Chúa Giê-su Là Ai? Khám Phá Cuộc Đời và Di Sản Của Ngài

Trong dòng chảy lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa gần gũi lại vừa siêu việt, vừa là chủ đề của lịch sử lại vừa là Đấng làm nên lịch sử như Chúa Giê-su Christ. Câu hỏi “Chúa Giê-su là ai?” không chỉ là một thắc mắc lịch sử hay thần học, mà là câu hỏi quyết định số phận đời đời của mỗi linh hồn. Chính Chúa Giê-su đã đặt câu hỏi này với các môn đồ: “Còn các ngươi thì xưng ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15). Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ dựa trên nền tảng Kinh Thánh Tân Ước, được soi sáng bởi Cựu Ước và các ngôn ngữ gốc, để khám phá toàn diện về thân vị, cuộc đời, chức vụ và di sản đời đời của Ngài.

Danh tính của Chúa Giê-su không bắt đầu từ hang đá Bết-lê-hem, mà từ cõi đời đời. Sứ đồ Giăng mở đầu sách Phúc Âm với một tuyên bố kinh thiên động địa: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời… Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta” (Giăng 1:1, 14). Từ “Ngôi Lời” trong nguyên ngữ Hy Lạp là “Logos” (Λόγος), mang ý nghĩa sâu rộng về Lý Tính tối cao, Lời Sáng Tạo và biểu hiệu trọn vẹn của Đức Chúa Trời. Sự nhập thể (Incarnation) của Logos là mầu nhiệm trung tâm của đức tin Cơ Đốc: Đức Chúa Trời vô hạn, vĩnh cửu đã tự nguyện mặc lấy bản chất con người hữu hạn trong Chúa Giê-su Christ.

Cựu Ước đã chuẩn bị cho sự xuất hiện của Ngài qua hàng trăm lời tiên tri chi tiết. Tiên tri Ê-sai gọi Ngài là “Em-ma-nu-ên” (Ê-sai 7:14), nghĩa là “Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta”. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, danh hiệu này (Immanu El עִמָּנוּ אֵל) khẳng định bản chất thần thượng của Đấng Mê-si. Tiên tri Mi-chê tiên báo nơi sinh tại Bết-lê-hem (Mi-chê 5:2), trong khi tiên tri Đa-ni-én đưa ra dấu chỉ về thời điểm Đấng Mê-si xuất hiện và bị “trừ đi” (Đa-ni-ên 9:26). Mọi lời tiên tri ấy đã được ứng nghiệm trọn vẹn, chứng minh Chúa Giê-su không phải là một nhân vật tình cờ, mà là trung tâm của chương trình cứu rỗi từ ban đầu.

Chúa Giê-su Christ là hiện thân của sự hợp nhất không thể phân ly giữa hai bản tính: thần tính trọn vẹn và nhân tính trọn vẹn. Các sách Phúc Âm trình bày một cách sống động hai phương diện này:

1. Bản Tính Thần Thượng (Là Đức Chúa Trời):

• Quyền năng sáng tạo: Ngài là Đấng dựng nên muôn vật (Giăng 1:3; Cô-lô-se 1:16).
• Quyền tha tội: Ngài tuyên bố quyền chỉ thuộc về Đức Chúa Trời (Mác 2:5-7).
• Nhận sự thờ phượng: Ngài chấp nhận sự thờ lạy của người mù được chữa lành (Giăng 9:38) và của các môn đồ sau khi phục sinh (Ma-thi-ơ 28:9). Trong tiếng Hy Lạp, từ “thờ lạy” (proskyneō προσκυνέω) được dùng cho hành động tôn thờ Đức Chúa Trời.
• Tự xưng danh hiệu của Đức Chúa Trời: Khi tuyên bố “Ta là” (Egō eimi ἐγώ εἰμι) trong Giăng 8:58, Ngài ám chỉ danh xưng Đức Giê-hô-va (Ta Là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu) trong Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14.

2. Bản Tính Nhân Loại (Là Con Người):

• Ngài được sinh ra bởi một nữ đồng trinh (Ma-thi-ơ 1:23).
• Ngài lớn lên, trải qua sự đói, khát, mệt mỏi (Giăng 4:6).
• Ngài bày tỏ cảm xúc: khóc trước mộ La-xa-rơ (Giăng 11:35), buồn bực trước sự chết (Giăng 11:33, từ Hy Lạp embrimaomai ἐμβριμάομαi diễn tả cơn xúc động mạnh).
• Ngài bị cám dỗ mọi đàng như chúng ta, song chẳng phạm tội (Hê-bơ-rơ 4:15).

Thần học gọi đây là “Hợp Nhất Hai Bản Tính” (Hypostatic Union). Sự hợp nhất này là cần thiết để Ngài vừa đại diện cho loài người trước mặt Đức Chúa Trời, vừa có thẩm quyền và quyền năng của Đức Chúa Trời để cứu chuộc.

Trong tác phẩm kinh điển “Khái Lược Thần Học Cơ Đốc”, John Calvin trình bày ba chức vụ của Đấng Christ (Munus Triplex). Điều này được Kinh Thánh xác chứng:

1. Đấng Tiên Tri (Prophet): Ngài là Lời của Đức Chúa Trời đến để mặc khải cho con người về ý chỉ, đường lối và chính Ngài. Phục truyền 18:15 tiên tri về một Đấng tiên tri như Môi-se. Phi-e-rơ xác nhận Chúa Giê-su chính là Đấng đó (Công vụ 3:22). Ngài không chỉ rao truyền sứ điệp; Ngài chính là Sứ Điệp.

2. Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm (High Priest): Đây là chức vụ trung tâm của sự cứu chuộc. Là Thầy Tế Lễ, Ngài đại diện cho loài người dâng của lễ lên Đức Chúa Trời. Khác với các thầy tế lễ phải dâng sinh tế hằng năm, “Đấng Christ đã dâng chính mình Ngài chỉ một lần” (Hê-bơ-rơ 7:27). Của lễ của Ngài có giá trị đời đời. Hiện nay, Ngài đang cầu thay cho chúng ta ở bên hữu Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:34; Hê-bơ-rơ 7:25). Từ “cầu thay” trong Hê-bơ-rơ 7:25 là entynchanō (ἐντυγχάνω), mang ý nghĩa can thiệp tích cực, biện hộ cho chúng ta.

3. Đấng Quân Vương (King): Ngài cai trị trên vương quốc thuộc linh và một ngày sẽ cai trị trên muôn vua muôn nước. Thi thiên 2 và 110 tiên tri về Vua Mê-si. Phi-la-tơ hỏi “Vậy ngươi là vua sao?”, Chúa Giê-su đáp: “Thật như lời, ta là vua… Nước ta chẳng thuộc về thế gian này” (Giăng 18:37, 36). Vương quyền của Ngài hiện tại là trên lòng của những ai thuận phục Ngài, và tương lai sẽ được bày tỏ trọn vẹn khi Ngài tái lâm.

Đỉnh điểm của chức vụ Chúa Giê-su là sự chết và sống lại của Ngài. Đây không phải là một tai nạn lịch sử, mà là mục đích chính yếu của sự nhập thể (Mác 10:45).

1. Ý Nghĩa của Sự Chết: Trên thập tự giá, Chúa Giê-su gánh thay án phạt tội lỗi của cả nhân loại. Tiên tri Ê-sai mô tả số phận của Đầy Tớ Đau Khổ: “Người đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương… Sự sửa phạt ngươi bình an của chúng ta đã chất trên Người” (Ê-sai 53:5). Từ “sửa phạt” trong tiếng Hê-bơ-rơ (musar מוּסָר) mang nghĩa sự trừng phạt mang tính sư phạm. Sứ đồ Phao-lô giải thích: “Đấng Christ chuộc chúng ta khỏi sự rủa sả của luật pháp, bởi Ngài đã nên sự rủa sả vì chúng ta” (Ga-la-ti 3:13). Tiếng kêu “Mọi việc đã được trọn” (Giăng 19:30) trong nguyên ngữ là Tetelestai (Τετέλεσται), một thuật ngữ thương mại thời đó có nghĩa “Nợ đã được thanh toán trọn vẹn”.

2. Quyền Năng của Sự Phục Sinh: Sự phục sinh của Chúa Giê-su là bằng chứng xác nhận Đức Chúa Trời đã chấp nhận của lễ chuộc tội của Ngài và đánh bại quyền lực của sự chết. Phao-lô tuyên bố đây là cốt lõi của Phúc Âm (1 Cô-rinh-tô 15:3-4). Sự phục sinh không chỉ là một phép lạ, mà là sự khai mở một trật tự sáng tạo mới, đảm bảo sự sống lại và sự sống đời đời cho những ai ở trong Ngài.

Di sản Chúa Giê-su để lại không phải là các công trình kiến trúc hay tác phẩm văn chương, mà là một mối quan hệ được phục hòa giữa Đức Chúa Trời và con người, và một cộng đồng mới là Hội Thánh.

• Sự Cứu Rỗi Cá Nhân: Ngài ban cho mọi kẻ tin Ngài quyền phép trở nên con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12). Đây là ân điển, không do việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9).
• Hội Thánh: Ngài phán “Ta sẽ lập Hội thánh ta” (Ma-thi-ơ 16:18). Hội Thánh là thân thể Ngài trên đất, gồm những người được cứu chuộc từ mọi dân tộc.
• Đại Mạng Lệnh: Ngài ủy thác cho Hội Thánh sứ mạng rao giảng Phúc Âm, làm báp-tem và dạy dỗ muôn dân (Ma-thi-ơ 28:19-20).
• Hy Vọng Tái Lâm: Di sản của Ngài chưa hoàn tất. Lời hứa “Ta sẽ trở lại” (Giăng 14:3) là hy vọng tối hậu cho Hội Thánh. Ngài sẽ trở lại để phán xét, tái lập trời mới đất mới, và hoàn tất vương quốc đời đời của Ngài.

Kiến thức về Chúa Giê-su phải dẫn đến mối tương giao và sự biến đổi. Dưới đây là những áp dụng thiết thực:

1. Bước Vào Mối Quan Hệ Cá Nhân: Đức tin không phải là chấp nhận một loạt giáo lý, mà là tin cậy và đầu phục một Thân Vị. Hãy đáp lại lời mời gọi của Ngài: “Hãy đến cùng ta… và ta sẽ cho các ngươi được an nghỉ” (Ma-thi-ơ 11:28). Sự cứu rỗi bắt đầu khi bạn thưa với Chúa rằng bạn là tội nhân cần sự tha thứ, và tiếp nhận Ngài làm Cứu Chúa và Chủ của đời mình.

2. Sống Dưới Sự Cai Trị của Ngài (Vương Quyền): Nhìn nhận Chúa Giê-su là Vua trong mọi lĩnh vực đời sống: tài chính, các mối quan hệ, công việc, giải trí. Điều này có nghĩa là tìm kiếm và vâng theo ý muốn Ngài qua Lời Chúa và sự dẫn dắt của Thánh Linh mỗi ngày.

3. Nhận Lấy Thẩm Quyền của Ngài (Chức Tế Lễ): Khi phạm tội hay yếu đuối, hãy nhớ rằng bạn có một Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm thông cảm và sẵn sàng cầu thay. Hãy mạnh dạn đến với ngai ơn phước để được thương xót và tìm ơn giúp đỡ trong khi có cần (Hê-bơ-rơ 4:16).

4. Rao Truyền Danh Ngài (Chức Tiên Tri): Là người đã biết Chúa Giê-su là ai, bạn được kêu gọi chia sẻ chân lý này cho người khác. Hãy sống và nói về Ngài cách trung tín.

Vậy, Chúa Giê-su là ai? Ngài là Đức Chúa Trời vinh hiển trong hình dạng con người, là Đấng Mê-si được hứa, là Cứu Chúa chịu chết chuộc tội, là Chúa phục sinh đắc thắng, và là Vua sẽ trở lại. Nhận biết Ngài là sự sống đời đời (Giăng 17:3). Câu trả lời của Phi-e-rơ ngày xưa vẫn còn vang vọng và là nền tảng cho Hội Thánh mọi thời đại: “Chúa là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16).

Di sản của Ngài là Hội Thánh vững bền, Phúc Âm quyền năng và hy vọng vinh quang cho tất cả những ai đặt đức tin nơi Ngài. Câu hỏi cuối cùng và quan trọng nhất dành cho mỗi chúng ta là: Còn bạn, bạn xưng Ngài là ai? Câu trả lời của bạn sẽ định hình đời sống bạn hiện tại và vận mệnh đời đời của bạn.