Giao Ước Với Sự Chết Sẽ Bị Hủy Bỏ Thế Nào (Ê-sai 28:18)
Trong hành trình đức tin, có những lời tiên tri Kinh Thánh vừa mang tính lịch sử cụ thể, vừa chứa đựng những chân lý thuộc linh sâu sắc, vạch trần bản chất tội lỗi của con người và hé mở kế hoạch cứu chuộc vĩ đại của Đức Chúa Trời. Ê-sai 28:18 là một câu Kinh Thánh như thế: “Giao ước các ngươi kết với sự chết sẽ bị trừ bỏ, và sự hòa hiệp các ngươi kết với âm phủ chẳng đứng được. Khi tai vả tràn tới, các ngươi sẽ bị nó giày đạp.” Lời tuyên bố này không chỉ là một sứ điệp phán xét dành cho dân Giu-đa xưa, mà còn là một lời cảnh báo đời đời và một lời hứa về sự giải cứu trọn vẹn chỉ tìm thấy trong Đấng Mê-si. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ý nghĩa thuộc linh và sự ứng nghiệm tối hậu của lời tiên tri quan trọng này.
I. Bối Cảnh Lịch Sử và Thuộc Linh của Ê-sai 28
Để hiểu câu 18, chúng ta phải đặt nó vào toàn bộ bối cảnh chương 28. Tiên tri Ê-sai đang nói tiên tri vào khoảng thế kỷ thứ 8 TCN, khi vương quốc Giu-đa (phương Nam) đối mặt với mối đe dọa khủng khiếp từ đế quốc A-si-ri hùng mạnh ở phương Bắc. Thay vì quay trở lại tin cậy Đức Giê-hô-va, Đấng đã lập giao ước với họ, các nhà lãnh đạo chính trị và tôn giáo ở Giê-ru-sa-lem – được miêu tả là những kẻ “say” (câu 1,7) – đã tìm kiếm một giải pháp thuộc về con người: liên minh chính trị với Ai Cập.
Họ đã ký kết một hiệp ước (trong tiếng Hê-bơ-rơ là “berith” - בְּרִית) với Pha-ra-ôn, tin rằng sức mạnh quân sự của Ai Cập sẽ che chở họ khỏi A-si-ri. Từ góc độ thuộc linh, hành động này là một sự phản bội trắng trợn đối với giao ước Si-na-i. Nó thể hiện một tấm lòng tin cậy vào “những xe cộ và lính kỵ” (Ê-sai 31:1) hơn là tin cậy Đấng Thánh của Y-sơ-ra-ên. Tiên tri Ê-sai gọi hiệp ước chính trị sai lầm này là “giao ước với sự chết” và “hòa hiệp với âm phủ” (Sheol - שְׁאוֹל). Tại sao? Bởi vì:
- Ai Cập tượng trưng cho thế gian và sự nô lệ: Trong lịch sử Y-sơ-ra-ên, Ai Cập là nơi của sự nô lệ, từ đó Đức Chúa Trời đã giải cứu họ bằng cánh tay quyền năng. Quay lại với Ai Cập là quay lại với sự nô lệ thuộc linh.
- Sự bảo đảm giả tạo: Hiệp ước này hứa hẹn sự an toàn, nhưng thực chất chỉ là một “sự nói dối” và “sự giả trá” (Ê-sai 28:15). Nó dựa trên nền tảng mong manh của quyền lực con người, thứ không thể đương đầu với cơn thịnh nộ thánh khiết của Đức Chúa Trời.
- Kết cục tất yếu là sự chết: Dựa vào một cường quốc phản lại ý muốn Đức Chúa Trời chỉ dẫn đến diệt vong. “Sự chết” và “âm phủ” ở đây vừa mang nghĩa đen (sự tàn phá và phu tù bởi A-si-ri), vừa mang nghĩa bóng về sự đoán phạt và xa cách khỏi Đức Chúa Trời.
II. Giải Nghĩa Ê-sai 28:18 – Sự Hủy Bỏ của Giao Ước Giả Tạo
“Giao ước các ngươi kết với sự chết sẽ bị trừ bỏ, và sự hòa hiệp các ngươi kết với âm phủ chẳng đứng được.”
Động từ “bị trừ bỏ” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “kaphar” (כָּפַר), thường được dịch là “chuộc tội” hoặc “xóa bỏ”. Tuy nhiên, trong ngữ cảnh này, nó mang nghĩa mạnh mẽ là bị xóa sổ, bị hủy diệt hoàn toàn. Giao ước mà con người cố công xây dựng để tự cứu mình sẽ bị Đức Chúa Trời, Đấng phán xét công bình, ra tay hủy bỏ. Nó “chẳng đứng được” – không có khả năng chịu đựng được áp lực khi thử thách thật sự ập đến.
“Khi tai vả tràn tới” – cụm từ này chỉ về cơn phán xét không thể tránh khỏi của Đức Chúa Trời, được hình tượng hóa như một trận lụt lớn (xem Ê-sai 28:2,17: “mưa đổ”, “nước lụt”). Sự phán xét này sẽ:
- Làm lộ ra sự vô ích của mọi nỗ lực tự cứu: Tất cả những thành lũy, hiệp ước, chiến lược của con người sẽ bị cuốn trôi.
- Giày đạp những kẻ cậy mình: Họ sẽ không chỉ thất bại, mà còn bị chính thứ họ tin cậy (ở đây là hiệp ước với Ai Cập/sự chết) phản bội và nghiền nát.
Lời tiên tri này đã được ứng nghiệm lịch sử khi A-si-ri xâm lược Giu-đa dưới thời vua Ê-xê-chia. Sự giúp đỡ từ Ai Cập tỏ ra vô dụng (2 Các Vua 18:21), và chỉ có sự ăn năn của Ê-xê-chia cùng lời cầu nguyện nhờ vào giao ước của Đức Chúa Trời với Đa-vít mới thật sự giải cứu Giê-ru-sa-lem (2 Các Vua 19).
III. Giao Ước Thật – Nền Tảng Bị Bỏ Quên (Ê-sai 28:16)
Đối lập hoàn toàn với “giao ước với sự chết” giả tạo, Đức Chúa Trời đã đặt để một nền tảng vững chắc và quý báu: “Nầy, ta đặt tại Si-ôn một hòn đá, đá đã thử, đá quý báu, làm nền tảng vững chắc; ai tin sẽ không vội vàng.” (Ê-sai 28:16).
Đây là lời hứa về Đấng Mê-si. “Hòn đá” (‘eben אֶבֶן) tượng trưng cho sự vững chắc, bền vững và là nền tảng cho mọi sự. Tân Ước xác nhận rõ ràng hòn đá góc nhà này chính là Chúa Giê-xu Christ (Rô-ma 9:33, 1 Phi-e-rơ 2:6). Giao ước mới trong huyết Ngài (Lu-ca 22:20) là giao ước duy nhất có thể đem lại sự sống và bảo vệ chúng ta khỏi sự phán xét thật sự – sự chết đời đời.
Các nhà lãnh đạo Giu-đa đã “bỏ qua” (câu 13) nền tảng này để đi tìm một nền tảng khác của riêng họ. Đó chính là bi kịch thuộc linh: từ chối ân điển để chọn lấy sự nỗ lực vô ích của bản thân.
IV. Sự Ứng Nghiệm Tối Hậu Trong Chúa Giê-xu Christ
Lời tiên tri về “giao ước với sự chết” bị hủy bỏ tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn và sâu sắc nhất trong công việc của Đấng Christ trên thập tự giá.
1. Chúa Giê-xu – Đấng Hủy Phá Quyền Lực của Sự Chết: Mọi giao ước của con người với sự chết đều vô dụng vì chúng không giải quyết được gốc rễ vấn đề: tội lỗi và quyền lực của sự chết (Rô-ma 5:12, 1 Cô-rinh-tô 15:56). Chúa Giê-xu đã đến để “hủy phá người có quyền trên sự chết, là ma quỉ” (Hê-bơ-rơ 2:14). Qua sự chết và sự sống lại của Ngài, Ngài đã “đoạt lấy chìa khóa của sự chết và âm phủ” (Khải Huyền 1:18). Giao ước huyết của Ngài trên thập tự giá là giao ước DUY NHẤT đem lại sự sống đời đời, hủy bỏ mọi giao ước dẫn đến sự chết mà con người từng dựa vào.
2. Sự Phán Xét Đã Đổ Trên Đấng Christ: “Tai vả tràn tới” – cơn phán xét của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi – đã đổ trọn vẹn trên Chúa Giê-xu, Đấng gánh tội lỗi chúng ta trên thập tự giá. Ai tin cậy Ngài sẽ không bao giờ bị “tai vả” đời đời đó giày đạp (Rô-ma 8:1). Ngược lại, ai khước từ Ngài, dựa vào giao ước với sự chết của riêng mình (công đức, tôn giáo hình thức, triết lý thế gian), sẽ phải đối mặt với sự phán xét đó một mình.
3. Sự An Toàn Thuộc Linh Trong Đấng Christ: Ê-sai 28:15 có cụm từ đáng chú ý: “Sự đánh đập tràn đến, chúng ta ắt trốn được nhờ sự giả dối.” Con người luôn tìm những “sự giả dối” (những lời hứa hão, những triết lý trấn an) để cảm thấy an toàn trước sự chết. Phúc Âm tuyên bố: sự an toàn thật không đến từ việc “trốn” khỏi thực tại, mà đến từ việc “đứng vững” trên Hòn Đá đã bị đánh đập thay cho chúng ta.
V. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Lời tiên tri này không chỉ là chuyện xa xưa. Nó đặt ra một câu hỏi quan trọng cho mỗi chúng ta: “Tôi đang ký kết ‘giao ước với sự chết’ nào trong đời sống mình?” Đó là bất cứ điều gì chúng ta tin cậy thay cho Đấng Christ để tìm kiếm sự an ninh, ý nghĩa và ơn cứu rỗi.
- Giao ước với của cải và an ninh tài chính: Tin rằng tiền bạc, tài khoản, tài sản có thể bảo vệ mình khỏi mọi bất trắc của tương lai và sự chết (Lu-ca 12:16-21).
- Giao ước với sự khôn ngoan và danh vọng thế gian: Dựa vào bằng cấp, địa vị xã hội, sự công nhận của người khác để xác định giá trị bản thân và xây dựng một “di sản” trần tục.
- Giao ước với các mối quan hệ: Đặt toàn bộ hy vọng hạnh phúc và sự toàn vẹn vào một con người (bạn đời, con cái), thay vì vào Đấng tạo dựng nên các mối quan hệ.
- Giao ước với tôn giáo hình thức: Tin rằng việc giữ đạo nghiêm túc, đi nhà thờ đều đặn, dâng hiến nhiều sẽ khiến Đức Chúa Trời “nợ” mình sự cứu rỗi và phước hạnh. Đây vẫn là một nỗ lực tự cứu, một “giao ước với sự chết” tinh vi nhất.
Cách Sống Dựa Trên Giao Ước Sự Sống:
- Nhận Biết và Xưng Nhận: Thường xuyên xét lòng mình trước mặt Chúa, xưng nhận những điều mình đã vô thức tin cậy thay vì tin cậy Ngài.
- Quay Về Với Nền Tảng Duy Nhất: Mỗi ngày, ý thức đặt đời sống mình lên “Hòn Đá đã thử” là Chúa Giê-xu. Sự cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa, và thông công với Hội Thánh là những phương cách giúp chúng ta củng cố nền tảng này.
- Sống Với Sự Bảo Đảm Của Sự Sống Lại: Vì Chúa Giê-xu đã hủy bỏ quyền lực sự chết, chúng ta có thể sống tự do, can đảm, không sợ hãi. Sự chết thuộc thể không còn là dấu chấm hết, mà chỉ là cánh cửa bước vào sự hiện diện đời đời với Ngài (1 Cô-rinh-tô 15:54-55).
- Rao Truyền Giao Ước Sự Sống: Trong một thế giới đang tuyệt vọng đi tìm những “giao ước với sự chết” mới (từ chủ nghĩa tiêu thụ đến chủ nghĩa khoái lạc), chúng ta có sứ mạng chỉ cho họ Giao Ước Duy Nhất đem lại sự sống: đó là Tin Lành của Chúa Giê-xu Christ.
Kết Luận
Ê-sai 28:18 vang lên như một hồi chuông cảnh tỉnh qua mọi thời đại: Mọi giao ước không đặt nền trên Đấng Christ đều là giao ước với sự chết và chắc chắn sẽ bị hủy bỏ. Lịch sử và sự phán xét của Đức Chúa Trời sẽ làm bày tỏ sự mong manh, giả dối của chúng. Nhưng lời tiên tri này cũng rực sáng niềm hy vọng: Đức Chúa Trời không chỉ hủy bỏ giao ước giả tạo của chúng ta, mà còn thiết lập một Giao Ước Mới trong huyết của Con Ngài. Chúa Giê-xu Christ đã hủy phá quyền lực của sự chết, biến lời rủa sả thành lời chúc phước, và ban cho ai tin Ngài một nền tảng vững chắc đời đời.
Ước gì chúng ta, Hội Thánh của Ngài, luôn sống và rao truyền sự thật này: “Chỉ trong Đấng Christ, Giao Ước Sự Sống mới được lập, và mọi giao ước với sự chết đều đã bị hủy bỏ trên thập tự giá.” Hãy từ bỏ mọi “hiệp ước với Ai Cập” trong đời sống mình, và đặt trọn vẹn niềm tin trên Hòn Đá Góc Nhà không hề hư nát.