Những câu Kinh Thánh nào nói về ham muốn?

Chủ đề về “ham muốn” (desire) là một chủ đề trung tâm và phức tạp trong Kinh Thánh, chạm đến cốt lõi của bản chất con người sa ngã và con đường phục hồi trong Đấng Christ. Từ nguyên tội trong vườn Ê-đen cho đến những lời cảnh báo trong các thư tín Tân Ước, ham muốn hiện diện như một thế lực hai mặt: vừa là động lực dẫn đến sự chết, vừa có thể được Chúa biến đổi thành khát khao thuộc linh chân chính. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát các phân đoạn Kinh Thánh then chốt, phân tích ngữ nghĩa từ nguyên Hy Lạp và Hê-bơ-rơ, và đưa ra sự phân định thần học cần thiết cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước), từ thường được dùng là “ta’avah” (תַּאֲוָה), mang nghĩa “sự khao khát, ước muốn, sự thèm muốn”. Từ này có thể mang nghĩa trung tính hoặc tiêu cực, tùy ngữ cảnh. Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước), có hai từ quan trọng:

1. “epithymia” (ἐπιθυμία): Thường chỉ “sự ham muốn, sự thèm khát, lòng tham dục”. Trong hầu hết ngữ cảnh Tân Ước, từ này mang sắc thái tiêu cực, chỉ những ham muốn tội lỗi của xác thịt.
2. “thelēma” (θέλημα) hoặc “epipotheō” (ἐπιποθέω): Thường chỉ “ý muốn”, “sự ước ao”, “mong mỏi” tích cực, đặc biệt là ý muốn của Đức Chúa Trời hay sự khao khát những điều thuộc linh.

Sự phân biệt này là then chốt để hiểu thông điệp Kinh Thánh: không phải mọi ham muốn đều xấu, nhưng mọi ham muốn đều cần được đặt dưới sự cai trị của Chúa và Lời Ngài.

Kinh Thánh thẳng thắn chỉ ra rằng ham muốn bị bẻ cong bởi tội lỗi là gốc rễ của mọi sự phạm tội và đau khổ.

1. Nguồn Gốc: Sự Cám Dỗ Trong Vườn Ê-đen (Sáng Thế Ký 3:6)
“Người nữ thấy trái cây đó ăn thì ngon, thì tốt cho mắt, và quí vì để mở trí khôn; nàng hái ăn, rồi trao cho chồng đứng gần mình, chồng cũng ăn nữa.”
Ở đây, ham muốn (ta’avah) được kích hoạt qua ba kênh: “ăn thì ngon” (ham muốn thể xác, nhục dục), “tốt cho mắt” (ham muốn thẩm mỹ, sở hữu), và “để mở trí khôn” (ham muốn quyền lực, tri thức độc lập với Đức Chúa Trời). Đây chính là kiểu mẫu cho mọi cám dỗ sau này (1 Giăng 2:16).

2. Luật Pháp Và Ham Muốn: Sứ Đồ Phao-lô Giải Thích (Rô-ma 7:7-8)
“Vậy, chúng ta sẽ nói làm sao? Luật pháp là tội lỗi sao? Chẳng hề như vậy! Nhưng tôi chỉ bởi luật pháp mà biết tội lỗi; vì nếu luật pháp không nói: Ngươi chớ tham muốn (epithymeō), thì tôi không biết sự tham muốn. Ấy là tội lỗi nhân dịp, bởi điều răn mà sanh ra trong tôi đủ mọi thứ ham muốn (epithymia).”
Phao-lô chỉ ra chức năng của luật pháp là phơi bày tội lỗi. Điều răn thứ 10 (“chớ tham muốn”) nhắm thẳng vào trạng thái bên trong của lòng người. Tuy nhiên, bản chất sa ngã của chúng ta lại phản ứng nghịch lại, khiến ham muốn tội lỗi càng bùng lên. Điều này chứng tỏ tội lỗi không chỉ ở hành động, mà còn ở chính “ham muốn” trong lòng (Ma-thi-ơ 5:28).

3. Quy Trình Của Tội Lỗi: Sách Gia-cơ (Gia-cơ 1:14-15)
“Nhưng mỗi người bị cám dỗ khi mắc tư dục (hypo tēs idias epithymias) xui giục và quyến dụ. Đoạn, lòng tư dục cấu thai thì đẻ ra tội lỗi; tội lỗi đã trọn thì sanh ra sự chết.”
Sứ đồ Gia-cơ vạch ra một quy trình thần học rõ ràng: (1) Tư dục/Ham muốn riêng (epithymia) → (2) Bị quyến dụ, cấu thai → (3) Sinh ra Tội lỗi (hành động) → (4) Tội lỗi trọn vẹn → (5) Sự Chết. Ham muốn tội lỗi là “phôi thai” của tội lỗi. Nếu không được xử lý từ gốc (bởi Đức Thánh Linh), nó chắc chắn sẽ dẫn đến hành động và hậu quả hủy diệt.

4. Các Ham Muốn Của Xác Thịt: Liệt Kê Trong Các Thư Tín
Phao-lô liệt kê rõ “các việc của xác thịt”, trong đó nhiều việc bắt nguồn từ ham muốn (epithymia) xấu:
- Ga-la-ti 5:16-17, 19-21: “Hãy bước đi theo Thánh Linh, thì chẳng hề làm trọn những điều ham muốn của xác thịt... Vả, các việc của xác thịt là rõ ràng lắm: ấy là gian dâm, ô uế, luông tuồng... ghen ghét, tranh đua, nóng giận...”
- Ê-phê-sô 2:3: “...và làm trọn các sự ham muốn của xác thịt và ý tưởng chúng ta.”
- Cô-lô-se 3:5: “Vậy hãy giết chết các chi thể của mình trên đất, tức là sự dâm dục, ô uế, tình dục, lòng ham muốn xấu...” Lưu ý động từ mạnh mẽ “giết chết” (nekroō), cho thấy thái độ triệt để chúng ta phải có với những ham muốn này.

Kinh Thánh cũng tràn ngập những lời kêu gọi và ví dụ về những ham muốn chính đáng, thánh khiết, thậm chí là những ham muốn được chính Đức Chúa Trời đặt để trong lòng người.

1. Ham Muốn Được Ở Cùng Chúa Và Lời Ngài
- Thi Thiên 42:1: “Đức Chúa Trời ôi! Linh hồn tôi mong ước (ta’arog – khao khát, khát khao) Chúa, như con nai cái khát khao khe nước.” Đây là hình ảnh đẹp nhất về một tâm linh khao khát Chúa cách thuần khiết.
- Thi Thiên 119:20: “Linh hồn tôi hao mòn vì mong ước (ta’avah) các giám lệnh Chúa luôn luôn.” Cùng một từ ta’avah được dùng cho sự khao khát Lời Chúa.
- 1 Phi-e-rơ 2:2: “Hãy như con trẻ mới đẻ, thèm sữa thiêng liêng (epipotheō) không gian dối, hầu cho anh em nhờ đó lớn lên.” Sự ham muốn (epipotheō) tích cực này cần thiết cho sự tăng trưởng thuộc linh.

2. Ham Muốn Những Ân Tứ Thuộc Linh Cao Trọng Hơn
- 1 Cô-rinh-tô 12:31: “Hãy ham muốn (zēloō – sốt sắng, khao khát) những ơn ban tốt nhất.”
- 1 Cô-rinh-tô 14:1: “Hãy nôn nả (diōkō – đuổi theo, tìm kiếm) tình yêu thương; hãy ham muốn (zēloō) các ân tứ thuộc linh, nhất là ân tứ nói tiên tri.” Đây là một mệnh lệnh: hãy chủ động ham muốn, khao khát những điều thuộc về Thánh Linh.

3. Ham Muốn Sự Hiện Diện Và Sự Trở Lại Của Chúa
- Khải Huyền 22:17: “Thánh Linh và vợ mới cùng nói: Hãy đến! Kẻ nào nghe cũng hãy nói rằng: Hãy đến! ... Kẻ nào khát, khá đến. Kẻ nào muốn, khá nhận lấy nước sự sống cách nhưng không.” Lời mời cuối cùng của Kinh Thánh hướng đến sự ham muốn (muốn) được thỏa mãn nơi Chúa.
- 2 Ti-mô-thê 4:8: Phao-lô nói về “mão triều thiên của sự công bình” mà Chúa ban cho, “cho mọi kẻ yêu mến sự hiện đến của Ngài”. Tình yêu và sự khao khát Chúa trở lại là dấu hiệu của người được cứu.

Cơ Đốc nhân không chỉ đè nén ham muốn xấu, mà còn được kêu gọi để Thánh Linh chuyển hóa và hướng dẫn mọi sự ham muốn của mình.

1. Bước Đi Theo Thánh Linh (Ga-la-ti 5:16-18, 22-25)
Giải pháp cho “các việc của xác thịt” không phải là nỗ lực tự thân, mà là: “Hãy bước đi theo Thánh Linh”. Kết quả của đời sống được Thánh Linh dẫn dắt là “trái của Thánh Linh”, bao gồm tình yêu thương, sự vui mừng, bình an... Đây chính là những phẩm chất thánh khiết sẽ chi phối và định hình lại những ham muốn trong lòng chúng ta. Chúng ta “đóng đinh xác thịt với tình dục và dâm dục nó” (c.24) và “nhờ Thánh Linh mà sống” (c.25).

2. Biến Đổi Bởi Sự Đổi Mới Của Tâm Trí (Rô-ma 12:2)
“Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm trí mình, để thử cho biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời là thể nào.” Ham muốn bắt nguồn từ tâm trí (ý tưởng). Một tâm trí được Lời Chúa đổi mới sẽ dần nhận biết và ham muốn theo “ý muốn... tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời”. Đây là ham muốn tối cao mà chúng ta phải hướng tới.

3. Sử Dụng “Gươm Của Thánh Linh” – Lời Chúa (Ê-phê-sô 6:17)
Trong trận chiến thuộc linh, vũ khí tấn công duy nhất là “gươm của Thánh Linh, là Lời Đức Chúa Trời”. Chính Lời Chúa mới có quyền năng phân cách “linh với hồn, tủy với xương”, phán xét “tư tưởng và ý định trong lòng” (Hê-bơ-rơ 4:12). Để chiến thắng ham muốn xấu, chúng ta phải dùng Lời Chúa để vạch trần, đối chất và thay thế nó bằng chân lý.

1. Nhận Diện và Xưng Nhận: Thành thật với Chúa về những ham muốn trong lòng mình. Đừng chỉ xưng tội hành động, hãy xưng cả “ham muốn” dẫn đến hành động đó (Thi Thiên 139:23-24).

2. Nuôi Dưỡng Ham Muốn Thuộc Linh: Chủ động “thèm khát” Lời Chúa, sự cầu nguyện, sự nhóm lại, và sự phục vụ. Hãy cầu nguyện như Đa-vít: “Xin Chúa khiến con biết đường lối Ngài” (Thi Thiên 25:4).

3. Tránh Những Mồi Lửa: Biết điểm yếu của mình và chủ động tránh xa những môi trường, phương tiện, mối quan hệ có thể khơi dậy ham muốn xấu (1 Cô-rinh-tô 6:18; 2 Ti-mô-thê 2:22).

4. Được Đầy Dẫy Thánh Linh: Thay vì tập trung “diệt trừ” ham muốn xấu, hãy tập trung cầu xin được đầy dẫy Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18). Khi lòng được đầy ắp sự hiện diện của Chúa, những ham muốn trần tục sẽ mất chỗ đứng.

5. Hướng Mắt Về Sự Vĩnh Cửu: Đặt hy vọng và sự khao khát vào thiên đàng, nơi mọi ham muốn chân chính sẽ được thỏa mãn trọn vẹn trong Chúa (Cô-lô-se 3:1-2).

Ham muốn, trong cốt lõi của nó, là năng lực được Đức Chúa Trời ban cho để con người hướng đến một đối tượng. Sự sa ngã đã làm méo mó năng lực này, khiến nó quay sang thờ lạy và theo đuổi những thụ tạo thay vì Đấng Tạo Hóa (Rô-ma 1:25). Tin Lành của Chúa Giê-xu Christ không phải là tin mừng về sự đè nén ham muốn, mà là tin mừng về sự cứu chuộc và chuyển hóa ham muốn. Qua sự chết và sống lại của Ngài, chúng ta được ban cho một tâm linh mới (Ê-xê-chi-ên 36:26) và Đức Thánh Linh ngự trong lòng. Ngài đang làm công việc biến đổi, giúp chúng ta ngày càng “ham muốn” chính Ngài và ý muốn tốt lành của Ngài hơn bất cứ điều gì khác. Hãy sống trong sự tự do đó – không phải tự do để thỏa mãn xác thịt, mà là tự do để khao khát và vui hưởng Chúa đời đời.