Tầm Quan Trọng Của Việc Tìm Kiếm Những Tấm Gương Tốt
Trong hành trình đức tin và cuộc sống, một trong những nguyên tắc quan trọng nhất nhưng thường bị xem nhẹ chính là việc chủ động tìm kiếm và noi theo những tấm gương tốt. Đây không phải là một lời khuyên mang tính tâm lý đơn thuần, mà là một mệnh lệnh Kinh Thánh, một sự khôn ngoan thiết thực được Đức Chúa Trời ban cho để dẫn dắt con dân Ngài lớn lên trong sự trưởng thành thuộc linh và nhân cách. Kinh Thánh không chỉ dạy chúng ta trở thành tấm gương, mà còn nhấn mạnh việc chúng ta phải có những người đi trước để noi theo. Bài viết này sẽ khảo sát nền tảng Kinh Thánh về chủ đề này, phân tích những hình mẫu mà Đức Chúa Trời đặt để, và đưa ra những áp dụng cụ thể cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
Nguyên tắc về việc noi gương được đặt nền móng ngay từ trong Cựu Ước. Trong thư Hê-bơ-rơ, sứ đồ đã kêu gọi các tín hữu: “Hãy nhìn xem Đấng Christ... hầu cho các con chẳng mỏi mệt nhọc lòng.” (Hê-bơ-rơ 12:2-3). Từ ngữ “nhìn xem” trong nguyên văn Hy Lạp là aphoraō (ἀφοράω), có nghĩa là “quay đi khỏi mọi thứ khác để chăm chú nhìn vào một đối tượng”. Điều này mô tả một hành động chủ động, có chủ ý, không phải sự tình cờ. Chúng ta được lệnh phải hướng mắt khỏi mọi sự để tập trung nhìn xem Chúa Giê-xu, là gương mẫu tối cao.
Phao-lô, trong các thư tín của mình, thường xuyên kêu gọi tín hữu noi gương ông và những người trưởng thành khác: “Hỡi anh em, hãy cùng bắt chước tôi, lại xem những kẻ ăn ở thế nào, theo mẫu mực anh em thấy trong chúng tôi.” (Phi-líp 3:17). Ông không nói điều này vì sự kiêu ngạo, nhưng vì ông có thể nói: “Hãy bắt chước tôi, cũng như chính mình tôi bắt chước Đấng Christ vậy.” (I Cô-rinh-tô 11:1). Mô hình rõ ràng là: Chúa Giê-xu Christ -> Sứ đồ/ Người lãnh đạo trưởng thành -> Tín hữu. Đây là phương pháp sư phạm của Đức Chúa Trời.
Sách Châm Ngôn, sách của sự khôn ngoan thực tiễn, đầy dẫy những lời cảnh báo về việc kết giao và chọn lựa hình mẫu: “Kẻ giao kết với người khôn ngoan trở nên khôn ngoan; Nhưng kẻ làm bạn với bọn điên dại sẽ bị tàn hại.” (Châm Ngôn 13:20). Nguyên tắc này không chỉ áp dụng cho bạn bè, mà còn cho những người mà chúng ta ngưỡng mộ, tôn trọng và muốn trở nên giống như họ. Tâm trí chúng ta được thiết kế để học hỏi qua sự quan sát và bắt chước.
Mọi sự tìm kiếm tấm gương tốt phải bắt đầu và tập trung vào Chúa Giê-xu Christ. Ngài không chỉ là Đấng Cứu Rỗi mà còn là hình mẫu hoàn hảo cho mọi phương diện của nhân tính thánh khiết. Trong thuật ngữ thần học, đây là thuyết Christ làm gương mẫu (Christ as Example). Sứ đồ Phi-e-rơ viết: “Ấy chính Đấng Christ cũng vì tội lỗi chịu khổ... để lại cho anh em một gương, hầu cho anh em noi dấu chân Ngài.” (I Phi-e-rơ 2:21). Từ “gương” trong câu này là hypogrammos (ὑπογραμμός), có nghĩa là một bản mẫu để sao chép, như trang giấy có những đường kẻ mờ để trẻ em tập viết chữ theo.
Chúng ta được kêu gọi noi gương Ngài trong:
- Sự vâng phục và tương giao với Đức Chúa Cha: “Ta hằng làm sự đẹp lòng Ngài.” (Giăng 8:29).
- Sự khiêm nhường và phục vụ: “Ta ở giữa các ngươi như kẻ hầu việc.” (Lu-ca 22:27), được minh họa sống động qua việc Ngài rửa chân cho môn đồ (Giăng 13:15).
- Tình yêu thương hy sinh: “Hãy yêu nhau như ta đã yêu các ngươi.” (Giăng 15:12).
- Sự kiên nhẫn trong hoạn nạn: “Khi Ngài bị rủa, chẳng rủa lại; khi chịu khổ, chẳng hề ngăm dọa.” (I Phi-e-rơ 2:23).
Việc tìm kiếm tấm gương nơi con người mà không quy về Chúa Giê-xu sẽ dẫn đến sự thất vọng và tôn sùng con người. Mọi tấm gương tốt của con người phải phản chiếu ánh sáng của Đấng Christ.
Đức Chúa Trời đã cố ý ghi lại cuộc đời, cả thành công lẫn thất bại, của nhiều nhân vật trong Kinh Thánh để làm bài học cho chúng ta. Sứ đồ Phao-lô xác nhận điều này: “Mọi sự... đều đã chép để khuyên bảo chúng ta.” (I Cô-rinh-tô 10:11). Chúng ta được kêu gọi quan sát và học hỏi từ:
- Đức tin của Áp-ra-ham (Rô-ma 4:12), người “vâng lời Chúa, đi đến xứ mình sẽ nhận làm cơ nghiệp” (Hê-bơ-rơ 11:8).
- Lòng kiên trì của Gióp trong cơn thử thách (Gióp 1:21-22; Gia-cơ 5:11).
- Sự can đảm và lòng trung tín của Đa-ni-ên, người quyết tâm không bị ô uế bởi đồ ăn của vua (Đa-ni-ên 1:8).
- Sự nhiệt thành truyền giáo của Phao-lô (I Cô-rinh-tô 9:22-23).
- Tinh thần phục vụ của Ba-na-ba, “con trai của sự yên ủi” (Công vụ 4:36).
Ngoài ra, Hội Thánh địa phương là môi trường sống động để tìm kiếm những tấm gương. Tác giả Hê-bơ-rơ kêu gọi: “Hãy nhìn xem... sự bền đỗ của họ, và hãy noi theo đức tin của họ.” (Hê-bơ-rơ 13:7). Chúng ta cần tìm kiếm những “người đi trước” (proistamenoi – Rô-ma 12:8) trong Hội Thánh – những trưởng lão, chấp sự, những tín hữu trung tín lâu năm – và quan sát cách họ xử lý khủng hoảng, nuôi dạy con cái, giữ gìn hôn nhân, quản lý tài chính, và phục vụ Chúa.
Cụm từ “tìm kiếm” nhấn mạnh tính chủ động. Chúng ta không thụ động chờ đợi một tấm gương hoàn hảo xuất hiện, nhưng tích cực nhận diện và học hỏi từ những phẩm chất đáng quý nơi người khác. Lý do bao gồm:
1. Chống Lại Xu Hướng Tự Nhiên Của Tội Lỗi: Bản chất sa ngã của con người có khuynh hướng tự cho mình là trung tâm và tự mãn. Việc khiêm tốn nhìn ra và học hỏi từ người khác là một hành động phá vỡ tính kiêu ngạo. Nó thừa nhận rằng chúng ta cần sự giúp đỡ và chỉ dẫn.
2. Học Hỏi Một Cách Thực Tế và Toàn Diện: Đức tin không chỉ là một bộ giáo lý trừu tượng, mà là một đời sống. Chúng ta học cách “sống đạo” bằng cách quan sát cách người khác sống đạo trong những tình huống cụ thể: cách họ cầu nguyện khi đau buồn, cách họ tha thứ khi bị phản bội, cách họ tin cậy Chúa khi mất việc.
3. Nhận Được Sự Khích Lệ và Hy Vọng: Khi thấy một anh chị em trong Chúa vượt qua được cám dỗ mà mình đang vật lộn, hoặc trung tín trong một lĩnh vực mà mình yếu đuối, chúng ta nhận được niềm hy vọng rằng mình cũng có thể làm được nhờ ân điển Chúa. “Sự tương giao của các thánh đồ” (communion of saints – Bài Tín Điều Các Sứ Đồ) bao gồm việc khích lệ nhau qua gương sống.
4. Là Một Phần Của Quá Trình Môn Đồ Hóa: Chúa Giê-xu đã dành 3 năm để các môn đồ sống cùng, ăn cùng, đi cùng và quan sát Ngài. Mô hình “hãy theo ta” này được tiếp nối trong Hội Thánh. Chúng ta cần những “Phao-lô” để dạy dỗ những “Ti-mô-thê” (II Ti-mô-thê 2:2).
Làm thế nào để chúng ta áp dụng nguyên tắc này một cách cụ thể?
1. Có Chủ Ý Quan Sát: Trong Hội Thánh, thay vì chỉ đến rồi về, hãy chủ động quan sát. Ai là người luôn đến sớm chuẩn bị? Ai là người kiên nhẫn lắng nghe và an ủi người khác? Ai có một đời sống cầu nguyện đáng chú ý? Hãy ghi nhận những phẩm chất đó.
2. Đặt Câu Hỏi và Tìm Cơ Hội Gần Gũi: Đừng ngại tiếp cận một anh chị em trưởng thành và nói: “Tôi nhận thấy anh/chị có một tinh thần rất bình an trong cơn bão tố. Khi có thời gian, anh/chị có thể chia sẻ với tôi bí quyết thuộc linh nào không?” Hãy mời họ dùng bữa, uống cà phê, hoặc phục vụ cùng họ trong một chức vụ.
3. Đọc Tiểu Sử Các Nhân Vật Đức Tin: Học từ những “đám mây người chứng kiến” (Hê-bơ-rơ 12:1) xuyên suốt lịch sử Hội Thánh. Đọc về Martin Luther, John Wesley, Hudson Taylor, Corrie ten Boom... sẽ mở rộng tầm nhìn và cho chúng ta thấy đức tin được sống như thế nào trong các bối cảnh khác nhau.
4. Phân Biệt Giữa Noi Gương và Thần Tượng Hóa: Chúng ta noi gương phẩm chất thuộc linh và sự vâng lời của con người, chứ không phải con người toàn vẹn của họ. Mọi tấm gương con người đều có khuyết điểm (Rô-ma 3:23). Hãy noi theo điều họ noi theo Chúa, và tránh những sai lầm của họ. Luôn đặt Chúa Giê-xu làm tiêu chuẩn tối hậu.
5. Trở Thành Tấm Gương Cho Người Khác: Khi chúng ta chủ động tìm kiếm và học hỏi, chính chúng ta cũng sẽ dần trở nên giống Chúa hơn và trở thành tấm gương cho thế hệ tiếp theo. Đây là vòng tròn lành mạnh của sự tăng trưởng: Tìm gương -> Noi gương -> Trở thành gương.
Việc tìm kiếm và noi theo những tấm gương tốt không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là biểu hiện của sự khôn ngoan thuộc linh và tinh thần khiêm nhường học hỏi. Nó nhận biết rằng Đức Chúa Trời, qua Thánh Linh Ngài, thường xuyên dùng những con người bằng xương bằng thịt để dạy dỗ, uốn nắn và khích lệ chúng ta. Trong một thế giới đầy những hình mẫu sai lầm từ văn hóa đại chúng, người tin Chúa càng phải tỉnh táo và chủ động đặt mình dưới ảnh hưởng của những tấm gương tin kính.
Hãy bắt đầu ngay hôm nay. Hãy cầu nguyện và xin Chúa chỉ cho bạn 1-2 người trong Hội Thánh hoặc trong lịch sử mà Ngài muốn bạn quan sát và học hỏi. Hãy “nhìn xem” Chúa Giê-xu cách chăm chú hơn qua Lời Ngài. Và hãy bước đi với lòng tin rằng, khi bạn tìm kiếm những tấm gương phản chiếu Đấng Christ, bạn đang trên con đường trở nên giống như Ngài mỗi ngày một hơn: “Chúng ta ai nấy đều để mặt trần mà nhìn xem vinh hiển Chúa như trong gương, thì hóa nên cũng một ảnh tượng Ngài, từ vinh hiển qua vinh hiển, như bởi Chúa, là Thánh Linh.” (II Cô-rinh-tô 3:18).