Ngày Chúa Nhật có phải là Sa-bát mới không?

Trong nhiều thế kỷ, các tín hữu Cơ Đốc đã tổ chức thờ phượng vào ngày Chúa Nhật, ngày thứ nhất trong tuần. Một số người gọi đây là “Sa-bát của Cơ Đốc nhân”, cho rằng ngày Sa-bát thứ bảy đã được chuyển sang ngày Chúa Nhật để kỷ niệm sự phục sinh của Chúa Giê-xu. Nhưng liệu quan điểm này có cơ sở Kinh Thánh không? Bài viết này sẽ nghiên cứu sâu về nguồn gốc, mục đích của ngày Sa-bát, cách Chúa Giê-xu và các sứ đồ đối xử với nó, và đặc biệt là ý nghĩa của ngày thứ nhất trong Tân Ước. Qua đó, chúng ta sẽ tìm ra câu trả lời: Có phải Chúa Nhật là Sa-bát mới hay không?

1. Nguồn gốc Kinh Thánh của ngày Sa-bát

Ngày Sa-bát bắt nguồn từ sự sáng tạo của Đức Chúa Trời. Sáng thế ký 2:2-3 (Kinh Thánh 1925) cho biết: “Ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời làm xong các công việc Ngài đã làm, và ngày thứ bảy, Ngài nghỉ các công việc Ngài đã làm. Rồi, Ngài ban phước cho ngày thứ bảy, đặt là ngày thánh; vì trong ngày đó, Ngài nghỉ các công việc đã dựng nên và đã làm xong rồi.” Từ nguyên thủy, Đức Chúa Trời đã biệt riêng ngày thứ bảy, không phải như một điều răn cho loài người, nhưng như một mẫu mực về sự nghỉ ngơi sau khi hoàn thành công việc.

Trong giao ước tại núi Si-na-i, Đức Chúa Trời đã đưa ngày Sa-bát thành một trong Mười Điều Răn. Xuất Ê-díp-tô 20:8-11 chép: “Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh. Ngươi hãy làm hết công việc mình trong sáu ngày; nhưng ngày thứ bảy là ngày nghỉ của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi: trong ngày đó, ngươi, con trai, con gái tôi trai tớ gái, súc vật của ngươi, hoặc khách ngoại bang ở trong nhà ngươi, đều chớ làm công việc chi hết; vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời, đất, biển, và muôn vật ở trong đó, qua ngày thứ bảy thì Ngài nghỉ: vậy nên Đức Giê-hô-va đã ban phước cho ngày nghỉ và làm nên ngày thánh.” Điều răn này là một phần của luật pháp Môi-se, có giá trị ràng buộc dân Y-sơ-ra-ên.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “שַׁבָּת” (Shabbat) có nghĩa là “nghỉ ngơi” hoặc “ngừng làm việc”. Đó là một ngày được thánh hóa, dành riêng cho Đức Giê-hô-va.

2. Mục đích và ý nghĩa của Sa-bát trong Cựu Ước

Ngoài việc là dấu chỉ nhắc nhở về công cuộc sáng tạo (Xuất 20:11), ngày Sa-bát còn là một dấu chỉ của giao ước giữa Đức Chúa Trời và dân Y-sơ-ra-ên. Xuất Ê-díp-tô 31:13, 16-17 ghi: “Hãy nói cùng dân Y-sơ-ra-ên rằng: Các ngươi hãy giữ ngày Sa-bát ta, vì là một dấu giữa ta và các ngươi, trải qua các đời, để thiên hạ biết rằng ta, là Đức Giê-hô-va, làm nên các ngươi... Ấy vậy, dân Y-sơ-ra-ên phải giữ ngày Sa-bát, trải các đời, như một giao ước đời đời. Giữa ta và dân Y-sơ-ra-ên nó là một dấu đời đời; vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời đất, qua ngày thứ bảy Ngài nghỉ và lấy sức lại.”

Sa-bát cũng là một thời gian nghỉ ngơi cho con người và súc vật (Phục truyền 5:14-15), đồng thời là cơ hội để tưởng nhớ sự giải cứu khỏi Ai Cập. Việc vi phạm ngày Sa-bát bị xem là nghiêm trọng, có thể bị hình phạt tử hình (Dân số 15:32-36).

Quan trọng hơn, ngày Sa-bát còn mang tính tiên tri, là hình bóng của sự nghỉ ngơi thiêng liêng mà Đức Chúa Trời dành cho dân Ngài. Hê-bơ-rơ 4 sẽ giải thích rõ hơn về điều này.

3. Chúa Giê-xu và ngày Sa-bát

Trong thời Tân Ước, Chúa Giê-xu thường xuyên gây tranh cãi với các nhà lãnh đạo Do Thái về cách giữ ngày Sa-bát. Ngài chữa bệnh vào ngày Sa-bát và cho phép môn đồ bứt lúa ăn khi đói (Ma-thi-ơ 12:1-14; Mác 2:23-28; Lu-ca 6:1-11). Qua những hành động đó, Ngài bày tỏ rằng ngày Sa-bát được lập ra vì lợi ích con người, chứ không phải con người vì Sa-bát.

Đặc biệt, Mác 2:27-28 ghi lời Chúa Giê-xu: “Ngày Sa-bát được lập ra vì loài người, chứ không phải loài người vì ngày Sa-bát. Vậy thì Con người cũng là Chúa của ngày Sa-bát.” Câu nói này cho thấy Chúa Giê-xu có quyền tối thượng trên ngày Sa-bát và Ngài định nghĩa lại mục đích của nó. Ngài không phá bỏ điều răn, nhưng hoàn thành nó (Ma-thi-ơ 5:17).

Chúa Giê-xu cũng tuyên bố rằng Ngài là nguồn nghỉ ngơi thật sự: “Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ.” (Ma-thi-ơ 11:28). Như vậy, Ngài đang hướng đến một sự nghỉ ngơi lớn hơn, vượt trên việc nghỉ ngơi thể xác một ngày trong tuần.

4. Hội Thánh đầu tiên và ngày thứ nhất trong tuần (Chúa Nhật)

Sau khi Chúa Giê-xu phục sinh, các sách Tân Ước ghi nhận nhiều lần các môn đồ nhóm nhau vào ngày thứ nhất trong tuần – ngày mà chúng ta gọi là Chúa Nhật.

• Chúa Giê-xu sống lại vào ngày thứ nhất (Giăng 20:1).
• Vào buổi chiều ngày thứ nhất, các môn đồ nhóm lại và Chúa Giê-xu hiện ra (Giăng 20:19).
• Tám ngày sau (tức cũng là ngày thứ nhất), Chúa lại hiện ra (Giăng 20:26).
• Trong Công vụ 20:7 có chép: “Ngày thứ nhất trong tuần lễ, chúng ta đang nhóm lại để bẻ bánh, Phao-lô giảng dạy...” Đây là bằng chứng rõ ràng về việc nhóm lại vào ngày thứ nhất.
• 1 Cô-rinh-tô 16:2 khuyên: “Cứ ngày thứ nhất trong tuần, mỗi người trong anh em khá tùy sức mình chắt lót được bao nhiêu thì để dành tại nhà mình...” để quyên góp cho thánh đồ.
• Khải Huyền 1:10 ghi: “Nhằm ngày của Chúa, tôi được Đức Thánh Linh cảm động...” (bản 1925: “Tôi nhơn ngày của Chúa, bị Đức Thánh Linh cảm động...”). Cụm “ngày của Chúa” trong tiếng Hy Lạp là “Κυριακῇ ἡμέρᾳ” (Kyriake hemera) – thuật ngữ được các tín hữu đầu tiên dùng để chỉ ngày Chúa Nhật.

Điều đáng chú ý là không có chỗ nào trong Tân Ước ra lệnh cho các tín hữu phải giữ ngày Sa-bát thứ bảy. Ngược lại, chúng ta thấy các sứ đồ và Hội Thánh đầu tiên (bao gồm cả tín hữu gốc Do Thái) vẫn tiếp tục tham dự các buổi nhóm tại hội đường vào ngày Sa-bát (Công vụ 13:14, 42-44; 17:2; 18:4), nhưng đồng thời cũng có những buổi nhóm riêng vào ngày thứ nhất. Dần dần, trong các Hội Thánh ngoại bang, việc nhóm vào ngày thứ nhất trở thành tập quán chính, còn việc giữ ngày Sa-bát thứ bảy không còn bắt buộc.

5. Sự dạy dỗ của Tân Ước về việc giữ ngày Sa-bát

Các thư tín của Phao-lô và tác giả Hê-bơ-rơ đưa ra những lời dạy rõ ràng về mối quan hệ của Cơ Đốc nhân với ngày Sa-bát.

Cô-lô-se 2:16-17 viết: “Vậy chớ có ai đoán xét anh em về của ăn uống, hoặc ngày lễ, hoặc ngày trăng mới, hoặc ngày Sa-bát, ấy đều chỉ là bóng của các việc sẽ tới, còn hình thì thuộc về Đấng Christ.” Phao-lô xếp ngày Sa-bát vào cùng loại với các nghi lễ và lễ hội của Cựu Ước – chúng là bóng của thực tại ở trong Đấng Christ. Vì thế, Cơ Đốc nhân không bị ràng buộc bởi những luật lệ đó nữa.

Rô-ma 14:5-6 dạy: “Người nầy tưởng ngày nầy hơn ngày khác, kẻ kia tưởng mọi ngày đều bằng nhau; ai nấy hãy tin chắc ở trí mình. Kẻ giữ ngày là giữ vì Chúa...” Ở đây, Phao-lô cho phép tự do cá nhân trong việc đánh giá tầm quan trọng của các ngày đặc biệt. Điều quan trọng là làm mọi sự vì Chúa.

Trong Ga-la-ti 4:9-11, Phao-lô bày tỏ lo lắng khi các tín hữu quay về với việc giữ “ngày, tháng, mùa, năm” (có thể bao gồm ngày Sa-bát), ông nói: “Tôi sợ cho anh em, rằng chẳng khác nào tôi đã làm việc luống công trong anh em.” Như vậy, việc quay lại giữ các ngày lễ theo luật pháp là một bước lùi, đe dọa ân điển.

Cuối cùng, Hê-bơ-rơ 4:9-10 tuyên bố: “Vậy thì còn một ngày nghỉ cho dân Đức Chúa Trời. Vì ai vào sự nghỉ của Đức Chúa Trời, thì nghỉ công việc mình, cũng như Đức Chúa Trời đã nghỉ công việc của Ngài vậy.” Tác giả nói đến một sự nghỉ ngơi thuộc linh – sự nghỉ ngơi vĩnh cửu mà chúng ta bước vào nhờ đức tin nơi Chúa Giê-xu. Ngày Sa-bát thứ bảy là hình bóng của sự nghỉ ngơi này.

6. Ngày Chúa Nhật: Sa-bát mới hay ngày của Chúa?

Từ những dữ liệu Kinh Thánh trên, chúng ta xem xét hai quan điểm chính:

Quan điểm 1: Chúa Nhật là Sa-bát mới

Những người ủng hộ cho rằng vì Chúa Giê-xu sống lại vào ngày thứ nhất, và các sứ đồ thường nhóm lại vào ngày đó, nên ngày thứ nhất đã thay thế ngày thứ bảy như là ngày Sa-bát cho Cơ Đốc nhân. Họ viện dẫn Ma-thi-ơ 28:1, Công vụ 20:7, 1 Cô-rinh-tô 16:2, và sự kiện Chúa hiện ra hai lần vào ngày thứ nhất. Họ cũng chỉ ra rằng ngày thứ nhất được gọi là “ngày của Chúa” (Khải Huyền 1:10), và vì Chúa là Chúa của ngày Sa-bát (Mác 2:28), nên ngày của Chúa có thể được hiểu là ngày Sa-bát mới.

Quan điểm 2: Chúa Nhật không phải là Sa-bát mới, mà là ngày nhóm lại và thờ phượng đặc biệt

Quan điểm này dựa trên các đoạn như Cô-lô-se 2:16-17 và Rô-ma 14:5, nhấn mạnh rằng ngày Sa-bát là một phần của luật pháp Môi-se và là bóng của Đấng Christ. Vì Đấng Christ đã đến, chúng ta không còn bị ràng buộc bởi luật ngày Sa-bát nữa. Chúa Nhật không bao giờ được gọi là “Sa-bát” trong Tân Ước; nó được gọi là “ngày thứ nhất trong tuần” hoặc “ngày của Chúa”. Việc các tín hữu nhóm lại vào ngày thứ nhất là để bẻ bánh (tiệc thánh) và nghe giảng dạy, chứ không phải để tuân giữ điều răn thứ tư. Hơn nữa, nếu Chúa Nhật thực sự là Sa-bát mới, thì tại sao Phao-lô lại nói “đừng để ai đoán xét anh em về... ngày Sa-bát”? Và tại sao lại không có một mệnh lệnh rõ ràng nào về việc chuyển ngày Sa-bát?

Sau khi phân tích, chúng ta thấy Kinh Thánh ủng hộ quan điểm thứ hai. Những gì Tân Ước dạy là:

• Ngày Sa-bát thứ bảy là một phần của giao ước cũ, là bóng của sự nghỉ ngơi thiêng liêng trong Đấng Christ.
• Đấng Christ đã hoàn thành luật pháp, vì vậy Cơ Đốc nhân không còn bị ràng buộc bởi luật về ngày Sa-bát.
• Các tín hữu có tự do trong việc xem mọi ngày như nhau hoặc tôn trọng một ngày đặc biệt (Rô-ma 14:5).
• Tuy nhiên, Hội Thánh sơ khai đã tự nguyện chọn ngày thứ nhất để nhóm lại, để kỷ niệm sự phục sinh và thờ phượng Chúa. Điều này không biến ngày đó thành “Sa-bát” theo nghĩa luật pháp, nhưng thành “ngày của Chúa” – một ngày đặc biệt dành cho Chúa.

Do đó, Chúa Nhật không phải là Sa-bát mới, mà là ngày của Chúa. Chúng ta không giữ ngày Chúa Nhật như một điều răn bắt buộc, nhưng vì tình yêu với Chúa và sự gắn bó với Hội Thánh, chúng ta quý trọng ngày này và dành nó cho Ngài.

7. Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc

Là Cơ Đốc nhân sống dưới ân điển, chúng ta nên áp dụng sự dạy dỗ của Kinh Thánh về ngày Chúa Nhật một cách khôn ngoan và đầy tình yêu thương.

• Siêng năng nhóm lại (Hê-bơ-rơ 10:25). Ngày Chúa Nhật là cơ hội quý báu để cùng nhau thờ phượng, nghe giảng Lời Chúa, bẻ bánh và khích lệ lẫn nhau. Đừng bỏ sự nhóm lại như thói quen của một vài người.
• Tập trung vào Chúa Giê-xu và sự phục sinh. Mỗi Chúa Nhật, hãy nhớ rằng Chúa đã sống lại, đánh bại tội lỗi và sự chết. Điều này mang lại niềm vui và hy vọng cho chúng ta.
• Nghỉ ngơi và phục hồi. Mặc dù không phải là luật, nhưng việc nghỉ ngơi khỏi công việc thường nhật vào ngày Chúa Nhật là điều hữu ích cho thể chất lẫn tâm linh. Nếu hoàn cảnh cho phép, hãy dành thời gian thư giãn, ở cùng gia đình và phục vụ Chúa.
• Đừng xét đoán nhau. Có anh chị em vì công việc (y tế, cứu hỏa, dịch vụ) không thể nghỉ ngơi vào Chúa Nhật; hoặc có người muốn dành một ngày khác làm ngày nghỉ. Đừng lên án họ, vì mỗi người phải tin chắc trong lòng mình (Rô-ma 14:5).
• Nhớ rằng sự nghỉ ngơi thật là trong Chúa Giê-xu. Dù ngày nào, chúng ta cũng có thể tìm được sự an nghỉ nơi Ngài. Hãy bước vào sự nghỉ ngơi của đức tin mỗi ngày, không còn dựa vào việc làm, nhưng vào ân điển.
• Sử dụng ngày Chúa Nhật cho việc phục vụ và truyền giáo. Nhiều Hội Thánh tổ chức các hoạt động tôn vinh Chúa, thăm viếng người bệnh, chia sẻ Tin Lành. Đây là cách làm cho ngày của Chúa thêm phong phú.

8. Kết luận

Qua nghiên cứu Kinh Thánh, chúng ta thấy rõ rằng ngày Chúa Nhật không phải là Sa-bát mới theo nghĩa luật pháp. Sa-bát thứ bảy đã được hoàn thành trong Chúa Giê-xu, Đấng ban cho chúng ta sự nghỉ ngơi đời đời. Tuy nhiên, ngày Chúa Nhật giữ một vị trí đặc biệt trong đời sống Hội Thánh như là “ngày của Chúa”, ngày kỷ niệm sự phục sinh và ngày nhóm lại để thờ phượng. Chúng ta hãy giữ ngày Chúa Nhật với thái độ của ân điển, không của luật pháp; với lòng yêu mến Chúa và yêu thương anh em. Hãy tận dụng ngày này để được nuôi dưỡng thuộc linh, củng cố đức tin và làm vinh hiển Danh Chúa.

Cuối cùng, như Phao-lô dạy: “Vậy anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31). Dù chúng ta xem ngày nào là quan trọng, hãy làm tất cả vì vinh quang của Ngài.