Những câu Kinh Thánh nào nói về giao ước?

Khái niệm “Giao Ước” (Covenant) là một trong những chủ đề trung tâm, xuyên suốt và quan trọng bậc nhất của toàn bộ Kinh Thánh. Nó là “sợi chỉ đỏ” kết nối lịch sử cứu rỗi, từ Sáng Thế Ký đến Khải Huyền, và hé mở tấm lòng, mục đích cùng kế hoạch vĩnh cửu của Đức Chúa Trời dành cho nhân loại. Một nghiên cứu chuyên sâu về giao ước sẽ không chỉ cung cấp kiến thức thần học, mà còn làm sâu sắc đức tin, củng cố mối tương giao cá nhân với Chúa và hiểu biết về địa vị của chúng ta trong Ngài.

I. Ý Nghĩa Của “Giao Ước” Trong Nguyên Ngữ

Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Hebrew), từ thường được dùng cho “giao ước” là “Berith” (בְּרִית). Từ này mang ý nghĩa một “lời cam kết long trọng”, một “khế ước” có tính ràng buộc, thường được thiết lập thông qua một nghi thức (như chẻ đôi con vật, đi qua giữa các phần - Sáng-thế Ký 15:9-18). Berith nhấn mạnh đến tính chất nghiêm túc và bền vững của lời hứa.

Trong tiếng Hy Lạp (Greek), từ được dùng trong Tân Ước là “Diatheke” (Διαθήκη). Từ này trong văn hóa Hy Lạp thường chỉ một “di chúc” hay “lời chúc cuối cùng”, là sự sắp đặt một chiều của người lập di chúc, không thể thay đổi bởi người thừa kế (Hê-bơ-rơ 9:16-17). Cách dùng này tuyệt vời khi mô tả Giao Ước Mới trong Chúa Giê-xu Christ – đó là ân điển được ban cho bởi ý muốn duy nhất của Đức Chúa Trời.

II. Các Giao Ước Chính Trong Kinh Thánh: Hành Trình Của Ân Điển

1. Giao Ước Với Nô-ê – Giao Ước Bảo Tồn Sự Sáng (Sáng-thế Ký 9:8-17)

Sau cơn Đại Hồng Thủy, Đức Chúa Trời lập giao ước với Nô-ê, dòng dõi người và mọi loài xác thịt. “Ta lập giao ước cùng các ngươi, và các loài xác thịt chẳng bao giờ lại bị nước lụt hủy diệt, và cũng chẳng có nước lụt để hủy hoại đất nữa” (Sáng-thế Ký 9:11). Dấu hiệu của giao ước này là cái mống trên mây. Đây là giao ước phổ quát, vô điều kiện, thể hiện lòng thương xót và sự tể trị chung của Chúa trên muôn loài, đảm bảo sự ổn định của trật tự tự nhiên để kế hoạch cứu rỗi tiếp tục.

2. Giao Ước Với Áp-ra-ham – Giao Ước Của Lời Hứa (Sáng-thế Ký 12:1-3; 15:1-21; 17:1-14)

Đây là một bước ngoặt quan trọng. Giao ước với Áp-ra-ham (sau đổi tên thành Áp-ra-ham) bao gồm ba lời hứa chính:

• Một Dân Tộc Vĩ Đại: “Ta sẽ làm cho ngươi nên một dân lớn” (Sáng-thế Ký 12:2).
• Một Xứ Sở: “Ta sẽ ban cho ngươi cùng dòng dõi ngươi xứ mà ngươi đang kiều ngụ, tức toàn xứ Ca-na-an” (Sáng-thế Ký 17:8).
• Một Phước Hạnh Cho Muôn Dân: “Các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước” (Sáng-thế Ký 12:3).

Giao ước này được xác lập long trọng qua nghi thức trong Sáng-thế Ký 15, nơi chỉ một Ngọn Đuốc (hình bóng về Chúa) đi qua giữa các con vật đã chẻ đôi, cho thấy Chúa tự nguyện gánh lấy hậu quả nếu giao ước bị phá vỡ. Dấu cắt bì là dấu hiệu của giao ước (Sáng-thế Ký 17:10-11). Giao ước này là nền tảng cho mọi lời hứa sau này và tìm thấy sự ứng nghiệm tối hậu nơi Chúa Giê-xu Christ, dòng dõi của Áp-ra-ham (Ga-la-ti 3:16).

3. Giao Ước Tại Si-na-i (Giao Ước Môi-se) – Giao Ước Của Luật Pháp (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:5-8; 20:1-17)

Khi giải cứu dân Y-sơ-ra-ên ra khỏi Ai Cập, Chúa lập giao ước với họ tại núi Si-na-i. “Vậy bây giờ, nếu các ngươi vâng lời ta và giữ sự giao ước ta, thì trong muôn dân, các ngươi sẽ thuộc riêng về ta” (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:5). Giao ước này có điều kiện (“nếu…”), đòi hỏi sự vâng phục trọn vẹn của dân sự để nhận được phước lành. Mười Điều Răn là nòng cốt (Xuất Ê-díp-tô Ký 20). Giao ước này bày tỏ tiêu chuẩn thánh khiết của Chúa và đồng thời phơi bày tội lỗi và sự bất lực của con người (Rô-ma 3:20). Nó như một “thầy giáo” dẫn chúng ta đến với Christ (Ga-la-ti 3:24).

4. Giao Ước Với Đa-vít – Giao Ước Về Một Vị Vua Đời Đời (II Sa-mu-ên 7:8-16)

Chúa hứa với Vua Đa-vít: “Nhà ngươi và nước ngươi sẽ được bền vững trước mặt ngươi đời đời; ngôi ngươi sẽ được vững lập đời đời” (II Sa-mu-ên 7:16). Giao ước này hứa về một vương quyền vĩnh cửu thuộc dòng dõi Đa-vít. Các tiên tri sau này (như Ê-sai 9:6-7; Giê-rê-mi 23:5-6) đã chỉ ra rằng Vua đời đời đó chính là Đấng Mê-si. Sứ đồ Phi-e-rơ đã công bố Chúa Giê-xu là sự ứng nghiệm của lời hứa này (Công vụ 2:29-31). Ngài là Con Vua Đa-vít, Đấng cai trị đời đời.

5. Giao Ước Mới – Giao Ước Của Ân Điển Trong Chúa Giê-xu Christ (Giê-rê-mi 31:31-34; Lu-ca 22:20; Hê-bơ-rơ 8:6-13)

Đây là đỉnh điểm của mọi giao ước. Tiên tri Giê-rê-mi báo trước: “Đức Giê-hô-va phán: Này, những ngày đến, bấy giờ ta sẽ lập một giao ước mới với nhà Y-sơ-ra-ên và với nhà Giu-đa” (Giê-rê-mi 31:31). Giao ước mới này có những đặc điểm vượt trội:

• Được Viết Trong Lòng: Không còn trên bảng đá, nhưng trên lòng và trong trí (câu 33).
• Dựa Trên Sự Tha Thứ Trọn Vẹn: “Ta sẽ tha sự gian ác chúng nó, và không nhớ tội chúng nó nữa” (câu 34).
• Được Thiết Lập Bằng Huyết Châu Báu: Chúa Giê-xu tuyên bố trong bữa Tiệc Ly: “Chén nầy là giao ước mới trong huyết ta, vì các ngươi mà đổ ra” (Lu-ca 22:20). Huyết của Ngài là giá chuộc vĩnh viễn (Hê-bơ-rơ 9:15).

Sứ đồ Phao-lô xác nhận chúng ta là “người làm việc của giao ước mới” (II Cô-rinh-tô 3:6). Giao ước này là “diatheke” – một di chúc của ân điển, dựa trên sự chết thay và sự sống lại của Đấng Christ, ban cho tất cả những ai tin nhận.

III. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Hiểu biết về các giao ước không phải chỉ là kiến thức lịch sử, mà phải biến đổi đời sống chúng ta hôm nay.

1. Sống Trong Sự Bảo Đảm Của Ân Điển: Là con cái của Giao Ước Mới, chúng ta được bước vào bởi đức tin, không bởi việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9). Địa vị của chúng ta trước mặt Chúa được đảm bảo bởi sự trung tín của Ngài, không bởi sự bất trung của chúng ta (II Ti-mô-thê 2:13). Hãy sống và nghỉ ngơi trong sự bảo đảm đó.

2. Có Một Tấm Lòng Mới Được Biến Đổi: Lời hứa “ta sẽ đặt luật pháp ta trong bụng chúng nó, và chép vào lòng” (Giê-rê-mi 31:33) ứng nghiệm qua chức vụ của Chúa Thánh Linh. Ngài ban cho chúng ta quyền năng để yêu mến và vâng giữ luật pháp của Christ cách tự nguyện (Rô-ma 8:1-4). Sự vâng phục trở thành đáp ứng của tình yêu, không phải gánh nặng của sự sợ hãi.

3. Sống Trong Cộng Đồng Giao Ước – Hội Thánh: Giao ước luôn có tính cộng đồng. Hội Thánh là dân của giao ước mới (I Phi-e-rơ 2:9-10). Chúng ta được kêu gọi yêu thương, gánh vác gánh nặng cho nhau (Ga-la-ti 6:2), và cùng nhau dự Tiệc Thánh – là nghi thức tưởng niệm giao ước mới – cho đến khi Chúa đến (I Cô-rinh-tô 11:23-26).

4. Là Người Ban Phước Cho Muôn Dân: Chúng ta thừa hưởng lời hứa ban phước cho muôn dân từ giao ước Áp-ra-ham (Ga-la-ti 3:29). Đời sống và lời chứng của chúng ta phải trở nên phương tiện Chúa dùng để đem phước hạnh cứu rỗi đến với những người xung quanh.

5. Hướng Về Hy Vọng Cánh Chung: Các giao ước cuối cùng sẽ được ứng nghiệm trọn vẹn trong Trời Mới Đất Mới (Khải Huyền 21:1-7). Nơi đó, mối tương giao giao ước sẽ được hoàn tất: “Nầy, đền tạm của Đức Chúa Trời ở giữa loài người! Ngài sẽ ở với chúng, và chúng sẽ làm dân Ngài; còn chính Đức Chúa Trời sẽ ở với chúng và làm Đức Chúa Trời mình” (Khải Huyền 21:3).

Kết Luận

Từ giao ước với Nô-ê, Áp-ra-ham, Môi-se, Đa-vít cho đến Giao Ước Mới trong huyết Chúa Giê-xu, chúng ta thấy một Đức Chúa Trời chủ động, trung tín và đầy ân điển, Đấng không ngừng tìm kiếm để phục hồi mối tương giao đã đổ vỡ với con người. Chúa Giê-xu Christ chính là Đấng Trung Bảo (I Ti-mô-thê 2:5) của Giao Ước Mới tốt hơn (Hê-bơ-rơ 8:6). Ngài là lời hứa “A-men” cho mọi lời hứa của Đức Chúa Trời (II Cô-rinh-tô 1:20).

Ngày nay, khi tin nhận Chúa Giê-xu, chúng ta được đưa vào trong mối tương giao giao ước thiêng liêng, vĩnh cửu và bất khả phân ly này với Đức Chúa Trời. Hãy sống xứng đáng với ân điển đó, luôn nhớ rằng chúng ta thuộc về Ngài, được Ngài yêu thương, và được kêu gọi để phản chiếu sự thánh khiết và tình yêu của Ngài cho thế giới.