Quan điểm Cơ đốc về sự khỏa thân trong nghệ thuật nên như thế nào?

Chủ đề về sự khỏa thân trong nghệ thuật luôn là một vùng đất đòi hỏi sự nhạy cảm, khôn ngoan và trên hết là sự tìm kiếm Lẽ Thật từ Lời Chúa. Trong một thế giới mà biên giới giữa nghệ thuật, sự biểu đạt và sự khiêu dâm ngày càng trở nên mờ nhạt, người tin Chúa cần có một lập trường vững vàng, không dựa trên quan điểm văn hóa hay cảm xúc chủ quan, mà được xây dựng trên nền tảng Kinh Thánh vĩnh cửu. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát các nguyên tắc Kinh Thánh liên quan đến thân thể, sự khiêm nhường, cái nhìn và mục đích của nghệ thuật, để từ đó rút ra một quan điểm Cơ đốc cân bằng và thực tiễn.

Để hiểu đúng, chúng ta phải quay lại điểm khởi nguyên. Trong Sáng-thế-ký 2:25 chép: "Vả, cả hai đều trần truồng, người và vợ mình, mà chẳng hổ thẹn." Từ "trần truồng" ở đây trong tiếng Hê-bơ-rơ là ʿārôm (עָרוֹם), mang nghĩa trần trụi một cách đơn thuần, không có hàm ý tiêu cực. Trước khi phạm tội, sự trần truồng của A-đam và Ê-va là hoàn toàn tự nhiên, vô tội và không đi kèm với sự hổ thẹn (bôsh - בּוֹשׁ). Thân thể lúc ấy hoàn toàn phản chiếu sự toàn hảo của Đấng Tạo Hóa và mối thông công trong sáng.

Tuy nhiên, sau khi phạm tội, mọi thứ thay đổi căn bản. Sáng-thế-ký 3:7 ghi: "Mắt hai người đều mở ra, biết rằng mình trần truồng, bèn lấy lá cây vả đóng khố che thân." Sự "biết" ở đây không đơn thuần là nhận thức, mà là sự nhận biết mang tính kinh nghiệm về tình trạng hổ thẹn, tội lỗi và sự tách biệt khỏi Đức Chúa Trời. Sự trần truồng giờ đây gắn liền với sự tổn thương, xấu hổ và sự dữ. Đức Chúa Trời chính Ngài đã lấy da thú làm áo cho họ (Sáng 3:21), xác nhận rằng trong thế giới sa ngã, thân thể cần được che phủ. Đây không phải vì thân thể là xấu, mà vì nó đã trở nên dễ bị tổn thương, lạm dụng và trở thành đối tượng của dục vọng tội lỗi.

Quan điểm Kinh Thánh về thân thể là rất tích cực: nó là tác phẩm của Đức Chúa Trời (Thi-thiên 139:14), là công cụ để làm sáng danh Ngài (1 Cô-rinh-tô 6:20), và sẽ được sống lại vinh hiển. Tuy nhiên, trong hiện tại, nó tồn tại trong tình trạng "xác thịt" dễ bị tội lỗi chi phối (Rô-ma 7:18).

Kinh Thánh không trực tiếp bàn về "nghệ thuật tạo hình khỏa thân", nhưng đưa ra những nguyên tắc nền tảng để chúng ta suy xét:

1. Nguyên Tắc Vinh Quang Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 10:31): "Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." Mọi thứ, kể cả việc sáng tạo hay thưởng thức nghệ thuật, đều phải nhắm đến mục đích tối cao này. Tác phẩm nghệ thuật có đưa tâm trí chúng ta hướng về sự cao cả, thánh khiết và sáng tạo của Đức Chúa Trời, hay nó khêu gợi những ham muốn ích kỷ, tục tĩu?

2. Nguyên Tắc Đền Thờ và Sự Thánh Khiết (1 Cô-rinh-tô 6:19-20): "Há chẳng biết rằng thân thể của anh em là đền thờ của Đức Thánh Linh... Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời." Nếu thân thể chúng ta là đền thờ, thì cách chúng ta mô tả, nhìn ngắm và suy nghĩ về thân thể (dù của mình hay người khác) cũng phải mang tính tôn trọng và thánh khiết.

3. Nguyên Tắc Về Cái Nhìn và Lòng Người (Ma-thi-ơ 5:28): Chúa Giê-xu dạy: "Nhưng ta phán cho các ngươi biết: Hễ ai ngó đàn bà mà động tình tham muốn, thì trong lòng đã phạm tội tà dâm cùng người rồi." Nguyên tắc này nhấn mạnh đến mục đích của cái nhìn. Nó đặt trách nhiệm lên người xem, nhưng cũng cảnh báo về những hình ảnh cố ý được tạo ra để "động tình tham muốn" (tiếng Hy Lạp pros to epithumēsai - πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι).

4. Nguyên Tắc Về Sự Khiêm Nhường và Đứng Đắn (1 Ti-mô-thê 2:9-10): Sứ đồ Phao-lô khuyên phụ nữ (và nguyên tắc áp dụng cho mọi người) ăn mặc với "sự khiêm nhường và tiết độ". Từ "khiêm nhường" ở đây (aidōs - αἰδώς) chỉ sự e thẹn lành mạnh, sự tôn trọng; còn "tiết độ" (sōphrosynē - σωφροσύνη) chỉ sự khôn ngoan, tự chủ. Nghệ thuật mô tả con người có tôn trọng phẩm giá và khuyến khích sự đứng đắn này không?

5. Nguyên Tắc Gây Vấp Phạm và Tự Do Cá Nhân (Rô-ma 14:13-21; 1 Cô-rinh-tô 8:9-13): Dù có thể có "tự do" trong Đấng Christ, nhưng nếu việc sử dụng tự do đó (ví dụ: ủng hộ/chiêm ngưỡng một tác phẩm nghệ thuật nào đó) khiến anh em mình vấp phạm hay sa ngã, thì đó không còn là yêu thương. Chúng ta được kêu gọi xây dựng, chứ không phải hủy hoại đức tin người khác.

Đây là điểm then chốt. Không phải mọi hình ảnh khỏa thân đều mang cùng một mục đích và bản chất. Dựa trên các nguyên tắc Kinh Thánh, chúng ta có thể phân biệt:

1. Nghệ Thuật Mô Tả Tính Hiện Thực với Mục Đích Chính Đáng: Nhiều tác phẩm kinh điển mô tả các cảnh trong Kinh Thánh (A-đam và Ê-va, cảnh Chúa bị đóng đinh, sự phán xét cuối cùng...) có hình ảnh bán thân hoặc toàn thân. Mục đích ở đây thường là kể chuyện, thể hiện sự yếu đuối của con người, sự đau khổ của tội lỗi, hay vẻ đẹp của sự sáng tạo nguyên thủy. Các nhân vật trong những bối cảnh này thường không được mô tả với tư thế gợi dục, ánh mắt mời gọi, hay chỉ nhằm phô bày thân thể. Ví dụ, các tác phẩm về sự đóng đinh của Chúa nhấn mạnh vào sự hy sinh, đau đớn, chứ không phải vào thân thể trần truồng.

2. Nghệ Thuật Nhấn Mạnh Vẻ Đẹp Tạo Hóa: Một số tác phẩm (như tượng David của Michelangelo) nhấn mạnh đến vẻ đẹp lý tưởng, sức mạnh và sự hoàn hảo của hình thể con người như một kiệt tác của Đấng Tạo Hóa. Tuy nhiên, ngay cả ở đây, cần sự cẩn trọng. Trong văn hóa sa đọa, cái nhìn "ngưỡng mộ nghệ thuật" rất dễ bị biến chất thành sự "tham muốn xác thịt".

3. Nghệ Thuật Cố Ý Khêu Gợi Dục Vọng (Khiêu Dâm Trá Hình): Đây là loại hình phổ biến trong nghệ thuật hiện đại và đương đại. Đặc điểm là thân thể được trình bày với mục đích chính là khơi dậy ham muốn nhục dục, sự tò mò tình dục, hoặc sự thỏa mãn ích kỷ của người xem. Nó thường đi kèm với tư thế gợi dục, ánh mắt trực diện mời gọi, và bối cảnh không mang tính kể chuyện hay biểu đạt sâu sắc nào khác ngoài chính sự phô bày ấy. Loại hình này rõ ràng đi ngược với các nguyên tắc khiêm nhường, đứng đắn, và làm sáng danh Chúa.

1. Kiểm Tra Động Cơ và Tác Động Cá Nhân: Mỗi tín hữu cần thành thật với chính mình trước mặt Chúa. Khi tiếp xúc với một tác phẩm nghệ thuật có yếu tố khỏa thân, hãy tự hỏi:

• Tác phẩm này có đưa tâm trí tôi hướng về Chúa, về lẽ thật, về sự thánh khiết không?
• Nó có khơi gợi trong tôi những ham muốn tà dâm, những tưởng tượng ô uế không? (Xin Chúa Thánh Linh soi sáng).
• Việc tôi xem/chấp nhận tác phẩm này có gây vấp phạm cho anh em yếu đuối trong đức tin không?

2. Nuôi Dưỡng Tâm Trí Bằng Những Gì Thanh Sạch (Phi-líp 4:8): Sứ đồ Phao-lô dạy: "Rốt lại, hễ sự gì chân thật, sự gì đáng tôn, sự gì công bình, sự gì thánh sạch, sự gì đáng yêu chuộng, sự gì có tiếng tốt, sự gì có nhân đức đáng khen, thì anh em phải nghĩ đến." Hãy chủ động lựa chọn và nuôi dưỡng tâm trí mình bằng những hình ảnh, nghệ thuật đáp ứng được những tiêu chí này. Sự thanh sạch của tâm trí là tuyến phòng thủ tốt nhất.

3. Giáo Dục và Hướng Dẫn Thế Hệ Trẻ: Thay vì cấm đoán cứng nhắc hoặc bỏ mặc, cha mẹ và Hội Thánh cần dạy dỗ con cái dựa trên các nguyên tắc Kinh Thánh đã nêu. Giải thích cho chúng về phẩm giá thân thể, về sự khác biệt giữa sự mô tả chân thực và sự khêu gợi, và trang bị cho chúng khả năng phân định. Dạy chúng biết cầu nguyện và tìm kiếm sự hướng dẫn của Chúa Thánh Linh trong mọi lĩnh vực, kể cả thẩm mỹ.

4. Thái Độ Đối Với Văn Hóa Đại Chúng: Là Cơ đốc nhân sống trong thế gian, chúng ta không thể tránh khỏi việc thấy những hình ảnh không phù hợp (từ quảng cáo, phim ảnh, truyền thông). Chúng ta không cần sống trong sợ hãi, nhưng cần có tâm trí được đổi mới (Rô-ma 12:2) để có sự phân biệt lành mạnh. Thay vì chỉ phản ứng, hãy tích cực ủng hộ và sáng tạo những tác phẩm nghệ thuật lành mạnh, đẹp đẽ và tôn vinh Chúa.

Quan điểm Cơ đốc về sự khỏa thân trong nghệ thuật không phải là một bộ luật cứng nhắc cấm đoán mọi thứ, cũng không phải là sự tự do phóng túng chạy theo cảm xúc. Đó là sự tự do có trách nhiệm được định hình bởi tình yêu dành cho Đức Chúa Trời và tình yêu dành cho anh em mình. Nó nhìn nhận thân thể là quý giá và thánh khiết, đồng thời thừa nhận thực tế về tội lỗi và sự sa ngã của nhân loại.

Là những người đã được chuộc bằng giá cao là huyết của Chúa Giê-xu, chúng ta được kêu gọi sống và suy nghĩ khác với thế gian. Trong mọi sự - kể cả việc thưởng thức, đánh giá và sáng tạo nghệ thuật - ước muốn tối cao của chúng ta phải là "làm sáng danh Đức Chúa Trời" và "gây dựng cho nhau". Hãy cầu xin Chúa ban cho chúng ta sự khôn ngoan từ trên cao, là sự khôn ngoan "thứ nhất là thanh sạch, sau là hòa thuận, tiết độ, nhu mì, đầy dẫy lòng thương xót và bông trái lành, không có sự hai lòng và giả hình" (Gia-cơ 3:17), để chúng ta có thể bước đi cách vững vàng và đẹp lòng Ngài trong một thế giới đầy phức tạp này.