Một mục sư nên có bao nhiêu thẩm quyền đối với một hội thánh?

Trong bối cảnh Hội Thánh ngày nay, câu hỏi về thẩm quyền của người lãnh đạo thường là chủ đề gây nhiều tranh luận và đôi khi dẫn đến những lạm dụng đáng tiếc. Làm thế nào để phân định ranh giới giữa thẩm quyền thuộc linh hợp Kinh Thánh mà một mục sư cần có để chăn dắt hiệu quả, và sự lạm quyền mang tính trần tục, độc đoán? Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Lời Đức Chúa Trời để tìm ra mẫu mực cho chức vụ lãnh đạo, từ đó đưa ra những nguyên tắc thực tiễn cho cả người chăn và bầy chiên.

Trước hết, chúng ta phải hiểu rằng mọi thẩm quyền chân chính trong Hội Thánh đều bắt nguồn từ Đấng Christ. Chúa Giê-xu tuyên bố: “Hết cả quyền phép ở trên trời và dưới đất đã giao cho ta” (Ma-thi-ơ 28:18). Phao-lô cũng xác nhận: “Ngài đã đặt Ngài làm đầu Hội thánh, Hội thánh là thân thể Ngài” (Ê-phê-sô 1:22-23a). Do đó, thẩm quyền của mục sư là thẩm quyền được ủy nhiệm (delegated authority), không phải thẩm quyền tự phong. Mục sư không phải là chủ nhân ông của Hội Thánh, nhưng là người quản gia (steward) trung tín của Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 4:1-2).

Danh xưng “mục sư” (pastor) trong nguyên ngữ Hy Lạp là poimēn (ποιμήν), có nghĩa đen là “người chăn chiên”. Hình ảnh này nói lên toàn bộ bản chất chức vụ: chăm sóc, dẫn dắt, bảo vệ và yêu thương. Thẩm quyền của người chăn gắn liền với trách nhiệm phục vụ bầy chiên, chứ không phải để thống trị hay đè nén. Chính Chúa Giê-xu đã phán: “Các ngươi biết những người cai trị dân ngoại thì lấy quyền mà trị trên họ, và những người làm lớn thì lấy quyền mà cai trên họ. Song trong các ngươi không như vậy; trái lại, hễ ai muốn làm lớn trong các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ; còn ai muốn làm đầu, thì sẽ làm tôi mọi cho mọi người. Vì Con người đã đến không phải để người ta hầu việc mình, song để hầu việc người ta, và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” (Mác 10:42-45).

Kinh Thánh, đặc biệt là các thư tín của Sứ đồ Phao-lô, vạch ra những phạm vi cụ thể cho thẩm quyền của người lãnh đạo Hội Thánh:

1. Thẩm Quyền Trong Sự Giảng Dạy Lời Chúa (Giáo Huấn):
Đây là nhiệm vụ chính yếu và là nguồn thẩm quyền lớn nhất của mục sư. Phao-lô truyền cho Ti-mô-thê: “Hãy giảng đạo, cố khuyên, bất luận gặp thời hay không gặp thời, hãy đổ lòng răn bảo, sửa trị, khuyên lơn, với tất cả sự nhịn nhục và sự dạy dỗ” (2 Ti-mô-thê 4:2). Thẩm quyền này không phải để phát ngôn những ý riêng, mà là “rao truyền lời của Ngài” (1 Phi-e-rơ 4:11). Mục sư có thẩm quyền và trách nhiệm dạy dỗ Lời Chúa một cách trung thực (2 Ti-mô-thê 2:15), quở trách những giáo lý sai lầm (Tít 1:9-11), và vạch ra con đường ngay thẳng cho các tín hữu.

2. Thẩm Quyền Trong Việc Chăn Dắt và Quản Trị (Mục Vụ):
Các trưởng lão (elders) – bao gồm cả những người thi hành chức vụ giảng dạy là mục sư – được giao trách nhiệm “cai quản” (rule) Hội Thánh. “Những kẻ làm việc khó nhọc trong anh em, là kẻ cai trị anh em trong Chúa, và khuyên bảo anh em, thì hãy vì cớ chúng nó lấy lòng rất yêu mến mà kính trọng” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:12-13, xem thêm Hê-bơ-rơ 13:17). Từ Hy Lạp được dùng cho “cai trị” là proistēmi (προΐστημι), mang nghĩa “đứng trước, lãnh đạo, chăm sóc, bảo vệ”. Đây là thẩm quyền dẫn dắt, tổ chức, và chăm lo cho sự hiệp một và trật tự của Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:40).

3. Thẩm Quyền Trong Việc Chăm Sóc Thuộc Linh và Kỷ Luật:
Mục sư có trách nhiệm chăm sóc đời sống thuộc linh của bầy chiên. Điều này bao gồm sự khuyên bảo, an ủi, và đôi khi là kỷ luật. Phao-lô nói với các trưởng lão tại Ê-phê-sô: “Anh em hãy giữ lấy mình và luôn cả bầy mà Đức Thánh Linh đã lập anh em làm kẻ coi sóc, để chăn Hội thánh của Đức Chúa Trời, mà Ngài đã mua bằng chính huyết mình” (Công vụ 20:28). Kỷ luật Hội Thánh (như trong Ma-thi-ơ 18:15-17 và 1 Cô-rinh-tô 5) là một quyền hạn nghiêm trọng và phải được thi hành trong tình yêu thương, với mục đích phục hồi, chứ không phải trừng phạt (Ga-la-ti 6:1).

Lịch sử Hội Thánh đã chứng kiến nhiều thảm kịch từ sự lạm quyền. Do đó, Kinh Thánh cũng đặt ra những giới hạn quan trọng:

1. Không Được Thống Trị hay Lấn Quyền:
Phao-lô răn dạy người lãnh đạo: “Đừng lấy quyền mà trị trên người ta… hãy làm kẻ làm mẫu mực cho bầy” (1 Phi-e-rơ 5:3). Từ “trị trên” trong nguyên văn là katakyrieuō (κατακυριεύω), mô tả sự thống trị độc đoán, đè nén. Thẩm quyền của mục sư không phải là quyền lực tuyệt đối. Mỗi tín hữu đều trực tiếp chịu trách nhiệm trước mặt Chúa (Rô-ma 14:12) và có Đức Thánh Linh ngự trị, Đấng dẫn dắt họ vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13).

2. Phải Phục Tùng Lời Chúa và Sự Dạy Dỗ Của Các Sứ Đồ:
Thẩm quyền tối cao thuộc về Kinh Thánh. Mọi sự giảng dạy và quyết định của mục sư phải được kiểm chứng bởi Lời Chúa. Hội Thánh tại Bê-rê được khen ngợi vì “ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xem lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11). Đây là nguyên tắc Sola Scriptura (Duy Kinh Thánh).

3. Mô Hình Lãnh Đạo Tập Thể và Sự Quản Trị Có Trách Nhiệm:
Tân Ước không mô tả mô hình một người lãnh đạo duy nhất (CEO) cho Hội Thánh địa phương. Thay vào đó, chúng ta thấy mô hình hội đồng trưởng lão (plurality of elders). Tại mỗi Hội Thánh, có nhiều trưởng lão cùng nhau lãnh đạo (Công vụ 14:23, 20:17; Tít 1:5). Điều này tạo nên sự kiểm soát và cân bằng (checks and balances), ngăn ngừa sự tập trung quyền lực quá mức vào một cá nhân và phân tán gánh nặng ra nhiều người.

4. Đời Sống Mẫu Mực và Có Thể Bị Chất Vấn:
Thẩm quyền của mục sư gắn liền với nhân cách và đời sống đạo đức được nêu rõ trong 1 Ti-mô-thê 3:1-7 và Tít 1:5-9. Một mục sư sống phạm tội hoặc không theo các tiêu chuẩn đó sẽ làm suy giảm thẩm quyền thuộc linh của mình. Hơn nữa, khi Sứ đồ Phao-lô bị chất vấn về sứ điệp của mình, ông đã trình bày và biện giải dựa trên Lời Chúa (ví dụ: Công vụ 15, Ga-la-ti 2:11-14). Thẩm quyền thuộc linh chân chính không sợ sự chất vấn dựa trên Kinh Thánh.

Đối Với Mục Sư:
1. Hãy nhớ mình là đầy tớ: Thẩm quyền thật sự đến từ sự phục vụ khiêm nhường. Hãy chăn bầy với lòng sốt sắng và vui lòng, “không phải vì ham lợi, nhưng vì lòng sốt sắng” (1 Phi-e-rơ 5:2).
2. Gắn chặt với Lời Chúa: Đừng bao giờ giảng dạy ý riêng. Hãy để Lời Chúa ràng buộc và định hình mọi quyết định, lời nói của bạn.
3. Tìm kiếm và vâng phục sự quản trị tập thể: Đừng cô lập mình. Hãy làm việc với các trưởng lão khác, sẵn sàng lắng nghe, chịu sự sửa dạy và chia sẻ trách nhiệm.
4. Mở lòng cho sự giải trình: Hãy tạo dựng một văn hóa minh bạch, đặc biệt trong các vấn đề tài chính và quản trị, để “làm điều ngay thẳng không những trước mặt Chúa, mà cũng trước mặt người ta” (2 Cô-rinh-tô 8:21).

Đối Với Tín Hữu Trong Hội Thánh:
1. Hãy tôn trọng và vâng phục những người lãnh đạo mình: Kinh Thánh dạy rõ: “Hãy vâng phục kẻ dẫn dắt anh em và chịu phục các người ấy… Hãy để cho các người ấy được vui lòng mà làm chức vụ mình, không phải than thở, vì ấy chẳng ích lợi gì cho anh em” (Hê-bơ-rơ 13:17). Sự vâng phục này không phải là mù quáng, nhưng là thái độ tự nguyện dựa trên niềm tin rằng Chúa đặt để những người lãnh đạo đó.
2. Hãy cầu nguyện cho những người lãnh đạo: Đây là trách nhiệm và đặc quyền lớn lao của mỗi tín hữu (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:1).
3. Hãy trở thành người hiểu biết Lời Chúa: Bạn có trách nhiệm cá nhân để học hỏi Kinh Thánh, để có thể phân biệt được đâu là lẽ thật, đâu là sự lạm dụng. Hãy noi gương người Bê-rê.
4. Hãy tham gia vào đời sống Hội Thánh với tinh thần trách nhiệm: Thay vì thụ động hay chỉ trích, hãy chủ động góp phần xây dựng Hội Thánh bằng các ân tứ và sự phục vụ của mình (Ê-phê-sô 4:11-16). Một Hội Thánh lành mạnh có những thành viên trưởng thành, biết vâng phục nhưng cũng biết góp ý xây dựng trong tình yêu thương.

Thẩm quyền của mục sư trong Hội Thánh không phải là một cái ghế quyền lực, mà là một cây gậy chăn chiên – công cụ để dẫn dắt, nâng đỡ và bảo vệ. Thẩm quyền đó được Đấng Christ trao, bị giới hạn bởi Lời Ngài, được thực thi trong sự khiêm nhường phục vụ, và được kiểm soát bởi mô hình lãnh đạo tập thể. Mục đích tối thượng của mọi thẩm quyền trong Hội Thánh là “để các thánh đồ được trọn vẹn về công việc của chức dịch và sự gây dựng thân thể Đấng Christ” (Ê-phê-sô 4:12).

Khi cả người chăn và bầy chiên cùng hiểu và sống theo những nguyên tắc Kinh Thánh này, Hội Thánh sẽ trở thành một nơi an toàn, lành mạnh và mạnh mẽ, nơi Đấng Christ thật sự được tôn cao làm Chủ và là Đầu duy nhất.

“Nguyền xin Đức Chúa Trời bình an, là Đấng đã khiên Con Ngài ra từ kẻ chết, tức là Đức Chúa Jêsus, làm kẻ chăn chiên lớn của chiên, bởi huyết của giao ước đời đời, khiến anh em trở nên trọn vẹn trong mọi sự lành, đặng làm thành ý muốn Ngài, lại sanh ra trong chúng ta sự đẹp ý Ngài bởi Đức Chúa Jêsus Christ; sự vinh hiển đáng về nơi Ngài đời đời vô cùng. A-men.” (Hê-bơ-rơ 13:20-21).