Chúa Giê-su Có Anh Chị Em Ruột Không?
Một trong những câu hỏi gây nhiều tranh luận và tò mò trong việc nghiên cứu Tân Ước xoay quanh gia đình trần thế của Chúa Giê-su Christ: “Ngài có anh chị em ruột không?” Câu hỏi này không chỉ liên quan đến lịch sử và văn hóa Do Thái thế kỷ thứ nhất, mà còn chạm đến các giáo lý then chốt về sự đồng trinh của Ma-ri và thân vị độc nhất của Chúa Giê-su. Là những người nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần xem xét vấn đề này dưới ánh sáng Lời Chúa, với sự tôn trọng và tìm kiếm chân lý, luôn đặt Chúa Giê-su là trung tâm của mọi suy luận.
Kinh Thánh Tân Ước nhiều lần nhắc đến “các anh em” của Chúa Giê-su. Các phân đoạn then chốt nhất cần xem xét là:
Ma-thi-ơ 13:55-56 (1925): “Có phải con người đó là con người thợ mộc chăng? Mẹ người có phải là Ma-ri, và anh em người là Gia-cơ, Giô-sép, Si-môn, Giu-đe chăng? Chị em người đều ở giữa chúng ta chăng?”
Mác 6:3 (1925): “Có phải người là thợ mộc, con Ma-ri, anh em với Gia-cơ, Giô-sê, Giu-đe, Si-môn chăng? Chị em người há chẳng ở giữa chúng ta đây sao?”
Những câu này cho thấy rõ ràng trong cộng đồng Na-xa-rét, Chúa Giê-su được biết đến như một thành viên trong một gia đình có nhiều anh chị em. Ngoài ra, còn có những đề cập khác:
- Giăng 7:3, 5, 10: Các anh em của Ngài khuyên Ngài nên lên Giê-ru-sa-lem.
- Công vụ 1:14: Sau khi Chúa thăng thiên, các môn đồ nhóm lại với “các đàn bà, và Ma-ri là mẹ Đức Chúa Jêsus, cùng các anh em Ngài.”
- I Cô-rinh-tô 9:5: Sứ đồ Phao-lô đề cập đến “các anh em của Chúa” như một nhóm được biết đến.
- Ga-la-ti 1:19: Phao-lô gọi Gia-cơ là “anh em của Chúa.”
Từ ngữ được sử dụng trong nguyên bản Hy Lạp cho “anh em” ở tất cả các phân đoạn trên là ἀδελφοί (adelphoi). Từ này trong tiếng Hy Lạp thông thường, cũng như trong bối cảnh Do Thái (dịch từ tiếng Hê-bơ-rơ אָח (’ach)), trước hết và chủ yếu chỉ anh em ruột trong gia đình. Tuy nhiên, nó cũng có thể mở rộng nghĩa để chỉ anh em họ, hoặc thậm chí là những người đồng bào (như trong Công vụ 7:23, Ê-phê-sô 6:23). Điều này dẫn đến hai cách giải thích chính trong lịch sử Giáo Hội.
1. Quan Điểm Tin Lành (Anh Em Ruột): Các nhà cải chánh và phần lớn học giả Tin Lành dựa trên cách dùng từ bình thường, phổ biến nhất của adelphoi, cho rằng đây là những người con ruột của Ma-ri và Giô-sép, sinh ra sau khi Chúa Giê-su giáng sanh. Họ lập luận rằng:
- Kinh Thánh luôn phân biệt rõ giữa “anh em” (adelphoi) và “anh em họ” (sử dụng từ anepsios như trong Cô-lô-se 4:10). Nếu muốn nói đến anh em họ, các tác giả Phúc Âm đã có từ ngữ chính xác để dùng.
- Ma-thi-ơ 1:25 cho biết Giô-sép “không hề nhận biết [ngủ với] nàng cho đến khi nàng sanh một con trai.” Cụm từ “cho đến khi” (Hy Lạp: ἕως οὗ, heōs hou) trong ngôn ngữ Kinh Thánh không hàm ý về một sự thay đổi sau đó, nhưng nó cũng không loại trừ khả năng Giô-sép và Ma-ri có con chung sau khi Chúa Giê-su sinh ra. Điều quan trọng là sự đồng trinh của Ma-ri trong khi thụ thai và sinh Chúa Giê-su là điều không thể chối cãi, đúng như lời tiên tri Ê-sai 7:14.
- Việc có anh chị em ruột không hề giảm bớt thần tính, sự vô tội hay địa vị Đấng Cứu Thế độc nhất của Chúa Giê-su. Trái lại, nó càng nhấn mạnh Ngài đã thật sự mang lấy bản tính con người, lớn lên trong một gia đình bình thường.
2. Quan Điểm Cho Rằng Là Anh Em Họ (Phổ Biến Trong Công Giáo La Mã & Chính Thống Giáo): Quan điểm này, được phát triển mạnh từ thế kỷ thứ 4 để bảo vệ giáo lý “Đồng Trinh Trọn Đời” của Ma-ri, cho rằng những “anh em” này là con của một Ma-ri khác (Ma-ri vợ của Cơ-lê-ô-pa) hoặc là anh em họ của Chúa Giê-su. Họ thường viện dẫn:
- Sự hiện diện của “Ma-ri mẹ của Gia-cơ và Giô-sép” dưới chân thập tự giá (Ma-thi-ơ 27:56), người có thể là vợ của A-pha và là mẹ của các “anh em” được nêu tên.
- Trong văn hóa Semitic, từ “anh em” có thể dùng cho anh em họ (như Áp-ra-ham gọi Lót là “anh em” trong Sáng-thế Ký 14:14).
Tuy nhiên, cách giải thích này đối mặt với những thách thức từ văn bản:
- Khi Kinh Thánh muốn chỉ rõ mối quan hệ họ hàng, nó làm rất rõ (như Lu-ca 1:36 gọi Ê-li-sa-bét là “bà con” với Ma-ri, sử dụng từ συγγενίς, syngenis).
- Việc liệt kê “các anh em” của Chúa cùng với Ma-ri mẹ Ngài (Công vụ 1:14) một cách riêng biệt khỏi các môn đồ khác cho thấy họ là một nhóm gia đình đặc biệt.
Để hiểu đúng, chúng ta cần đặt các “anh em” này vào dòng chảy câu chuyện Phúc Âm. Họ không tin nhận Chúa Giê-su trong thời gian Ngài thi hành chức vụ (Giăng 7:5). Tuy nhiên, sau sự phục sinh, ít nhất Gia-cơ và Giu-đe (có lẽ các người khác) đã trở thành những nhà lãnh đạo nổi bật trong Hội Thánh đầu tiên (Công vụ 15:13, Giu-đe 1:1). Điều này chứng tỏ họ đã gặp gỡ Chúa Phục Sinh (I Cô-rinh-tô 15:7).
Một chi tiết quan trọng khác là vào giờ phút cuối cùng trên thập tự giá, Chúa Giê-su giao phó mẹ mình cho môn đồ Giăng chăm sóc (Giăng 19:26-27). Hành động này sẽ rất khó hiểu nếu Ma-ri còn có những người con ruột khác, vì theo luật pháp và văn hóa Do Thái, trách nhiệm chăm sóc mẹ góa thuộc về các con trai. Hành động của Chúa Giê-su có thể ngụ ý rằng các “anh em” của Ngài lúc đó vẫn chưa tin, hoặc cũng có thể Ngài muốn thiết lập một mối quan hệ thuộc linh mới—Hội Thánh là gia đình của Đức Chúa Trời.
Dù theo cách giải thích nào, những sự dạy dỗ và ứng dụng thuộc linh từ chủ đề này vẫn rất phong phú:
1. Chúa Giê-su Thật Sự Là Con Người: Việc Chúa Giê-su lớn lên trong một gia đình có cha mẹ và có thể có anh chị em nhấn mạnh sự nhập thể trọn vẹn của Ngài. Ngài kinh nghiệm mọi khía cạnh của đời sống con người, kể cả những mối quan hệ gia đình phức tạp, để có thể cảm thông với chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:15).
2. Ưu Tiên Trong Vương Quốc Đức Chúa Trời: Có một giai đoạn, mẹ và các anh em của Chúa Giê-su đến tìm Ngài, và Chúa đáp lại: “Ai là mẹ ta, ai là anh em ta?… Xem kìa, mẹ ta và anh em ta! Vì hễ ai làm theo ý muốn của Đức Chúa Trời ta, thì người đó là anh em, chị em ta, và mẹ ta vậy.” (Mác 3:33-35). Đây là bài học then chốt: mối quan hệ huyết thống hay tự nhiên, dù quan trọng, không thể so sánh với mối quan hệ thuộc linh được thiết lập bởi đức tin và sự vâng lời Chúa. Gia đình thuộc linh trong Chúa là gia đình vĩnh cửu.
3. Ân Điển Biến Đổi Cuộc Đời: Gia-cơ và Giu-đe, từ chỗ “chẳng tin” (Giăng 7:5), đã trở thành tôi tớ và chứng nhân trung thành của Đấng Christ, thậm chí viết ra những sách trong Tân Ước. Điều này cho chúng ta niềm hy vọng lớn về sự biến đổi của ân điển Chúa trong gia đình mình.
4. Sự Đồng Trinh Của Ma-ri – Trọng Tâm Đúng Đắn: Là tín hữu Tin Lành, chúng ta tôn kính Ma-ri như người nữ được ban đặc ân và vâng lời, nhưng chúng ta không thần thánh hóa bà. Điều trọng tâm Kinh Thánh nhấn mạnh là sự đồng trinh của bà trong sự thụ thai Chúa Giê-su (Ma-thi-ơ 1:18, Lu-ca 1:34-35), để ứng nghiệm lời tiên tri và khẳng định thần tính của Con Trời. Đây là điều chúng ta cần giữ vững, hơn là tranh luận về đời sống sau đó của bà.
Sau khi xem xét các bằng chứng Kinh Thánh, cách dùng từ Hy Lạp, và bối cảnh lịch sử, quan điểm phù hợp nhất với cách đọc thông thường và trực tiếp của Kinh Thánh là Chúa Giê-su có những người anh chị em ruột, là con của Giô-sép và Ma-ri sinh ra sau Ngài. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả không phải là số lượng anh chị em, mà là thân phận độc nhất của Chúa Giê-su Christ—Ngài vừa là Con Đức Chúa Trời hằng có, vừa là Con Người trọn vẹn, được sinh bởi nữ đồng trinh để trở nên của lễ chuộc tội cho nhân loại.
Cuối cùng, mục đích của mọi nghiên cứu Kinh Thánh là để biết Chúa hơn, yêu Chúa hơn và vâng lời Ngài hơn. Thay vì dừng lại ở những tranh luận, chúng ta hãy nghe lời Chúa phán: “Phước cho những kẻ nghe và giữ lời Đức Chúa Trời!” (Lu-ca 11:28). Hãy để tấm lòng chúng ta được an ủi vì Đấng Cứu Thế của chúng ta thật gần gũi, và hãy sống trong tình yêu thương của gia đình thuộc linh rộng lớn mà Ngài đã lập nên bằng chính huyết Ngài.