Áp-ra-ham: Bạn của Đức Chúa Trời
Trong dòng chảy lịch sử cứu rỗi, có những danh xưng đặc biệt dành cho những con người đặc biệt. Một trong những danh hiệu cao quý và thân mật nhất được Kinh Thánh ban cho một con người đó là “bạn của Đức Chúa Trời”. Danh hiệu này được trao cho tổ phụ Áp-ra-ham, được chép rõ ràng trong Ê-sai 41:8: “Còn ngươi, là Y-sơ-ra-ên, tôi tớ ta; Gia-cốp, là kẻ ta đã chọn; dòng dõi của Áp-ra-ham, là bạn ta.” (Ê-sai 41:8, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Danh hiệu này không chỉ là một lời tán dương suông, mà là sự mặc khải về một mối quan hệ thân thiết, đầy tin cậy và tương giao sâu sắc giữa Đấng Tạo Hóa với một tạo vật. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá nền tảng Kinh Thánh, bản chất của danh hiệu đặc biệt này, và những bài học ứng dụng quý báu cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Bối Cảnh và Ý Nghĩa của Danh Hiệu "Bạn"
Để thấu hiểu trọn vẹn ý nghĩa, chúng ta cần xem xét từ ngữ trong nguyên bản. Trong tiếng Hê-bơ-rơ của Ê-sai 41:8, từ được dịch là “bạn” là **’ōhăḇ** (אֹהַב), xuất phát từ gốc **’āhaḇ** (אהב), có nghĩa là “yêu thương, có tình cảm sâu đậm”. Do đó, “bạn” ở đây không đơn thuần là một người quen hay đồng minh chính trị, mà là “người được yêu thương”, “người bạn tâm giao”. Trong Tân Ước, sứ đồ Gia-cơ cũng xác nhận danh hiệu này và cho chúng ta thấy “cơ chế” của tình bạn ấy: “Ấy vậy được ứng nghiệm lời Kinh Thánh rằng: Áp-ra-ham tin Đức Chúa Trời, và điều đó kể cho người là công bình, và người được gọi là bạn Đức Chúa Trời.” (Gia-cơ 2:23). Mối liên hệ giữa “đức tin” và “tình bạn” là then chốt.
Danh hiệu này cũng được nhắc lại trong 2 Sử Ký 20:7, khi vua Giê-hô-sa-phát cầu nguyện: “Hỡi Đức Chúa Trời của chúng tôi! Chúa há chẳng từng đuổi dân ở khỏi xứ nầy trước mặt dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, mà ban xứ nầy cho dòng dõi của Áp-ra-ham, là bạn Chúa, làm kỷ vật đời đời sao?”. Điều này cho thấy danh hiệu “bạn của Đức Chúa Trời” gắn liền với giao ước và lời hứa đời đời của Ngài.
II. Hành Trình Đức Tin: Nền Tảng của Tình Bạn Thần-Human
Tình bạn giữa Đức Chúa Trời và Áp-ra-ham không phải là một sự ban cho tức thời, mà là kết quả của một hành trình đức tin được đánh dấu bằng sự vâng lời tuyệt đối và những quyết định thay đổi vận mệnh. Chúng ta có thể điểm qua những cột mốc then chốt:
1. Sự Vâng Lời Trong Tiếng Gọi Ban Đầu (Sáng Thế Ký 12:1-4): Đức Chúa Trời phán với Áp-ram (khi chưa đổi tên): “Hãy ra khỏi quê hương, vòng bà con và nhà cha ngươi, mà đi đến xứ ta sẽ chỉ cho.” (Sáng 12:1). Áp-ram đã vâng lời, rời bỏ mọi thứ quen thuộc mà “đi, không biết mình đi đâu” (Hê-bơ-rơ 11:8). Sự vâng lời ngay lập tức, không thắc mắc này là viên đá đầu tiên xây nên tình bạn. Đức Chúa Trời tìm kiếm những người sẵn sàng tin cậy và hành động dựa trên Lời Ngài, ngay cả khi chưa thấy toàn cảnh.
2. Đức Tin Được Kể Là Công Bình (Sáng Thế Ký 15:6): Sau khi Áp-ram tin lời hứa về dòng dõi đông như sao trời, Kinh Thánh ghi: “Áp-ram tin Đức Giê-hô-va, thì Ngài kể sự đó là công bình cho người.” (Sáng 15:6). Đây là câu Kinh Thánh nền tảng về đức tin. Tình bạn với Đức Chúa Trời được xây dựng trên nền tảng của sự xưng công bình (sự công chính hóa) bởi đức tin. Áp-ra-ham trở nên công bình trước mặt Đức Chúa Trời không bởi việc làm, mà bởi tin vào lời hứa của Ngài. Đây chính là điều Gia-cơ 2:23 nhấn mạnh.
3. Giao Ước Cắt Bì và Sự Đổi Tên (Sáng Thế Ký 17): Đức Chúa Trời lập giao ước đời đời với Áp-ram và đổi tên ông thành **Áp-ra-ham** (nghĩa là “cha của nhiều dân tộc”). Giao ước là dấu hiệu của một mối quan hệ chính thức, có điều kiện và lời hứa. Tình bạn này không mơ hồ; nó được đóng ấn bằng một dấu hiệu vật chất (phép cắt bì) và một sự thay đổi danh tính. Tình bạn với Chúa luôn biến đổi danh tính và đời sống chúng ta.
4. Sự Thử Thách Tối Cao: Dâng Y-sác (Sáng Thế Ký 22): Đây là đỉnh điểm của hành trình đức tin và là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy tại sao Áp-ra-ham xứng đáng được gọi là “bạn”. Đức Chúa Trời truyền lệnh dâng Y-sác – con trai của lời hứa – làm của lễ thiêu. Sự vâng lời của Áp-ra-ham là tuyệt đối và ngay lập tức (Sáng 22:3). Sứ đồ tín đồ Phao-lô giải thích rằng Áp-ra-ham tin rằng Đức Chúa Trời có quyền khiến con mình sống lại từ kẻ chết (Hê-bơ-rơ 11:17-19). Tại đây, chúng ta thấy sự mặc khải đầy đủ về tình bạn: sự hiểu biết thâm sâu về bản tính của Đấng bạn mình. Áp-ra-ham tin rằng Đức Chúa Trời vừa thánh khiết (đòi hỏi sự vâng phục) vừa thành tín (giữ lời hứa). Chính sau sự kiện này, Đức Chúa Trời tuyên bố: “Vì ngươi đã làm điều đó, không tiếc con ngươi, tức con một ngươi, thì ta lấy chánh ta mà thề rằng: sẽ ban phước cho ngươi...” (Sáng 22:16-18). Sự tin cậy tột cùng sinh ra lời thề tối cao.
III. Bản Chất của Tình Bạn với Đức Chúa Trời: Sự Tương Giao Hai Chiều
Qua cuộc đời Áp-ra-ham, chúng ta thấy tình bạn với Đức Chúa Trời mang những đặc điểm của một mối quan hệ hai chiều đích thực:
- Sự Mặc Khải và Tin Cậy: Đức Chúa Trời tỏ cho Áp-ra-ham biết kế hoạch của Ngài về Sô-đôm và Gô-mô-rơ (Sáng 18:17). Ngài phán: “Ta há có thể giấu Áp-ra-ham điều chi ta sẽ làm sao?”. Đây là đặc quyền của một người bạn: được biết những ý định thầm kín.
- Sự Cầu Thay: Áp-ra-ham đã mặc cả với Đức Chúa Trời cho thành Sô-đôm (Sáng 18:22-33). Một người bạn không chỉ lắng nghe mà còn có thể trình bày, thương lượng với lòng kính sợ. Điều này cho thấy sự tôn trọng lẫn nhau trong tình bạn thần-thiêng này.
- Sự Trung Tín và Giữ Lời Giao Ước: Đức Chúa Trời luôn giữ lời Ngài với Áp-ra-ham. Tình bạn này dựa trên sự thành tín tuyệt đối của Đức Chúa Trời.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn: Làm Thế Nào Để Trở Thành “Bạn” của Đức Chúa Trời Ngày Nay?
Mặc khải về Áp-ra-ham không chỉ là một câu chuyện lịch sử, mà là một hình mẫu cho mọi tín hữu. Chúa Giê-xu phán với các môn đồ: “Ta chẳng gọi các ngươi là đầy tớ nữa, vì đầy tớ chẳng biết điều chủ mình làm; nhưng ta đã gọi các ngươi là bạn hữu, vì ta từng tỏ cho các ngươi biết mọi điều ta đã nghe nơi Cha ta.” (Giăng 15:15). Qua sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu, chúng ta được kêu gọi vào chính mối quan hệ bạn hữu đó. Dưới đây là những bài học ứng dụng:
1. Xây Dựng Đức Tin Qua Lời Chúa: Đức tin đến bởi sự nghe, và sự nghe đến bởi Lời của Đức Chúa Trời (Rô-ma 10:17). Áp-ra-ham tin vào lời hứa cụ thể của Đức Chúa Trời. Để có tình bạn thân mật với Chúa, chúng ta phải đắm mình trong Kinh Thánh, biết những lời hứa của Ngài, và học cách tin cậy chúng trong mọi hoàn cảnh.
2. Vâng Lời Ngay Lập Tức và Trọn Vẹn: Tình bạn với Chúa được củng cố qua sự vâng lời. Vâng lời là bằng chứng của tình yêu và đức tin (Giăng 14:15). Sự vâng lời của Áp-ra-ham không chần chừ. Trong đời sống hằng ngày, chúng ta được kêu gọi vâng theo những mạng lệnh rõ ràng của Kinh Thánh (yêu thương, tha thứ, rao giảng Phúc Âm, thánh khiết) và sự dẫn dắt cá nhân của Đức Thánh Linh.
3. Trung Tín Trong Những Điều Nhỏ: Áp-ra-ham trung tín trong việc dựng trại, xây bàn thờ, và quản lý gia đình. Tình bạn với Chúa được nuôi dưỡng trong sự trung tín hằng ngày, trong lời cầu nguyện, sự nhóm lại, và sự phục vụ.
4. Sẵn Sàng Dâng Điều Quý Giá Nhất: Bài học từ núi Mô-ri-a dạy chúng ta về thái độ “không nắm giữ”. Tình bạn với Chúa đòi hỏi chúng ta sẵn sàng dâng lên Ngài mọi thứ: danh vọng, tài sản, các mối quan hệ, thậm chí cả những ước mơ chính đáng. Chúng ta tin cậy rằng Ngài là Đấng ban cho và Đấng có quyền lấy lại, và kế hoạch của Ngài là tốt nhất.
5. Phát Triển Đời Sống Cầu Nguyện Như Sự Tương Giao: Hãy biến sự cầu nguyện từ một danh sách yêu cầu thành một cuộc trò chuyện giữa những người bạn. Học cách lắng nghe, trình bày những thắc mắc (như Áp-ra-ham), và tìm kiếm ý muốn Ngài.
Kết Luận
Danh hiệu “bạn của Đức Chúa Trời” dành cho Áp-ra-ham là một minh chứng hùng hồn về ân điển của Đức Chúa Trời, Đấng muốn có mối tương giao thân mật với con người Ngài đã tạo dựng. Tình bạn này không dựa trên sự hoàn hảo của Áp-ra-ham (ông cũng có lúc yếu đuối, sợ hãi và sai lầm), nhưng dựa trên đức tin của ông nơi Đức Chúa Trời thành tín và toàn hảo. Nhờ công trình cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ, chúng ta được xưng công bình bởi đức tin và được bước vào cùng một mối quan hệ diệu kỳ ấy. Không còn là đầy tớ xa cách, nhưng là bạn hữu thân thiết của Đấng Christ (Giăng 15:14-15).
Ước mong mỗi chúng ta, qua việc học theo gương đức tin và vâng lời của Áp-ra-ham, cũng bước đi trong sự thân mật với Chúa, để cuộc đời mình trở thành một chứng nhân sống động về tình bạn đáng kinh ngạc giữa Đấng Tạo Hóa và những ai bởi đức tin trở nên con cái Ngài. Hãy sống mỗi ngày với nhận thức rằng: Đấng Toàn Năng, Chúa của vũ trụ, khao khát được gọi bạn là “bạn hữu”.