Sự Tồn Tại Và Vai Trò Của Thiên Sứ Trong Kinh Thánh

Giới Thiệu

Kinh Thánh, từ Sáng-thế Ký đến Khải Huyền, thường xuyên nhắc đến các thiên sứ. Họ không phải là những sinh vật huyền thoại mà là những thực thể có thật, được Đức Chúa Trời tạo dựng với mục đích thờ phượng Ngài, thi hành ý muốn Ngài và phục vụ những người được cứu chuộc. Hiểu biết đúng đắn về thiên sứ giúp chúng ta thấy rõ hơn quyền năng, sự khôn ngoan và sự quan phòng của Đức Chúa Trời, đồng thời tránh những lệch lạc thần học có thể phát sinh. Trong bài nghiên cứu này, chúng ta sẽ khảo sát Kinh Thánh để tìm hiểu sự tồn tại, các loại và vai trò của thiên sứ, cũng như rút ra những ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

I. Sự Tồn Tại Của Thiên Sứ

Kinh Thánh khẳng định rõ ràng sự tồn tại của các thiên sứ. Họ là những tạo vật của Đức Chúa Trời, được dựng nên trước khi có thế gian (Gióp 38:4-7). Trong thư Cô-lô-se, sứ đồ Phao-lô viết: “Vì muôn vật đã được dựng nên trong Ngài, bất luận trên trời, dưới đất, vật thấy được, vật không thấy được, hay là ngôi vua, hay là quyền cai trị, hay là chấp chính, hay là cầm quyền, đều là bởi Ngài và vì Ngài mà được dựng nên” (Cô-lô-se 1:16). Những “vật không thấy được” bao gồm các thiên sứ – những thần linh phục vụ Đức Chúa Trời.

Thiên sứ là những thần linh (Hê-bơ-rơ 1:14), không có thân thể vật lý nhưng có thể hiện ra dưới hình dạng con người khi cần thiết (Sáng-thế Ký 18-19; Hê-bơ-rơ 13:2). Họ không kết hôn, không sinh sản (Ma-thi-ơ 22:30) và không bị giới hạn bởi không gian như con người.

Chúa Giê-su nhiều lần đề cập đến thiên sứ, xác nhận sự thật về họ. Ngài phán: “Hãy giữ mình, đừng khinh dể một đứa nào trong những đứa trẻ nầy; vì ta nói cùng các ngươi, thiên sứ của chúng nó trên trời thấy mặt Cha ta thường” (Ma-thi-ơ 18:10). Trong vườn Ghết-sê-ma-nê, Ngài nói với Phi-e-rơ: “Ngươi tưởng ta không có thể xin Cha ta lập tức cho ta hơn mười hai đạo thiên sứ sao?” (Ma-thi-ơ 26:53). Những lời này cho thấy thiên sứ là có thật và sẵn sàng vâng theo mệnh lệnh của Đức Chúa Trời.

Cần phân biệt thiên sứ với linh hồn của con người đã chết. Hê-bơ-rơ 12:22-23 mô tả: “Nhưng các ngươi đã tới gần... vô số thiên sứ nhóm lại; gần Hội thánh của những con trưởng được ghi tên trong các từng trời, gần Đức Chúa Trời, là quan án của mọi người, gần các linh hồn người công bình được trọn lành”. Đoạn này cho thấy thiên sứ và các linh hồn người công bình là hai nhóm riêng biệt. Thiên sứ không phải là người đã chết được tôn lên, mà là một loài thọ tạo khác.

Số lượng thiên sứ rất đông đảo, không thể đếm được. Hê-bơ-rơ 12:22 nói đến “vô số thiên sứ”. Khải Huyền 5:11 miêu tả: “Số các thiên sứ đến vạn ức, hàng ngàn hàng ngàn”. Điều này cho thấy quyền năng vô hạn của Đấng Tạo Hóa.

II. Các Loại Thiên Sứ Và Thứ Bậc

Kinh Thánh đề cập đến nhiều loại thiên sứ với những chức năng và địa vị khác nhau, mặc dù không cung cấp một bảng phân cấp đầy đủ. Dưới đây là những loại được nhắc đến:

• Thiên sứ (angeloi): Từ Hy Lạp “angelos” nghĩa là “sứ giả”. Đây là thuật ngữ chung chỉ những thần linh được sai đi để truyền đạt thông điệp hoặc thi hành nhiệm vụ.
• Kê-ru-bim: Được mô tả là những sinh vật có cánh, thường liên quan đến sự hiện diện và vinh quang của Đức Chúa Trời. Sau khi A-đam và Ê-va phạm tội, Đức Chúa Trời đặt các Kê-ru-bim với gươm lửa để canh giữ đường đến cây sự sống (Sáng-thế Ký 3:24). Trên nắp thi ân của Hòm Giao Ước có hai Kê-ru-bim bằng vàng (Xuất Ê-díp-tô 25:18-22). Tiên tri Ê-xê-chi-ên thấy các Kê-ru-bim trong khải tượng (Ê-xê-chi-ên 10).
• Sê-ra-phim: Chỉ xuất hiện trong Ê-sai 6:2-6, là những thiên sứ có sáu cánh, bay quanh ngôi Đức Chúa Trời và hô rằng: “Thánh thay, thánh thay, thánh thay là Đức Giê-hô-va vạn quân; khắp đất đầy dẫy sự vinh hiển Ngài!” Họ phụ trách việc thờ phượng và thanh tẩy.
• Tổng lãnh thiên sứ (archangel): Chỉ có một thiên sứ được gọi là “tổng lãnh thiên sứ” trong Kinh Thánh – đó là Mi-ca-ên (Giu-đe 1:9). Ngài được mô tả là “một trong các quan trưởng đầu nhứt” (Đa-ni-ên 10:13) và là đấng bảo vệ dân Y-sơ-ra-ên (Đa-ni-ên 12:1). Trong Tân Ước, Mi-ca-ên cũng được nhắc đến trong 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:16: “Vì sẽ có tiếng kêu lớn và tiếng của thiên sứ lớn” (nhiều bản dịch cho rằng “thiên sứ lớn” chính là tổng lãnh thiên sứ).
• Gáp-ri-ên: Mặc dù không được gọi là tổng lãnh, nhưng Gáp-ri-ên là thiên sứ đứng trước mặt Đức Chúa Trời và được sai đi truyền những sứ điệp quan trọng (Đa-ni-ên 8:16; 9:21; Lu-ca 1:19,26). Chính Gáp-ri-ên đã báo tin về sự giáng sinh của Giăng Báp-tít và Chúa Giê-su.
• Các thiên sứ sa ngã: Sa-tan và quỷ sứ vốn là thiên sứ được tạo dựng tốt lành nhưng đã phản loạn chống lại Đức Chúa Trời (Ê-xê-chi-ên 28:12-15; Ê-sai 14:12-15). Sa-tan, khi còn là Lu-ci-phe, đã muốn bằng Đức Chúa Trời và bị đuổi xuống đất. Một phần ba thiên sứ theo Sa-tan và trở thành ma quỷ (Khải Huyền 12:4,7-9). Họ hiện đang hoạt động trong thế gian để chống phá công việc của Đức Chúa Trời.

Kinh Thánh còn dùng những cụm từ như “các đạo binh trên trời” (Thi Thiên 103:21), “các quyền cai trị” (Ê-phê-sô 3:10), nhưng không mô tả chi tiết về cấp bậc. Chúng ta nên tránh suy đoán quá mức, vì trọng tâm của Kinh Thánh là Đức Chúa Trời, không phải thiên sứ.

III. Vai Trò Của Thiên Sứ Trong Kinh Thánh

Thiên sứ được Đức Chúa Trời tạo dựng với những nhiệm vụ đa dạng, tất cả đều nhằm tôn vinh Ngài và thực hiện kế hoạch của Ngài. Dưới đây là những vai trò chính:

1. Thờ Phượng Đức Chúa Trời

Vai trò đầu tiên và cao cả nhất của thiên sứ là thờ phượng Đấng Tạo Hóa. Ê-sai 6:2-3 cho thấy các Sê-ra-phim không ngừng tung hô sự thánh khiết của Đức Chúa Trời. Khải Huyền 5:11-12 mô tả: “Muôn vàn thiên sứ vây quanh ngôi... đồng thanh nói lớn rằng: Chiên Con đã chịu giết đáng được quyền phép, giàu có, khôn ngoan, năng lực, tôn quí, vinh hiển và ngợi khen!” Các thiên sứ liên tục dâng lên sự ngợi khen và tôn thờ.

2. Thi Hành Mệnh Lệnh Của Đức Chúa Trời

Thi Thiên 103:20-21 nói: “Hỡi thiên sứ của Đức Giê-hô-va, là các đấng có sức lực, làm theo mạng lịnh Ngài, hay vâng theo tiếng Ngài, hãy chúc tụng Ngài! Hỡi các đạo binh của Đức Giê-hô-va, là kẻ hầu việc Ngài, và làm theo ý Ngài, hãy chúc tụng Ngài!” Các thiên sứ vâng phục tuyệt đối và thực hiện mọi mệnh lệnh của Đức Chúa Trời cách nhanh chóng và chính xác.

3. Bảo Vệ Và Giúp Đỡ Con Dân Chúa

Hê-bơ-rơ 1:14 tuyên bố: “Các thiên sứ há chẳng phải đều là thần hầu việc Đức Chúa Trời, được sai xuống để giúp việc những người sẽ hưởng cơ nghiệp cứu rỗi hay sao?” Thi Thiên 91:11-12 hứa: “Vì Ngài sẽ truyền thiên sứ Ngài gìn giữ bạn trong mọi đường lối mình. Các đấng ấy sẽ nâng bạn trên tay, kẻo bạn vấp chân vào đá chăng.” Trong Tân Ước, thiên sứ đã mở cửa ngục giải cứu Phi-e-rơ (Công vụ 12:7-10) và bảo vệ các sứ đồ (Công vụ 5:19-20).

4. Truyền Đạt Thông Điệp Của Đức Chúa Trời

Nhiệm vụ này thể hiện rõ nhất qua ý nghĩa của từ “angelos” – sứ giả. Thiên sứ đã truyền tin cho Áp-ra-ham về sự sinh Y-sác (Sáng-thế Ký 18:10), báo cho Ma-ri và Giô-sép về sự giáng sinh của Chúa Giê-su (Lu-ca 1:26-38; Ma-thi-ơ 1:20-21), báo cho các mục đồng (Lu-ca 2:8-14), và truyền lệnh cho Phi-líp đi đến Sa-ma-ri (Công vụ 8:26). Họ là phương tiện để Đức Chúa Trời thông đạt ý chỉ của Ngài cho loài người.

5. Hướng Dẫn Và Giải Thích

Thiên sứ không chỉ mang thông điệp mà còn giúp giải thích những khải tượng và lời tiên tri. Trong sách Đa-ni-ên, thiên sứ Gáp-ri-ên được sai đến để giải nghĩa về bảy mươi tuần lễ (Đa-ni-ên 9:21-23). Một thiên sứ khác (có lẽ là Mi-ca-ên) đã giải thích cho Đa-ni-ên về cuộc chiến thuộc linh (Đa-ni-ên 10:10-14). Sau khi Chúa Giê-su phục sinh, một thiên sứ hiện ra báo tin và hướng dẫn các phụ nữ (Ma-thi-ơ 28:5-7).

6. Thi Hành Sự Đoán Phạt

Đức Chúa Trời nhiều lần dùng thiên sứ để thi hành sự đoán phạt trên những cá nhân hoặc dân tộc tội lỗi. Hai thiên sứ đã hủy diệt thành Sô-đôm và Gô-mô-rơ (Sáng-thế Ký 19:13). Một thiên sứ giáng dịch hạch trên Y-sơ-ra-ên vì tội kiêu ngạo của vua Đa-vít (2 Sa-mu-ên 24:16-17). Một thiên sứ đánh chết 185.000 quân A-si-ri trong một đêm (2 Các Vua 19:35). Trong Tân Ước, một thiên sứ đánh Hê-rốt vì ông không nhường sự vinh hiển cho Đức Chúa Trời (Công vụ 12:23). Sách Khải Huyền mô tả nhiều sự đoán phạt trong thời kỳ cuối cùng do các thiên sứ thực hiện (Khải Huyền 8-9; 15-16).

7. Chiến Đấu Thuộc Linh

Thiên sứ tham gia vào các trận chiến thuộc linh chống lại các thế lực của Sa-tan. Đa-ni-ên 10:13 cho biết thiên sứ Mi-ca-ên đã chiến đấu với “vua nước Phe-rơ-sơ” (một thần linh ác). Khải Huyền 12:7-9 miêu tả cuộc chiến trên trời giữa Mi-ca-ên và các thiên sứ của ngài với con rồng (Sa-tan) và các thiên sứ của nó. Các tín hữu cũng được bảo vệ bởi những thiên sứ mạnh mẽ này.

8. Đồng Hành Với Tín Hữu Sau Khi Chết

Trong ngụ ngôn về người giàu và La-xa-rơ, Chúa Giê-su nói: “Vả, người nghèo chết, thiên sứ đem để vào lòng Áp-ra-ham” (Lu-ca 16:22). Điều này cho thấy thiên sứ có thể đưa linh hồn người tin Chúa vào nơi an nghỉ.

Ngoài ra, Kinh Thánh còn cho biết thiên sứ quan sát hành vi của con người (1 Cô-rinh-tô 4:9) và vui mừng khi một tội nhân ăn năn (Lu-ca 15:10). Họ là những nhân chứng cho công việc của Đức Chúa Trời trên đất.

IV. Thiên Sứ Trong Đời Sống Của Chúa Giê-su

Sự hiện diện và hoạt động của thiên sứ đặc biệt nổi bật xung quanh cuộc đời Chúa Giê-su, từ khi giáng sinh cho đến khi thăng thiên:

• Truyền tin cho Ma-ri: Thiên sứ Gáp-ri-ên báo tin Ma-ri sẽ thai dựng bởi Thánh Linh và sinh Con Trai (Lu-ca 1:26-38).
• Giấc mơ của Giô-sép: Thiên sứ hiện đến giải thích và hướng dẫn Giô-sép nhận Ma-ri làm vợ, sau đó bảo ông đem con trẻ trốn sang Ai Cập (Ma-thi-ơ 1:20-21; 2:13).
• Báo tin cho các mục đồng: Một thiên sứ cùng với đoàn thiên binh loan báo sự giáng sinh của Đấng Cứu Thế (Lu-ca 2:8-14).
• Bảo vệ Hài nhi Giê-su: Thiên sứ cảnh báo Giô-sép đem gia đình trốn khỏi Hê-rốt (Ma-thi-ơ 2:13) và sau đó báo về an toàn để trở về (Ma-thi-ơ 2:19-20).
• Sau khi chịu cám dỗ: Các thiên sứ đến hầu việc Chúa Giê-su (Ma-thi-ơ 4:11).
• Trong vườn Ghết-sê-ma-nê: Một thiên sứ hiện ra tăng cường sức lực cho Ngài (Lu-ca 22:43).
• Khi Chúa phục sinh: Một thiên sứ lăn tảng đá và báo tin cho các phụ nữ (Ma-thi-ơ 28:2-7).
• Khi Chúa thăng thiên: Hai thiên sứ hiện ra nói với các môn đồ: “Hỡi người Ga-li-lê, sao các ngươi đứng ngóng lên trời làm chi? Giê-su nầy... sẽ trở lại như cách các ngươi đã thấy Ngài lên trời vậy” (Công vụ 1:10-11).

Những sự kiện này cho thấy thiên sứ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ, hướng dẫn và xác nhận thân vị cùng công tác của Chúa Giê-su, Đấng Mê-si.

V. Mối Quan Hệ Của Chúng Ta Với Thiên Sứ

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần có cái nhìn đúng đắn về thiên sứ và tương tác với họ theo Kinh Thánh:

• Không thờ lạy thiên sứ: Dù thiên sứ đầy quyền năng và vinh quang, họ không phải là đối tượng thờ phượng. Khi sứ đồ Giăng định sấp mình xuống dưới chân thiên sứ, thiên sứ đã ngăn lại: “Hãy giữ lấy, đừng làm vậy; ta là bạn tôi tớ với ngươi... Hãy thờ phượng Đức Chúa Trời” (Khải Huyền 19:10; 22:8-9).
• Không cầu nguyện với thiên sứ: Chúng ta chỉ cầu nguyện với Đức Chúa Trời qua danh Chúa Giê-su. Các thiên sứ là đầy tớ được sai đến để giúp đỡ chúng ta, nhưng họ không thể đáp lời cầu nguyện. Sự cầu khẩn thiên sứ là điều không cần thiết và có thể dẫn đến thần tượng hóa.
• Cẩn trọng với những giáo lý sai lạc: Sứ đồ Phao-lô cảnh báo về những người “bởi lòng khinh dể mà tự phụ, sa vào sự thờ lạy thiên sứ” (Cô-lô-se 2:18). Chúng ta phải giữ vững đầu là Đấng Christ (Cô-lô-se 2:19).
• Tiếp đãi khách lạ có thể là thiên sứ: Hê-bơ-rơ 13:2 khuyên: “Hãy tiếp đãi khách lạ, vì có kẻ nhờ đó đã tiếp đãi thiên sứ mà không biết.” Điều này nhắc chúng ta sống hiếu khách, yêu thương và sẵn sàng giúp đỡ người khác.
• Cảnh giác với sự giả dạng: Sa-tan có thể “mạo làm thiên sứ sáng láng” (2 Cô-rinh-tô 11:14). Do đó, chúng ta cần thử các thần linh (1 Giăng 4:1) và đối chiếu với lẽ thật của Kinh Thánh.
• Tin cậy sự bảo vệ của Đức Chúa Trời qua thiên sứ: Khi gặp nguy hiểm, chúng ta có thể nhớ đến Thi Thiên 34:7: “Thiên sứ của Đức Giê-hô-va đóng trại chung quanh những kẻ kính sợ Ngài, và giải cứu họ.” Đức tin của chúng ta không đặt nơi thiên sứ, nhưng nơi Đức Chúa Trời, Đấng sai họ đến.

VI. Vai Trò Tương Lai Của Thiên Sứ

Theo lời tiên tri, thiên sứ sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong các sự kiện cuối cùng:

• Khi Chúa tái lâm: Chúa Giê-su sẽ sai các thiên sứ Ngài thổi kèn và nhóm họp các thánh đồ từ khắp thế gian (Ma-thi-ơ 24:31; 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:16).
• Phân chia người công bình và kẻ ác: Trong ngày phán xét, các thiên sứ sẽ tách biệt kẻ ác ra khỏi người công bình (Ma-thi-ơ 13:41-42,49-50).
• Thi hành sự đoán phạt trong cơn đại nạn: Sách Khải Huyền mô tả nhiều thiên sứ thực hiện các tai họa như đổ bát thạnh nộ, thổi loa, v.v. (Khải Huyền 8-9; 15-16).
• Trong cõi đời đời: Các thiên sứ sẽ tiếp tục phục vụ trong thành Giê-ru-sa-lem mới. Khải Huyền 21:12 nói về mười hai cửa thành có mười hai thiên sứ. Khải Huyền 22:1-3 cho thấy sự hiện diện của các tôi tớ (bao gồm thiên sứ) phục vụ trước ngôi Đức Chúa Trời.

Những điều này củng cố niềm hy vọng của chúng ta về sự chiến thắng cuối cùng của Đức Chúa Trời và sự hiện diện vĩnh cửu của các thiên sứ trong vương quốc Ngài.

VII. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc

Hiểu biết về thiên sứ không chỉ là giáo lý suông mà phải ảnh hưởng đến cách sống hàng ngày của chúng ta:

• Tăng cường đức tin và sự bình an: Biết rằng Đức Chúa Trời sai thiên sứ bảo vệ và giúp đỡ chúng ta (Hê-bơ-rơ 1:14) giúp chúng ta bước đi trong sự tin cậy, không sợ hãi trước nghịch cảnh.
• Tránh thần tượng hóa: Dù thiên sứ mạnh mẽ và đáng ngưỡng mộ, chúng ta phải giữ Chúa Giê-su làm trung tâm của sự thờ phượng và đời sống. Đừng để sự tò mò về thiên sứ dẫn dắt chúng ta khỏi lẽ thật.
• Sống thánh khiết: Vì các thiên sứ đang chứng kiến hành vi của chúng ta (1 Cô-rinh-tô 4:9; 1 Ti-mô-thê 5:21), chúng ta nên sống đẹp lòng Chúa, làm gương sáng.
• Thực hành lòng hiếu khách và yêu thương: Theo Hê-bơ-rơ 13:2, chúng ta nên tiếp đón người lạ, vì có thể chúng ta đang tiếp đãi thiên sứ. Điều này thúc đẩy chúng ta sống quảng đại, sẵn sàng giúp đỡ anh em.
• Chiến đấu thuộc linh: Nhận biết rằng có một trận chiến thuộc linh đang diễn ra, và các thiên sứ của Đức Chúa Trời đang chiến đấu vì chúng ta (2 Các Vua 6:16-17). Hãy trang bị toàn giáp trời của Đức Chúa Trời và cầu nguyện không thôi.
• Truyền giảng Tin Lành: Thiên sứ đã loan báo tin vui về sự giáng sinh của Chúa Cứu Thế, và các thiên sứ trên trời vui mừng khi một tội nhân ăn năn (Lu-ca 15:10). Điều này khích lệ chúng ta nhiệt thành chia sẻ Phúc Âm để các thiên sứ cùng vui mừng.
• Mong đợi sự trở lại của Chúa: Khi Chúa tái lâm, các thiên sứ sẽ tụ họp chúng ta. Điều này nhắc nhở chúng ta sống tỉnh thức và trung tín cho đến ngày đó.

Kết Luận

Các thiên sứ là những thực thể có thật, được Đức Chúa Trời tạo dựng để thờ phượng Ngài và phục vụ kế hoạch cứu rỗi của Ngài. Từ Cựu Ước đến Tân Ước, họ đóng nhiều vai trò: sứ giả, người bảo vệ, chiến sĩ thuộc linh, người hướng dẫn, và kẻ thi hành sự đoán phạt. Đặc biệt, họ có sự gắn bó mật thiết với cuộc đời Chúa Giê-su, Đấng Mê-si. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta phải có thái độ đúng đắn: không thờ lạy thiên sứ, không cầu xin họ, nhưng nhận biết rằng họ là đầy tớ của Đức Chúa Trời được sai để giúp đỡ chúng ta. Sự hiểu biết này giúp chúng ta sống đức tin mạnh mẽ hơn, thánh khiết hơn, và tràn đầy hy vọng về ngày Chúa trở lại. Hãy luôn nhớ rằng mục đích tối cao của mọi sự là tôn vinh Đức Chúa Trời – Đấng tạo dựng cả thiên sứ và loài người, và đã ban Con Ngài là Chúa Giê-su Christ để cứu chuộc chúng ta. A-men.