Tại Sao Chúa Đặt Cây Biết Điều Thiện Điều Ác Trong Vườn Ê-đen?
Một trong những câu hỏi thần học sâu sắc và thường gây thắc mắc nhất cho những người đọc Sáng-thế Ký chương 3 chính là: Tại sao một Đức Chúa Trời toàn thiện, toàn ái lại đặt một cây “biết điều thiện và điều ác” ngay giữa vườn Ê-đen, nơi ở của con người trong trạng thái vô tội? Thoạt nhìn, điều này dường như đặt một “cái bẫy” trước mặt A-đam và Ê-va. Tuy nhiên, khi nghiên cứu sâu trong bối cảnh toàn bộ Kinh Thánh, chúng ta khám phá ra rằng sự hiện diện của cây này không phải là một sự tùy tiện hay ác ý, mà là một yếu tố căn bản trong kế hoạch tạo dựng của Đức Chúa Trời, nhằm bày tỏ bản chất của mối quan hệ giữa Ngài với loài người – một mối quan hệ được xây dựng trên tự do ý chí và sự vâng phục bằng tình yêu thương.
Bối Cảnh và Mệnh Lệnh Ban Đầu
Trước khi tìm hiểu về cây biết điều thiện điều ác, chúng ta cần nhìn toàn cảnh sự ban cho của Đức Chúa Trời trong vườn Ê-đen. Sáng-thế Ký 2:8-9 chép: “Đức Giê-hô-va Trời lập một cảnh vườn tại Ê-đen, ở về hướng Đông, và đặt người mà Ngài vừa dựng nên ở đó. Đức Giê-hô-va Trời khiến đất mọc lên các thứ cây đẹp mắt, và trái thì ăn ngon; giữa vườn lại có cây sự sống cùng cây biết điều thiện điều ác.”
Vườn Ê-đen là một nơi tràn đầy sự ban cho, tốt lành và sự sống. Chúa ban cho con người mọi thứ để được nuôi dưỡng và hưởng thụ. Giữa vô vàn cây trái được phép ăn, chỉ có một điều cấm đoán duy nhất liên quan đến một cây cụ thể.
Sáng-thế Ký 2:16-17 ghi lại lệnh truyền rõ ràng: “Đức Giê-hô-va Trời phán dạy rằng: Ngươi được tự do ăn hoa quả các thứ cây trong vườn; nhưng về cây biết điều thiện điều ác thì chớ hề ăn đến; vì một mai ngươi ăn, chắc sẽ chết.”
Mệnh lệnh này rất đơn giản, rõ ràng và đi kèm với một cảnh báo nghiêm trọng. Điều này cho thấy ý muốn của Đức Chúa Trời là con người được hưởng tự do trong một khuôn khổ. Sự vâng lời được đặt trong bối cảnh của sự tự do lựa chọn.
Ý Nghĩa của “Biết Điều Thiện và Điều Ác”
Cụm từ “biết điều thiện và điều ác” trong tiếng Hê-bơ-rơ là da‘ath ṭôḇ wā rā‘. Động từ “biết” (yada‘) ở đây không chỉ là sự hiểu biết mang tính tri thức, nhưng là sự nhận biết bằng kinh nghiệm trực tiếp, thân mật. Ví dụ, trong Kinh Thánh, “biết” còn được dùng để diễn tả mối quan hệ vợ chồng (Sáng 4:1).
Như vậy, “cây biết điều thiện điều ác” không phải là một cây mang lại kiến thức đạo đức đơn thuần. A-đam và Ê-va đã có sự hiểu biết về điều thiện (vâng lời Chúa) ngay từ đầu. Thay vào đó, cây này tượng trưng cho quyền tự quyết định tiêu chuẩn thiện ác cho chính mình, độc lập với Đức Chúa Trời. Nó đại diện cho việc con người muốn trở thành nguồn gốc và thẩm phán tối cao của đạo đức, thay vì nhìn nhận Đức Chúa Trời là tiêu chuẩn duy nhất. Ăn trái cây này là hành động tuyên bố sự tự trị về mặt đạo đức, tách rời khỏi Đấng Tạo Hóa.
Mục Đích Thần Học: Tình Yêu Đích Thực Cần Tự Do Lựa Chọn
Đây chính là chìa khóa để hiểu tại sao cây đó phải tồn tại. Đức Chúa Trời dựng nên con người theo hình ảnh Ngài (Sáng 1:27), điều này bao gồm khả năng ý chí tự do và tình yêu thương. Một tình yêu thực sự không bao giờ là ép buộc; nó phải được tự nguyện trao đi. Nếu A-đam và Ê-va chỉ có thể vâng lời Chúa một cách máy móc, không có lựa chọn nào khác, thì sự vâng lời đó không có giá trị về mặt đạo đức hay tình yêu.
Cây biết điều thiện điều ác, cùng với mệnh lệnh cấm đoán, đã tạo nên một “không gian cho sự vâng phục”. Nó là phương tiện để con người bày tỏ tình yêu, sự tin cậy và lòng trung thành với Đức Chúa Trời một cách có ý thức. Sự vâng lời trong tự do lựa chọn mới là sự thờ phượng cao nhất. Nhà thần học Augustine đã nói: “Đức Chúa Trời, Đấng đã dựng nên bạn không cần có bạn, nhưng Ngài không muốn cứu rỗi bạn nếu không có bạn.” Cây cấm là công cụ để con người tham gia vào mối tương giao với Chúa bằng chính ý chí của mình.
Cây Sự Sống và Sự Lựa Chọn Tối Hậu
Đáng chú ý là trong vườn còn có “cây sự sống” (Sáng 2:9). Điều này cho thấy kế hoạch ban đầu của Đức Chúa Trời không phải là sự chết, mà là sự sống đời đời. Cây sự sống đại diện cho sự sống vĩnh cửu trong mối thông công với Đức Chúa Trời. A-đam và Ê-va được tự do ăn cây sự sống. Tuy nhiên, sau khi phạm tội, họ bị đuổi khỏi vườn để không ăn cây sự sống và sống đời đời trong tình trạng tội lỗi (Sáng 3:22).
Điều này bày tỏ một sự tương phản sâu sắc: Con người đứng trước hai con đường:
1. Cây Sự Sống: Lựa chọn vâng lời, tiếp tục phụ thuộc vào Chúa, và hưởng sự sống vĩnh cửu.
2. Cây Biết Điều Thiện Điều Ác: Lựa chọn bất tuân, tuyên bố độc lập khỏi Chúa, và đón nhận sự chết.
Sự hiện diện của cả hai cây cho thấy Đức Chúa Trời đặt trước con người một sự lựa chọn trọng đại với hậu quả vĩnh cửu.
Sự Sa Ngã và Ân Điển Cứu Chuộc
Lịch sử cho thấy con người đã chọn sai. Họ tin lời con rắn nghi ngờ lòng tốt của Đức Chúa Trời (“Chúa biết rằng hễ ngày nào các ngươi ăn trái cây đó, mắt các ngươi sẽ mở ra, các ngươi sẽ như Đức Chúa Trời, biết điều thiện điều ác” – Sáng 3:5). Hành động ăn trái cấm là sự phủ nhận thẩm quyền của Chúa và tìm kiếm vinh quang cho mình.
Hậu quả là sự chết đã xâm nhập: sự chết thuộc linh (mối tương giao với Chúa bị cắt đứt ngay lập tức), sự chết thuộc thể (thân thể bắt đầu hư nát), và sự chết đời đời. Tuy nhiên, ngay trong sự phán xét, ân điển cứu chuộc đã ló dạng. Đức Chúa Trời không hủy diệt con người ngay lập tức mà hứa về một Đấng giải cứu – “dòng dõi người nữ” sẽ đánh dập đầu con rắn (Sáng 3:15), lời tiên tri đầu tiên về Chúa Giê-xu Christ.
Điều này cho thấy, ngay cả sự hiện diện của cây cấm và sự sa ngã của con người cũng nằm trong sự hiểu biết thượng trí của Đức Chúa Trời, Đấng đã có kế hoạch cứu chuộc qua Chúa Giê-xu từ trước khi sáng thế (Ê-phê-sô 1:4). Cây cấm phơi bày tội lỗi, và từ đó, nhu cầu cần một Đấng Cứu Thế trở nên rõ ràng.
Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Bài học từ cây biết điều thiện điều ác không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà còn là nguyên tắc sống động cho chúng ta ngày nay:
1. Bản Chất Của Sự Vâng Lời: Đức Chúa Trời vẫn ban cho chúng ta tự do lựa chọn. Sự vâng lời của chúng ta đối với Lời Chúa (Kinh Thánh) ngày hôm nay phải xuất phát từ tình yêu thương và lòng biết ơn, không phải từ sự ép buộc sợ hãi. Giăng 14:15 chép: “Nếu các ngươi yêu mến ta, thì giữ các điều răn ta.”
Mối quan hệ yêu thương vẫn là nền tảng.
2. Nhận Biết Giới Hạn và Phụ Thuộc vào Chúa: Cám dỗ lớn nhất vẫn là muốn “như Đức Chúa Trời”, muốn tự mình quyết định điều gì là đúng sai theo ý mình, bỏ qua tiêu chuẩn của Chúa. Chúng ta được kêu gọi sống trong sự phụ thuộc khiêm nhường vào Ngài. “Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con” (Châm-ngôn 3:5).
3. Sự Lựa Chọn Hằng Ngày: Mỗi ngày, chúng ta đứng trước “cây” lựa chọn: vâng theo ý muốn mình hay vâng theo ý muốn Chúa; tìm kiếm vinh quang mình hay quy vinh hiển cho Đức Chúa Trời. Rô-ma 6:16 nhắc nhở: “Anh em há chẳng biết rằng nếu anh em đã nộp mình làm tôi mọi đặng vâng phục kẻ nào, thì là tôi mọi của kẻ mình vâng phục sao? Hoặc của tội lỗi đến sự chết, hoặc của sự vâng phục đến sự công bình chăng?”
4. Nhìn Về Chúa Giê-xu – “A-đam Sau Rốt”: Trong khi A-đam thứ nhất đã bất tuân dưới cây cấm, Chúa Giê-xu Christ, là A-đam sau rốt (1 Cô-rinh-tô 15:45), đã hoàn toàn vâng phục cho đến chết trên cây thập tự. Ngài đã chọn ý Cha trong vườn Ghết-sê-ma-nê: “Xin đừng theo ý con, mà theo ý Cha” (Lu-ca 22:42). Qua sự vâng phục trọn vẹn của Ngài, chúng ta được phục hồi mối quan hệ với Đức Chúa Trời.
Kết Luận
Cây biết điều thiện điều ác trong vườn Ê-đen không phải là một sơ suất trong kế hoạch của Đức Chúa Trời, càng không phải là một cái bẫy độc ác. Ngược lại, nó là một dấu chỉ quan trọng cho thấy Đức Chúa Trời đã tạo dựng con người cách đặc biệt để có thể tham gia vào một mối tương giao có ý nghĩa và chân thật với Ngài. Sự tự do lựa chọn là điều kiện cần thiết cho tình yêu và sự thờ phượng đích thực.
Sự sa ngã đã xảy ra, nhưng qua đó, ân điển, lòng thương xót và kế hoạch cứu chuộc vĩ đại của Đức Chúa Trời qua Chúa Giê-xu Christ càng được bày tỏ cách rực rỡ hơn. Ngày nay, mỗi chúng ta vẫn tiếp tục đứng trước những lựa chọn. Ước mong chúng ta học biết vâng phục Chúa trong tình yêu thương, không dựa trên sự khôn ngoan riêng, nhưng hoàn toàn tin cậy vào Đấng đã chết và sống lại vì chúng ta. Trong Chúa Giê-xu, chúng ta tìm thấy “cây sự sống” thật sự (Khải-huyền 22:2), và được mời gọi đến để ăn trái của Ngài cách tự do, hưởng sự sống đời đời trong mối thông công với Đức Chúa Trời.