Tại sao kẻ ác lại thịnh vượng?

Một trong những thắc mắc lâu đời và gây trăn trở nhất trong đời sống đức tin là sự tương phản rõ rệt giữa lời hứa của Đức Chúa Trời về sự công bình và thực tế quan sát được: nhiều người sống trái luân lý, chối bỏ Chúa lại dường như đang gặp thịnh vượng, thành công, và an nhàn, trong khi những người sống ngay lành, tin kính đôi khi phải vật lộn với khó khăn, bệnh tật và nghịch cảnh. Câu hỏi "Tại sao kẻ ác lại thịnh vượng?" không chỉ là một vấn đề triết học hay xã hội học, mà là một thử thách thần học sâu sắc về bản tính của Đức Chúa Trời, sự công bình của Ngài, và sự hiểu biết của chúng ta về thời gian và cõi vĩnh hằng. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để tìm kiếm câu trả lời thỏa đáng, giải tỏa mối băn khoăn và củng cố đức tin cho Cơ đốc nhân.

Kinh Thánh không lảng tránh câu hỏi hóc búa này. Trái lại, nhiều tác giả được cảm thán đã thẳng thắn trình dâng sự bối rối của họ lên Đức Chúa Trời.

1. Sự Vật Lộn Của A-sáp Trong Thi Thiên 73: Đây có lẽ là sự diễn tả chân thực và đầy đủ nhất về cuộc chiến nội tâm này. A-sáp thú nhận: "Còn phần tôi, hai chân tôi gần xiêu té, Và các bước tôi suýt trượt đi. Vì tôi nổi ghen tức với kẻ kiêu ngạo, Thấy sự thịnh vượng của kẻ ác." (Thi thiên 73:2-3). Ông miêu tả chi tiết sự thịnh vượng của họ: thân thể mạnh khỏe, không bị lao khổ, kiêu ngạo và hung bạo nhưng vẫn giàu có, lòng họ đầy tư tưởng ác (c.4-7, 12). Sự thành công của họ khiến A-sáp nghi ngờ giá trị của đời sống tin kính: "Vậy, tôi giữ lòng tôi trong sạch làm chi, Và rửa tay tôi cho sạch vô tội?" (c.13). Đây chính là điểm then chốt: sự thịnh vượng của kẻ ác có sức công phá đức tin, khiến người công bình nghi ngờ sự công bằng của Đức Chúa Trời và giá trị của sự ngay thẳng.

2. Tiếng Kêu Của Tiên Tri Giê-rê-mi: Ông chất vấn Chúa một cách trực tiếp: "Hỡi Đức Giê-hô-va, sao đường kẻ gian ác được thạnh vượng? Sao những kẻ hay phỉnh gạt đều êm ả?" (Giê-rê-mi 12:1). Ông chỉ ra nghịch lý: kẻ ác được trồng, bén rễ, lớn lên và kết quả, dù lòng chúng xa cách Chúa (c.2).

3. Sách Truyền Đạo Và Gióp: Toàn bộ sách Truyền đạo phản ánh sự quan sát về "sự hư không" dưới mặt trời, nơi công lao và phần thưởng dường như không tương xứng. Sách Gióp là một nghiên cứu điển hình về người công bình chịu khổ, trong khi lẽ thường cho rằng khổ đau là hình phạt cho kẻ ác. Những lời biện hộ của các bạn Gióp (Ê-li-pha, Binh-đát, Sô-pha) đại diện cho thần học truyền thống "làm lành gặp lành, làm ác gặp ác", nhưng chính kinh nghiệm của Gióp và câu trả lời từ Chúa (Gióp 38-41) đã bác bỏ cách giải thích đơn giản ấy.

Kinh Thánh không đưa ra một câu trả lời đơn giản, nhưng cung cấp nhiều góc nhìn bổ sung để chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề.

1. Bản Chất Tạm Thời Và Giả Tạo Của Sự Thịnh Vượng Của Kẻ Ác: A-sáp chỉ tìm được sự bình an khi ông vào "nơi thánh của Đức Chúa Trời" và nhìn về "sự cuối cùng" của họ (Thi thiên 73:17). Từ "cuối cùng" trong tiếng Hê-bơ-rơ (אַחֲרִית - *'achariyth*) không chỉ là cái chết, mà là kết cục, số phận sau cùng. Ông nhận ra rằng họ bị đặt trên "chỗ trơn trợt" và sẽ bị "hủy diệt trong giây phút" (c.18-19). Sự thịnh vượng của họ như một giấc mơ tỉnh dậy, một ảo ảnh. Chúa Giê-xu cũng cảnh báo về sự nguy hiểm của của cải đời này trong ẩn dụ về người nhà giàu dại (Lu-ca 12:16-21). Sự thịnh vượng đó không đảm bảo cho linh hồn.

2. Sự Kiên Nhẫn Và Nhân Từ Của Đức Chúa Trời: Sự thịnh vượng tạm thời của kẻ ác không phải là dấu hiệu Chúa chấp nhận họ, mà có thể là biểu hiện của lòng nhân từ (χρηστότης - *chrēstotēs*) và sự kiên nhẫn (μακροθυμία - *makrothymia*) của Ngài, cho họ cơ hội ăn năn. Sứ đồ Phao-lô viết: "Hay là ngươi khinh dể sự dư dật của lòng nhơn từ, nhịn nhục, khoan dung Ngài, mà không nhận biết lòng nhơn từ của Đức Chúa Trời đem ngươi đến sự ăn năn?" (Rô-ma 2:4). Thời gian thịnh vượng có thể là "thời kỳ ân điển" Chúa ban cho.

3. Phạm Vi Công Lý: Đời Này Và Đời Sau: Quan điểm Kinh Thánh mở rộng vượt ra ngoài phạm vi đời sống ngắn ngủi trên đất. Công lý trọn vẹn và cuối cùng sẽ được thực hiện trong sự phán xét cuối cùng. Chúa Giê-xu dạy rõ về số phận đời đời khác biệt giữa người giàu chẳng thương xót (La-xa-rơ và người giàu, Lu-ca 16:19-31). Sứ đồ Phao-lô nhắc nhở: "Vì chúng ta thảy đều phải ứng hầu trước tòa án Đấng Christ, hầu cho mỗi người nhận lãnh tùy theo điều thiện hay điều ác mình đã làm lúc còn trong xác thịt." (2 Cô-rinh-tô 5:10). Sự thịnh vượng đời này, nếu là phần thưởng duy nhất, thì thật là đáng thương cho kẻ ác (Ma-thi-ơ 5:46; 6:2).

4. Chức Năng Của Sự Thử Thách Và Tinh Luyện Đức Tin: Sự tương phản giữa hoàn cảnh của người công bình và kẻ ác trở thành một bài kiểm tra đức tin. Như vàng được thử lửa, đức tin chân thật vẫn bám víu vào Chúa ngay cả khi mắt xác thịt không thấy sự công bình tức thời (1 Phi-e-rơ 1:6-7). Gióp tuyên bố: "Dẫu Chúa giết tôi, tôi cũng còn nhờ cậy Ngài" (Gióp 13:15). Sự trung tín trong nghịch cảnh làm sáng danh Chúa và chứng minh giá trị của đức tin vượt trên của cải vật chất.

Kinh Thánh cảnh báo chúng ta không nên ghen tị cách mù quáng, vì sự thịnh vượng đó mang theo những hiểm họa:

• Sự Tự Phụ Và Xa Cách Chúa: Phục truyền Luật lệ 8:11-14 cảnh báo Israel đừng quên Chúa khi được no đủ. Sự thịnh vượng thường dẫn đến ảo tưởng tự lực ("Sức tôi và quyền năng của tay tôi đã đoạt được những của cải nầy" - Phục truyền 8:17) và sự kiêu ngạo (Ô-sê 13:6).
• Sự Lừa Dối Tâm Linh: Của cải có thể trở thành chướng ngại vật cho Nước Trời (Ma-thi-ơ 19:23-24). Nó tạo ra cảm giác an toàn giả tạo, che lấp nhu cầu thuộc linh thật sự.
• Sự Chuẩn Bị Cho Sự Đoán Phạt: Như những con chiên béo được dành cho ngày giết mổ (Gia-cơ 5:5), sự tích trữ của cải trong những ngày cuối cùng có thể là sự tích tụ cơn thạnh nộ (Rô-ma 2:5).

Làm thế nào để chúng ta sống với sự hiểu biết này một cách lành mạnh và đức tin vững vàng?

1. Chọn Lựa Góc Nhìn Đúng – Góc Nhìn Của Đức Tin Và Cõi Vĩnh Hằng: Như A-sáp, chúng ta cần vào "nơi thánh" – tức là đến gần Chúa qua sự cầu nguyện, suy gẫm Lời Ngài, và thờ phượng – để có được viễn cảnh thuộc linh. Thay vì nhìn vào "hiện tại hữu hình" (2 Cô-rinh-tô 4:18), chúng ta tập trung vào những điều vĩnh cửu. Hãy nhớ lời Chúa Giê-xu: "Đừng vì đồ ăn hay hư nát, nhưng vì đồ ăn còn lại đến sự sống đời đời" (Giăng 6:27).

2. Từ Bỏ Sự Ghen Tị, Nuôi Dưỡng Lòng Thỏa Nguyện: Sứ đồ Phao-lô dạy về sự thỏa lòng (*αὐτάρκεια - autarkeia*): "Tôi đã học đủ trong mọi cảnh, cũng biết no đủ và biết đói. Tôi có thể làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi." (Phi-líp 4:11-13). Sự thỏa lòng không phải là thụ động, mà là niềm tin rằng Chúa biết điều gì tốt nhất cho chúng ta trong từng giai đoạn của đời sống.

3. Sống Với Sự Ưu Tiên Đúng Đắn – Tích Trữ Của Cải Trên Trời: Chúa Giê-xu truyền lệnh rõ ràng: "Các ngươi chớ chứa của cải ở dưới đất... nhưng phải chứa của cải ở trên trời" (Ma-thi-ơ 6:19-20). Của cải trên trời là những đầu tư vào vương quốc vĩnh cửu: thời gian, năng lực, tiền bạc dùng để rao truyền Phúc Âm, phục vụ người khác, và vun đắp mối liên hệ với Chúa.

4. Cầu Nguyện Cho Kẻ Ác Và Sử Dụng Của Cải Cách Đúng Đắn: Thay vì cay đắng, chúng ta nên cầu nguyện cho sự ăn năn của những người đang thịnh vượng trong tội lỗi (Ma-thi-ơ 5:44). Đồng thời, nếu Chúa ban cho chúng ta của cải, hãy sử dụng nó như những quản gia trung tín (1 Phi-e-rơ 4:10) để làm vinh hiển Ngài và gây dựng Hội Thánh.

5. An Nghỉ Trong Bản Tính Và Lời Hứa Của Đức Chúa Trời: Cuối cùng, câu trả lời nằm ở chỗ tin cậy vào chính Đức Chúa Trời. Ngài là Đấng Công Bình (Thi thiên 7:11), Đấng Thánh Khiết, và tình yêu của Ngài là vĩnh cửu. Sách Khải Huyền cho chúng ta thấy khải tượng cuối cùng, nơi mọi nước mắt sẽ lau sạch và sự công bình sẽ ngự trị trọn vẹn (Khải huyền 21:4).

Vấn đề "kẻ ác thịnh vượng" thách thức chúng ta phân biệt giữa hiện tượng và bản chất, giữa tạm thời và vĩnh cửu. Kinh Thánh xác nhận rằng sự công bình cuối cùng sẽ đến, và những gì chúng ta thấy hôm nay chỉ là một chương chưa kết thúc của câu chuyện lớn hơn về sự cứu chuộc và phán xét của Đức Chúa Trời. Sự thịnh vượng của kẻ ác là tạm bợ, thường đi kèm với sự trống rỗng thuộc linh và chuẩn bị cho sự phán xét, trong khi những thử thách của người công bình là công cụ tinh luyện và chuẩn bị cho vinh hiển đời đời.

Lời giải đáp cuối cùng không nằm trong một công thức triết học, mà trong một con người: Chúa Giê-xu Christ. Trên thập tự giá, Đấng Công Bình hoàn hảo đã chịu khổ hình và sự chết dành cho kẻ ác. Tại đó, chúng ta thấy được chiều sâu của sự công bình và tình yêu của Đức Chúa Trời. Sự phục sinh của Ngài là đảm bảo chắc chắn rằng sự ác và bất công sẽ bị đánh bại, và mọi đầu gối sẽ quỳ xuống trước sự công bình tuyệt đối của Ngài (Phi-líp 2:10-11). Cho đến ngày ấy, chúng ta bước đi bởi đức tin, không bởi mắt thấy, tin chắc rằng Đấng đã không tiếc chính Con Ngài, cũng sẽ ban mọi sự cần dùng cho chúng ta trong thời gian và trong cõi đời đời (Rô-ma 8:32).