Bài học về sự lãnh đạo thuộc linh từ thất bại của Sau-lơ
Sau-lơ, con của Kích, thuộc chi phái Bên-gia-min, được Đức Chúa Trời chọn làm vua đầu tiên của Y-sơ-ra-ên (1 Sa-mu-ên 9:1-2). Ông được tiên tri Sa-mu-ên xức dầu và Thánh Linh Đức Chúa Trời cảm động mạnh mẽ (1 Sa-mu-ên 10:1,6). Ban đầu, Sau-lơ tỏ ra khiêm nhường (1 Sa-mu-ên 9:21; 10:22) và dẫn dắt dân sự chiến thắng quân Am-môn (1 Sa-mu-ên 11). Tuy nhiên, theo thời gian, ông đã phạm những sai lầm nghiêm trọng dẫn đến việc Đức Chúa Trời từ bỏ ông và chọn Đa-vít làm vua kế vị (1 Sa-mu-ên 16:1). Câu chuyện của Sau-lơ để lại nhiều bài học quý giá về sự lãnh đạo thuộc linh, cảnh báo chúng ta về những cạm bẫy mà bất cứ ai được Chúa giao trách nhiệm đều có thể vấp ngã. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích những thất bại then chốt của Sau-lơ và rút ra các nguyên tắc áp dụng cho đời sống lãnh đạo thuộc linh ngày nay.
1. Vâng lời nửa vời – Sự lừa dối của “sinh tế” (1 Sa-mu-ên 15)
Một trong những thất bại nghiêm trọng nhất của Sau-lơ là việc ông không vâng lời Đức Chúa Trời cách trọn vẹn. Trong 1 Sa-mu-ên 15, Đức Chúa Trời truyền lệnh cho Sau-lơ qua tiên tri Sa-mu-ên: “Hãy đi đánh dân A-ma-léc và diệt hết mọi vật thuộc về chúng nó; ngươi chớ thương xót chúng nó, nhưng giết cả người nam và nữ, con trẻ và con bú, bò và chiên, lạc đà và lừa” (câu 3). Sau-lơ đã ra trận và đánh bại A-ma-léc, nhưng “người dung tha A-ga, vua A-ma-léc, và giữ lấy những con chiên và bò tốt nhứt, với các con sinh đôi, các con chiên con, và mọi vật tốt; người không muốn diệt chúng nó” (câu 9). Khi Sa-mu-ên chất vấn, Sau-lơ biện minh rằng dân sự đã giữ lại những con vật tốt nhất để dâng làm sinh tế cho Đức Giê-hô-va (câu 15,21). Tuy nhiên, Sa-mu-ên quở trách: “Đức Giê-hô-va há ưa thích của lễ thiêu và của lễ thù ân bằng sự vâng lời hay sao? Này, sự vâng lời tốt hơn của tế, sự nghe theo tốt hơn mỡ chiên đực” (câu 22).
Điều này cho thấy sự vâng lời nửa vời thực chất là sự bất tuân. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “vâng lời” (שׁמע, shama) mang nghĩa nghe và làm theo. Sau-lơ đã nghe nhưng không làm theo trọn vẹn. Hơn nữa, động cơ của ông bắt nguồn từ việc sợ dân sự: “Tôi có phạm tội, vì tôi đã sợ dân sự và nghe theo tiếng của họ” (câu 24). Sự lãnh đạo thuộc linh đòi hỏi chúng ta phải vâng phục Đức Chúa Trời một cách tuyệt đối, không thỏa hiệp, không chọn lọc những gì mình thích hay tiện lợi. Bất cứ sự “biện minh” nào cũng không thể thay thế cho sự vâng lời hoàn toàn.
2. Thiếu kiên nhẫn – Hành động theo xác thịt (1 Sa-mu-ên 13)
Trong 1 Sa-mu-ên 13, Sau-lơ đối mặt với tình thế nguy cấp khi quân Phi-li-tin tập trung đông đảo, còn dân Y-sơ-ra-ên thì run sợ và bỏ trốn. Sa-mu-ên đã hẹn gặp Sau-lơ tại Ghinh-ganh và dặn đợi bảy ngày để ông đến dâng của lễ thiêu và của lễ thù ân (1 Sa-mu-ên 10:8). Tuy nhiên, khi thấy dân chúng tản lạc và Sa-mu-ên chưa đến, Sau-lơ đã tự mình dâng của lễ thiêu (câu 9). Vừa dâng xong thì Sa-mu-ên đến và hỏi: “Ngươi đã làm gì?” (câu 11). Sau-lơ biện bạch rằng vì thấy dân sự tan lạc, Sa-mu-ên không đến kỳ hẹn, và quân Phi-li-tin đang kéo đến nên ông “buộc lòng” dâng của lễ (câu 12). Sa-mu-ên tuyên bố: “Ngươi đã làm một việc ngu dại; ngươi không vâng theo mạng lịnh của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đã truyền cho ngươi… Nhưng bây giờ nước ngươi sẽ không bền” (câu 13-14).
Sau-lơ đã hành động thiếu kiên nhẫn, không chờ đợi trọn vẹn sự chỉ dẫn của Đức Chúa Trời, và vượt quá thẩm quyền của mình (chỉ các thầy tế lễ mới được dâng của lễ). Điều này bộc lộ sự thiếu tin cậy nơi Đức Chúa Trời và sự nóng vội giải quyết vấn đề theo sức riêng. Một nhà lãnh đạo thuộc linh phải học biết chờ đợi Chúa, dù hoàn cảnh có căng thẳng đến đâu. Chúng ta cần nhớ rằng “kẻ nào trông đợi Đức Giê-hô-va sẽ được sức mới” (Ê-sai 40:31). Sự chờ đợi kiên nhẫn biểu lộ đức tin và sự tôn trọng thời điểm hoàn hảo của Chúa.
3. Ganh ghét và bất an – Hậu quả của lòng tự tôn (1 Sa-mu-ên 18-19)
Sau chiến thắng của Đa-vít trước Gô-li-át, dân chúng ca hát: “Sa-lơ giết hàng ngàn, còn Đa-vít giết hàng vạn” (1 Sa-mu-ên 18:7). Điều này khiến Sau-lơ nổi giận và “từ ngày đó, Sau-lơ nhìn Đa-vít bằng con mắt ganh ghét” (câu 9). Tinh thần bất an, ghen tị ngày càng lớn, đến nỗi một tà linh từ Đức Giê-hô-va đến áp bức Sau-lơ (câu 10). Ông đã nhiều lần tìm cách giết Đa-vít, mặc dù biết rõ Đa-vít trung thành và được Đức Chúa Trời xức dầu.
Ganh ghét và bất an xuất phát từ lòng tự tôn quá mức, khi một nhà lãnh đạo đặt giá trị bản thân lên trên sứ mạng của Đức Chúa Trời. Thay vì vui mừng vì Đa-vít được Chúa sử dụng, Sau-lơ đã coi Đa-vít như mối đe dọa cho ngai vàng của mình. Sự ganh ghét không chỉ hủy hoại mối quan hệ mà còn khiến Sau-lơ mất đi sự sáng suốt và sự đồng điệu với Chúa. Trong chức vụ, chúng ta cần học theo tấm gương của Giăng Báp-tít: “Ngài phải dấy lên, còn tôi phải hạ xuống” (Giăng 3:30). Chúa ban phước cho người khác không có nghĩa là Ngài rút lại phước lành trên chúng ta. Một nhà lãnh đạo thuộc linh đích thực sẽ vui mừng khi thấy người khác được dùng và thành công trong công việc Chúa.
4. Sợ người hơn sợ Đức Chúa Trời (1 Sa-mu-ên 15:24)
Khi bị Sa-mu-ên quở trách về việc không diệt A-ma-léc, Sau-lơ thừa nhận: “Tôi có phạm tội, vì tôi đã sợ dân sự và nghe theo tiếng của họ” (1 Sa-mu-ên 15:24). Đây không phải lần duy nhất Sau-lơ để cho ý kiến của đám đông lấn át mệnh lệnh của Chúa. Trong 1 Sa-mu-ên 14, ông ra lời nguyện khiến dân sự đói khát, rồi sau đó vội vàng hủy bỏ lời thề chỉ vì dân sự phản đối. Sự sợ hãi loài người trở thành cái bẫy khiến nhà lãnh đạo đánh mất lập trường vững vàng theo Lời Chúa.
Kinh Thánh dạy: “Sợ người ta gài bẫy, còn ai tin cậy Đức Giê-hô-va được an toàn” (Châm ngôn 29:25). Người lãnh đạo thuộc linh phải đặt ưu tiên làm đẹp lòng Chúa trên hết. Dù có bị hiểu lầm, chỉ trích hay mất uy tín, chúng ta vẫn phải trung tín với những gì Chúa đã phán. Sứ đồ Phao-lô là tấm gương khi ông tuyên bố: “Nếu tôi còn muốn làm đẹp lòng người, thì tôi chẳng phải là đầy tớ của Đấng Christ” (Ga-la-ti 1:10).
5. Tìm kiếm sự hướng dẫn từ nguồn sai lầm (1 Sa-mu-ên 28)
Cuối đời mình, Sau-lơ rơi vào tình trạng tuyệt vọng khi Đức Giê-hô-va không trả lời ông “bằng chiêm bao, hay bằng u-rim, hay là bởi các đấng tiên tri” (1 Sa-mu-ên 28:6). Thay vì ăn năn và tìm kiếm Chúa, ông đã tìm đến bà bóng ở En-đô-rơ để gọi hồn Sa-mu-ên (câu 7). Việc này trái với luật pháp Đức Chúa Trời (Lê-vi 19:31; Phục truyền 18:10-12) và chính Sau-lơ trước kia đã trừ diệt những đồng bóng trong xứ (câu 3). Sự tuyệt vọng và thiếu đức tin đã đẩy ông đến chỗ cầu hỏi ma quỷ.
Hành động này cho thấy Sau-lơ đã hoàn toàn đánh mất mối liên hệ với Đức Chúa Trời. Một nhà lãnh đạo thuộc linh chân chính luôn tìm kiếm sự hướng dẫn từ Lời Chúa, cầu nguyện, và tham vấn những người khôn ngoan kính sợ Chúa, ngay cả khi câu trả lời chưa đến ngay lập tức. Chúng ta phải tránh xa mọi hình thức bói toán, đồng bóng, hoặc những phương pháp tâm linh không đến từ Chúa, vì đó là cửa ngõ cho sự lừa dối của ma quỷ.
6. Thiếu sự ăn năn thật lòng – Cái bẫy của sự bào chữa (1 Sa-mu-ên 15:30)
Khi đối diện với tội lỗi, Sau-lơ thường đưa ra lời bào chữa hoặc chỉ tỏ ra hối hận vì hậu quả, chứ không phải vì đã xúc phạm đến Đức Chúa Trời. Sau sự kiện A-ma-léc, Sau-lơ nói với Sa-mu-ên: “Tôi có phạm tội; nhưng xin hãy tôn trọng tôi trước mặt các trưởng lão của dân sự tôi và trước mặt Y-sơ-ra-ên” (câu 30). Ông lo lắng cho hình ảnh của mình hơn là ăn năn trước mặt Chúa. Ngay cả khi thú nhận, ông vẫn cố gắng đổ lỗi cho dân sự hoặc hoàn cảnh.
Ăn năn thật là sự buồn rầu theo ý Đức Chúa Trời, đưa đến sự cứu rỗi, không phải buồn rầu của thế gian đưa đến sự chết (2 Cô-rinh-tô 7:10). Nó bao gồm việc nhận biết tội lỗi, xưng tội với Chúa, quay lưng lại với tội và quay về đường lối Ngài. Nếu Sau-lơ thật lòng ăn năn, có lẽ ông đã nhận được sự tha thứ và phục hồi như Đa-vít sau này (dù phải chịu hậu quả). Bài học cho chúng ta: Khi phạm lỗi, hãy nhanh chóng ăn năn, không che đậy, không đổ lỗi, mà khiêm nhường xin Chúa tha thứ và sửa đổi.
Ứng dụng thực tiễn cho người lãnh đạo thuộc linh ngày nay
Từ những thất bại của Sau-lơ, chúng ta có thể rút ra những nguyên tắc quý báu để áp dụng trong đời sống lãnh đạo thuộc linh, dù là mục sư, trưởng nhóm, phụ huynh hay bất cứ ai có ảnh hưởng đến người khác.
- Vâng phục trọn vẹn: Hãy xem xét xem có điều gì Chúa đã phán dạy mà bạn chưa vâng lời hoàn toàn không. Cam kết vâng theo Lời Chúa trong mọi khía cạnh, không thỏa hiệp vì sự tiện lợi hay áp lực từ người khác.
- Kiên nhẫn chờ đợi Chúa: Trong những tình huống căng thẳng, đừng vội hành động theo cảm xúc hay sự khôn ngoan riêng. Hãy cầu nguyện, tìm kiếm ý Chúa, và kiên trì chờ đợi sự chỉ dẫn của Ngài, dù phải đối diện với sự chậm trễ.
- Giữ lòng khỏi ganh ghét: Khi thấy người khác thành công trong chức vụ hoặc được tôn vinh, hãy vui mừng thay vì so sánh hay cảm thấy bị đe dọa. Nhớ rằng Chúa có chương trình riêng cho mỗi người, và sự thành công của người khác không làm giảm giá trị của bạn.
- Làm đẹp lòng Chúa hơn là người ta: Hãy đặt ưu tiên làm theo ý Chúa, dù có thể bị hiểu lầm hoặc mất lòng người. Sợ Chúa sẽ giải thoát bạn khỏi nỗi sợ con người.
- Tìm kiếm sự hướng dẫn từ Chúa: Luôn cầu nguyện, đọc và suy ngẫm Lời Chúa mỗi ngày. Tránh xa những nguồn khuyên bảo trái với Kinh Thánh, kể cả những phương pháp “tâm linh” thế gian. Khi cần, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ những người trưởng thành, kính sợ Chúa.
- Ăn năn thật lòng khi phạm tội: Nếu bạn lỡ phạm lỗi, đừng cố gắng che đậy hay biện minh. Hãy thật lòng xưng tội với Chúa, nhận sự tha thứ, và quyết tâm đi theo đường lối Ngài. Nếu có ảnh hưởng đến người khác, hãy khiêm nhường xin lỗi và sửa sai.
Kết luận
Câu chuyện của Sau-lơ không chỉ là một phần lịch sử buồn của Y-sơ-ra-ên, mà còn là tấm gương phản chiếu những cạm bẫy mà mọi nhà lãnh đạo thuộc linh có thể vấp phải. Thất bại của ông nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự vâng lời trọn vẹn, kiên nhẫn chờ đợi Chúa, giữ lòng khỏi ganh ghét, ưu tiên làm đẹp lòng Chúa, tìm kiếm Ngài trong mọi sự, và ăn năn thật lòng khi sai phạm. Mặc dù Sau-lơ bị loại bỏ, Đức Chúa Trời vẫn ban ân điển cho những ai khiêm nhường và trung tín. Hãy noi gương Đa-vít, người được xem là “người theo lòng Ta, người sẽ làm mọi theo ý muốn Ta” (Công vụ 13:22). Ước mong mỗi chúng ta học từ những bài học đắt giá của Sau-lơ để trở thành những nhà lãnh đạo theo ý Chúa, đem lại vinh quang cho Danh Ngài.