Có theo Kinh Thánh không khi gọi Đức Chúa Trời là Đức Chúa Trời Mẹ?

Trong bối cảnh đa dạng tôn giáo và những cách diễn giải thần học mới xuất hiện, một trong những câu hỏi gây nhiều tranh luận là: "Có theo Kinh Thánh không khi gọi Đức Chúa Trời là Đức Chúa Trời Mẹ?" Là những người tin theo Lời Đức Chúa Trời được mặc khải trọn vẹn trong Kinh Thánh, chúng ta cần phải cẩn trọng xem xét câu hỏi này dưới ánh sáng của chính Kinh Thánh, chứ không phải dựa trên cảm xúc, văn hóa hay triết lý của con người. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích Kinh Thánh, ngôn ngữ gốc và toàn bộ mặc khải của Đức Chúa Trời để tìm kiếm câu trả lời chính xác và vững vàng.

Điểm xuất phát thần học quan trọng nhất là Đức Chúa Trời không phải là một khái niệm để con người phát minh hay định hình, mà là một Đấng Tự Hữu đã chủ động bày tỏ chính mình Ngài cho loài người. Cách Ngài chọn để bày tỏ danh tính, bản tính và danh xưng của Ngài là thẩm quyền tối cao. Chúng ta không có quyền gán cho Ngài những danh xưng mà Ngài không tự xưng.

Trong suốt Cựu Ước, Đức Chúa Trời mặc khải danh Ngài một cách tiệm tiến và đầy uy quyền:

“Ðức Chúa Trời lại phán cùng Môi-se rằng: Ngươi hãy nói cùng dân Y-sơ-ra-ên rằng: Ðức Giê-hô-va, Ðức Chúa Trời của tổ phụ các ngươi, Ðức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Ðức Chúa Trời của Y-sác, Ðức Chúa Trời của Gia-cốp, sai ta đến cùng các ngươi. Ðó là danh đời đời của ta, đó là danh nhớ đến ta trải các đời.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:15).

Danh YHWH (Giê-hô-va) trong tiếng Hê-bơ-rơ (יהוה) là danh riêng đặc biệt, thiêng liêng của Đức Chúa Trời. Ngài tự xưng là “TA LÀ ĐẤNG TỰ HỮU HẰNG HỮU” (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14). Toàn bộ mặc khải sau đó đều dựa trên nền tảng này. Đại từ nhân xưng được sử dụng xuyên suốt Kinh Thánh tiếng Hê-bơ-rơ và Hy Lạp để chỉ về Đức Chúa Trời là đại từ giống đực (He, Him, Father). Điều này không nói lên rằng Đức Chúa Trời có giới tính như loài người (vì Ngài là Linh – Giăng 4:24), nhưng nó cho thấy cách Ngài chọn để bày tỏ mối quan hệ giao ước với dân Ngài.

Danh xưng phổ biến và quan trọng nhất được chính Chúa Giê-xu Christ mặc khải là “Cha”. Đây không phải là một phép ẩn dụ tùy tiện, mà là danh xưng biểu thị bản chất của mối quan hệ trong sự cứu rỗi.

Những người ủng hộ khái niệm “Đức Chúa Trời Mẹ” thường dựa vào một số câu Kinh Thánh sử dụng hình ảnh mang tính nữ giới để mô tả sự chăm sóc, yêu thương của Đức Chúa Trời. Chúng ta cần phân tích cẩn thận những phân đoạn này trong ngữ cảnh và theo nguyên tắc giải kinh lành mạnh.

1. Ê-sai 66:13: “Ta sẽ yên ủi các ngươi như mẹ yên ủi con; các ngươi sẽ được yên ủi tại Giê-ru-sa-lem.”
Đây là một phép so sánh (simile) rõ ràng: “như mẹ yên ủi con”. Đức Chúa Trời không nói “Ta là Mẹ các ngươi”, mà dùng hình ảnh người mẹ trần thế – điều mà con người có thể hiểu được – để minh họa cho chiều sâu của sự yên ủi Ngài ban. Đây là ngôn ngữ văn chương để mô tả một khía cạnh trong bản tính yêu thương của Ngài, chứ không phải là mặc khải về danh xưng hay danh tính của Ngài.

2. Ê-sai 49:15: “Đàn bà há dễ quên con mình cho bú, không thương tiếc con trai của lòng mình sao? Dầu đàn bà quên con mình, ta cũng chẳng quên ngươi.”
Một lần nữa, đây là phép so sánh. Đức Chúa Trời dùng hình ảnh tình yêu của người mẹ – được xem là tình yêu mạnh mẽ, tự nhiên nhất trên đất – để tương phản với tình yêu vĩnh cửu, bền vững hơn nhiều của Ngài. Câu Kinh Thánh nhấn mạnh: “Dầu đàn bà quên… ta cũng chẳng quên”. Trọng tâm là sự thành tín của Đức Chúa Trời, không phải việc gán danh xưng “Mẹ” cho Ngài.

3. Thi Thiên 131:2 & Phục Truyền 32:18: Các hình ảnh về sự bình an, nuôi dưỡng được sử dụng. Tuy nhiên, trong cùng các sách đó, danh xưng chính thức, được lặp đi lặp lại hàng trăm lần vẫn là “Đức Giê-hô-va”, “Đức Chúa Trời”, “Vua”, “Đấng Tạo Hóa”, “Cha” (trong ý nghĩa liên quan đến dân Y-sơ-ra-ên).

Kết luận phân tích: Kinh Thánh sử dụng đa dạng hình ảnh để mô tả sự đa diện trong bản tính của Đức Chúa Trời: Ngài như Vị Vua, Quan Xét, Người Chăn, Tảng Đá, Nơi Ẩn Núp, CHA, và đôi khi dùng những hành động được liên tưởng đến người mẹ (như yên ủi, không quên). Tuy nhiên, KHÔNG có chỗ nào trong toàn bộ Kinh Thánh, Đức Chúa Trời tự xưng là “Mẹ”, hay dân sự Ngài hay các tiên tri, sứ đồ gọi Ngài là “Đức Chúa Trời Mẹ”. Việc nâng một phép ẩn dụ mang tính mô tả lên thành danh xưng chính thức là một sự giải kinh sai lầm.

Tân Ước là sự mặc khải trọn vẹn và cuối cùng của Đức Chúa Trời qua Con Ngài là Chúa Giê-xu Christ (Hê-bơ-rơ 1:1-2). Cách Chúa Giê-xu nói về Đức Chúa Trời là mặc khải có thẩm quyền nhất.

Chúa Giê-xu liên tục, rõ ràng và độc nhất gọi Đức Chúa Trời là “Cha” (tiếng Hy Lạp: Patēr – Πᾰτήρ). Ngài dạy các môn đồ cầu nguyện: “Lạy Cha chúng tôi ở trên trời…” (Ma-thi-ơ 6:9). Ngài tuyên bố: “Cha ta lớn hơn hết mọi sự” (Giăng 10:29) và “Ta với Cha là một” (Giăng 10:30). Trên thập tự giá, Ngài kêu lên: “Hỡi Cha, tôi giao linh hồn tôi trong tay Cha” (Lu-ca 23:46).

Quan trọng hơn, Chúa Giê-xu mặc khải Đức Chúa Trời không chỉ là “Cha” của Ngài, mà còn là “Cha” của những kẻ tin. Đây là trọng tâm của Phúc Âm:

“Nhưng hễ ai đã nhận Ngài, thì Ngài ban cho quyền phép trở nên con cái Đức Chúa Trời, là ban cho những kẻ tin danh Ngài.” (Giăng 1:12).

“Lại vì anh em là con, nên Đức Chúa Trời đã sai Thánh Linh của Con Ngài vào lòng chúng ta, kêu rằng: A-ba! Cha!” (Ga-la-ti 4:6).

Danh xưng “A-ba” (tiếng A-ram, thân mật như “Ba ơi”) thể hiện mối quan hệ thân mật, giao ước mới mà Chúa Giê-xu đem đến. Nếu Đức Chúa Trời muốn được gọi là “Mẹ”, đây chính là cơ hội vàng để Chúa Giê-xu – Con Một của Ngài – mặc khải điều đó. Thế nhưng, Ngài chưa từng một lần gọi hay dạy gọi Đức Chúa Trời là “Mẹ”. Toàn bộ mặc khải Tân Ước củng cố và làm sáng tỏ danh xưng “Cha”.

Giáo lý căn bản của Cơ Đốc giáo chính thống là Đức Chúa Trời Ba Ngôi: Cha, Con (Chúa Giê-xu Christ), và Đức Thánh Linh. Danh xưng “Cha” trong Ba Ngôi không phải chỉ về giới tính, mà chỉ về mối quan hệ vĩnh cửu, nội tại trong chính Thần Tính Đức Chúa Trời.

• Cha: Là nguồn cội, là Đấng sai phái (Giăng 5:26, 8:42).
• Con: Là Đấng được Cha sai đến, vâng phục Cha, bày tỏ Cha (Giăng 1:18).
• Thánh Linh: Được Cha và Con sai đến (Giăng 14:26, 15:26).

Danh xưng “Cha” xác định mối quan hệ độc nhất giữa Ngôi Cha và Ngôi Con. Thay đổi danh xưng này sẽ làm sụp đổ chính cấu trúc mặc khải về Ba Ngôi và làm mờ đi sự phân biệt giữa các Ngôi vị. Đức Thánh Linh, đôi khi được mô tả với những công việc “mang tính nữ” như an ủi, dạy dỗ (paraklētos – Đấng Yên ủi), nhưng Ngài cũng không bao giờ được gọi là “Mẹ”. Ngài là Thánh Linh của Đức Chúa Trời, Đấng phát xuất từ Cha và Con.

Gọi Đức Chúa Trời là “Mẹ” thực chất là phủ nhận sự mặc khải về Ba Ngôi và tạo ra một hình ảnh Đức Chúa Trời khác với Đấng đã tự bày tỏ trong Kinh Thánh.

Hiểu đúng về danh xưng của Đức Chúa Trời không chỉ là vấn đề thần học, mà ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống đức tin và mối quan hệ của chúng ta với Ngài.

1. Xây Dựng Mối Quan Hệ Đúng Đắn Với Đức Chúa Trời: Khi chúng ta cầu nguyện “Lạy Cha”, chúng ta xác nhận mình là con cái Ngài nhờ ân điển trong Chúa Giê-xu. Điều này mang lại sự bình an, tự tin và thân mật (Ê-phê-sô 3:12). Chúng ta đến với Ngài không phải như với một thế lực xa lạ, mơ hồ, mà như với người Cha yêu thương, công bình và đầy lòng thương xót.

2. Bảo Vệ Sự Trong Sáng Của Đức Tin: Chúng ta được kêu gọi giữ lấy “sự mẫu mực của các sự dạy dỗ lành” (Rô-ma 6:17). Việc thêm thắt hoặc thay đổi những danh xưng căn bản mà Kinh Thánh dùng cho Đức Chúa Trời có thể mở đường cho những giáo lý sai lạc khác. Sự trung thành với Lời Chúa là bảo vệ cho đức tin của chính chúng ta.

3. Thờ Phượng Trong Chân Lý Và Thần Linh: Chúa Giê-xu phán: “Đức Chúa Trời là thần, nên ai thờ lạy Ngài thì phải lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ lạy” (Giăng 4:24). Thờ phượng “trong lẽ thật” nghĩa là thờ phượng Đức Chúa Trời đúng như Ngài đã tự bày tỏ, không phải như chúng ta tưởng tượng hay mong muốn Ngài phải như vậy.

4. Nhận Biết Tình Yêu Toàn Diện Của Đức Chúa Trời: Chúng ta không cần phải gọi Đức Chúa Trời là “Mẹ” mới cảm nhận được sự dịu dàng, yên ủi của Ngài. Trong danh xưng “Cha” theo Kinh Thánh đã bao hàm tất cả những phẩm chất yêu thương, chăm sóc, bảo vệ, dạy dỗ, kỷ luật và hy sinh trọn vẹn nhất (xem ẩn dụ người cha nhân lành trong Lu-ca 15:11-32). Tình yêu của Ngài vượt trên mọi khái niệm giới tính loài người.

Sau khi nghiên cứu toàn bộ Kinh Thánh từ Sáng-thế Ký đến Khải-huyền, với sự tham chiếu ngôn ngữ gốc và nguyên tắc giải kinh lành mạnh, chúng ta đi đến kết luận rõ ràng: KHÔNG theo Kinh Thánh khi gọi Đức Chúa Trời là “Đức Chúa Trời Mẹ”.

Kinh Thánh sử dụng những hình ảnh so sánh mang tính nữ để mô tả một khía cạnh trong sự chăm sóc và yên ủi của Đức Chúa Trời, nhưng không bao giờ sử dụng danh xưng “Mẹ” như một tên gọi chính thức cho Ngài. Trái lại, Đức Chúa Trời tự mặc khải cách nhất quán là “Đức Giê-hô-va”, “Đấng Tự Hữu Hằng Hữu”, và đặc biệt qua Chúa Giê-xu Christ, Ngài được mặc khải là “Cha” – một danh xưng nói lên mối quan hệ giao ước, yêu thương và cứu rỗi.

Là con cái Đức Chúa Trời, chúng ta hãy trân quý và giữ vững sự mặc khải quý báu mà Ngài đã ban. Hãy đến với Ngài trong đức tin, gọi Ngài là “Cha” với lòng biết ơn và kính sợ, vì biết rằng đó là cách chính Con Một Ngài – Chúa Giê-xu Christ – đã dạy chúng ta và mở đường cho chúng ta. Trong danh xưng thánh đó, chúng ta tìm thấy mọi sự yêu thương, an toàn và hy vọng trọn vẹn cho đời này và đời sau.

“Vả, ấy là vì Ngài mà cả nhà trên trời dưới đất đều nhận danh, tôi cúi đầu gối trước mặt Cha, bởi Cha mà cả nhà trên trời dưới đất đều nhận danh.” (Ê-phê-sô 3:14-15).