnh vực sáng tạo tự nhiên mà Đức Chúa Trời đã dựng nên và có thể được chữa trị thông qua kiến thức y học mà Ngài ban cho con người (Truyền đạo 7:25).
Kinh Thánh không trực tiếp đề cập đến “nhà tâm lý học”, nhưng nêu cao nguyên tắc tìm kiếm lời khuyên và sự khôn ngoan từ những người có kiến thức.
“Mưu đố không thành được đâu; Phải có nhiều mưu sĩ bàn luận mới được.” (Châm Ngôn 15:22)
“Môi miệng người khôn ngoan rải sự tri thức ra.” (Châm Ngôn 15:7)
Đức Chúa Trời thiết lập các chức vụ trong Hội Thánh để gây dựng và chữa lành: **“Ấy chính Ngài đã cho người nầy làm sứ đồ, kẻ kia làm tiên tri, người khác làm thầy giảng Tin Lành, kẻ khác nữa làm mục sư và giáo sư, để các thánh đồ được trọn vẹn về công việc của chức dịch và sự gây dựng thân thể Đấng Christ.”** (Ê-phê-sô 4:11-12). Sự “trọn vẹn” ở đây cũng dùng từ *katartismon* (καταρτισμόν), có nghĩa là sự phục hồi, sửa chữa, chữa lành để trở nên hữu dụng. Điều này không loại trừ việc Chúa sử dụng các chuyên gia sức khỏe tâm thần, như một phần trong “các ân tứ” rộng lớn hơn của Ngài cho nhân loại, để góp phần vào sự chữa lành và trọn vẹn cho con cái Ngài.
Quan trọng nhất, **Chúa Giê-xu chính là Đấng Trung Gian duy nhất cho sự cứu rỗi và hòa thuận với Đức Chúa Trời** (1 Ti-mô-thê 2:5). Tuy nhiên, trong ân điển của Ngài, Ngài thường sử dụng những “phương tiện thứ yếu” (secondary means) để thực hiện sự chăm sóc và chữa lành của Ngài. Chúng ta cầu nguyện cho bệnh tật thể xác, nhưng cũng đi khám bác sĩ. Tương tự, chúng ta cầu nguyện cho sự bình an tâm trí (Phi-líp 4:6-7), nhưng cũng có thể tìm đến một nhà trị liệu Cơ Đốc am hiểu để giúp tháo gỡ những tổn thương trong quá khứ, học các kỹ năng đối phó lành mạnh dựa trên nguyên tắc Kinh Thánh.
Dựa trên các nguyên tắc Kinh Thánh, dưới đây là một số hướng dẫn thực tiễn:
1. Bắt Đầu và Kết Thúc với Đức Chúa Trời: Mọi sự tìm kiếm sự giúp đỡ phải bắt đầu trong cầu nguyện, xin sự khôn ngoan từ Chúa (Gia-cơ 1:5). Xem nhà trị liệu như một công cụ trong tay Chúa, chứ không phải là nguồn cứu rỗi tối hậu. Tiếp tục dựa vào Lời Chúa, cầu nguyện và mối thông công với Hội Thánh trong suốt quá trình.
2. Lựa Chọn Chuyên Gia Một Cách Khôn Ngoan: Nếu có thể, hãy tìm một nhà tâm lý học hoặc bác sĩ tâm thần là tín đồ, hoặc ít nhất là người tôn trọng và hiểu biết về niềm tin của bạn. Họ có thể tích hợp các nguyên lý Kinh Thánh vào liệu pháp một cách phù hợp. Đối với các bệnh lý nặng như trầm cảm lâm sàng, rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt… việc tham khảo bác sĩ tâm thần để được chẩn đoán và dùng thuốc là cần thiết, tương tự như việc dùng thuốc cho bệnh tiểu đường hay tim mạch.
3. Phân Biệt và Hợp Tác: Cần phân biệt rõ:
- Vấn đề thuộc linh: Tội lỗi chưa xưng nhận, nghi ngờ đức tin, thiếu sự cầu nguyện – cần sự ăn năn, xưng tội, và sự dạy dỗ thuộc linh từ mục sư, người dẫn dắt.
- Vấn đề tâm lý/tâm thần: Sang chấn thời thơ ấu (lạm dụng, bỏ rơi), rối loạn lo âu, trầm cảm do mất cân bằng sinh học, căng thẳng sau sang chấn (PTSD) – có thể cần đến liệu pháp tâm lý và/hoặc thuốc.
4. Phá Vỡ Sự Kỳ Thị và Xấu Hổ: Tìm kiếm sự giúp đỡ cho sức khỏe tâm thần không phải là dấu hiệu của đức tin yếu kém. Thừa nhận sự đau khổ và tìm kiếm sự chữa lành là hành động của sự khiêm nhường và can đảm. Chính Chúa Giê-xu đã mang lấy mọi sự đau đớn và bệnh tật của chúng ta (Ê-sai 53:4, Ma-thi-ơ 8:17).
5. Vai Trò Không Thể Thay Thế Của Hội Thánh: Cộng đồng đức tin phải là nơi an toàn, không phán xét, nơi người ta có thể chia sẻ gánh nặng (Ga-la-ti 6:2). Hội Thánh nên khuyến khích việc chăm sóc sức khỏe toàn diện và có thể cung cấp các mạng lưới hỗ trợ, nhóm nhỏ cầu nguyện, và giới thiệu đến các chuyên gia tin cậy.
Vậy, một Cơ Đốc Nhân **có nên** đi khám nhà tâm lý học hay bác sĩ tâm thần không? Câu trả lời dựa trên Kinh Thánh là **“Có”**, khi điều đó được thực hiện với sự khôn ngoan, sự cầu nguyện và với cái nhìn đúng đắn. Sức khỏe tâm thần không tách rời khỏi sức khỏe thuộc linh. Đức Chúa Trời quan tâm đến toàn bộ con người chúng ta – linh, hồn (*psyche* - ψυχή, cũng có nghĩa là tâm trí), và thân thể (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:23).
Việc tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên môn cho những đau khổ của tâm trí không phải là sự thay thế cho đức tin, mà có thể là một biểu hiện của đức tin – tin rằng Đức Chúa Trời, Đấng Sáng Tạo, đã ban cho con người sự hiểu biết để chữa trị những rối loạn trong chính sự sáng tạo của Ngài. Nó cho thấy chúng ta nghiêm túc trong việc quản lý đền thờ của Đức Thánh Linh là thân thể mình (1 Cô-rinh-tô 6:19-20).
Hãy nhớ rằng, cứu Chúa Giê-xu Christ là Đá Góc Nhà, là nền tảng vững chắc cho mọi sự chữa lành. Dù chúng ta bước đi trong liệu pháp, dùng thuốc, hay tư vấn, thì mục đích tối hậu vẫn là để kinh nghiệm sự tự do, bình an và sự trọn vẹn mà Ngài hứa ban, hầu cho chúng ta có thể phục vụ Ngài và yêu thương người lân cận cách trọn vẹn hơn. **“Vả, Đức Chúa Trời chẳng ban cho chúng ta tâm thần nhút nhát, bèn là tâm thần mạnh mẽ, có tình yêu thương và dè giữ.”** (2 Ti-mô-thê 1:7). Hành trình đến với sức khỏe tâm thần lành mạnh cũng là hành trình để nhận lấy và sống trong tâm thần mạnh mẽ mà Chúa đã ban cho chúng ta.