Đa-vít là ai trong Kinh Thánh?

Trong Kinh Thánh, Đa-vít là một nhân vật nổi bật, một vị vua vĩ đại của Y-sơ-ra-ên, một chiến sĩ dũng cảm, một nhạc sĩ tài ba, một tác giả Thi-thiên, và trên hết, ông được Đức Chúa Trời gọi là “người theo lòng Ta” (I Sa-mu-ên 13:14). Ông cũng là tổ phụ quan trọng của Chúa Giê-xu Christ, Đấng Mê-si. Cuộc đời Đa-vít đầy những thăng trầm, những chiến thắng hiển hách và những thất bại đau lòng, nhưng tấm lòng hướng về Chúa và sự ăn năn thật lòng của ông đã khiến ông trở thành gương mẫu cho mọi tín hữu.

1. Gia Thế và Thời Niên Thiếu của Đa-vít

Đa-vít (tiếng Hê-bơ-rơ: דָּוִד – David, có nghĩa là “người được yêu thương”) là con út của Y-sai, thuộc chi phái Giu-đa, quê ở Bết-lê-hem (I Sa-mu-ên 16:1, 11). Thuở nhỏ, ông chăn chiên cho cha mình. Công việc chăn chiên đã rèn luyện cho Đa-vít lòng can đảm, sự khéo léo và tình yêu thương gắn bó với Đức Chúa Trời, Đấng Chăn Chiên của ông.

Khi vua Sau-lơ bất trung, Đức Chúa Trời truyền lệnh cho tiên tri Sa-mu-ên đi xức dầu cho một người mới làm vua. Tại nhà Y-sai, Đa-vít được chọn dù là người nhỏ tuổi nhất. Sa-mu-ên xức dầu cho Đa-vít, và “Thần của Đức Giê-hô-va cảm động Đa-vít từ ngày đó về sau” (I Sa-mu-ên 16:13).

Đa-vít nổi tiếng với trận chiến chống lại Gô-li-át, tên khổng lồ Phi-li-tin. Trong khi cả đạo binh Y-sơ-ra-ên khiếp sợ, Đa-vít, với lòng tin cậy Chúa, đã ra trận với một cái ném đá và năm hòn đá. Ông tuyên bố: “Trận nầy thuộc về Đức Giê-hô-va” (I Sa-mu-ên 17:47). Đá trúng trán Gô-li-át, và Đa-vít dùng gươm của hắn để chém đầu. Chiến thắng này đưa Đa-vít trở thành anh hùng dân tộc, được dân chúng yêu mến, nhưng cũng khiến vua Sau-lơ ghen tị.

Đa-vít cũng trở thành người bạn thân của Giô-na-than, con trai Sau-lơ. Họ kết ước với nhau, và Giô-na-than yêu mến Đa-vít như chính mạng sống mình (I Sa-mu-ên 18:1-4). Ngoài ra, Đa-vít là một nhạc sĩ tài ba, thường chơi đàn hạc để giải khuây cho Sau-lơ khi ông bị ác thần hành hạ (I Sa-mu-ên 16:23).

2. Cuộc Trốn Chạy và Sự Thăng Tiến Lên Ngôi

Lòng ghen tị của Sau-lơ ngày càng lớn, ông nhiều lần tìm cách giết Đa-vít. Đa-vít buộc phải trốn chạy và sống như một kẻ lưu vong trong nhiều năm. Trong thời gian này, ông tập hợp một nhóm khoảng 600 người trung thành, và họ sống ở các nơi hoang vắng. Dù có cơ hội giết Sau-lơ (I Sa-mu-ên 24 và 26), Đa-vít đã không ra tay vì tôn trọng người được Đức Chúa Trời xức dầu. Ông tuyên bố: “Ta chẳng hề dám tra tay vào người của Đức Giê-hô-va, vì người là kẻ chịu xức dầu của Đức Giê-hô-va” (I Sa-mu-ên 24:6).

Để thoát khỏi sự truy đuổi, Đa-vít có lúc phải sang sống giữa người Phi-li-tin, nhưng vẫn giữ lòng trung thành với dân Y-sơ-ra-ên. Cuối cùng, Sau-lơ và ba con trai (kể cả Giô-na-than) tử trận trong trận đánh với Phi-li-tin tại núi Ghinh-bô-a (I Sa-mu-ên 31). Đa-vít thương khóc họ qua bài ca trong II Sa-mu-ên 1:19-27.

Sau đó, Đa-vít được xức dầu làm vua Giu-đa tại Hếp-rôn (II Sa-mu-ên 2:4). Bảy năm rưỡi sau, sau khi nhà Sau-lơ sụp đổ, tất cả các chi phái Y-sơ-ra-ên đều đến tôn Đa-vít làm vua (II Sa-mu-ên 5:3). Ông trị vì tổng cộng 40 năm: 7 năm tại Hếp-rôn và 33 năm tại Giê-ru-sa-lem.

3. Triều Đại Vua Đa-vít

Một trong những thành tựu đầu tiên của Đa-vít là chiếm được thành Giê-bu (tức Giê-ru-sa-lem) từ tay người Giê-bu-sít và biến nơi đây thành thủ đô của vương quốc, gọi là “thành Đa-vít” (II Sa-mu-ên 5:6-10). Ông cũng đem Hòm Giao Ước về Giê-ru-sa-lem với sự vui mừng và nhảy múa trước mặt Đức Giê-hô-va (II Sa-mu-ên 6).

Đa-vít ao ước xây một đền thờ cho Đức Chúa Trời, nhưng Chúa phán với ông qua tiên tri Na-than rằng con trai ông mới là người sẽ xây đền thờ (II Sa-mu-ên 7). Tuy nhiên, Đức Chúa Trời đã lập một giao ước đời đời với Đa-vít: “Khi các ngày ngươi đã mãn, và ngươi ngủ với các tổ phụ ngươi, thì ta sẽ lập dòng dõi ngươi kế vị ngươi… ngôi nước ngươi sẽ vững bền đến mãi mãi” (II Sa-mu-ên 7:12-13,16). Lời hứa này cuối cùng được ứng nghiệm nơi Chúa Giê-xu Christ, dòng dõi Đa-vít, là Vua vĩnh cửu.

Về mặt quân sự, Đa-vít mở rộng lãnh thổ Y-sơ-ra-ên, đánh bại người Phi-li-tin, Mô-áp, Am-môn, Ê-đôm, và nhiều dân tộc khác (II Sa-mu-ên 8). Vương quốc dưới thời Đa-vít trở nên hùng mạnh và thịnh vượng. Ông cũng tổ chức bộ máy hành chính, phân công các tướng lĩnh và quan lại.

Tuy nhiên, cuộc đời Đa-vít cũng không tránh khỏi tội lỗi. Sự kiện nổi tiếng nhất là việc ông phạm tội ngoại tình với Bát-sê-ba, vợ của U-ri, rồi sắp đặt để U-ri chết ngoài chiến trường (II Sa-mu-ên 11). Tiên tri Na-than đã quở trách Đa-vít bằng một câu chuyện ngụ ngôn, khiến vua nhận tội và ăn năn thật lòng. Thi-thiên 51 chính là lời cầu nguyện ăn năn của ông. Dù được tha thứ, Đa-vít phải gánh chịu hậu quả nặng nề: đứa con đầu lòng với Bát-sê-ba chết, và những xung đột trong gia đình bùng nổ (các con ông: Am-nôn cưỡng hiếp Ta-ma, Áp-sa-lôm giết Am-nôn, rồi nổi loạn chiếm ngôi). Áp-sa-lôm bị giết, khiến Đa-vít đau lòng (II Sa-mu-ên 13-18).

Về cuối đời, Đa-vít dốc sức chuẩn bị cho việc xây đền thờ: ông thu thập vật liệu, tổ chức các ban ca hát, và truyền lại những chỉ dẫn cho Sa-lô-môn, con trai ông kế vị (I Sử ký 22-29). Đa-vít qua đời ở tuổi già, “hưởng thọ nhiều ngày, của cải, và sự vinh hiển” (I Các Vua 2:10-11).

4. Đa-vít – Một Người Theo Lòng Đức Chúa Trời

Sở dĩ Đa-vít được gọi là “người theo lòng Đức Chúa Trời” (Công vụ 13:22) không phải vì ông hoàn hảo, mà vì tấm lòng của ông luôn khao khát Chúa, vâng phục Ngài, và khi phạm tội thì chân thành ăn năn. Trong I Sa-mu-ên 13:14, Đức Chúa Trời phán về Đa-vít: “Ta đã tìm được một người theo lòng Ta, người ấy sẽ làm mọi điều theo ý muốn Ta”.

Đa-vít là một con người của sự thờ phượng. Ông sáng tác nhiều Thi-thiên, biểu lộ đủ mọi cảm xúc: vui mừng, buồn bã, sợ hãi, giận dữ, nhưng luôn đặt niềm tin nơi Chúa. Ông cũng thiết lập các ban hát, ban nhạc để ca ngợi Đức Giê-hô-va trong đền thờ (I Sử ký 25). Tinh thần thờ phượng của Đa-vít thật đáng học hỏi: “Tôi sẽ ca ngợi Đức Giê-hô-va hết lòng” (Thi-thiên 9:1).

Giao ước Đa-vít (II Sa-mu-ên 7) là một trong những nền tảng quan trọng cho niềm hy vọng về Đấng Mê-si. Lời hứa về một vị vua đời đời từ dòng dõi Đa-vít đã được các tiên tri nhắc đi nhắc lại (Ê-sai 9:6-7; Giê-rê-mi 23:5-6; Ê-xê-chi-ên 34:23-24). Cuối cùng, Chúa Giê-xu sinh ra từ dòng Đa-vít, tại Bết-lê-hem, thành của Đa-vít (Ma-thi-ơ 1:1; Lu-ca 2:4).

5. Đa-vít và Chúa Giê-xu Christ

Chúa Giê-xu thường được gọi là “Con vua Đa-vít” (Ma-thi-ơ 1:1; 9:27). Ngài đến để làm ứng nghiệm giao ước Đa-vít: Ngài là Vua vĩnh cửu trên ngôi Đa-vít (Lu-ca 1:32-33). Khi thiên sứ báo tin cho Ma-ri, thiên sứ nói: “Ngài sẽ nên cao trọng, được xưng là Con của Đấng Rất Cao; và Chúa là Đức Chúa Trời sẽ ban cho Ngài ngôi Đa-vít là tổ phụ Ngài” (Lu-ca 1:32).

Trong lời giảng dạy của mình, Chúa Giê-xu cũng trích dẫn Thi-thiên 110:1 để cho thấy Đấng Mê-si không chỉ là con cháu Đa-vít mà còn là Chúa của Đa-vít (Ma-thi-ơ 22:41-46). Qua đó, Ngài xác nhận thần tánh của mình và sự siêu việt so với Đa-vít.

Đời sống Đa-vít cũng là hình bóng của Chúa Giê-xu theo nhiều khía cạnh: cả hai đều là người chăn chiên (Đa-vít chăn chiên loài vật, Chúa Giê-xu là Đấng Chăn Chiên nhân lành); cả hai đều bị người đời chối bỏ và truy nã; cả hai đều chiến thắng kẻ thù (Gô-li-ât / Sa-tan); và cả hai đều lập nên một vương quốc đời đời.

6. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc

Cuộc đời Đa-vít mang lại nhiều bài học quý báu cho mỗi tín hữu ngày nay:

• Tin cậy Chúa trong hoàn cảnh bất khả thi: Giống như Đa-vít đối diện với Gô-li-át, chúng ta cũng đối diện với những thách thức lớn. Nhưng nếu chúng ta tin rằng “trận chiến thuộc về Đức Giê-hô-va”, Ngài sẽ ban cho chúng ta chiến thắng.
• Ăn năn thật lòng khi phạm tội: Dù sa ngã, Đa-vít đã không chối bỏ tội lỗi mà thành khẩn xưng tội và cầu xin sự thanh tẩy (Thi-thiên 51). Đức Chúa Trời là Đấng nhân từ, sẵn sàng tha thứ cho chúng ta nếu chúng ta ăn năn.
• Thờ phượng với cả tấm lòng: Đa-vít nhảy múa trước Hòm Giao Ước, không quan tâm đến vẻ bề ngoài. Ông dâng lên Chúa những bài ca chân thành. Chúng ta cũng nên thờ phượng Chúa bằng cả tấm lòng, qua lời cầu nguyện, ca hát và sống vì Ngài.
• Trung tín trong sự chờ đợi: Đa-vít phải chờ đợi nhiều năm từ khi được xức dầu cho đến khi thực sự làm vua. Ông không vội vàng tự tay giành lấy ngôi vị, mà để Chúa thực hiện thời điểm của Ngài. Chúng ta cần học đức tính kiên nhẫn và vâng theo thời gian của Chúa.
• Quý trọng tình bạn Cơ Đốc: Tình bạn giữa Đa-vít và Giô-na-than là mẫu mực về sự hy sinh, trung thành và khích lệ thuộc linh. Chúng ta cần những người bạn có thể cùng nhau gắn bó trong Chúa.
• Lắng nghe lời quở trách của Chúa: Đa-vít đã tiếp nhận lời quở trách của Na-than mà không phản kháng. Khi được sửa dạy bởi Lời Chúa hoặc qua người khác, chúng ta nên khiêm nhường tiếp thu.
• Sống vì di sản đời đời: Đa-vít đã chuẩn bị cho đền thờ dù ông không được xây. Ông nghĩ đến thế hệ sau. Chúng ta cũng nên sống với tầm nhìn về vương quốc vĩnh cửu, đầu tư vào những điều thuộc linh.

Kết Luận

Đa-vít là một nhân vật phức tạp nhưng đầy cảm hứng. Ông đã trải qua những đỉnh cao và vực sâu, nhưng tấm lòng hướng về Đức Chúa Trời đã giữ ông và khiến ông trở nên công cụ trong tay Chúa. Qua Đa-vít, chúng ta thấy được lòng thương xót, sự tha thứ và sự thành tín của Đức Chúa Trời. Và quan trọng hơn, qua dòng dõi Đa-vít, Chúa Giê-xu Christ đã đến để cứu chuộc nhân loại. Ước mong mỗi chúng ta học theo tấm lòng của Đa-vít, luôn tìm kiếm Chúa, ăn năn khi sai phạm, và sống vì vinh hiển Ngài.