Cách kiêng ăn—Kinh Thánh nói gì?

Trong thế giới tôn giáo ngày nay, kiêng ăn (fasting) thường bị hiểu lầm như một phương pháp ăn kiêng để giảm cân, một kỷ luật khổ hạnh, hoặc một hình thức mặc cả với Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, đối với Cơ Đốc nhân, kiêng ăn là một thực hành thuộc linh sâu sắc và quyền năng được Kinh Thánh đề cập xuyên suốt từ Cựu Ước đến Tân Ước. Nó không phải là để làm Chúa chú ý đến nhu cầu của chúng ta, mà là để chúng ta chú ý hơn đến tiếng phán của Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá ý nghĩa thần học, các mục đích Kinh Thánh, những hình thức cụ thể và ứng dụng thực tế của việc kiêng ăn theo Lời Chúa.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ chính cho "kiêng ăn" là "tsum" (צום), mang ý nghĩa "kiềm chế bản thân khỏi thức ăn". Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ "nēsteia" (νηστεία) cũng mang nghĩa tương tự. Tuy nhiên, định nghĩa Kinh Thánh vượt xa khái niệm thể chất đơn thuần. Kiêng ăn là hành động cố ý kiêng cữ thức ăn (và đôi khi cả nước uống) trong một khoảng thời gian nhất định với mục đích thuộc linh rõ ràng, nhằm dồn sự tập trung hoàn toàn vào Đức Chúa Trời.

Chúa Giê-xu đã đặt nền tảng cho sự hiểu biết này khi Ngài dạy: "Khi các ngươi kiêng ăn, chớ làm bộ buồn rầu như bọn giả hình; vì họ làm cho mặt mũi ủ dột, để tỏ ra với người ta rằng mình kiêng ăn. Quả thật, ta nói cùng các ngươi, bọn đó đã được phần thưởng rồi. Song khi ngươi kiêng ăn, hãy xức dầu trên đầu và rửa mặt, để không tỏ ra với người ta rằng ngươi kiêng ăn, nhưng chỉ tỏ ra với Cha ngươi, là Đấng ở nơi kín nhiệm; thì Cha ngươi, là Đấng thấy trong chỗ kín nhiệm, sẽ thưởng cho ngươi" (Ma-thi-ơ 6:16-18). Đoạn Kinh Thánh then chốt này cho thấy:

1. Thái độ là then chốt: Kiêng ăn không phải để phô trương sự tin kính.
2. Đối tượng là Đức Chúa Trời: Đây là chuyện giữa cá nhân tín hữu với Cha Thiên Thượng.
3. Phần thưởng đến từ Chúa: Kết quả thuộc linh là điều Chúa ban, không phải do con người công nhận.

Kinh Thánh trình bày nhiều mục đích khác nhau cho việc kiêng ăn, tất cả đều quy về việc làm suy yếu ảnh hưởng của xác thịt và tăng cường sự nhạy bén thuộc linh.

1. Kiêng Ăn Để Ăn Năn Và Than Khóc Về Tội Lỗi:
Đây là hình thức phổ biến trong Cựu Ước. Khi dân Y-sơ-ra-ên nhận biết tội lỗi mình, họ thường nhóm lại, kiêng ăn, mặc bao gai và rắc tro lên đầu để bày tỏ lòng ăn năn thật (Giô-ên 1:14; Giô-na 3:5). Trong Giu-đa 9:1-3, sau khi đọc sách luật pháp, dân sự "khóc lóc" và kiêng ăn vì họ nhận ra mình đã bỏ quên Lời Chúa. Kiêng ăn trong ngữ cảnh này là biểu hiện bên ngoài của nỗi đau đớn thuộc linh bên trong trước tội lỗi.

2. Kiêng Ăn Để Tìm Kiếm Sự Hiện Diện Và Hướng Dẫn Của Chúa:
Đây thường là kiêng ăn cá nhân để tìm ý chỉ Chúa trong những quyết định hệ trọng. Một ví dụ điển hình là Hội Thánh tại An-ti-ốt: "Đang khi môn đồ thờ phượng Chúa và kiêng ăn thì Đức Thánh Linh phán rằng: hãy để riêng Ba-na-ba và Sau-lơ đặng làm công việc ta đã gọi làm" (Công vụ 13:2). Sự kiêng ăn và thờ phượng tập thể đã tạo nên một môi trường thuộc linh nhạy bén, qua đó họ có thể nghe rõ sự hướng dẫn của Đức Thánh Linh cho công tác truyền giáo.

3. Kiêng Ăn Để Cầu Nguyện Cho Những Nhu Cầu Cụ Thể Hoặc Sự Giải Cứu:
Ê-xơ-tê đã yêu cầu người Giu-đa kiêng ăn ba ngày đêm trước khi bà vào gặp vua để cầu xin cho dân tộc mình (Ê-xơ-tê 4:16). Vua Đa-vít kiêng ăn và cầu nguyện cho đứa con bị bệnh (2 Sa-mu-ên 12:16). Trong những tình huống khẩn cấp, kiêng ăn là cách con dân Chúa bày tỏ sự tuyệt vọng thuộc linh, phó thác hoàn toàn sự việc vào tay Chúa và thể hiện rằng nhu cầu thuộc linh quan trọng hơn nhu cầu thể xác.

4. Kiêng Ăn Để Khuất Phục Xác Thịt Và Luyện Tập Tự Chủ:
Sứ đồ Phao-lô liệt kê "kiêng ăn" (nēsteia) như một phần của đời sống kỷ luật, bên cạnh những việc như "thức canh" (2 Cô-rinh-tô 6:5, 11:27). Kiêng ăn giúp chúng ta rèn luyện tinh thần để nó làm chủ thể xác, chứ không phải ngược lại. Nó dạy chúng ta rằng "người sống không phải chỉ nhờ bánh mà thôi, nhưng nhờ mọi lời nói ra từ miệng Đức Chúa Trời" (Ma-thi-ơ 4:4).

Kinh Thánh không đưa ra một quy tắc cứng nhắc nào về hình thức kiêng ăn, nhưng ghi lại nhiều cách thực hành khác nhau:

1. Kiêng Ăn Hoàn Toàn (Không ăn, không uống):
Đây là hình thức hiếm và ngắn hạn, thường chỉ trong 24 giờ (từ chiều tối hôm trước đến chiều tối hôm sau - Lê-vi Ký 23:32). Môi-se đã kiêng ăn hoàn toàn 40 ngày đêm trên núi Si-na-i (Phục truyền 9:9), và Chúa Giê-xu cũng vậy khi chịu cám dỗ (Ma-thi-ơ 4:2). Đây là những trường hợp đặc biệt, được ban sức siêu nhiên, và không phải là khuôn mẫu chung cho mọi tín hữu.

2. Kiêng Ăn Một Phần (Kiêng Cữ Một Số Loại Thức Ăn):
Đa-ni-ên và ba người bạn đã chọn "kiêng ăn" bằng cách chỉ ăn rau và uống nước trong 10 ngày, thay vì dùng thức ăn ngon của vua (Đa-ni-ên 1:12). Trong một dịp khác, Đa-ni-ên kiêng "thức ăn ngon," thịt và rượu trong ba tuần (Đa-ni-ên 10:3). Hình thức này phù hợp cho những kỳ kiêng ăn dài ngày hơn.

3. Kiêng Ăn Tập Thể:
Cả cộng đồng hoặc dân tộc cùng kiêng ăn (Giô-ên 2:15-16; Nê-hê-mi 9:1). Hội Thánh đầu tiên cũng thực hành điều này (Công vụ 13:2-3).

4. Kiêng Ăn Cá Nhân:
Đây là hình thức riêng tư giữa tín hữu với Chúa, như Chúa Giê-xu dạy trong Ma-thi-ơ 6.

1. Bắt Đầu Cách Đúng Đắn:
Nếu bạn chưa bao giờ kiêng ăn, hãy bắt đầu từ những bước nhỏ—có thể là bỏ một hoặc hai bữa ăn. Lắng nghe cơ thể bạn. Người có vấn đề sức khỏe (như tiểu đường, huyết áp) cần tư vấn bác sĩ. Hãy nhớ, mục tiêu không phải là hành xác, mà là tập trung thuộc linh.

2. Xác Định Mục Đích Rõ Ràng:
Đừng kiêng ăn chỉ vì "nghe nói tốt." Hãy hỏi Chúa: Con nên kiêng ăn vì điều gì? Vì sự hướng dẫn trong một quyết định? Vì sự phá vỡ một thói quen tội lỗi? Vì cầu nguyện cho một người thân chưa tin Chúa? Viết ra mục đích của bạn.

3. Dành Thời Gian Cho Sự Cầu Nguyện Và Lời Chúa:
Đây là trọng tâm. Nếu bạn chỉ nhịn ăn mà không dành thời gian đó để cầu nguyện và đọc Kinh Thánh nhiều hơn, đó chỉ là một chế độ ăn uống. Hãy thay thế thời gian dành cho bữa ăn bằng thời gian tĩnh nguyện. Đọc các phân đoạn như Ê-sai 58, Thi Thiên 63, Ma-thi-ơ 6.

4. Giữ Sự Kín Đáo Và Vui Vẻ:
Làm theo lời Chúa dạy: đừng than vãn về cơn đói. Hãy tắm rửa, chải chuốt bình thường. Nếu ai đó mời bạn ăn, bạn có thể lịch sự từ chối mà không cần giải thích dài dòng (e.g., "Cảm ơn bạn, tôi ổn" hoặc "Tôi đang có một kỷ luật cá nhân").

5. Kết Thúc Cách Từ Tốn:
Sau một kỳ kiêng ăn, đừng ăn uống quá độ. Hãy bắt đầu với những thức ăn nhẹ, dễ tiêu hóa. Điều này đặc biệt quan trọng với những kỳ kiêng ăn dài.

6. Những Điều Cần Tránh:
- Đừng kiêng ăn để thử thách hay mặc cả với Chúa.
- Đừng kiêng ăn vì lòng tự cao, muốn chứng tỏ mức độ thuộc linh.
- Đừng xem thường người không kiêng ăn. Đây là ân điển tự nguyện, không phải luật lệ cứu rỗi.

Tiên tri Ê-sai đã đưa ra lời cảnh báo mạnh mẽ nhất về việc kiêng ăn giả hình: "Có phải sự kiêng ăn mà ta chọn lựa là như vậy: mở những xiềng hung ác, tháo những dây trói của ách, trả tự do cho kẻ bị áp bức, và bẻ gãy mọi ách chăng?" (Ê-sai 58:6). Đức Chúa Trời không quan tâm đến hành động nhịn ăn nếu đời sống chúng ta vẫn còn đầy sự bất công, ích kỷ và tranh cãi (Ê-sai 58:3-4). Kiêng ăn thật phải đi đôi với lòng thương xót, sự công bình và sự vâng phục. Nó phải làm cho chúng ta mềm mại hơn trước Chúa và nhạy cảm hơn với nhu cầu của người lân cận.

Kiêng ăn không phải là cách để "buộc" Chúa làm theo ý mình. Nó là công cụ để uốn lòng chúng ta theo ý muốn của Ngài. Kết quả cuối cùng của một kỳ kiêng ăn đúng đắn không phải lúc nào cũng là câu trả lời "có" cho lời cầu xin, mà có thể là sự bình an để chấp nhận ý muốn Chúa, sức mạnh để vâng lời, hoặc một tấm lòng được biến đổi.

Kiêng ăn là một món quà quyền năng và thánh khiết mà Chúa ban cho con cái Ngài. Nó là một công cụ, không phải là một mục đích. Công cụ này giúp chúng ta tạm gác lại những khoái lạc hợp pháp của thể xác để nuôi dưỡng và làm mạnh mẽ tâm linh. Khi được thực hành với tấm lòng đúng đắn—khiêm nhường, kín đáo, tập trung vào Đức Chúa Trời và đi cùng với sự công bình—kiêng ăn có thể mở ra những chiều kích mới trong mối tương giao với Chúa, đem lại sự rõ ràng thuộc linh, và phá vỡ những xiềng xích tội lỗi.

Hãy bắt đầu hành trình này với lời cầu nguyện đơn giản: "Lạy Chúa, nếu Ngài muốn con học biết về sự kiêng ăn, xin hãy dạy con và dẫn dắt con. Xin giúp con làm điều này vì cớ Ngài, để con biết Ngài hơn, nghe Ngài rõ hơn, và yêu Ngài sâu hơn." Hãy nhớ rằng, Chúa Giê-xu đã hứa: "Cha ngươi, là Đấng thấy trong chỗ kín nhiệm, sẽ thưởng cho ngươi" (Ma-thi-ơ 6:18). Phần thưởng đó—sự hiện diện đầy đủ hơn của Ngài—là điều quý giá hơn mọi thứ trên đời.