Đá" trong Ma-thi-ơ 16:18 là gì?

Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, có những câu Kinh Thánh trở thành trọng tâm của các cuộc thảo luận thần học và là nền tảng cho sự hiểu biết về Hội Thánh. Ma-thi-ơ 16:18 chính là một trong những phân đoạn như vậy. Câu Kinh Thánh này ghi lại lời tuyên bố đầy uy quyền của Chúa Giê-xu Christ: “Ta cũng bảo ngươi rằng: Ngươi là Phi-e-rơ, ta sẽ lập Hội thánh ta trên đá nầy, các cửa âm phủ chẳng thắng được hội đó.” (Ma-thi-ơ 16:18, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Chữ “đá” ở đây ám chỉ điều gì? Đây không chỉ là một câu hỏi ngữ nghĩa, mà là một vấn đề then chốt liên quan đến chính căn tính, nền tảng và quyền năng của Hội Thánh Chúa. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát ngữ cảnh, ngôn ngữ gốc, và sự dạy dỗ nhất quán của toàn bộ Kinh Thánh để làm sáng tỏ ý nghĩa thần học sâu sắc của từ “đá” trong câu nói quan trọng này.

Để hiểu bất kỳ câu Kinh Thánh nào, chúng ta phải đặt nó vào đúng ngữ cảnh. Ma-thi-ơ 16:13-20 mô tả một bước ngoặt quan trọng trong chức vụ của Chúa Giê-xu. Ngài đưa các môn đồ đến vùng đất ngoại giáo của **Sê-sa-rê Phi-líp**, nơi có những vách đá hùng vĩ và một đền thờ thần Pan. Tại nơi này, Chúa Giê-xu đặt ra hai câu hỏi then chốt:

1. “Người ta nói Con người là ai?” (câu 13).
2. “Còn các ngươi thì xưng ta là ai?” (câu 15).

Simôn Phi-e-rơ, đại diện cho các môn đồ, đã đáp lời bằng một lời tuyên xưng đức tin vang dội, vượt xa mọi ý kiến của đám đông: “Chúa là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống.” (câu 16). Lời đáp này không đến từ sự suy luận của loài người, nhưng như chính Chúa Giê-xu xác nhận: “Bởi chẳng phải thịt và huyết tỏ cho ngươi điều đó đâu, bèn là Cha ta ở trên trời vậy.” (câu 17). Đây là mặc khải từ Thiên Chúa. Chính trên nền tảng của lời tuyên xưng đúng đắn và được mặc khải thiên thượng này, Chúa Giê-xu tuyên bố câu 18.

Điểm mấu chốt để giải nghĩa nằm ở ngôn ngữ Hy Lạp nguyên bản. Trong câu 18, Chúa Giê-xu phán: “Σὺ εἶ Πέτρος (Su ei Petros), καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ (petra) οἰκοδομήσω μου τὴν ἐκκλησίαν.”

• Πέτρος (Petros): Đây là danh từ giống đực, có nghĩa là “một hòn đá,” “tảng đá nhỏ” hoặc “tảng đá lăn.” Đây là tên mới Chúa Giê-xu đặt cho Simôn (Giăng 1:42), dịch sang tiếng A-ram là “Kê-pha” (Cê-pha), cũng có nghĩa là “đá”.
• πέτρα (petra): Đây là danh từ giống cái, có nghĩa là “tảng đá lớn,” “vầng đá,” “nền đá,” hay “mỏm đá nguyên khối.” Từ này thường chỉ về một nền tảng vững chắc, bất di dịch.

Sự phân biệt rõ ràng giữa Petros (hòn đá nhỏ) và petra (vầng đá lớn, nền tảng) là then chốt. Chúa Giê-xu không nói: “Ngươi là Petros, và trên chính ngươi (Petros) ta sẽ lập Hội thánh ta.” Ngài phán: “Ngươi là Petros (một hòn đá lấy từ nền tảng), và trên vầng đá (petra) nầy ta sẽ lập Hội thánh ta.” Vậy, “vầng đá” (petra) đó là gì? Dựa trên ngữ cảnh trực tiếp, “vầng đá nầy” phải quy chiếu đến điều gần nhất và quan trọng nhất vừa được đề cập: lời tuyên xưng của Phi-e-rơ về Chúa Giê-xu là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống. Nói cách khác, nền tảng của Hội Thánh là chính Chúa Giê-xu Christ, với thân vị và công tác cứu chuộc của Ngài, được bày tỏ qua lời tuyên xưng đức tin đúng đắn.

Giáo lý “Chúa Giê-xu là nền tảng” được xuyên suốt Tân Ước khẳng định, loại trừ mọi cách giải thích cho rằng một con người (dù là Phi-e-rơ) có thể là nền tảng tối hậu của Hội Thánh.

• 1 Cô-rinh-tô 3:11: Sứ đồ Phao-lô tuyên bố dứt khoát: “Vì, chẳng ai có thể lập một nền khác ngoài nền đã lập, là Đức Chúa Jêsus Christ.” Đây là lời xác nhận rõ ràng nhất.
• Ê-phê-sô 2:19-20: Mô tả về Hội Thánh, Phao-lô viết: “Anh em... được dự phần trong nền của các sứ đồ cùng các đấng tiên tri, chính Đức Chúa Jêsus Christ là đá góc nhà.” Ở đây, các sứ đồ (trong đó có Phi-e-rơ) là một phần của “nền” cùng với các tiên tri, nhưng ĐÁ GÓC, tảng đá quyết định và liên kết mọi thứ, chính là Chúa Giê-xu Christ.
• 1 Phi-e-rơ 2:4-8: Chính Sứ đồ Phi-e-rơ cũng xác nhận điều này! Ông gọi Chúa Giê-xu là “Đá Sống... bị người ta loại ra, nhưng được chọn và quí trước mặt Đức Chúa Trời,” và khuyên các tín hữu: “hãy đến cùng Ngài là Đá Sống... để được xây nên nhà thiêng liêng.” Ông còn trích dẫn Ê-sai 28:16 và Thi thiên 118:22 để chỉ về Chúa Giê-xu là Đá Góc. Thật ý nghĩa khi chính “Phi-e-rơ” (Petros - hòn đá nhỏ) làm chứng rằng mọi tín hữu đều được xây dựng trên “Đá Sống” (Petra) là Christ.

Như vậy, toàn bộ Tân Ước nhất quán dạy rằng Chúa Giê-xu Christ, thân vị và công tác cứu chuộc của Ngài, là nền tảng duy nhất và vững chắc của Hội Thánh. Phi-e-rơ, với tư cách là người đầu tiên tuyên xưng đức tin này cách công khai và sau này trở thành sứ đồ cho người Do Thái, đóng vai trò là “hòn đá đầu tiên” được đặt trên nền tảng ấy, nhưng không bao giờ là nền tảng chính.

Lời hứa đi kèm với việc lập Hội Thánh trên nền đá này là: “các cửa âm phủ chẳng thắng được hội đó.” Cụm từ “các cửa âm phủ” (Hy Lạp: pylai Hadou) tượng trưng cho quyền lực của sự chết, sự hủy diệt và của ma quỉ. Trong Cựu Ước, “Sheol” (Âm phủ) là nơi của kẻ chết. Lời hứa này khẳng định rằng Hội Thánh được xây dựng trên nền tảng là Đấng Christ sẽ đắc thắng mọi quyền lực của sự chết và tội lỗi. Sự đắc thắng này đã được bảo đảm bởi sự phục sinh của Chúa Giê-xu từ trong kẻ chết (Khải huyền 1:18), và sẽ được thể hiện trọn vẹn trong tương lai. Hội Thánh tồn tại và phát triển không phải bởi sức người, nhưng bởi quyền năng của Đấng Christ Phục Sinh, Đấng đã đánh bại sự chết.

Lẽ thật về “tảng đá” trong Ma-thi-ơ 16:18 không chỉ là giáo lý để tranh luận, mà còn có những ứng dụng sâu sắc và thiết thực cho đời sống đức tin của chúng ta hôm nay:

1. Xây Dựng Đời Sống Cá Nhân Trên Đúng Nền Tảng: Mỗi Cơ Đốc nhân cần tự hỏi: Đời sống, niềm hy vọng và sự an ninh của tôi được xây trên điều gì? Trên công đức, cảm xúc, hay tri thức của bản thân (những “hòn đá nhỏ” chóng vánh), hay trên chính thân vị và sự chết chuộc tội, sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ (Vầng Đá vững chắc)? Khi gặp bão tố cuộc đời, chỉ nền tảng là Đấng Christ mới đứng vững (Ma-thi-ơ 7:24-27).

2. Trung Tâm Của Sự Thờ Phượng và Rao Giảng: Mọi sinh hoạt, lễ nghi, và sự rao giảng trong Hội Thánh địa phương phải luôn lấy Chúa Giê-xu Christ làm trung tâm. Thông điệp chính yếu phải là Ngài – là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống, Đấng cứu chuộc nhân loại. Bất cứ điều gì làm lu mờ Ngài đều khiến Hội Thánh đi chệch khỏi nền tảng của mình.

3. Sự Hiệp Nhất Của Hội Thánh: Hội Thánh được hiệp nhất không phải vì cùng quan điểm chính trị, văn hóa, hay theo một lãnh đạo loài người, mà vì tất cả chúng ta cùng đứng chung trên một nền tảng duy nhất là Chúa Giê-xu Christ. Sự hiệp nhất này vượt trên mọi khác biệt thứ yếu (Ê-phê-sô 4:3-6).

4. Niềm Tin Quyết Đối Với Tương Lai Hội Thánh: Dù trải qua sự bắt bớ, sai lầm nội bộ, hay sự tấn công của thế giới quan thù nghịch, chúng ta có thể vững tin rằng Hội Thánh của Chúa sẽ tồn tại và đắc thắng. Lời hứa “các cửa âm phủ chẳng thắng được” là sự bảo đảm của Chúa. Sứ mạng của chúng ta là trung thành xây dựng trên nền tảng Ngài, còn sự bảo tồn và tăng trưởng thuộc về quyền năng Chúa.

5. Vai Trò Cá Nhân Trong Hội Thánh: Giống như Phi-e-rơ (Petros), mỗi tín hữu là một “hòn đá sống” được đặt và kết nối trên “Đá Sống” là Christ (1 Phi-e-rơ 2:5). Chúng ta có trách nhiệm sống và làm chứng về Đấng Christ, góp phần xây dựng Hội Thánh thuộc linh, nhưng luôn nhớ rằng vinh quang thuộc về Nền Tảng, chứ không thuộc về những viên đá xây trên đó.

Qua việc phân tích ngữ cảnh, ngôn ngữ Hy Lạp, và sự dạy dỗ nhất quán của Tân Ước, chúng ta đi đến kết luận rằng “Đá” (petra) trong Ma-thi-ơ 16:18 chính là thân vị và công tác cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ, là Đấng Mê-si và Con Đức Chúa Trời hằng sống, được bày tỏ qua lời tuyên xưng đức tin đúng đắn. Phi-e-rơ, với tư cách là người đại diện tuyên xưng đức tin đó, được Chúa sử dụng như một biểu tượng cho sự khởi đầu của Hội Thánh, nhưng ông không phải là nền tảng. Chính Chúa Giê-xu mới là Nền Đá vĩ đại, bất di dịch mà trên đó, Hội Thánh vô hình và hữu hình của Ngài được xây dựng và sẽ đứng vững đời đời trước mọi quyền lực của sự chết.

Lẽ thật này mời gọi mỗi chúng ta kiểm tra lại nền tảng đời sống mình, đặt trọn niềm tin và hy vọng vào Chúa Giê-xu Christ, và tích cực góp phần xây dựng Hội Thánh Ngài với tinh thần khiêm nhường và trung tín. Hội Thánh thuộc về Ngài, được xây dựng bởi Ngài, và vì cớ Ngài – Đấng là Đá Góc, là Nền Tảng, là Chúa và là Đấng Cứu Chuộc vinh hiển.