Người Anabaptist là ai và họ tin điều gì?

Trong khu vườn muôn màu của lịch sử Cơ Đốc giáo, phong trào Anabaptist (nghĩa đen: "Người làm báp-têm lại") nổi lên vào thế kỷ 16 như một nhánh cấp tiến của Cải Chánh Tin Lành. Họ không chỉ tìm cách cải cách Hội Thánh từ bên trong mà còn kêu gọi một sự tái thiết triệt để dựa trên mô hình Tân Ước. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá cội nguồn, các tín điều căn bản dưới lăng kính Kinh Thánh, và những bài học thuộc linh quý giá mà người tin Chúa ngày nay có thể tiếp nhận từ di sản này.

I. Bối Cảnh Lịch Sử và Sự Hình Thành

Phong trào Anabaptist khởi phát vào khoảng năm 1525 tại Zürich, Thụy Sĩ, giữa bối cảnh sôi sục của Cuộc Cải Chánh Martin Luther và Ulrich Zwingli. Trong khi các nhà cải chánh chính thống tập trung vào giáo lý sola fide (chỉ bởi đức tin) và thẩm quyền Kinh Thánh, một nhóm nhỏ, dẫn đầu bởi Conrad Grebel, Felix Manz và Georg Blaurock, cảm thấy sự cải chánh chưa đi đủ xa. Họ tin rằng Hội Thánh phải hoàn toàn tách khỏi sự kiểm soát của nhà nước và chỉ bao gồm những cá nhân đã có kinh nghiệm tin Chúa cá nhân, được biểu lộ qua báp-têm trên cơ sở xưng nhận đức tin. Hành động báp-têm lại cho những người đã chịu báp-têm từ lúc còn nhỏ (báp-têm cho trẻ sơ sinh) khiến họ bị gọi là "Anabaptist" - một danh xưng mang tính miệt thị thời đó. Họ thường tự gọi mình là "Hội Thánh của những người được gọi ra" hoặc đơn giản là "anh em".

II. Những Tín Điều Cốt Lõi Dưới Ánh Sáng Kinh Thánh

1. Báp-têm cho Người Tin (Tín Hữu Báp-têm)

Đây là giáo lý đặc trưng nhất và là điểm xuất phát của họ. Người Anabaptist bác bỏ báp-têm cho trẻ sơ sinh, xem đó là một truyền thống không có căn cứ Kinh Thánh. Họ dạy rằng báp-têm là một dấu hiệu bề ngoài của sự biến đổi bề trong và một giao ước cá nhân với Đấng Christ, do đó chỉ dành cho những người có thể xưng nhận đức tin của mình.

Giải kinh & Tham chiếu Kinh Thánh:

• Mác 16:16: "Ai tin và chịu phép báp-têm, sẽ được rỗi." Trật tự ở đây rõ ràng: tin trước, rồi mới chịu báp-têm.
• Công Vụ 2:41: "Vậy, những kẻ nhận lời đó đều chịu phép báp-têm." Lời giảng của Phi-e-rơ khiến người nghe "đau đớn trong lòng" (câu 37) và tin nhận, rồi sau đó họ mới chịu báp-têm.
• Công Vụ 8:12: Khi Phi-líp giảng tại Sa-ma-ri, "nhưng khi chúng đã tin Phi-líp, là người rao giảng tin lành về nước Đức Chúa Trời và danh Đức Chúa Jêsus Christ, thì cả đàn ông đàn bà đều chịu phép báp-têm." Mô hình này được lặp lại xuyên suốt sách Công Vụ (8:36-38; 10:47-48; 16:31-33).
• Ý nghĩa từ nguyên: Từ Hy Lạp cho "báp-têm" là βαπτίζω (baptizō), mang nghĩa "dìm xuống, nhận chìm". Người Anabaptist hiểu đây là một hành động có ý thức, một sự chôn với Đấng Christ và sống lại trong sự sống mới (Rô-ma 6:3-4), điều mà một đứa trẻ không thể hiểu hay kinh nghiệm được.

2. Sự Tách Biệt Giữa Hội Thánh và Nhà Nước

Người Anabaptist tin vào một Hội Thánh tự nguyện, tách biệt khỏi sự kiểm soát và can thiệp của chính quyền thế tục. Họ từ chối mang vũ khí, giữ chức vụ công quyền, hoặc tuyên thệ. Hội Thánh là một cộng đồng giao ước riêng biệt, sống dưới luật pháp của Đấng Christ, không phải luật pháp của thế gian.

Giải kinh & Tham chiếu Kinh Thánh:

• Giăng 18:36: Chúa Jêsus phán: "Nước ta chẳng phải thuộc về thế gian nầy. Ví bằng nước ta thuộc về thế gian nầy, thì tôi tớ ta đã chiến đấu đặng ta khỏi bị nộp trong tay người Giu-đa; nhưng hiện nay nước ta chẳng thuộc về hạ giới." Điều này xác định bản chất siêu nhiên và không thuộc thế gian của vương quốc Ngài.
• 2 Cô-rinh-tô 6:17: "Ấy vậy, hãy ra khỏi giữa chúng nó, hãy phân rẽ ra khỏi chúng nó, đức Chúa Trời phán vậy; đừng đụng đến đồ ô uế, thì ta sẽ tiếp nhận các ngươi." Sự kêu gọi ra khỏi và phân rẽ là then chốt.
• Ma-thi-ơ 5:34-37, 39: Chúa Jêsus dạy: "đừng thề chi hết... song người nào vả má bên hữu ngươi, hãy day má bên kia cho họ nữa." Những lời dạy này được người Anabaptist áp dụng theo nghĩa đen, dẫn đến lập trường bất bạo động và từ chối tuyên thệ.

3. Môn Đồ Hóa và Sống Theo Gương Chúa Jêsus

Đối với người Anabaptist, đức tin chân chính phải dẫn đến một đời sống môn đồ triệt để. Họ nhấn mạnh vào Bài Giảng Trên Núi (Ma-thi-ơ 5-7) như hiến chương cho đời sống Cơ Đốc. Điều này bao gồm cam kết bất bạo động, yêu kẻ thù, sống giản dị, và chú trọng vào cộng đồng Hội Thánh hỗ trợ lẫn nhau.

Giải kinh & Tham chiếu Kinh Thánh:

• Ma-thi-ơ 28:19-20: "Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ, và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi." Trọng tâm là "dạy họ giữ" mọi điều Chúa truyền, tức là sự vâng lời thực tế.
• Gia-cơ 2:17: "Đức tin không có việc làm là đức tin chết." Thần học Anabaptist hòa quyện đức tin và việc làm cách mật thiết, tin rằng đức tin cứu rỗi chân thật sẽ tự nhiên sinh ra bông trái của sự vâng lời.
• 1 Phi-e-rơ 2:21: "Ấy là anh em đã được gọi đến sự đó, vì Đấng Christ cũng đã chịu khổ cho anh em, để lại cho anh em một cái gương, hầu cho anh em noi dấu chơn Ngài." Khái niệm "Nachfolge Christi" (Noi Theo Đấng Christ) là trung tâm.

4. Hội Thánh như một Cộng Đồng Giao Ước

Hội Thánh không phải là một tổ chức tôn giáo hay một tòa nhà, mà là một cộng đồng sống động của những tín hữu đã được tái sinh, cam kết với nhau trong sự kỷ luật, hỗ trợ và bẻ bánh. Họ thực hành "sự rút lui" (shunning) đối với những thành viên phạm tội và không ăn năn, như một hình thức kỷ luật để phục hồi (Ma-thi-ơ 18:15-17).

Giải kinh & Tham chiếu Kinh Thánh:

• Công Vụ 2:42-47: Mô tả lý tưởng về Hội Thánh ban đầu: "Chuyên lo học đạo, giữ sự thông công với nhau, bẻ bánh và cầu nguyện... để mọi của cải làm của chung... lấy lòng vui vẻ giản dị mà dùng bữa chung với nhau." Đây là hình mẫu cho đời sống cộng đồng.
• 1 Cô-rinh-tô 5:11-13: Sứ đồ Phao-lô dạy về việc không giao thiệp với người xưng là anh em mà sống trong tội lỗi, để "cất kẻ gian ác ra khỏi anh em."

III. Ứng Dụng Thực Tế Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

Di sản của người Anabaptist không chỉ là một chương lịch sử, mà còn để lại nhiều thách thức và gợi ý quý báu cho đời sống đức tin của chúng ta hôm nay.

1. Đức Tin Cá Nhân và Trách Nhiệm: Nhấn mạnh của họ về báp-têm cho người tin nhắc nhở chúng ta rằng đức tin Cơ Đốc không phải là một di sản văn hóa hay truyền thống gia đình, mà là một sự lựa chọn cá nhân, một cuộc gặp gỡ biến đổi với Chúa Cứu Thế Jêsus. Mỗi chúng ta cần xác định rõ ràng đức tin của mình.

2. Sự Tận Hiến Triệt Để: Tinh thần "môn đồ hóa" thách thức chúng ta sống đức tin một cách trọn vẹn, không chỉ trên lý thuyết hay trong nhà thờ, mà trong mọi khía cạnh của cuộc sống: công việc, tài chính, các mối quan hệ và thái độ với xã hội. Bài Giảng Trên Núi phải là la bàn cho chúng ta.

3. Sống trong Thế Gian Nhưng Không Thuộc về Thế Gian: Trong một thế giới luôn tìm cách đồng hóa Cơ Đốc nhân, nguyên tắc tách biệt (dù không có nghĩa là cô lập) kêu gọi chúng ta suy xét: Chúng ta đang bị ảnh hưởng bởi văn hóa thế gian nhiều hơn là ảnh hưởng nó bằng Tin Lành? Chúng ta có dám sống khác biệt vì những giá trị của Nước Trời không?

4. Tầm Quan Trọng của Cộng Đồng Hội Thánh: Mô hình cộng đồng gần gũi, hỗ trợ và chịu trách nhiệm lẫn nhau của họ là một liều thuốc giải cho chủ nghĩa cá nhân cực đoan ngày nay. Hội Thánh phải là một gia đình thuộc linh, nơi chúng ta "khích lệ nhau cho đến ngày nay" (Hê-bơ-rơ 3:13).

5. Chủ Nghĩa Hòa Bình và Yêu Thương Kẻ Thù: Lập trường bất bạo động của họ buộc chúng ta phải suy nghĩ nghiêm túc về cách thức một Cơ Đốc nhân đối diện với xung đột, bất công và bạo lực. Lời kêu gọi yêu kẻ thù (Ma-thi-ơ 5:44) có phải là một mệnh lệnh thực tế không?

Kết Luận

Người Anabaptist, với tất cả những điểm mạnh và khiếm khuyết lịch sử của họ, đã để lại một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng Cơ Đốc giáo chân chính luôn kêu gọi một sự dâng hiến trọn vẹn cho Chúa Jêsus Christ. Họ thách thức chúng ta đọc Kinh Thánh một cách nghiêm túc và áp dụng nó một cách triệt để vào đời sống. Họ chỉ cho chúng ta thấy rằng Hội Thánh không phải là một câu lạc bộ hay một tổ chức, mà là một cộng đồng giao ước sống động của những người đang trên hành trình noi theo Thầy mình.

Là những Cơ Đốc nhân Tin Lành ngày nay, chúng ta có thể không đồng ý với mọi chi tiết trong thần học hay thực hành của họ, nhưng tinh thần tìm kiếm để xây dựng một Hội Thánh theo mô hình Tân Ước, một đức tin gắn liền với đời sống, và một cam kết trung tín với Chúa Jêsus trên hết mọi sự, vẫn là một bài học vô giá. Ước gì chúng ta, như họ, luôn khao khát "theo đuổi sự công bình, đức tin, yêu thương, hòa thuận cùng những kẻ lấy lòng tinh sạch kêu cầu Chúa" (2 Ti-mô-thê 2:22).