Samgar Là Ai?
Trong cuốn lịch sử đầy biến động của dân Y-sơ-ra-ên thời kỳ các Quan Xét, nhiều nhân vật nổi lên như những tia sáng yếu ớt giữa đêm đen thuộc linh. Giữa những cái tên lẫy lừng như Ê-hút, Đê-bô-ra hay Ghê-đê-ôn, có một nhân vật được Kinh Thánh nhắc đến một cách hết sức ngắn gọn, gần như thoáng qua, nhưng lại mang một bài học sâu sắc về đức tin và sự sẵn sàng của Đức Chúa Trời: đó là Samgar. Bài nghiên cứu này sẽ đào sâu vào phân đoạn Kinh Thánh, bối cảnh lịch sử, và ý nghĩa thuộc linh từ cuộc đời của vị quan xét ít được biết đến này.
Thông tin chính về Samgar được tìm thấy trong chỉ hai câu Kinh Thánh, ở Các Quan Xét 3:31:
“Sau Ê-hút, có Sam-gia, con trai A-nát. Người dùng một cây đót bò mà đánh sáu trăm người Phi-li-tin, và cũng giải cứu dân Y-sơ-ra-ên.” (Các Quan Xét 3:31, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Ông cũng được nhắc đến lần thứ hai trong bài ca của nữ tiên tri Đê-bô-ra, như một sự kiện trong quá khứ gần đó: Các Quan Xét 5:6 chép:
“Trong đời Sanh-ga, con trai A-nát, trong đời Gia-ên, các con đường vắng vẻ, và những kẻ đi đường phải đi theo đường quanh co.” (Các Quan Xét 5:6)
Từ hai phân đoạn ngắn ngủi này, chúng ta có thể rút ra vài dữ kiện then chốt:
1. Thân thế: Samgar là con trai của A-nát (Anath). Tên "Samgar" (שַׁמְגַּר, Shamgar) có nguồn gốc không chắc chắn, có thể có gốc ngoại bang. "A-nát" là tên của một nữ thần chiến tranh của người Ca-na-an, điều này có thể cho thấy gia đình ông có nguồn gốc ngoại giáo hoặc bị ảnh hưởng bởi văn hóa Ca-na-an, khiến cho việc Đức Chúa Trời kêu gọi và sử dụng ông càng đáng chú ý hơn.
2. Thời điểm: Ông phán xét và giải cứu dân sự sau thời của quan xét Ê-hút (người đã giải phóng dân sự khỏi vua Ê-lô-m người Mô-áp) và trước hoặc song song với thời kỳ đầu của Đê-bô-ra. Bối cảnh là sự đàn áp của người Phi-li-tin – một kẻ thù sẽ còn ám ảnh Y-sơ-ra-ên trong nhiều thế kỷ sau.
3. Chiến công: Vũ khí của ông không phải là gươm, giáo hay cung nỏ, mà là một “cây đót bò” (מַלְמָד, malmad). Đây là một thanh gỗ nhọn, dài, được dùng để xui, thúc những con bò đi cày. Một công cụ nông nghiệp tầm thường.
4. Quy mô: Với vũ khí thô sơ đó, ông đã đánh bại 600 chiến binh Phi-li-tin. Con số này không chỉ thể hiện chiến công phi thường mà còn có ý nghĩa biểu tượng: nó là một con số trọn vẹn (6), được nhân lên gấp trăm lần, cho thấy một chiến thắng toàn diện, hoàn toàn bởi quyền năng của Đức Chúa Trời.
1. Đức Chúa Trời Sử Dụng Những Phương Tiện Bất Ngờ:
Trọng tâm của câu chuyện không nằm ở bản thân Samgar, mà ở Đức Chúa Trời đằng sau ông. Ngài chọn một người có tên ngoại bang, con trai của "A-nát", và ban cho ông một công cụ hết sức tầm thường. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "cây đót bò" (malmad) gợi lên hình ảnh về sự dạy dỗ, thúc đẩy (cùng gốc với từ "học hỏi"). Đức Chúa Trời đã "dạy" dân sự Ngài một bài học: sự giải cứu không đến từ vũ khí tối tân hay chiến thuật tinh vi, mà từ tay quyền năng của Ngài. Như Xa-cha-ri 4:6 tuyên bố: “Ấy chẳng phải là bởi quyền thế, cũng chẳng phải bởi năng lực, bèn là bởi Thần ta, Đức Giê-hô-va vạn quân phán vậy.” Cây đót bò trở thành biểu tượng cho nguyên tắc: Đức Chúa Trời cố ý chọn những điều hèn mọn, yếu đuối, và khinh dể trên thế gian để làm hổ thẹn những điều mạnh mẽ (1 Cô-rinh-tô 1:27-28).
2. Một Hành Động Đơn Độc Nhưng Có Tác Động Cộng Đồng:
Hành động của Samgar dường như là một cuộc chiến đơn lẻ, không có đề cập đến một đội quân nào. Ông đứng lên một mình. Điều này phản ánh tình trạng thuộc linh của Y-sơ-ra-ên lúc bấy giờ: sự bội đạo dẫn đến sự đàn áp, và trong sự đàn áp đó, chỉ có những cá nhân đơn lẻ đứng lên bởi đức tin. Tuy nhiên, kết quả của hành động đức tin cá nhân đó là “cũng giải cứu dân Y-sơ-ra-ên.” Hành động của một người đã mang lại sự giải cứu cho cả cộng đồng. Điều này nhắc chúng ta về giá trị của chứng nhân cá nhân và sự dũng cảm đứng lên cho lẽ thật, dù chỉ một mình.
3. Thời Kỳ Hỗn Loạn Và Sự Can Thiệp Của Ân Điển:
Câu chuyện Samgar được đặt trong bối cảnh tổng quát của sách Các Quan Xét: một chu kỳ lặp đi lặp lại của Tội lỗi – Hình phạt – Kêu cầu – Giải cứu. Dân sự phạm tội, Đức Chúa Trời để họ bị kẻ thù đàn áp (ở đây là Phi-li-tin), họ kêu cầu, và Ngài dấy lên một vị giải cứu. Samgar chính là biểu hiện của ân điển cứu giúp kịp thời của Đức Chúa Trời. Dù dân sự không xứng đáng, Ngài vẫn nghe tiếng kêu cầu và hành động. Lời than trong Các Quan Xét 5:6 mô tả thời của ông là thời kỳ các con đường trở nên nguy hiểm, không ai dám đi lại. Samgar chính là người, qua hành động quyết liệt của mình, đã bắt đầu mở lại những con đường an toàn ấy.
Cuộc đời Samgar, dù chỉ được ghi lại vỏn vẹn một câu, cung cấp những bài học vô cùng sống động và thiết thực:
1. Hãy Sẵn Sàng Được Dùng Bởi Đức Chúa Trời, Dù Bạn Là Ai Hay Có Gì:
Bạn có cảm thấy mình quá “tầm thường”? Gia cảnh, quá khứ, hay nghề nghiệp của bạn có vẻ không “thuộc linh” hay không xứng đáng? Samgar dạy chúng ta rằng Đức Chúa Trời không nhìn vào danh tánh hay nguồn gốc, Ngài nhìn vào tấm lòng sẵn sàng. “Cây đót bò” trong tay bạn có thể là kỹ năng nấu ăn, khả năng lắng nghe, kiến thức công nghệ, hay đơn giản là một lời nói khích lệ. Đừng khinh dể những gì mình có trong tay. Hãy dâng lên cho Chúa, Ngài sẽ làm nên phép lạ.
2. Đối Diện Với “Người Phi-li-tin” Của Đời Mình Bằng Đức Tin, Không Phải Bằng Sức Riêng:
“Người Phi-li-tin” ngày nay có thể là những áp lực tài chính, bệnh tật, mối quan hệ tan vỡ, cám dỗ, hay sự sợ hãi. Chúng ta thường cảm thấy choáng ngợp như đối diện với 600 chiến binh. Bài học từ Samgar là đừng nhìn vào vũ khí (khả năng hữu hạn của mình), mà hãy nhìn vào Đấng sử dụng vũ khí ấy. Hãy cầm lấy “cây đót bò” đức tin và vâng lời Chúa, bước ra chiến đấu trong danh Ngài. Chiến thắng thuộc về Ngài.
3. Hành Động Của Một Cá Nhân Có Thể Tác Động Đến Cả Cộng Đồng:
Có thể bạn nghĩ rằng việc mình sống công bình, nói lời chân thật, hay kiên quyết chống lại một điều sai trái trong văn phòng/trường học là quá nhỏ bé. Nhưng giống như Samgar, hành động đức tin của bạn có thể “giải cứu” bầu không khí, tạo nên một con đường an toàn về thuộc linh và đạo đức cho người khác. Đừng đánh giá thấp sức ảnh hưởng của một đời sống trung tín.
4. Chúa Là Đấng Giải Cứu Đúng Lúc:
Thời của Samgar là thời kỳ “các con đường vắng vẻ”. Có phải bạn đang ở trong một mùa “đường vắng”, cảm thấy cô đơn, bế tắc và nguy hiểm rình rập? Kinh Thánh ghi lại rằng chính trong thời điểm tăm tối ấy, Đức Chúa Trời đã dấy lên một vị cứu tinh. Ngài không bao giờ đến trễ. Sự hiện diện và giải cứu của Ngài có thể đến theo cách bất ngờ nhất, qua một “Samgar” nào đó, hoặc chính Ngài sẽ ban cho bạn sức mạnh để trở thành “Samgar” cho chính mình và người khác.
Samgar không có một bài diễn văn nào được ghi lại, không có một chiến lược quân sự phức tạp, cũng không có một khải tượng vĩ đại. Ông đơn giản là một người, trong hoàn cảnh khó khăn, đã cầm lấy thứ duy nhất mình có và sử dụng nó cho công việc của Đức Chúa Trời với tất cả lòng can đảm. Ông là một minh chứng hùng hồn rằng lịch sử cứu rỗi không chỉ được viết nên bởi những anh hùng vĩ đại, mà còn bởi những tín đồ thầm lặng, vâng lời trong những khoảnh khắc then chốt.
Cuối cùng, hình ảnh Samgar với cây đót bò chỉ về một Đấng Giải Cứu vĩ đại hơn – Chúa Giê-xu Christ. Ngài đã đến trong thế gian một cách “tầm thường” (là một thợ mộc, sinh ra trong máng cỏ), sử dụng những “công cụ” tầm thường (những người đánh cá, một cây thập tự gỗ), để đánh bại kẻ thù vĩ đại nhất là tội lỗi và sự chết. Chiến thắng của Ngài không phải cho 600 người, mà cho cả nhân loại. Khi chúng ta nhìn vào Samgar, hãy nhớ rằng chúng ta phục vụ cùng một Đức Chúa Trời quyền năng, Đấng đã dùng Samgar, và đã dùng chính Con Một Ngài để giải cứu chúng ta. Hãy sẵn sàng cầm lấy “cây đót bò” của mình và bước ra trong đức tin.
“Hãy có đức tin đến Đức Chúa Trời. Quả thật, ta nói cùng các ngươi, ai sẽ biểu hòn núi nầy rằng: Phải cất mình lên và quăng xuống biển, nếu người chẳng nghi ngại trong lòng, nhưng tin chắc lời mình nói sẽ ứng nghiệm, thì điều đó sẽ thành cho. Bởi vậy ta nói cùng các ngươi: Mọi điều các ngươi xin trong lúc cầu nguyện, hãy tin đã được, tất điều đó sẽ ban cho các ngươi.” (Mác 11:22-24).