Gregory Cả là ai?

Trong hành trình dài của lịch sử Hội Thánh Cơ Đốc, có những nhân vật đã để lại dấu ấn sâu đậm không chỉ về mặt tổ chức mà còn về đời sống thuộc linh và thần học. Một trong những nhân vật như vậy là Gregory I, thường được tôn xưng là Gregory Cả (Gregory the Great). Là Giáo hoàng từ năm 590 đến 604 SCN, ông sống trong thời kỳ hỗn loạn sau khi Đế chế La Mã phương Tây sụp đổ và có ảnh hưởng to lớn đến hình thái của Cơ Đốc giáo Tây phương thời Trung Cổ. Là một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta nhìn nhận Gregory Cả trước hết như một nhân vật lịch sử, đồng thời rút ra những bài học thuộc linh từ cuộc đời và những việc làm của ông, luôn đặt dưới sự soi xét của Lời Chúa và lấy Chúa Giê-xu Christ làm trung tâm của mọi sự (Cô-lô-se 1:18).

Bối Cảnh Lịch Sử Và Cuộc Đời Của Gregory

Gregory sinh khoảng năm 540 tại Rô-ma, trong một gia đình quý tộc và giàu có. Trước khi trở thành giáo sĩ, ông từng giữ chức vụ quan trọng trong chính quyền dân sự. Tuy nhiên, sau cái chết của cha, ông đã bán hết tài sản, lập bảy tu viện và sống đời tu sĩ khổ hạnh. Điều này phản ánh một khuynh hướng tôn giáo thời bấy giờ: tìm kiếm sự thánh khiết qua việc rút lui khỏi thế gian. Kinh Thánh dạy chúng ta sống trong thế gian nhưng không thuộc về thế gian (Giăng 17:14-16), và sự thánh khiết thật không hệ tại nơi chốn hay hình thức, nhưng trong việc được Chúa biệt riêng ra bởi lẽ thật (Giăng 17:17).

Năm 590, khi Rô-ma bị tàn phá bởi dịch bệnh và lụt lội, Gregory được bầu làm Giáo hoàng. Ông đã nỗ lực tổ chức cứu trợ, cải cách hành chính giáo hội, và đặc biệt quan tâm đến việc truyền giáo. Chính ông đã phái Augustine (sau này là Augustine của Canterbury) đi truyền giáo cho người Anglo-Saxon ở Anh, một sự kiện có ảnh hưởng lâu dài đến lịch sử Cơ Đốc giáo tại châu Âu. Hành động này nhắc nhở chúng ta về Đại Mạng Lệnh của Chúa Giê-xu: “Hãy đi dạy dỗ muôn dân” (Ma-thi-ơ 28:19). Dù phương pháp và bối cảnh có khác, mệnh lệnh truyền bá Phúc Âm vẫn là nhiệm vụ cấp bách cho mọi thế hệ tín đồ.

Đóng Góp Thần Học Và Giáo Lý: Những Điểm Sáng Và Những Điều Cần Xem Xét Lại Dưới Ánh Sáng Kinh Thánh

Gregory Cả để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ, bao gồm những bài giảng, thư từ, và đặc biệt là bộ sách “Moralia in Job” (Luân Lý Trong Sách Gióp) – một công trình giải kinh chi tiết về sách Gióp. Ông chú trọng đến việc giải nghĩa Kinh Thánh theo ba nghĩa: nghĩa đen (literal), nghĩa ẩn dụ (allegorical) và nghĩa luân lý (moral). Cách tiếp cận này, dù phổ biến thời Trung Cổ, có thể dẫn đến việc giải nghĩa chủ quan, xa rời ý định nguyên thủy của văn bản. Nguyên tắc giải kinh Tin Lành nhấn mạnh việc tìm hiểu ý nghĩa nguyên văn (grammatical-historical) dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, vì “chẳng có lời tiên tri nào là bởi ý riêng một người nào mà ra” (2 Phi-e-rơ 1:20).

Một trong những di sản gây tranh cãi nhất liên quan đến Gregory là việc ông phát triển và hệ thống hóa các giáo lý như Luyện Ngục (Purgatory) và giá trị siêu nhiên của thánh lễ. Trong các bài giảng của mình, ông mô tả những sự hiện thấy về sự đau đớn của các linh hồn trong luyện ngục. Tuy nhiên, Kinh Thánh dạy rõ ràng về tình trạng sau khi chết: “Phàm ai tin Con thì được sự sống đời đời; còn ai không chịu tin Con thì chẳng thấy sự sống đâu, nhưng cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời vẫn ở trên người đó” (Giăng 3:36). Sự cứu rỗi là bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, chứ không bởi việc lành (Ê-phê-sô 2:8-9), và không có đoạn Kinh Thánh rõ ràng nào dạy về một nơi thanh luyện sau khi chết. Hê-bơ-rơ 9:27 khẳng định: “Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét.”

Gregory cũng nhấn mạnh đến các việc lành, sự ăn năn và công đức. Mặc dù Kinh Thánh dạy chúng ta phải “sanh ra trái của sự ăn năn” (Ma-thi-ơ 3:8), nhưng những việc lành là kết quả của đức tin và sự cứu rỗi, chứ không phải là điều kiện để được cứu (Gia-cơ 2:17-18). Sự nhấn mạnh quá mức vào công đức và sự đền tội của con người có nguy cơ che khuất ân điển duy nhất đến từ thập tự giá của Chúa Giê-xu (Rô-ma 3:24).

Bài Học Thuộc Linh Từ Cuộc Đời Gregory Cả: Ứng Dụng Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

Dù có những khác biệt về thần học so với nền tảng Tin Lành, cuộc đời của Gregory Cả vẫn cho chúng ta một số bài học thực tiễn quý giá:

1. Lòng Khao Khát Hiểu Biết Và Giảng Dạy Lời Chúa: Gregory dành nhiều tâm huyết để giải nghĩa Kinh Thánh. Điều này thúc giục chúng ta, với ưu thế có Kinh Thánh trọn vẹn và nguyên tắc giải kinh sáng tỏ, cần phải càng sốt sắng hơn trong việc học hỏi và dạy dỗ Lời Chúa cách trung thực. “Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật” (2 Ti-mô-thê 2:15).

2. Tinh Thần Phục Vụ Và Quản Lý Giữa Khó Khăn: Trong bối cảnh thành phố suy tàn và dịch bệnh, Gregory đã đứng ra tổ chức cứu trợ và chăm sóc người nghèo. Đây là một hình ảnh sống động về việc thể hiện đức tin qua việc làm. Gia-cơ 2:15-17 dạy: “Ví bằng anh em hoặc chị em nào không quần áo mặc, thiếu của ăn uống hằng ngày, mà một kẻ trong anh em nói với họ rằng: Hãy đi cho bình an, hãy sưởi cho ấm và ăn cho no, nhưng không cho họ đồ cần dùng về phần xác, thì có ích gì chăng?”

3. Tầm Nhìn Truyền Giáo: Quyết định sai phái các nhà truyền giáo đến Anh quốc cho thấy một tầm nhìn vượt ra ngoài biên giới địa lý và văn hóa của mình. Cơ Đốc nhân ngày nay cần có tầm nhìn toàn cầu cho công tác truyền giáo, cầu nguyện, hỗ trợ và sẵn sàng đi đến với muôn dân (Công vụ 1:8).

4. Sự Cảnh Giác Với Sự Pha Trộn Giữa Đức Tin Và Văn Hóa: Gregory đã có công trong việc “Cơ Đốc hóa” nhiều tập tục và lễ hội ngoại giáo, nhằm thu hút dân chúng. Mặc dù có hiệu quả truyền giáo trước mắt, cách làm này về lâu dài dẫn đến sự pha tạp giữa chân lý và mê tín. Chúng ta được kêu gọi để “làm cho sáng danh Chúa giữa dân ngoại” (1 Phi-e-rơ 2:12) bằng một đời sống và sự thờ phượng trong tâm thần và lẽ thật (Giăng 4:24), chứ không phải bằng sự thỏa hiệp.

Kết Luận: Tìm Kiếm Nền Tảng Duy Nhất Nơi Chúa Giê-xu Và Lời Ngài

Gregory Cả là một nhân vật phức tạp: một nhà lãnh đạo tài ba, một người có lòng sùng kính cá nhân, một nhà tổ chức và truyền giáo nhiệt thành, nhưng cũng là một kiến trúc sư của nhiều giáo lý mà Tin Lành, dựa trên Kinh Thánh, phải xem xét lại. Lịch sử Hội Thánh cho thấy con người, dù vĩ đại đến đâu, cũng có thể sai lầm.

Bài học lớn nhất cho chúng ta là phải luôn quay về với Kinh Thánh như là thẩm quyền tối cao và duy nhất cho đức tin và sự thực hành (Sola Scriptura). Chúng ta tôn trọng các nhân vật lịch sử, nhưng không tôn sùng họ. Chúng ta học hỏi từ gương sáng của họ, nhưng cũng cảnh giác với những sai lầm. Điểm tựa cuối cùng của chúng ta không phải là truyền thống hay giáo hoàng, mà là Chúa Giê-xu Christ, Đấng Trung Bảo duy nhất giữa Đức Chúa Trời và loài người (1 Ti-mô-thê 2:5), và Lời thành văn không thể sai lầm của Ngài.

Ước mong mỗi chúng ta, trong thời đại của mình, sẽ trung tín giảng dạy Phúc Âm thuần khiết của Đấng Christ, sốt sắng phục vụ trong tình yêu thương, và can đảm đứng vững trên lẽ thật của Kinh Thánh, để mọi vinh hiển đều quy về Chúa. “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình” (Ê-phê-sô 2:8-9).

“Hỡi anh em, hãy giữ vững lấy, chớ rời bỏ lẽ đạo mà anh em đã học, dầu lẽ đạo ấy bởi kẻ khác rao truyền cho, tức là lời của chính Đấng Christ.” - Galati 1:8-9 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)