Tại sao Áp-ra-ham được hứa ban đất thuộc về người khác (Sáng Thế Ký 12)?

Lời hứa Đức Chúa Trời ban cho Áp-ra-ham trong Sáng Thế Ký chương 12 là nền tảng cho toàn bộ lịch sử cứu chuộc. Một trong những chi tiết gây tò mò và thách thức hiểu biết nhất là việc Đức Chúa Trời hứa ban một miền đất mà lúc đó đang thuộc quyền sở hữu của các dân tộc khác: “Ta sẽ ban cho dòng dõi ngươi đất nầy” (Sáng Thế Ký 12:7). Câu hỏi đặt ra: Tại sao Đấng Chí Công lại hứa ban điều thuộc về người khác? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khai mở ý nghĩa thần học sâu sắc đằng sau lời hứa tưởng chừng nghịch lý ấy, thông qua việc phân tích bối cảnh, ngôn ngữ gốc, và sự ứng nghiệm trọn vẹn trong Đấng Christ.

Sự kêu gọi Áp-ra-ham (khi đó còn là Áp-ram) được ghi lại trong Sáng Thế Ký 12:1-3 là một bước ngoặt lớn sau sự kiện tháp Ba-bên. Đức Chúa Trời phán: “Hãy ra khỏi quê hương, vòng bà con và nhà cha ngươi, mà đi đến xứ ta sẽ chỉ cho.” (câu 1). Lời hứa này bao gồm ba phương diện chính:

1. Một Dân Tộc Vĩ Đại: “Ta sẽ làm cho ngươi nên một dân lớn” (câu 2).
2. Một Phước Hạnh Toàn Cầu: “Và ngươi sẽ là nguồn phước... mọi chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước” (câu 2-3).
3. Một Vùng Đất Làm Sản Nghiệp: “Ta sẽ ban cho dòng dõi ngươi đất nầy” (câu 7).

Vùng đất được đề cập là Ca-na-an, nơi đang có các dân tộc như người Ca-na-an, Hếch, A-mô-rít... cư ngụ. Từ ngữ then chốt cần xem xét là động từ “ban cho”. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ được sử dụng là “נָתַן” (nāthan), mang nghĩa “trao, đặt để, ban cho”. Hành động này xuất phát từ quyền sở hữu tối thượng. Điều này dẫn chúng ta đến chân lý nền tảng đầu tiên: Quyền Sở Hữu Tối Thượng Thuộc Về Đức Chúa Trời.

Kinh Thánh tuyên bố rõ ràng: “Cả thế gian và mọi vật ở trong đó đều thuộc về Chúa” (Thi Thiên 24:1). Đất Ca-na-an, dù các dân tộc kia đang cư ngụ, nhưng trên phương diện chủ quyền tối cao, nó vẫn thuộc về Đấng Tạo Hóa. Ngài là Chủ Tể. Việc Ngài “ban” đất ấy cho Áp-ra-ham và dòng dõi ông là hành động của Chủ Sở Hữu hợp pháp, chuyển giao quyền sử dụng và hưởng thụ cho người được Ngài lựa chọn, theo một giao ước đặc biệt.

Việc Đức Chúa Trời quyết định ban đất cho dòng dõi Áp-ra-ham không phải là một hành động ngẫu nhiên hay thiên vị. Kinh Thánh tiết lộ hai lý do thần học song hành:

1. Sự Gian Ác Của Các Dân Tộc Bản Địa Đã Đến Mức Phải Bị Phán Xét:
Trong Sáng Thế Ký 15:13-16, Đức Chúa Trời tiên báo cho Áp-ra-ham biết rằng dòng dõi ông sẽ phải chịu cảnh nô lệ 400 năm tại Ai Cập, và chỉ sau đó mới vào nhận đất hứa. Lý do cho sự chậm trễ này được nêu rõ: “Vì tội ác của dân A-mô-rít chưa được đầy dẫy” (câu 16). Cụm từ “tội ác... chưa được đầy dẫy” trong tiếng Hê-bơ-rơ (“עָוֹן” (āwōn) – sự gian ác, tội lỗi) cho thấy Đức Chúa Trời đang kiên nhẫn chờ đợi. Ngài ban cho các dân tộc Ca-na-an một khoảng thời gian để ăn năn. Sự kiên nhẫn của Ngài có giới hạn, và khi sự gian ác đạt đến đỉnh điểm, sự phán xét công bình phải được thi hành. Việc dân Y-sơ-ra-ên chiếm đất, dưới sự chỉ đạo của Đức Chúa Trời (ví dụ: Giô-suê), là công cụ của sự phán xét đó (Phục Truyền 9:4-5).

2. Mục Đích Cứu Chuộc Toàn Cầu Của Lời Hứa:
Lời hứa ban đất không phải là phần thưởng cuối cùng, mà là một phương tiện cho một mục đích lớn hơn: đó là sự ra đời của Đấng Mê-si và phước lành cho muôn dân. Đất Ca-na-an được chọn làm sân khấu cho lịch sử cứu chuộc. Đó là nơi dân sự của giao ước được thiết lập, được dạy dỗ về luật pháp thánh, và từ đó, Đấng Cứu Thế được sinh ra. Lời hứa “mọi chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước” (Sáng 12:3) là trọng tâm. Do đó, việc Đức Chúa Trời dời chủ quyền đất đai là để phục vụ cho kế hoạch cứu rỗi nhân loại của Ngài.

Tân Ước mở ra cho chúng ta sự hiểu biết đầy đủ và sâu sắc nhất về lời hứa đất đai. Các sứ đồ và chính Chúa Giê-xu đã chuyển dịch khái niệm “đất hứa” từ một vùng đất địa lý sang một thực tại thuộc linh và vĩnh cửu.

1. Áp-ra-ham - Tổ Phụ Của Những Kẻ Tin:
Sứ đồ Phao-lô trong Rô-ma 4:13 tuyên bố: “Vả, ấy chẳng phải bởi luật pháp mà Áp-ra-ham và dòng dõi người được lời hứa rằng sẽ làm kẻ kế tự thế gian, bèn là bởi sự công bình của đức tin.” Ông nhấn mạnh rằng lời hứa (bao gồm cả “kế tự thế gian”) được ban bởi ân điển, qua đức tin. Trong Hê-bơ-rơ 11:8-10, tác giả giải thích rằng khi Áp-ra-ham vâng lời đi đến xứ Ca-na-an, ông thật sự trông đợi một thành “có nền tảng, mà Đức Chúa Trời đã xây cất và sáng lập”. Ông không chỉ nhìn thấy vùng đất tạm thời, mà còn thấy “quê hương trên trời” (Hê-bơ-rơ 11:16). Điều này cho thấy ngay từ đầu, lời hứa đất đai mang một chiều kích thuộc linh và vĩnh cửu vượt trên khía cạnh vật chất.

2. Chúa Giê-xu Christ Là Dòng Dõi Và Sự Ứng Nghiệm:
Lời hứa quan trọng “mọi chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước” (Sáng 12:3) được sứ đồ Phao-lô giải nghĩa rõ ràng trong Ga-la-ti 3:16: “Vả, các lời hứa đã được phán cho Áp-ra-ham và cho dòng dõi người. Kinh Thánh chẳng nói rằng: Và cho các dòng dõi ngươi (số nhiều), nhưng chỉ nói rằng: Và cho dòng dõi ngươi (số ít); tức là Đấng Christ.” Chúa Giê-xu chính là “Dòng Dõi” duy nhất mà qua đó mọi phước hạnh, bao gồm cả “đất” hay “sản nghiệp”, được ban ra cho tất cả những ai tin Ngài.

3. Sản Nghiệp Thuộc Linh Của Tín Đồ:
Vậy thì, “đất hứa” của Cơ Đốc nhân ngày nay là gì? Đó chính là:
- Sự Sống Đời Đời và Vương Quốc Đức Chúa Trời: Chúa Giê-xu phán: “Phước cho những kẻ nhu mì, vì sẽ hưởng được đất!” (Ma-thi-ơ 5:5). “Đất” ở đây biểu tượng cho vương quốc thiên đàng, sự hiện diện trọn vẹn của Đức Chúa Trời.
- Chính Đấng Christ Là Phần Cơ Nghiệp: Tín đồ được kể là dòng dõi thuộc linh của Áp-ra-ham (Ga-la-ti 3:29), và sản nghiệp của chúng ta không còn bị giới hạn bởi biên giới địa lý. Sứ đồ Phi-e-rơ mô tả Hội Thánh là “dân được lựa chọn... chức thầy tế lễ nhà vua, là dân thánh... hầu cho anh em rao giảng nhân đức của Đấng đã gọi anh em ra khỏi nơi tối tăm, đến nơi sáng láng lạ lùng của Ngài” (I Phi-e-rơ 2:9). “Nơi sáng láng” này chính là Vương Quốc thuộc linh mà chúng ta đang thừa hưởng.
- Trời Mới Đất Mới: Lời hứa cuối cùng và trọn vẹn nhất là “trời mới đất mới, là nơi sự công bình ăn ở” (II Phi-e-rơ 3:13; Khải Huyền 21:1). Đây mới là “Đất Hứa” vĩnh cửu, nơi mọi tội lỗi và sự bất công đã bị phán xét hoàn toàn, và con dân Chúa được ở với Ngài đời đời.

Từ sự hiểu biết về lời hứa đất đai cho Áp-ra-ham, chúng ta rút ra những bài học quý báu cho đời sống đức tin hôm nay:

1. Sống Với Tầm Nhìn Về Sản Nghiệp Vĩnh Cửu:
Giống như Áp-ra-ham nhìn thấy thành trên trời phía sau vùng đất Ca-na-an, chúng ta được kêu gọi “hãy tìm kiếm những sự ở trên trời, là nơi Đấng Christ ngồi bên hữu Đức Chúa Trời. Hãy ham mến những sự ở trên trời, đừng ham mến những sự ở dưới đất” (Cô-lô-se 3:1-2). Điều này giải phóng chúng ta khỏi sự tham lam, lo lắng về của cải vật chất đời này, và tập trung vào việc tích trữ kho báu trên trời (Ma-thi-ơ 6:19-21).

2. Bước Đi Bởi Đức Tin, Không Bởi Mắt Thấy:
Áp-ra-ham “đi mà không biết mình đi đâu” (Hê-bơ-rơ 11:8). Ông hoàn toàn tin cậy vào lời hứa của Đức Chúa Trời, dù hiện tại ông chưa sở hữu một tấc đất nào (ngoại trừ hang đá làm mộ - Sáng 23). Chúng ta cũng học tập đức tin đó: tin cậy vào lời hứa cứu rỗi, sự hiện diện và sự chu cấp của Chúa ngay cả khi hoàn cảnh trước mắt dường như trái ngược.

3. Hiểu Rằng Chúa Là Chủ Sở Hữu Tối Thượng:
Mọi thứ chúng ta “có” - nhà cửa, công việc, tài năng - thực chất đều là ủy thác từ Chủ Nhân tối cao. Chúng ta chỉ là những “quản gia”. Thái độ sống phải là quản lý trung tín mọi điều Ngài giao, sẵn sàng vâng lời Ngài sắp đặt và điều động, vì biết rằng Ngài có quyền tối thượng và kế hoạch tốt lành cho chúng ta.

4. Sống Như Cư Dân Nước Thiên Đàng, Mang Phước Lành Đến Cho Người Khác:
Lời hứa ban đầu luôn hướng đến mục tiêu phước lành cho muôn dân. Là dòng dõi thuộc linh của Áp-ra-ham qua đức tin nơi Đấng Christ, chúng ta được kêu gọi trở thành “nguồn phước”. Đời sống chúng ta phải phản chiếu ân điển Chúa, rao truyền Tin Lành cứu rỗi, và phục vụ người khác, để qua chúng ta, mọi người có thể nhận biết và nhận được phước hạnh tối thượng là chính Chúa Giê-xu.

Lời hứa Đức Chúa Trời ban đất Ca-na-an cho Áp-ra-ham, vốn đang thuộc về người khác, không phải là một hành động tùy tiện. Đó là hành động của Đấng Chủ Tể Toàn Năng – Chủ sở hữu hợp pháp của muôn vật – thực hiện sự phán xét công bình đối với tội lỗi đã chín muồi, đồng thời mở đường cho kế hoạch cứu chuộc toàn cầu của Ngài. Lời hứa đất đai vật chất trong Cựu Ước là một hình bóng, một lời hứa ban đầu dẫn dắt chúng ta đến với sự ứng nghiệm trọn vẹn trong Tân Ước: Chúa Giê-xu Christ chính là “Dòng Dõi”, là “Đất Hứa” thuộc linh, và là Phước Hạnh duy nhất cho muôn dân.

Ngày nay, mọi tín hữu trong Đấng Christ đều là kẻ kế tự của lời hứa ấy. Sản nghiệp của chúng ta là sự sống đời đời, mối quan hệ với Chúa, và hy vọng trời mới đất mới. Hãy sống và bước đi với đức tin của Áp-ra-ham, luôn hướng về thành có nền tảng vĩnh cửu, biết chắc rằng mọi lời hứa của Đức Chúa Trời đều là “phải” và “a-men” trong Đức Chúa Giê-xu Christ (II Cô-rinh-tô 1:20).