Những Sách Thất Lạc Của Kinh Thánh
Trong hành trình nghiên cứu và tìm hiểu Kinh Thánh, nhiều tín hữu có lẽ đã từng bắt gặp những cụm từ như “sách thất lạc”, “sách không có trong Kinh Thánh”, hay “các sách bị loại bỏ”. Điều này thường gây ra sự tò mò, thậm chí hoang mang về tính trọn vẹn và thẩm quyền của Lời Đức Chúa Trời mà chúng ta đang có ngày nay. Là một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần tiếp cận vấn đề này với thái độ nghiêm túc, dựa trên nền tảng Kinh Thánh rõ ràng, phân biệt giữa những gì thuộc về sự mặc khải được linh cảm của Đức Chúa Trời và những gì thuộc về truyền thuyết hay văn chương tôn giáo khác. Bài viết này sẽ đi sâu tìm hiểu về khái niệm “sách thất lạc” dưới ánh sáng của Kinh Thánh, xem xét những bằng chứng trong chính Kinh điển, và khẳng định niềm tin vào sự đầy đủ và trọn vẹn của 66 sách trong Kinh Thánh Tin Lành.
I. Định Nghĩa: "Sách Thất Lạc" Theo Ngữ Cảnh Kinh Thánh
Trước hết, chúng ta cần hiểu cụm từ “sách thất lạc” ở đây không đề cập đến các sách ngụy thư (Apocrypha) của Cựu Ước hay các sách không được công nhận trong Tân Ước. Thay vào đó, đây là những tài liệu chính thức được nhắc đến trong Kinh Thánh nhưng bản thân chúng không được Đức Chúa Trời bảo tồn để đưa vào quy điển (canon). Nói cách khác, đây là những nguồn sử liệu, biên niên sử, hoặc lời tiên tri đã từng tồn tại, được các trước giả Kinh Thánh tham khảo và trích dẫn một cách đáng tin cậy, nhưng bản thân chúng không phải là một phần của sự mặc khải được linh cảm để hình thành nên Kinh Thánh.
Sự tồn tại của những sách này không làm suy yếu thẩm quyền của Kinh Thánh; ngược lại, nó chứng minh rằng các trước giả đã sử dụng nhiều nguồn tài liệu chân chính và có phương pháp nghiên cứu lịch sử nghiêm túc dưới sự hướng dẫn của Đức Thánh Linh. Đức Chúa Trời, trong sự chủ quyền của Ngài, đã chọn lọc, linh cảm và bảo tồn những gì cần thiết cho đức tin và sự dạy dỗ của Hội Thánh qua mọi thời đại. Như sứ đồ Phao-lô khẳng định: “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành” (2 Ti-mô-thê 3:16-17).
II. Danh Sách Các Sách Được Nhắc Đến Nhưng Đã Thất Lạc
Dưới đây là một số sách được Kinh Thánh trực tiếp nhắc đến. Việc liệt kê này giúp chúng ta thấy bức tranh lịch sử rộng lớn hơn, đồng thời tin chắc rằng Kinh Thánh chúng ta có ngày nay là đầy đủ.
1. Sách Gia-phê (Book of Jasher)
Đây có lẽ là sách được nhắc đến nhiều nhất. “Vả, mặt trời dừng lại, giữa trời không vội lặn ước một ngày trọn. Ấy, trước đó và về sau, chẳng có ngày nào như ngày đó, trong đó Đức Giê-hô-va có nhậm lời của một loài người; vì Đức Giê-hô-va chiến đấu cho dân Y-sơ-ra-ên. Vả, Gióp-suê có nói cùng Đức Giê-hô-va... Há chẳng có điều đó chép trong sách Gia-phê sao?” (Giô-suê 10:13). Một lần nữa sách này được nhắc đến trong 2 Sa-mu-ên 1:18 liên quan đến bài ca của Đa-vít khóc Sa-mu-ên và Sau-lơ. “Gia-phê” (יָשָׁר - Yashar) trong tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa là “ngay thẳng” hoặc “chính trực”. Có lẽ đây là một tập hợp các bài ca, thi phú hay biên niên sử về các anh hùng Y-sơ-ra-ên. Dù bản thân sách không còn, những sự kiện quan trọng nhất đã được Đức Thánh Linh chọn lọc và ghi lại trong Kinh Thánh.
2. Sách Chiến Trận Của Đức Giê-hô-va (Book of the Wars of the Lord)
“Vì vậy, trong sách chiến trận của Đức Giê-hô-va có nói:... Va-hép ở tại Su-pha, và trũng Ar-nôn” (Dân Số Ký 21:14-15). Sách này dường như ghi chép lại những chiến công và sự can thiệp siêu nhiên của Đức Giê-hô-va trong các trận chiến của dân Y-sơ-ra-ên. Nó phục vụ như một tài liệu lịch sử quân sự và thờ phượng.
3. Sách Biên Niên Các Vua Giu-đa và Y-sơ-ra-ên
Đây là nhóm sách được nhắc đến rất nhiều lần trong các sách Các Vua và Sử Ký:
“Các công việc khác của Sa-lô-môn, và mọi điều người làm, sự khôn ngoan của người, há chẳng đều chép trong sách về công việc của Sa-lô-môn sao?” (1 Các Vua 11:41).
“Các công việc khác của Rô-bô-am, những sự người làm, đều đã chép trong sử ký của các vua Giu-đa” (1 Các Vua 14:29).
Tương tự, chúng ta có “Sử ký của các vua Y-sơ-ra-ên” (1 Các Vua 14:19), “Sách các vua Giu-đa và Y-sơ-ra-ên” (2 Sử Ký 16:11), và “Sách các vua Y-sơ-ra-ên” (2 Sử Ký 20:34). Đây rõ ràng là những tài liệu lưu trữ quốc gia chính thức, được các trước giả Kinh Thánh (có lẽ là các tiên tri) tham khảo để viết nên các sách lịch sử được linh cảm.
4. Sách Tiên Tri Của Sa-mu-ên, Gát, Na-than, A-hi-gia, Và Giê-đô
“Các công việc của Đa-vít, từ đầu đến cuối, đều đã chép trong sách của Sa-mu-ên, đấng tiên kiến, trong sách của Na-than, đấng tiên tri, và trong sách của Gát, đấng tiên thị” (1 Sử Ký 29:29). Các sách tiên tri này chứa đựng những chi tiết lịch sử và lời tiên tri cụ thể hơn. Tương tự, các sách tiên tri của A-hi-gia (2 Sử Ký 9:29) và Giê-đô (2 Sử Ký 12:15) cũng được nhắc đến. Điều này cho thấy đã có một khối lượng lớn các văn phẩm tiên tri, nhưng Đức Thánh Linh đã hướng dẫn các trước giả chọn lọc những gì thiết yếu cho mục đích mặc khải của Ngài.
5. Thơ Từ Thành Cô-rinh-tô Và Lao-đi-xê
Trong Tân Ước, chúng ta cũng thấy dấu vết của một số thư tín không được bảo tồn. Sứ đồ Phao-lô viết: “Trong thơ tôi có viết cho anh em rằng chớ giao thông với kẻ dâm loạn” (1 Cô-rinh-tô 5:9). Đây rõ ràng là một bức thư trước thư 1 Cô-rinh-tô mà chúng ta đang có. Ngoài ra, trong Cô-lô-se 4:16, Phao-lô dặn: “Khi anh em đã đọc thơ nầy rồi, hãy đưa cho Hội thánh Lao-đi-xê đọc, và anh em cũng hãy đọc thơ ở Lao-đi-xê gởi đến nữa.” “Thơ ở Lao-đi-xê” này có thể là một bức thư của Phao-lô gửi cho Hội thánh đó mà nay đã thất lạc, hoặc cũng có thể chính là thư Ê-phê-sô (vốn là một thư luân lưu). Dù sao đi nữa, điều này nhắc nhở chúng ta rằng các sứ đồ đã thực hiện một khối lượng mục vụ viết lách rất lớn. Đức Chúa Trời đã bảo tồn những gì Ngài thấy cần cho toàn thể Hội Thánh. Các thư tín chúng ta có đã đủ để trang bị cho chúng ta mọi sự (2 Ti-mô-thê 3:17).
III. Tại Sao Có Những Sách Thất Lạc? - Thần Học Về Sự Bảo Tồn Và Quy Điển
Câu hỏi quan trọng là: Nếu Đức Chúa Trời toàn năng, tại sao Ngài lại cho phép những sách được chính Kinh Thánh nhắc đến lại bị thất lạc? Câu trả lời nằm trong sự hiểu biết về mục đích của Kinh Thánh và quyền tể trị của Đức Chúa Trời trong việc hình thành quy điển.
1. Tính Chức Năng và Tạm Thời của Một Số Văn Phẩm: Nhiều sách trong số đó (như biên niên sử các vua) mang tính chất lưu trữ lịch sử quốc gia. Chúng chính xác và hữu ích cho đương thời, nhưng không mang tính mặc khải phổ quát và vĩnh cửu cho toàn thể nhân loại như những sách được linh cảm. Chúng giống như “nguồn tư liệu” mà Đức Thánh Linh sử dụng.
2. Sự Chọn Lọc Có Chủ Đích Của Đức Thánh Linh: Công việc linh cảm không chỉ là ghi chép mọi sự kiện, mà là chọn lọc và giải thích những sự kiện đó theo ý muốn và mục đích của Đức Chúa Trời. Chính Đức Thánh Linh đã hướng dẫn các trước giả chọn lựa điều gì để đưa vào văn bản linh cảm. Giăng từng nói: “Đức Chúa Jêsus đã làm trước mặt môn đồ Ngài nhiều phép lạ khác nữa, không chép trong sách nầy. Nhưng các việc nầy đã chép, để cho các ngươi tin rằng Đức Chúa Jêsus là Đấng Christ, tức là Con Đức Chúa Trời, và để khi các ngươi tin, thì nhờ danh Ngài mà được sự sống” (Giăng 20:30-31). Nguyên tắc này áp dụng cho toàn bộ Kinh Thánh.
3. Quy Điển Đã Đóng Lại Cách Trọn Vẹn: Kinh Thánh Tin Lành tin rằng quy điển (danh sách các sách được công nhận là Lời Đức Chúa Trời) đã đóng lại. Cựu Ước được chính Chúa Giê-xu và các sứ đồ công nhận (Lu-ca 24:44). Tân Ước hoàn tất với những tác phẩm của các sứ đồ hoặc những người thân cận với các sứ đồ, là những nhân chứng trực tiếp về Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 2:3-4). Sau khi thế hệ sứ đồ qua đi, không còn thêm sự mặc khải nào mới có thẩm quyền ngang với Kinh Thánh. Sự thất lạc của một số thư tín cho thấy Đức Chúa Trời đã chủ động bảo vệ quy điển của Ngài – chỉ những gì cần thiết cho Hội Thánh phổ thông mọi thời đại mới được bảo tồn một cách kỳ diệu.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc
Việc nghiên cứu về các sách thất lạc không phải chỉ để thỏa mãn trí tò mò, mà phải đem lại những bài học thuộc linh thiết thực:
1. Tin Cậy Vào Sự Đầy Đủ Của Kinh Thánh (Sola Scriptura): Sự hiện diện của các sách thất lạc không có nghĩa là chúng ta đang thiếu mất một phần mặc khải quan trọng nào đó. Trái lại, nó củng cố đức tin của chúng ta vào sự khôn ngoan và chủ quyền của Đức Chúa Trời. Ngài đã ban cho chúng ta tất cả những gì chúng ta cần biết về Ngài, về sự cứu rỗi, về ý muốn Ngài và về đời sống đạo. Kinh Thánh chúng ta có là trọn vẹn và đầy đủ. Hãy sống và vâng lời trọn bộ Lời Ngài đã ban.
2. Tập Trung Vào Những Điều Cốt Yếu, Tránh Sự Tò Mò Vô Bổ: Ma quỷ thường dùng những điều huyền bí, “bí mật bị giấu kín” để lôi kéo chúng ta xa rời trọng tâm của Phúc Âm. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: “Hãy giữ lấy phép lành theo như đã ban cho anh em, chớ chăm nghe những chuyện hư không, trái nghịch với sự dạy dỗ, là sự làm nên bởi lòng tin có thật” (1 Ti-mô-thê 1:4, 6:20). Thay vì mất thì giờ suy đoán về nội dung các sách thất lạc, hãy dành thời gian đó để nghiên cứu sâu, suy gẫm và áp dụng 66 sách Kinh Thánh quý báu chúng ta đang có.
3. Học Hỏi Với Tinh Thần Khiêm Nhường Và Thận Trọng: Khi tiếp cận các tài liệu lịch sử, khảo cổ hay thậm chí các sách ngụy thư, chúng ta cần có tinh thần phân biệt rõ ràng, luôn đặt Kinh Thánh chính thống lên làm thẩm quyền tối cao. Những tài liệu bên ngoài có thể cung cấp bối cảnh văn hóa, lịch sử, nhưng không có thẩm quyền về giáo lý hay đức tin.
4. Biết Ơn Về Sự Bảo Tồn Kỳ Diệu Của Lời Chúa: Qua bao nhiêu thế kỷ bị bách hại, thiêu hủy, và công sức của những người muốn tiêu diệt Kinh Thánh, Đức Chúa Trời vẫn trung tín bảo tồn Lời Ngài cho con dân Ngài. Chúng ta có Kinh Thánh trong tay ngày nay là một đặc ân lớn lao. Hãy trân trọng, đọc, học, ghi nhớ và truyền lại cho thế hệ sau.
Kết Luận
Việc tìm hiểu về “những sách thất lạc của Kinh Thánh” cuối cùng dẫn chúng ta trở về với lòng tin quyết nơi sự trọn vẹn và thẩm quyền tuyệt đối của Kinh Thánh mà Đức Chúa Trời đã ban. Các sách được nhắc đến nhưng không được bảo tồn đóng vai trò như những nhân chứng phụ, xác nhận tính lịch sử và sự chân thật của các ghi chép Kinh Thánh. Chúng nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời là Đấng chủ động trong toàn bộ tiến trình mặc khải và bảo tồn Lời Ngài. Ngài không lưu giữ mọi thứ, nhưng Ngài giữ gìn mọi điều cần thiết cho sự cứu rỗi và nếp sống đẹp ý Ngài.
Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi (Thi Thiên 119:105). Ngọn đèn ấy, ánh sáng ấy, chúng ta đã có đầy đủ trong tay. Thay vì nhìn ra ngoài vào những điều bí ẩn đã mất, hãy tập trung vào kho báu vô giá đang hiện hữu. Hãy để Lời Đấng Christ ở đầy trong lòng anh em (Cô-lô-se 3:16), vì đó chính là nguồn sự sống, sự dạy dỗ và hy vọng vững chắc cho mỗi chúng ta trên hành trình đức tin.
A-men.