Ý Nghĩa Của Sự Cứu Chuộc Trong Cơ Đốc Giáo
Trong trọng tâm của đức tin Cơ Đốc, không có khái niệm nào vĩ đại, thâm sâu và biến đổi cuộc đời hơn khái niệm “sự cứu chuộc”. Đây không chỉ là một thuật ngữ thần học trừu tượng, mà là câu chuyện đầy kịch tính của lịch sử nhân loại, là kế hoạch vĩ đại của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua huyết của Con Ngài, và là nền tảng duy nhất cho hy vọng đời đời của mỗi tín hữu. Sự cứu chuộc giải đáp câu hỏi căn cốt nhất: Làm thế nào một con người tội lỗi có thể được phục hòa với Đức Chúa Trời Thánh Khiết? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa đa diện của sự cứu chuộc dưới ánh sáng của Kinh Thánh, sử dụng ngôn ngữ gốc Hê-bơ-rơ và Hy Lạp để làm sáng tỏ sự phong phú của chân lý này.
Để hiểu được sự vĩ đại của ơn cứu chuộc, trước hết phải hiểu được thảm kịch mà nó giải quyết. Sách Sáng Thế Ký mở ra với cảnh tượng một sự hoàn hảo trọn vẹn trong mối tương giao giữa Đức Chúa Trời và con người (Sáng Thế Ký 1:31). Tuy nhiên, chương 3 ghi lại sự sa ngã thảm khốc khi A-đam và Ê-va bất tuân mạng lệnh của Đức Chúa Trời. Hành động này không đơn thuần là một “sai lầm”, mà là một cuộc nổi loạn có chủ ý, một sự phá vỡ giao ước tin cậy.
Hậu quả của tội lỗi là tức khắc và toàn diện:
1. Ly Khai Thuộc Linh: Sự hiệp thông bị cắt đứt. Con người “giấu mình” khỏi mặt Đức Chúa Trời (Sáng Thế Ký 3:8). Sự thánh khiết của Đức Chúa Trời và tội lỗi của con người trở nên không thể tương hợp.
2. Sự Hư Mất và Sự Chết: Lời phán “ngươi sẽ chắc chắn chết” (Sáng Thế Ký 2:17) đã ứng nghiệm, trước hết là sự chết thuộc linh (tách khỏi nguồn sự sống là Đức Chúa Trời), kế đến là sự chết thể xác.
3. Sự Nô Lệ: Con người trở thành tôi mọi cho tội lỗi và Sa-tan. Sứ đồ Phao-lô mô tả tình trạng này trong Rô-ma 6:16: “Anh em há chẳng biết rằng nếu anh em đã nộp mình làm tôi mọi đặng vâng phục kẻ nào, thì là tôi mọi của kẻ mình vâng phục sao? Hoặc của tội lỗi để đến sự chết, hoặc của sự vâng phục để đến sự công bình chăng?”.
4. Sự Thịnh Nộ Công Bình: Bản tính thánh khiết và công bình của Đức Chúa Trời đòi hỏi rằng tội lỗi phải bị phán xét. “Tiền công của tội lỗi là sự chết” (Rô-ma 6:23a).
Loài người, trong tình trạng này, hoàn toàn bất lực để tự giải cứu mình. Như Phao-lô kết luận: “Chẳng có một người công bình nào hết, dẫu một người cũng không... vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời” (Rô-ma 3:10, 23). Đây chính là nhà tù tối tăm mà nhân loại đang bị giam cầm, và chúng ta cần một Đấng Cứu Chuộc từ bên ngoài bước vào.
Ý tưởng về sự cứu chuộc (גְּאֻלָּה - gə’ullah) đã được gieo rất sớm trong Cựu Ước. Động từ chính גָאַל (ga’al) mang ý nghĩa hành động của một người bà con chuộc lại (kinsman-redeemer). Người bà con chuộc lại có ba trách nhiệm chính: (1) Chuộc lại tài sản hoặc tự do cho người thân bị nghèo khó phải bán mình (Lê-vi Ký 25:25, 47-49); (2) Báo thù cho cái chết của người thân (Dân Số Ký 35:19); (3) Kế tự để duy trì dòng dõi cho người thân đã chết (Phục Truyền 25:5-10).
Hình ảnh sống động nhất về sự cứu chuộc trong Cựu Ước là Lễ Vượt Qua (Xuất Ê-díp-tô Ký 12). Dân Y-sơ-ra-ên bị làm nô lệ tại Ai Cập, hoàn toàn bất lực trước Pha-ra-ôn. Đức Chúa Trời đã hành động qua huyết của con sinh bôi trên thanh cửa. Huyết đó là dấu hiệu của sự thay thế—con sinh chết thay cho con đầu lòng trong nhà. “Ấy là sinh tế Vượt Qua của Đức Giê-hô-va, vì Ngài đi qua các nhà dân Y-sơ-ra-ên tại xứ Ê-díp-tô, hành hại người Ê-díp-tô, và tha chúng ta” (Xuất Ê-díp-tô Ký 12:27). Sự giải phóng khỏi ách nô lệ Ai Cập là một hình bóng về sự giải phóng lớn hơn khỏi ách nô lệ của tội lỗi.
Các tiên tri tiếp tục loan báo về một Đấng Cứu Chuộc sẽ đến. Ê-sai đã mô tả Ngài cách đầy cảm động: “Người đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương... Người đã bị đánh đập vì sự phạm pháp của dân ta... Đức Giê-hô-va đã làm cho tội lỗi của hết thảy chúng ta đều chất trên Người... Người đã bị cắt từ đất người sống; vì sự phạm pháp của dân ta, Người đã bị đánh đòn... Người đã bị giày đạp vì tội lỗi chúng ta, sự sửa phạt bình an của chúng ta đã đổ trên Người, bởi lằn đòn của Người mà chúng ta được lành bịnh” (Ê-sai 53:5-8). Ở đây, chúng ta thấy rõ ý tưởng về sự thay thế hình phạt và sự chuộc tội.
Chúa Giê-xu Christ chính là sự ứng nghiệm trọn vẹn của mọi hình bóng và lời hứa trong Cựu Ước. Ngài tuyên bố: “Con người đã đến... phó sự sống mình làm giá chuộc (λύτρον - lutron) cho nhiều người” (Mác 10:45). Từ Hy Lạp lutron trực tiếp chỉ giá phải trả để giải phóng một nô lệ hoặc tù nhân. Sứ đồ Phao-lô khẳng định: “Trong Ngài, chúng ta có sự cứu chuộc (ἀπολύτρωσις - apolutrōsis) bởi huyết Ngài, sự tha tội...” (Ê-phê-sô 1:7). Apolutrōsis là một từ mạnh mẽ, mang ý nghĩa sự giải phóng trọn vẹn thông qua việc trả giá.
Công việc cứu chuộc của Đấng Christ trên thập tự giá có thể được hiểu qua nhiều góc độ thần học bổ sung cho nhau:
1. Sự Chuộc Tội (Propitiation): Đây là hành động làm nguôi cơn thịnh nộ chính đáng của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi. Chúa Giê-xu đã trở của lễ chuộc tội thay cho chúng ta. “Ấy chính Ngài làm của lễ chuộc tội (ἱλασμός - hilasmos) cho chúng ta, không những vì tội lỗi chúng ta thôi đâu, mà cũng vì tội lỗi cả thế gian nữa” (1 Giăng 2:2). Thập tự giá không thay đổi tình yêu của Đức Chúa Trời, nhưng bày tỏ tình yêu đó trong khi vẫn tôn trọng sự công bình của Ngài (Rô-ma 3:25-26).
2. Sự Hòa Giải (Reconciliation): Trong khi sự chuộc tội nhấn mạnh đến việc giải quyết vấn đề giữa chúng ta với Đức Chúa Trời, thì sự hòa giải nhấn mạnh đến việc phục hồi mối tương giao. “Vì nếu khi chúng ta còn là thù nghịch cùng Đức Chúa Trời, mà đã được hòa thuận với Ngài bởi sự chết của Con Ngài, thì huống chi nay đã hòa thuận rồi, chúng ta sẽ nhờ sự sống của Con ấy mà được cứu là dường nào!” (Rô-ma 5:10).
3. Sự Công Bình Hóa (Justification): Đây là hành động pháp lý của Đức Chúa Trời, qua đó Ngài tuyên bố tội nhân được kể là công bình, dựa trên công đức của Đấng Christ được gán cho họ. “Vậy, chúng ta nhờ đức tin mà được xưng công bình, nên được hòa thuận với Đức Chúa Trời bởi Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta” (Rô-ma 5:1). Chúng ta không chỉ được tha tội, mà còn được ban cho địa vị công bình của Đấng Christ.
4. Sự Cứu Chuộc Khỏi Ách Nô Lệ (Redemption from Slavery): Chúa Giê-xu đã trả giá để giải phóng chúng ta khỏi quyền lực của tội lỗi, Sa-tan và sự chết. “Ngài đã giải thoát chúng ta khỏi quyền của sự tối tăm, làm cho chúng ta dời qua nước của Con rất yêu dấu của Ngài. Trong Con đó, chúng ta có sự cứu chuộc, là sự tha tội” (Cô-lô-se 1:13-14).
Sự cứu chuộc không phải là một lý thuyết để tranh luận, mà là một thực tại biến đổi để sống. Dưới đây là những ứng dụng thiết thực:
1. Sống Trong Tự Do Và Không Còn Án Phạt: “Cho nên hiện nay chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Rô-ma 8:1). Người tin Chúa có thể sống mỗi ngày với sự bình an, biết rằng mình đã được tha thứ trọn vẹn và được chấp nhận trong Đấng Christ. Điều này giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng tội lỗi, mặc cảm và sự tự lên án.
2. Sống Như Những Người Được Chuộc Lại, Thuộc Về Chúa: “Anh em chẳng phải thuộc về chính mình nữa, vì chính Chúa đã lấy giá chuộc anh em” (1 Cô-rinh-tô 6:19-20, BDHD). Cuộc đời chúng ta không còn là của riêng mình. Sự cứu chuộc đem lại một chủ quyền mới. Chúng ta được kêu gọi sống thánh khiết, vinh hiển Đức Chúa Trời trong thân thể và tâm linh mình, vì chúng thuộc về Ngài.
3. Chiến Đấu Với Tội Lỗi Trong Quyền Năng Mới: Sự cứu chuộc ban cho chúng ta vị trí mới “trong Đấng Christ” và quyền năng của Đức Thánh Linh để chiến thắng tội lỗi. “Vậy, hãy coi mình như chết về tội lỗi và như sống cho Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ... chớ nộp chi thể mình cho tội lỗi, như là đồ dùng gian ác nữa; nhưng hãy nộp chính mình anh em cho Đức Chúa Trời... và nộp chi thể mình cho Đức Chúa Trời như là đồ dùng về sự công bình” (Rô-ma 6:11, 13). Chúng ta không còn là nô lệ bất lực nữa.
4. Sống Với Hy Vọng Trọn Vẹn Về Sự Cứu Chuộc Thân Thể: Sự cứu chuộc hiện nay vẫn chưa trọn vẹn. Chúng ta trông đợi ngày Đấng Christ trở lại, khi thân thể hay chết của chúng ta cũng sẽ được giải phóng khỏi sự hư nát. “Chính chúng ta, là kẻ có trái đầu mùa của Đức Thánh Linh, cũng than thở trong lòng, đang khi trông đợi sự làm con nuôi, tức là sự cứu chuộc thân thể chúng ta” (Rô-ma 8:23).
5. Trở Nên Sứ Giả Của Sự Hòa Giải: “Ấy Đức Chúa Trời đã nhờ Đấng Christ mà khiến thế gian lại hòa với Ngài, không kể tội lỗi cho loài người nữa, và đã phó đạo hòa giải cho chúng ta. Vậy, chúng ta làm chức khâm sai của Đấng Christ” (2 Cô-rinh-tô 5:19-20). Được kinh nghiệm ơn hòa giải, chúng ta có đặc quyền và trách nhiệm chia sẻ tin mừng này cho người khác.
Sự cứu chuộc Cơ Đốc giáo là câu chuyện vĩ đại nhất từng được kể. Nó bắt nguồn từ tình yêu vĩnh cửu của Đức Chúa Trời, được lập kế hoạch trước buổi sáng thế, được bày tỏ qua lịch sử Y-sơ-ra-ên, được hoàn thành một lần đủ cả trong sự chết và sống lại của Con Đức Chúa Trời, Chúa Giê-xu Christ, và được áp dụng bởi đức tin cho mọi người tin nhận. Đó là sự giải phóng trọn vẹn—khỏi án phạt, quyền lực, và một ngày kia, khỏi chính sự hiện diện của tội lỗi.
Ân điển này không phải là thứ để chúng ta nhận rồi cất vào túi. Nó là nguồn năng lượng cho sự thờ phượng, nền tảng cho sự thánh khiết, động lực cho sự phục vụ và là ngọn hải đăng của hy vọng giữa một thế giới hư mất. Hãy sống mỗi ngày với lòng biết ơn sâu xa, trong sự tự do vinh hiển của những người con đã được chuộc bằng giá rất cao—huyết báu của Chính Chiên Con Đức Chúa Trời (1 Phi-e-rơ 1:18-19).
“Đáng khen ngợi thay Đức Chúa Trời, Cha Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, Ngài đã xuống phước cho chúng ta trong Đấng Christ đủ mọi thứ phước thiêng liêng ở các nơi trên trời! Trong Ngài, chúng ta có sự cứu chuộc bởi huyết Ngài, được tha tội, theo sự dư dật của ân điển Ngài.” (Ê-phê-sô 1:3, 7)