Giao Ước Áp-ra-ham là gì?

Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, không có giao ước nào nền tảng và mang tính chuyển hướng lịch sử như Giao Ước Áp-ra-ham. Đây không chỉ là một thỏa thuận giữa Đức Chúa Trời với một cá nhân, mà là nền móng cho kế hoạch cứu rỗi toàn cầu của Ngài, hé lộ ân điển, đức tin và lời hứa sẽ được trọn vẹn nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu. Hiểu biết sâu sắc về giao ước này là chìa khóa để thấu hiểu mạch lạc toàn bộ Kinh Thánh, từ Sáng Thế Ký đến Khải Huyền, và vị trí của chúng ta trong chương trình vĩ đại của Đức Chúa Trời.

Trước khi đi vào chi tiết, cần hiểu từ ngữ. Từ "giao ước" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "בְּרִית" (beriyth), mang ý nghĩa một thỏa thuận long trọng, mang tính ràng buộc, thường được đóng ấn bằng một nghi thức hoặc lễ vật. Khác với một hợp đồng hai chiều đơn thuần, giao ước của Đức Chúa Trời chủ yếu bắt nguồn từ ân điển một chiều của Ngài. Ngài là Đấng khởi xướng, đưa ra lời hứa và đảm bảo việc thực hiện.

Giao Ước Áp-ra-ham được thiết lập sau sự kiện tháp Ba-bên (Sáng-thế-ký 11), khi nhân loại thống nhất trong sự kiêu ngạo và nổi loạn chống lại Đức Chúa Trời. Trong bối cảnh đó, Đức Chúa Trời kêu gọi một người—Áp-ram—từ thành U-rơ của dân Canh-đê, để qua ông, Ngài sẽ thiết lập một dân tộc mới và ban phước cho muôn dân. Đây là sự khởi đầu của kế hoạch cứu chuộc, tập trung vào một dòng dõi đặc biệt.

Giao ước này được Đức Chúa Trời công bố nhiều lần, với những lời hứa ngày càng được mở rộng và làm rõ. Chúng ta có thể tóm gọn vào ba lời hứa trọng tâm:

1. Lời Hứa Về Một Dân Tộc Vĩ Đại (Dòng Dõi):
Lần đầu tiên trong Sáng-thế-ký 12:2: "Ta sẽ làm cho ngươi nên một dân lớn..." Điều này thật kỳ diệu vì lúc đó Áp-ram đã 75 tuổi và vợ ông, Sa-rai, son sẻ (Sáng-thế-ký 11:30). Lời hứa được nhắc lại trong Sáng-thế-ký 15:5, khi Đức Chúa Trời đưa Áp-ram ra ngoài và phán: "Hãy ngước mắt lên trời, và nếu ngươi đếm được các ngôi sao, thì hãy đếm đi... Dòng dõi ngươi cũng sẽ như vậy." Dấu hiệu của lời hứa này chính là sự cắt bì (Sáng-thế-ký 17:10-14).

2. Lời Hứa Về Đất (Xứ Sở):
Trong Sáng-thế-ký 12:1, Đức Chúa Trời phán: "Hãy ra khỏi quê hương, vòng bà con và nhà cha ngươi, mà đi đến xứ ta sẽ chỉ cho." Lời hứa cụ thể về đất đai được nói rõ trong Sáng-thế-ký 15:18: "Ngày đó, Đức Giê-hô-va lập giao ước cùng Áp-ram mà rằng: Ta ban cho dòng dõi ngươi xứ nầy, từ sông Ê-díp-tô cho đến sông lớn kia, tức sông Ơ-phơ-rát."

3. Lời Hứa Về Phước Hạnh Cho Muôn Dân (Sự Cứu Rỗi Phổ Quát):
Đây là đỉnh cao và ý nghĩa thần học quan trọng nhất. Sáng-thế-ký 12:3 chép: "Các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước." (Từ "phước" - בָּרַךְ barak - có nghĩa là được ban ơn, được tán tụng). Lời hứa này được xác nhận lại trong Sáng-thế-ký 22:18 sau khi Áp-ra-ham vâng lời dâng Y-sác: "Các dân tộc trên thế gian đều sẽ nhờ dòng dõi ngươi mà được phước."

Giao ước này mang tính chất vô điều kiện dựa trên ân điển. Trong nghi thức lập giao ước trang trọng được mô tả trong Sáng-thế-ký 15, chỉ một mình Đức Chúa Trời đi qua giữa các con vật đã bị xẻ đôi (câu 17). Hành động này biểu thị rằng Ngài tự nguyện gánh lấy trách nhiệm hoàn toàn cho việc giữ giao ước. Áp-ram ở trong trạng thái ngủ say, chứng kiến (câu 12). Điều này khẳng định rằng giao ước không dựa trên sự hoàn hảo của con người, mà dựa trên sự thành tín tuyệt đối của Đức Chúa Trời.

Tuy nhiên, có một dấu hiệu được thiết lập cho giao ước: Phép cắt bì (Sáng-thế-ký 17:9-14). Đây là dấu hiệu thuộc thể, biểu thị sự thuộc riêng về Đức Chúa Trời, sự tẩy sạch và là dấu ấn của lời hứa trên thân thể. Nó nhắc nhở về sự thánh khiết mà dân giao ước phải sống. Việc không chịu cắt bì đồng nghĩa với việc đứt khỏi giao ước. Nhưng quan trọng hơn, Tân Ước sẽ mặc khải về "phép cắt bì của lòng" (Rô-ma 2:29), một sự biến đổi bên trong bởi Thánh Linh.

Đây là phần quan trọng nhất để người tin Chúa ngày nay hiểu được vị trí của mình. Tân Ước tuyên bố rõ ràng rằng Chúa Giê-xu Christ chính là sự ứng nghiệm trọn vẹn của Giao Ước Áp-ra-ham.

1. Ngài Là "Dòng Dõi" Được Hứa:
Sứ đồ Phao-lô, dưới sự soi dẫn của Thánh Linh, đã giải thích tuyệt vời trong Ga-la-ti 3:16: "Vả, các lời hứa đã được phán cho Áp-ra-ham và cho dòng dõi người. Kinh Thánh không nói: Và cho các dòng dõi người, như chỉ về nhiều người; nhưng nói: Và cho dòng dõi người, như chỉ về một người, tức là Đấng Christ." Chúa Giê-xu là Đấng Christ, là dòng dõi duy nhất và chân thật mà qua đó mọi lời hứa được "phải" (2 Cô-rinh-tô 1:20).

2. Ngài Là Phước Hạnh Cho Muôn Dân:
Ga-la-ti 3:8-9 viết: "Kinh Thánh cũng thấy trước rằng Đức Chúa Trời sẽ xưng dân ngoại là công bình bởi đức tin, nên đã rao truyền trước cho Áp-ra-ham rằng: Các dân sẽ nhờ ngươi mà được phước. Ấy vậy, những kẻ có đức tin được phước với Áp-ra-ham là người có đức tin." Phước hạnh tối thượng đó chính là sự cứu rỗi, sự xưng công bình bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu (Công vụ 3:25-26).

3. Chúng Ta Là Con Cháu Thuộc Linh Của Áp-ra-ham:
Khi đặt đức tin nơi Chúa Giê-xu, chúng ta được kể vào trong dòng dõi thuộc linh của Áp-ra-ham. Ga-la-ti 3:7 khẳng định: "Vậy anh em hãy nhận biết rằng những kẻ có đức tin là con cháu thật của Áp-ra-ham." Và câu 29: "Lại nếu anh em thuộc về Đấng Christ, thì anh em là dòng dõi của Áp-ra-ham, tức là kẻ kế tự theo lời hứa." Điều này có nghĩa mọi lời hứa về phước hạnh, về dân tộc (Hội Thánh), và về cơ nghiệp (thiên đàng, trời mới đất mới) đều thuộc về chúng ta.

Hiểu Giao Ước Áp-ra-ham không phải chỉ để biết thêm kiến thức, mà để biến đổi cách chúng ta sống và tin.

1. Sống Bởi Đức Tin, Không Bởi Việc Làm:
Áp-ra-ham "tin Đức Giê-hô-va, thì Ngài kể sự đó là công bình cho người" (Sáng-thế-ký 15:6). Đây là nguyên tắc nền tảng của sự cứu rỗi. Đời sống chúng ta phải được đặt nền trên đức tin nơi lời hứa và sự thành tín của Đức Chúa Trời, ngay cả khi hoàn cảnh trái ngược (như tuổi già và sự son sẻ của Áp-ra-ham). Sự xưng công bình đến bởi đức tin, và chúng ta cũng bước đi bởi đức tin (2 Cô-rinh-tô 5:7).

2. Vâng Lời Xuất Phát Từ Ân Điển:
Áp-ra-ham vâng lời ra đi (Sáng-thế-ký 12:4), và thậm chí vâng lời dâng con (Sáng-thế-ký 22). Nhưng sự vâng lời của ông là kết quả của đức tin nơi lời hứa, không phải là điều kiện để có lời hứa. Trong đời sống chúng ta, việc vâng giữ các điều răn Chúa phải xuất phát từ lòng biết ơn vì đã được nhận vào giao ước bởi ân điển, chứ không phải để "kiếm" được ân điển.

3. Mang Phước Hạnh Đến Cho Muôn Dân (Sứ Mạng Truyền Giáo):
Chúng ta, là con cháu thuộc linh của Áp-ra-ham, cũng được kêu gọi trở nên ống dẫn phước hạnh. Lời hứa "các dân sẽ nhờ ngươi mà được phước" tiếp tục ứng nghiệm qua Hội Thánh khi chúng ta rao truyền Phúc Âm cho mọi dân tộc (Ma-thi-ơ 28:19). Mỗi Cơ Đốc nhân đều có phần trong sứ mạng toàn cầu này.

4. Có Cái Nhìn Đời Đời Về Cơ Nghiệp:
Áp-ra-ham sống như một khách lạ trong đất hứa, trông đợi một thành có nền vững chắc, mà Đức Chúa Trời đã xây cất và sáng lập (Hê-bơ-rơ 11:9-10). Giao ước nhắc chúng ta rằng chúng ta là "khách và kẻ kiều ngụ" trên đất này (1 Phi-e-rơ 2:11), và cơ nghiệp thật của chúng ta là ở nơi thiên quốc. Điều này giúp chúng ta sống thanh thản, không bám víu vào của cải hay danh vọng thế tục.

Giao Ước Áp-ra-ham không phải là một sự kiện lịch sử khô khan, mà là huyết mạch của lịch sử cứu rỗi. Nó bắt đầu với lời gọi đầy ân điển dành cho một người, và mở rộng thành lời hứa cứu rỗi cho toàn thể nhân loại qua Đấng Christ. Là những người tin nhận Chúa Giê-xu, chúng ta đang đứng trong dòng chảy vinh hiển của giao ước này. Chúng ta được hưởng mọi phước hạnh thuộc linh trong Đấng Christ, được gọi là con cháu của Áp-ra-ham, và được trao sứ mạng tiếp tục truyền tải phước hạnh đó đến cùng trái đất.

Hãy sống mỗi ngày với sự tin quyết rằng Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Y-sác, Gia-cốp cũng chính là Đức Chúa Trời của chúng ta. Ngài vẫn thành tín với giao ước của Ngài. Lời hứa của Ngài trong Chúa Giê-xu là "phải" và "a-men". Hãy bước đi bằng đức tin, sống vì vinh hiển Ngài, và trông đợi ngày chúng ta sẽ thấy trọn vẹn cơ nghiệp vĩnh cửu mà Giao Ước Áp-ra-ham đã chỉ về—nơi Chúa Giê-xu Christ, Đấng cầm quyền đời đời. A-men.