Chúa Giê-xu có vi phạm luật Sa-bát không?
Trong các sách Phúc Âm, chúng ta thấy nhiều lần Chúa Giê-xu bị người Pha-ri-si và các thầy thông giáo chất vấn về việc Ngài và môn đồ “vi phạm” ngày Sa-bát. Vậy thực hư thế nào? Liệu Chúa Giê-xu có thật sự phá luật của Đức Chúa Trời, hay Ngài đang bày tỏ ý nghĩa đích thực của ngày Sa-bát? Bài viết này sẽ cùng bạn khảo sát Kinh Thánh để tìm câu trả lời, đồng thời rút ra những bài học thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
1. Luật Sa-bát trong Cựu Ước
Sa-bát (tiếng Hê-bơ-rơ: שַׁבָּת – Shabbat, nghĩa là “nghỉ ngơi”) được thiết lập ngay từ sách Sáng Thế Ký khi Đức Chúa Trời hoàn tất công trình sáng tạo và nghỉ ngày thứ bảy (Sáng 2:2-3). Đức Chúa Trời ban phước cho ngày đó và biệt riêng ra thánh.
Đến thời Môi-se, điều răn thứ tư trong Mười Điều Răn quy định: “Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh. … Ngươi chớ làm công việc gì hết…” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-11). Sa-bát là dấu chỉ của giao ước giữa Đức Chúa Trời và dân Y-sơ-ra-ên (Xuất 31:13). Luật pháp cũng nêu rõ hình phạt cho việc không giữ ngày Sa-bát là tử hình (Xuất 31:15).
Tuy nhiên, luật Sa-bát không hề mang tính chất khắc nghiệt đến mức cấm mọi hoạt động. Có những ngoại lệ như: công việc cần thiết (ví dụ: cứu con vật rơi xuống hố – Lu-ca 14:5), việc làm trong đền thờ (Dân Số Ký 28:9-10), và phép cắt bì được thực hiện vào ngày thứ tám dù rơi vào Sa-bát (Giăng 7:22-23). Mục đích của Sa-bát là để con người được nghỉ ngơi, thờ phượng Đức Chúa Trời và suy ngẫm về ơn cứu chuộc (Phục Truyền 5:15).
2. Sa-bát thời Chúa Giê-xu: Những truyền thống của người Pha-ri-si
Đến thời Chúa Giê-xu, các thầy thông giáo và người Pha-ri-si đã thêm vào luật pháp nhiều quy định chi tiết (luật truyền khẩu) nhằm xác định thế nào là “công việc”. Họ liệt kê 39 loại công việc bị cấm, bao gồm: gặt lúa (tức là bứt vài bông lúa), chữa bệnh (trừ khi mạng sống bị đe dọa), mang vác đồ vật, v.v. Những quy định này biến ngày Sa-bát từ một phước hạnh trở thành gánh nặng, đi ngược lại tinh thần ban đầu của nó.
Khi Chúa Giê-xu và môn đồ thực hiện những việc làm tốt vào ngày Sa-bát, những nhà lãnh đạo tôn giáo đã kết án Ngài “vi phạm”. Nhưng chúng ta hãy xem xét từng sự kiện để thấy Chúa Giê-xu đã đáp trả như thế nào.
3. Những sự kiện Chúa Giê-xu “vi phạm” Sa-bát
a. Môn đồ bứt lúa (Ma-thi-ơ 12:1-8; Mác 2:23-28; Lu-ca 6:1-5)
Khi đi ngang qua đồng lúa, các môn đồ bứt vài bông lúa, vò trong tay rồi ăn. Người Pha-ri-si cho rằng đó là “gặt lúa” – một công việc bị cấm vào ngày Sa-bát. Chúa Giê-xu nhắc họ đến chuyện vua Đa-vít khi đói đã ăn bánh trần thiết – thứ chỉ dành cho thầy tế lễ (I Sa-mu-ên 21). Ngài cũng chỉ ra rằng chính các thầy tế lễ trong đền thờ cũng “vi phạm” Sa-bát mà không bị tội (ví dụ: dâng tế lễ vào ngày Sa-bát). Rồi Ngài tuyên bố: “Tại đây có một Đấng cao trọng hơn đền thờ” (Ma-thi-ơ 12:6). Cuối cùng, Chúa phán: “Vả, ngày Sa-bát làm ra vì loài người, chớ chẳng phải loài người vì ngày Sa-bát; vậy thì Con người cũng là Chúa ngày Sa-bát” (Mác 2:27-28).
b. Chữa lành người bại tay (Ma-thi-ơ 12:9-14; Mác 3:1-6; Lu-ca 6:6-11)
Trong hội đường, Chúa Giê-xu gặp một người teo tay. Người Pha-ri-si hỏi khó: “Trong ngày Sa-bát, có được phép chữa bệnh hay không?” (Ma-thi-ơ 12:10). Chúa Giê-xu đáp: “Ai trong các ngươi có một con chiên, nếu nó sa xuống hố trong ngày Sa-bát, thì há chẳng kéo nó lên sa? Người ta trọng hơn con chiên là dường nào! Vậy, trong ngày Sa-bát, được phép làm điều lành” (Ma-thi-ơ 12:11-12). Rồi Ngài chữa lành người ấy. Phản ứng của người Pha-ri-si là tìm cách giết Chúa Giê-xu.
c. Chữa lành người mù bẩm sinh (Giăng 9)
Chúa Giê-xu thấy một người mù từ thuở mới sinh. Ngài nhổ nước miếng xuống đất, trộn thành bùn và xức lên mắt người mù, rồi bảo anh đi rửa trong ao Si-lô-ê. Việc trộn bùn bị xem là “nhào nặn” – một công việc bị cấm. Sau khi được sáng mắt, người này bị người Pha-ri-si tra hỏi. Chúa Giê-xu dạy: “Chúng ta phải làm trọn những việc của Đấng đã sai ta khi còn ban ngày; tối lại, thì không ai làm việc được” (Giăng 9:4). Qua đó Ngài cho thấy việc chữa lành là công việc của Cha, và Ngài phải thực hiện ngay cả trong ngày Sa-bát.
d. Chữa lành người bại tại Bê-tết-đa (Giăng 5:1-18)
Tại hồ Bê-tết-đa, Chúa Giê-xu chữa cho một người bại đã nằm liệt 38 năm. Ngài bảo anh: “Hãy đứng dậy, vác giường mà đi!” (câu 8). Việc vác giường bị xem là “mang gánh nặng” – vi phạm Sa-bát. Người Do Thái trách cứ anh, và khi biết Chúa Giê-xu là người chữa, họ tìm cách giết Ngài. Chúa Giê-xu đáp: “Cha ta làm việc cho đến bây giờ, ta cũng làm việc” (Giăng 5:17). Câu này cho thấy Đức Chúa Trời không ngừng hoạt động (duy trì vũ trụ, ban sự sống, thể hiện lòng thương xót) ngay cả trong ngày Sa-bát; Chúa Giê-xu với tư cách là Con, cũng làm việc như Cha.
e. Chữa lành người đàn bà còng lưng (Lu-ca 13:10-17)
Trong hội đường, Chúa Giê-xu thấy một phụ nữ bị quỷ ám khiến lưng còng suốt 18 năm. Ngài đặt tay chữa lành bà. Người cai nhà hội tức giận vì Ngài chữa bệnh trong ngày Sa-bát. Chúa Giê-xu gọi họ là đạo đức giả, vì họ sẵn sàng mở trói cho bò lừa dẫn đi uống nước vào ngày Sa-bát, còn bà này là con cháu Áp-ra-ham, bị Sa-tan trói buộc, lẽ nào không được giải thoát? (câu 15-16).
f. Chữa lành người phù thủng (Lu-ca 14:1-6)
Khi dự bữa tại nhà một người Pha-ri-si, Chúa Giê-xu gặp một người mắc bệnh phù thủng. Ngài hỏi: “Trong ngày Sa-bát, có được phép chữa bệnh hay không?” (câu 3). Họ im lặng. Ngài chữa lành anh và nói: “Ai trong các ngươi có con lừa hoặc bò rơi xuống giếng, lại chẳng kéo nó lên ngay trong ngày Sa-bát sao?” (câu 5). Họ không thể đối đáp.
Tất cả những sự kiện trên cho thấy Chúa Giê-xu không hề tránh né việc làm lành vào ngày Sa-bát, dù biết rõ sự phản đối của giới lãnh đạo tôn giáo.
4. Lời giảng của Chúa Giê-xu về Sa-bát
Chúa Giê-xu đã đưa ra những lời dạy quan trọng giúp chúng ta hiểu ý nghĩa thật của ngày Sa-bát:
- “Sa-bát được lập ra vì loài người, chớ không phải loài người vì Sa-bát” (Mác 2:27). Ngày Sa-bát là món quà Đức Chúa Trời ban cho con người để được nghỉ ngơi và hưởng mối tương giao với Ngài, chứ không phải là một gánh nặng luật lệ.
- “Con người là Chúa của Sa-bát” (Ma-thi-ơ 12:8). Với tư cách là Con Đức Chúa Trời, Chúa Giê-xu có quyền tối thượng trên ngày Sa-bát. Ngài định nghĩa thế nào là giữ ngày Sa-bát cách đẹp lòng Đức Chúa Trời.
- “Cha ta làm việc cho đến bây giờ, ta cũng làm việc” (Giăng 5:17). Đức Chúa Trời không ngừng bày tỏ ân điển và duy trì sự sống. Việc làm của Chúa Giê-xu trên đất chính là tiếp nối công việc của Cha, và vì thế việc thi ân không hề vi phạm ý muốn Đức Chúa Trời.
- Chúa Giê-xu nhấn mạnh đến lòng thương xót hơn là nghi lễ (Ma-thi-ơ 12:7; 23:23). Điều răn quan trọng nhất là yêu Chúa và yêu người (Ma-thi-ơ 22:37-40). Hành động yêu thương, cứu giúp người khác chính là thực thi tinh thần của luật pháp.
5. Cái nhìn thần học: Chúa Giê-xu và luật pháp
Trong bài giảng trên núi, Chúa Giê-xu tuyên bố: “Các ngươi đừng tưởng ta đến để phá luật pháp hay là lời tiên tri. Ta đến, không phải để phá, mà để làm cho trọn” (Ma-thi-ơ 5:17). Ngài đã giữ trọn vẹn luật pháp, kể cả điều răn về ngày Sa-bát. Việc Ngài bị cáo buộc “vi phạm” thực chất là do cách hiểu sai lệch của con người, chứ không phải Ngài bất tuân ý chỉ của Đức Chúa Trời.
Hơn nữa, Kinh Thánh Tân Ước dạy rằng ngày Sa-bát là bóng của sự nghỉ ngơi thiêng liêng mà Cơ Đốc nhân được hưởng trong Chúa Giê-xu (Cô-lô-se 2:16-17; Hê-bơ-rơ 4:1-11). Chính Chúa Giê-xu là “Chúa của ngày Sa-bát” và cũng là Đấng ban cho chúng ta sự yên nghỉ thật (Ma-thi-ơ 11:28-30). Khi tin nhận Ngài, chúng ta bước vào sự nghỉ ngơi đời đời khỏi gánh nặng tội lỗi.
Như vậy, Chúa Giê-xu không hề vi phạm luật Sa-bát thật sự của Đức Chúa Trời. Ngài chỉ vạch trần sự giả hình của những người dùng truyền thống loài người để bóp méo ý nghĩa nguyên thủy. Ngài khẳng định quyền tể trị của mình trên mọi luật lệ và mặc khải tình yêu thương là nền tảng của mọi điều răn.
6. Ứng dụng thực tiễn cho Cơ Đốc nhân ngày nay
Qua việc nghiên cứu chủ đề này, chúng ta rút ra được nhiều bài học quý báu cho đời sống đức tin:
- Tránh chủ nghĩa hình thức: Đức Chúa Trời quan tâm đến tấm lòng hơn là sự tuân thủ nghi lễ bề ngoài. Chúng ta không nên biến việc giữ ngày thánh (chủ nhật) thành một chuỗi quy tắc khắt khe, hay dùng nó để xét đoán anh em mình (Cô-lô-se 2:16). Thay vào đó, hãy dùng ngày đó để thờ phượng Chúa với tinh thần tự do và vui mừng.
- Tập trung vào tình yêu thương và việc lành: Giống như Chúa Giê-xu, chúng ta được kêu gọi làm điều lành mọi lúc, kể cả trong ngày nghỉ. Hãy sẵn sàng giúp đỡ người khác, chia sẻ phúc âm, và bày tỏ lòng thương xót.
- Nghỉ ngơi trong Chúa Giê-xu: Nguyên tắc Sa-bát dạy chúng ta cần có thời gian nghỉ ngơi thể chất và tinh thần, nhưng quan trọng hơn là sự nghỉ ngơi thuộc linh – tin cậy Chúa và kinh nghiệm sự bình an của Ngài. Hãy đến với Chúa Giê-xu mỗi ngày, phó thác mọi lo lắng cho Ngài (1 Phi-e-rơ 5:7).
- Giữ ngày Chúa nhật cách có ý nghĩa: Mặc dù Cơ Đốc nhân không bị ràng buộc bởi luật Sa-bát theo Nghi Lễ Cựu Ước, nhưng chúng ta vẫn có thói quen nhóm lại vào ngày thứ nhất trong tuần để kỷ niệm sự sống lại của Chúa (Công vụ 20:7; Khải huyền 1:10). Đây là cơ hội để cùng nhau thờ phượng, học Lời Chúa, và khích lệ nhau (Hê-bơ-rơ 10:24-25).
- Hiểu rõ sự tự do trong ân điển: Chúng ta được cứu bởi ân điển, chứ không bởi việc tuân giữ ngày lễ (Ê-phê-sô 2:8-9). Vì vậy, đừng để ai lên án bạn về việc giữ ngày nào (Rô-ma 14:5-6). Mỗi người hãy sống theo sự xác tín riêng trước mặt Chúa.
Kết luận
Chúa Giê-xu không hề vi phạm luật Sa-bát của Đức Chúa Trời; Ngài chỉ bác bỏ những truyền thống loài người đã che khuất mục đích yêu thương của luật pháp. Ngài dạy rằng ngày Sa-bát là để phục vụ con người và bày tỏ lòng thương xót, đồng thời tuyên bố Ngài là Chúa của ngày Sa-bát. Đối với Cơ Đốc nhân, chúng ta được mời gọi bước vào sự nghỉ ngơi vĩnh cửu nơi Chúa Giê-xu Christ, và sống mỗi ngày trong tình yêu thương, tự do, và sự thờ phượng chân thật. Ước mong mỗi chúng ta luôn ghi nhớ lời Chúa dạy: “Ta muốn lòng thương xót, không muốn của tế lễ” (Ma-thi-ơ 12:7) và áp dụng tinh thần đó trong mọi lĩnh vực đời sống.