Làm sao chúng ta có thể vinh hiển trong hoạn nạn (Rô-ma 5:3)?

Trong hành trình đức tin, một trong những nghịch lý sâu sắc nhất mà Cơ Đốc nhân đối diện chính là lời kêu gọi “vinh hiển” hay “khoe mình” trong hoạn nạn. Làm thế nào chúng ta có thể vui mừng khi đối diện với sự đau đớn, mất mát, thử thách và khủng hoảng? Phân đoạn Rô-ma 5:3-5 không chỉ là một lời khích lệ suông, mà là một bản đồ mô tả tiến trình biến đổi thuộc linh do Đức Chúa Trời thiết kế. Bài nghiên cứu này sẽ đào sâu vào bối cảnh, ngôn ngữ gốc, và sự ứng dụng thực tiễn của lẽ thật quyền năng này.

Sứ đồ Phao-lô viết thư tín Rô-ma để trình bày một cách hệ thống về Phúc Âm. Đến chương 5, ông chuyển từ việc trình bày sự xưng công bình bởi đức tin (chương 1-4) sang khai triển những phước hạnh kết quả của địa vị mới này. Câu 1-2 tóm tắt: “Vậy chúng ta đã được xưng công bình bởi đức tin, thì được hòa thuận với Đức Chúa Trời, bởi Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta… và chúng ta khoe mình trong sự trông cậy về vinh hiển Đức Chúa Trời” (Rô-ma 5:1-2). Chữ “khoe mình” (tiếng Hy Lạp: καυχάομαι - *kauchaomai*) không mang nghĩa kiêu ngạo, nhưng là sự hãnh diện, vui mừng, và xác quyết hoàn toàn trong những gì Chúa đã làm.

Từ nền tảng đó, Phao-lô đưa ra một tuyên bố gây sốc: “Không những thế thôi, nhưng chúng ta cũng khoe mình trong hoạn nạn nữa” (Rô-ma 5:3a). Đây là một bước nhảy vọt trong tư duy thuộc linh. Nếu chúng ta có thể vui mừng trong hy vọng về vinh quang tương lai, thì ngay cả trong hiện tại đầy đau khổ, chúng ta cũng có thể có cùng một thái độ đó. Tại sao? Bởi vì hoạn nạn không phải là điểm dừng, mà là khởi đầu của một chuỗi biến đổi dẫn đến sự trưởng thành vững chắc trong đức tin.

Phao-lô trình bày một tiến trình có chủ đích: “vì biết rằng hoạn nạn sanh sự nhịn nhục, sự nhịn nhục sanh sự rèn tập, sự rèn tập sanh sự trông cậy” (Rô-ma 5:3b-4). Chúng ta hãy phân tích từng mắt xích bằng ngôn ngữ gốc:

1. Hoạn Nạn (Θλῖψις - Thlipsis): Từ này trong tiếng Hy Lạp mang nghĩa áp lực cực độ, như ép nho hay đè nén. Nó mô tả những nghịch cảnh, đau khổ, bức hại, khủng hoảng từ bên ngoài đè nặng lên đời sống chúng ta. Đức Chúa Trời không hề gây ra điều ác (Gia-cơ 1:13), nhưng trong chủ quyền của Ngài, Ngài cho phép thlipsis xảy đến và hứa biến nó thành công cụ để tôi luyện chúng ta.

2. Sanh Sự Nhịn Nhục (Ὑπομονή - Hupomonē): “Nhịn nhục” không phải là thụ động chịu đựng với thái độ oán trách. Hupomonē là sự bền bỉ, kiên trì, đứng vững dưới áp lực. Nó là sức mạnh nội tâm không đầu hàng. Hoạn nạn, khi được đón nhận với đức tin, sẽ rèn luyện cho chúng ta cơ bắp thuộc linh của sự kiên trì. Như Gia-cơ viết: “Anh em hãy coi sự thử thách trăm bề thoạt đến cho anh em như là điều vui mừng trọn vẹn, vì biết rằng sự thử thách đức tin anh em sanh ra sự nhịn nhục” (Gia-cơ 1:2-3).

3. Sự Nhịn Nhục Sanh Sự Rèn Tập (Δοκιμή - Dokimē): Đây là từ then chốt thường bị dịch không trọn ý. Dokimē không chỉ là “kinh nghiệm” hay “rèn tập”. Nó mang nghĩa phẩm chất đã được thử nghiệm và chứng minh, sự tín nhiệm, nhân cách đã được tôi luyện. Giống như vàng thử qua lửa, sự kiên trì (hupomonē) qua thời gian sẽ tạo ra một phẩm cách đáng tin cậy, một đức tin đã được chứng nghiệm. Phi-e-rơ cũng nói về điều này: “sự thử thách đức tin anh em quý hơn vàng… hầu cho sự tin kính của anh em được tìm thấy là đáng khen ngợi, vinh hiển, và tôn trọng” (1 Phi-e-rơ 1:7).

4. Sự Rèn Tập Sanh Sự Trông Cậy (Ἐλπίς - Elpis): Trông cậy trong Kinh Thánh không phải là ước muốn mơ hồ, mà là sự chắc chắn, trông đợi tích cực dựa trên lời hứa của Đức Chúa Trời. Khi chúng ta thấy phẩm cách mình được tôi luyện, thấy Đức Chúa Trời thành tín trong cơn hoạn nạn, thì sự trông cậy của chúng ta vào Ngài càng thêm vững chắc và xác quyết. Chúng ta không còn trông cậy mơ hồ, mà trông cậy dựa trên kinh nghiệm thực tế về sự thành tín của Chúa.

Cuối cùng, chuỗi này dẫn đến đỉnh điểm: “Song sự trông cậy không làm hổ thẹn, vì sự yêu thương của Đức Chúa Trời rải khắp trong lòng chúng ta bởi Đức Thánh Linh đã được ban cho chúng ta” (Rô-ma 5:5). Động từ “rải khổng khắp” (ἐκκέχυται - *ekkechytai*) diễn tả hành động đổ tràn đầy, tuôn trào. Chính Thánh Linh của Đức Chúa Trời, Đấng ở trong chúng ta, là Đấng tuôn đổ tình yêu thương (agapē) của Chúa vào lòng chúng ta. Đây là nguồn động lực và bảo đảm tối hậu. Sự trông cậy của chúng ta không bị thất vọng vì nó bắt nguồn từ tình yêu bất diệt của Đấng Christ (Rô-ma 8:35-39).

Kinh Thánh đầy dẫy những mẫu gương sống động về nguyên tắc này:

• Giô-sép: Các hoạn nạn (bị bán, bị vu cáo, bị tù) rèn luyện nơi ông sự nhịn nhục và khôn ngoan, cuối cùng dẫn đến lời tuyên bố: “Các anh toan hại tôi, nhưng Đức Chúa Trời lại toan làm điều ích cho tôi” (Sáng Thế Ký 50:20). Ông thấy được mục đích của Đức Chúa Trời trong hoạn nạn.
• Gióp: Sau mọi thử thách khủng khiếp, ông tuyên xưng: “Tôi đã biết rằng Chúa làm được mọi sự… Nhưng tôi sẽ nhìn xem Ngài” (Gióp 42:2,5). Sự rèn tập đã đưa ông đến một sự hiểu biết về Chúa sâu sắc hơn.
• Chính Sứ đồ Phao-lô: Ông đã trải qua vô vàn hoạn nạn (2 Cô-rinh-tô 11:23-28), nhưng lại viết: “Tôi lấy làm vui về sự yếu đuối… vì khi tôi yếu đuối, ấy là lúc tôi mạnh mẽ” (2 Cô-rinh-tô 12:10). Ông vinh hiển trong hoạn nạn vì thấy quyền năng của Đấng Christ tỏ ra trong sự yếu đuối của mình.

Lẽ thật thần học phải dẫn đến sự biến đổi trong đời sống. Dưới đây là những bước thực hành:

1. Thay Đổi Góc Nhìn (Renewing the Mind): Bước đầu tiên là chọn lấy tâm trí của Đấng Christ (Rô-ma 12:2; Phi-líp 2:5). Thay vì hỏi “Tại sao Chúa?”, hãy cầu hỏi “Chúa muốn dạy con điều gì, và làm sáng danh Ngài thế nào qua điều này?” Hãy nhận biết rằng hoạn nạn là một phần của tiến trình rèn luyện (Hê-bơ-rơ 12:7-11).

2. Nuôi Dưỡng Sự Nhịn Nhục Bằng Đức Tin và Lời Cầu Nguyện: Sự nhịn nhục (hupomonē) không tự nhiên mà có. Nó được xây dựng qua sự lệ thuộc hằng ngày vào Chúa. “Hãy vui mừng trong sự trông cậy, nhịn nhục trong sự hoạn nạn, bền lòng mà cầu nguyện” (Rô-ma 12:12). Cầu nguyện là hơi thở của sự nhịn nhục.

3. Tìm Kiếm Sự Rèn Tập (Dokimē) – Bài Học Thuộc Linh: Trong mỗi cơn hoạn nạn, hãy chủ động tìm kiếm những bài học: sự nhân từ, sự thành tín, sự an ủi của Chúa. Ghi chép lại những lời hứa Ngài đã làm ứng nghiệm. Điều này xây dựng “bằng chứng” về phẩm cách đã được tôi luyện, củng cố đức tin cho những lần sau.

4. Hướng Mắt Về Sự Trông Cậy (Elpis) và Tình Yêu (Agapē): Khi cảm thấy kiệt sức, hãy hướng mắt lên Chúa Giê-xu, “Đấng khai nguyên và làm trọn đức tin của chúng ta” (Hê-bơ-rơ 12:2). Hãy để Lời Chúa nhắc nhở bạn về tình yêu bất diệt của Ngài. Chính Thánh Linh sẽ làm mới lại tình yêu đó trong lòng bạn.

5. Chia Sẻ Và Khích Lệ Trong Hội Thánh: Chúng ta không đơn độc. “Hãy khuyên bảo nhau… cho đến ngày nay” (Hê-bơ-rơ 3:13). Chia sẻ chứng nghiệm về sự thành tín của Chúa trong hoạn nạn sẽ khích lệ anh chị em mình và khiến bạn nhận ra mục đích lớn hơn của sự đau đớn.

Rô-ma 5:3-5 không dạy chúng ta tìm kiếm đau khổ hay giả vờ vui vẻ khi lòng tan nát. Nó mặc khải một lẽ thật biến đổi: Trong tay của Đức Chúa Trời toàn năng và yêu thương, hoạn nạn trở thành một công cụ của ân điển để rèn đúc nên trong chúng ta bản tính của Con Ngài là Chúa Giê-xu Christ. Tiến trình từ hoạn nạn đến trông cậy là một công tác siêu nhiên, được đảm bảo bởi chính Thánh Linh của Đức Chúa Trời.

Vì vậy, chúng ta có thể thật sự “vinh hiển” hay “khoe mình” trong hoạn nạn. Không phải khoe về sức chịu đựng của bản thân, mà khoe về Đức Chúa Trời của chúng ta, Đấng đủ quyền năng và thành tín để biến những thập tự giá trong đời sống thành cánh cửa dẫn đến sự trưởng thành, sự vững chắc và hy vọng không bao giờ thất vọng. Như Phao-lô đã kinh nghiệm, “Vì tôi làm gì cũng được, nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi” (Phi-líp 4:13), kể cả việc bước đi trong hoạn nạn với một tấm lòng vui mừng và tràn đầy trông cậy.