Huram / Hiram là ai trong Kinh Thánh?

Trong Kinh Thánh, tên Huram hoặc Hiram xuất hiện nhiều lần, gắn liền với hai nhân vật nổi bật trong lịch sử Y-sơ-ra-ên: một vị vua của thành Ty-rơ và một nghệ nhân tài ba. Cả hai đều đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng đền thờ của Sa-lô-môn, một sự kiện trọng đại thể hiện sự hiệp một giữa Đức Chúa Trời và dân Ngài. Bài viết này sẽ khám phá chi tiết về hai nhân vật này, bối cảnh lịch sử, ý nghĩa tên gọi, cùng những bài học thuộc linh và áp dụng thực tiễn cho Cơ đốc nhân ngày nay.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, tên חִירָם (Hiram) có nghĩa là “người anh em cao quý” hoặc “anh tôi cao quý”. Bản Kinh Thánh Tiếng Việt 1925 (bản Truyền Thống) thường phiên âm là Hi-ram khi chỉ vua Ty-rơ (1 Các Vua 5) và Hu-ram khi chỉ người thợ (2 Sử Ký 2:13). Dù viết khác nhau nhưng đều chỉ cùng một gốc từ. Để tiện theo dõi, chúng ta sẽ gọi vua là Hiram (theo bản 1925) và nghệ nhân là Huram (cũng theo bản 1925, đôi khi gọi là Huram-abi).

Cả hai nhân vật đều sống vào thời kỳ vàng son của Y-sơ-ra-ên dưới triều vua Sa-lô-môn, khoảng thế kỷ 10 trước Công Nguyên. Họ đã góp phần không nhỏ vào công trình vĩ đại – đền thờ Giê-ru-sa-lem, nơi Đức Chúa Trời ngự giữa dân Ngài.

2.1. Mối Quan Hệ Với Đa-vít và Sa-lô-môn

Hiram là vua của Ty-rơ, một thành phố cảng giàu có và hùng mạnh ở vùng Phê-ni-xi (ngày nay thuộc Li-băng). Kinh Thánh mô tả ông là người “hằng yêu mến Đa-vít” (1 Các Vua 5:1) và sau khi Đa-vít băng hà, ông tiếp tục duy trì tình hữu nghị với vua Sa-lô-môn.

“Vả, Hi-ram, vua Ty-rơ, sai tôi tớ mình đến cùng Sa-lô-môn; vì người có hay rằng người ta đã xức dầu cho Sa-lô-môn làm vua đặng kế vì Đa-vít cha người, và Hi-ram vẫn yêu mến Đa-vít.” (1 Các Vua 5:1)

Hiram đã cung cấp gỗ bá hương, gỗ tùng, vàng, cùng nhiều vật liệu quý khác để xây cung điện cho Đa-vít (2 Sa-mu-ên 5:11) và sau này cho đền thờ của Sa-lô-môn. Đổi lại, Sa-lô-môn cung cấp lúa mì, dầu, và các sản phẩm nông nghiệp cho Ty-rơ (1 Các Vua 5:9-11). Mối quan hệ này là minh họa cho sự hợp tác quốc tế vì mục đích thiêng liêng.

2.2. Đóng Góp Vào Việc Xây Đền Thờ

Khi Sa-lô-môn bắt tay xây đền thờ, ông đã cầu xin Hiram hỗ trợ nhân lực và vật liệu:

“Vậy bây giờ, xin vua hãy truyền cho người ta đốn hộ tôi cây bá hương trên Li-ban; tôi sẽ sai kẻ tôi tớ vua đến cùng kẻ tôi tớ vua, và tôi sẽ trả công cho vua tùy theo điều vua sẽ định. Vả, vua biết rằng chẳng ai trong chúng tôi khéo đốn gỗ như người Si-đôn.” (1 Các Vua 5:6)

Hiram đáp ứng nhiệt tình, cung cấp gỗ bá hương và gỗ tùng, chở bằng bè trên biển đến Gióp-ba, và cũng cử những thợ lành nghề để giúp đỡ. Ông còn gửi một nghệ nhân tài ba, cũng tên Hiram (Huram), con của một người Ty-rơ và mẹ là người Y-sơ-ra-ên, để đảm nhiệm các công việc đồng (2 Sử Ký 2:13-14).

2.3. Tầm Quan Trọng Trong Lịch Sử

Hiram là một ví dụ về một vị vua ngoại bang được Đức Chúa Trời dùng để hỗ trợ dân Ngài. Sự kiện này ứng nghiệm lời tiên tri trong 1 Các Vua 5:7: “Hi-ram hay được điều đó, thì mừng lắm, và nói rằng: Đáng ngợi khen Đức Giê-hô-va ngày nay, vì đã ban cho Đa-vít một con trai khôn ngoan để cai trị dân sự lớn nầy!” Dù là người ngoại, Hiram nhận biết Đức Giê-hô-va và tôn vinh Ngài.

3.1. Thân Thế và Ân Tứ

Kinh Thánh mô tả Huram (còn gọi là Huram-abi) là con của một người thợ đồng ở Ty-rơ, mẹ là người thuộc chi phái Đan (2 Sử Ký 2:14). Trong 1 Các Vua 7:14, bà được miêu tả là “một đàn bà góa thuộc về chi phái Nép-ta-li”, còn cha là người Ty-rơ. Điều này cho thấy Huram có cả dòng máu Y-sơ-ra-ên và dân ngoại, giống như một sự hòa hợp dân tộc.

Huram được đầy dẫy “sự khôn ngoan, sự thông sáng, và hiểu biết để làm mọi thứ nghề về đồng” (1 Các Vua 7:14). Ông là người được Đức Chúa Trời ban cho tài năng đặc biệt, tương tự như Bết-sa-lê-ên và Ô-hô-li-áp trong việc đóng hòm giao ước (Xuất Ê-díp-tô 31:1-5).

3.2. Các Công Trình Đồng Do Huram Thực Hiện

Huram đã đúc và chế tác những vật dụng quan trọng nhất của đền thờ:

• Hai cây trụ đồng (Giạc-in và Bô-ách) với đầu trụ hình hoa huệ (1 Các Vua 7:15-22).
• Biển đồng (một bể nước lớn) đặt trên mười hai con bò đồng (1 Các Vua 7:23-26).
• Mười cái giàn bằng đồng có bánh xe (1 Các Vua 7:27-37).
• Các chậu, vá, và bình hương bằng đồng (1 Các Vua 7:40-45).

Tất cả đều được làm “theo kiểu của vua Sa-lô-môn” (1 Các Vua 7:40) nhưng do tay nghề của Huram thực hiện. Công việc của ông đòi hỏi sự chính xác, sáng tạo và tâm huyết, biểu thị lòng tôn kính đối với Đức Chúa Trời.

3.3. Ý Nghĩa Biểu Tượng

Các vật dụng bằng đồng trong đền thờ thường liên quan đến sự phán xét và thanh tẩy. Ví dụ, biển đồng dùng cho các thầy tế lễ rửa tay chân trước khi vào nơi thánh (Xuất Ê-díp-tô 30:18-21). Việc Huram – một người lai – tham gia chế tác những vật thánh này cho thấy Đức Chúa Trời không phân biệt chủng tộc; Ngài dùng bất cứ ai sẵn lòng và được trang bị để phục vụ trong nhà Ngài.

4.1. Sự Hợp Tác Vì Vương Quốc Đức Chúa Trời

Mối quan hệ giữa Hiram vua Ty-rơ và Sa-lô-môn cho thấy các dân tộc có thể cùng nhau góp phần xây dựng công việc Chúa. Dù Hiram không thuộc về tuyển dân, ông vẫn được Chúa dùng để cung cấp tài nguyên và nhân lực. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng Vương quốc Đức Chúa Trời vượt trên mọi biên giới, và chúng ta nên sẵn sàng hợp tác với những người khác tín ngưỡng hoặc nền văn hóa miễn là vì mục đích tốt và không ảnh hưởng đến đức tin (ví dụ như các tổ chức nhân đạo).

4.2. Ơn Gọi và Ân Tứ Đến Từ Đức Chúa Trời

Huram là một thợ thủ công tài ba. Kinh Thánh nhấn mạnh rằng sự khôn ngoan, thông hiểu và kỹ năng của ông là do Đức Chúa Trời ban cho (1 Các Vua 7:14; 2 Sử Ký 2:14). Điều này tương đồng với 1 Cô-rinh-tô 12:4-7, nơi Phao-lô dạy rằng có nhiều loại ân tứ, nhưng cùng một Thánh Linh; mỗi người được ban cho để gây dựng Hội Thánh. Huram đã sử dụng ân tứ của mình để phục vụ trong đền thờ, không phải vì danh tiếng cá nhân. Chúng ta cũng nên nhận biết ân tứ Chúa ban và dùng chúng để gây dựng Hội Thánh.

4.3. Sự Khiêm Nhường và Vâng Phục

Mặc dù Huram rất tài năng, ông không tự ý thiết kế theo ý mình mà làm theo sự chỉ dẫn của Sa-lô-môn, là người nhận mẫu từ Đức Chúa Trời (1 Sử Ký 28:11-12,19). Điều này thể hiện tinh thần vâng phục và tôn trọng thẩm quyền thuộc linh. Trong Hội Thánh, mỗi tín hữu nên phục vụ dưới sự hướng dẫn của những người lãnh đạo được Chúa lập lên, với lòng khiêm nhường và tận tâm.

4.4. Người Ngoại Cũng Có Thể Tôn Vinh Chúa

Hiram vua Ty-rơ đã ca ngợi Đức Giê-hô-va (1 Các Vua 5:7). Điều này cho thấy dù chưa thuộc về giao ước với Y-sơ-ra-ên, ông vẫn có thể nhận biết và tôn vinh Đức Chúa Trời chân thật. Đây là hình ảnh tiên tri về việc dân ngoại sẽ được kêu gọi vào vương quốc của Đấng Christ (Ê-phê-sô 2:11-22). Chúng ta không nên đánh giá thấp những người bên ngoài Hội Thánh, vì Đức Chúa Trời có thể dùng họ để hoàn thành ý định Ngài.

5.1. Sử Dụng Ân Tứ Để Xây Dựng Nhà Chúa

Huram dùng tài năng nghệ thuật để góp phần vào đền thờ vật chất. Ngày nay, mỗi tín hữu đều là đền thờ của Đức Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 6:19), và Hội Thánh là nhà thiêng liêng của Chúa. Chúng ta hãy xác định ân tứ mình có – dạy dỗ, phục vụ, khích lệ, âm nhạc, quản trị, v.v. – và dùng chúng để xây dựng Hội Thánh, giúp đỡ anh em, và rao truyền Phúc Âm. Đừng so sánh hay coi thường ân tứ nhỏ, vì mỗi phần đều quan trọng (1 Cô-rinh-tô 12:22).

5.2. Hợp Tác Với Những Người Khác Biệt

Mối quan hệ giữa Sa-lô-môn và Hiram dạy chúng ta về tinh thần hợp tác xuyên văn hóa. Trong thế giới toàn cầu hóa, Hội Thánh có thể hợp tác với các tổ chức khác để thực hiện các dự án nhân đạo, giáo dục, nhưng luôn giữ vững nền tảng đạo đức và đức tin. Sự hợp tác này mở ra cánh cửa để người khác nhìn thấy tình yêu của Chúa và có thể được cảm hóa.

5.3. Làm Việc Với Sự Xuất Sắc Như Làm Cho Chúa

Huram đã tạo ra những tác phẩm tuyệt mỹ, thể hiện sự xuất sắc trong nghề nghiệp. Cô-lô-se 3:23 dạy: “Hễ làm việc gì, hãy hết lòng mà làm, như làm cho Chúa, chớ không phải làm cho người ta.” Dù chúng ta làm bất cứ công việc gì – giáo viên, bác sĩ, thợ mộc, nhân viên văn phòng – hãy làm với tất cả khả năng, như một sự thờ phượng Chúa. Khi làm như vậy, chúng ta tôn vinh Đức Chúa Trời và trở thành chứng nhân sống động.

5.4. Sẵn Sàng Giúp Đỡ Người Khác

Hiram vua Ty-rơ đã hỗ trợ Sa-lô-môn không chỉ vì lợi ích kinh tế mà còn vì tình bạn với Đa-vít. Lòng tốt và sự hào phóng của ông đã góp phần vào công trình vĩ đại của Đức Chúa Trời. Chúng ta cũng nên sẵn sàng giúp đỡ người khác, đặc biệt là những người đang phục vụ Chúa, bằng tài chính, thời gian, hay kỹ năng. Điều này không chỉ đem lại phước hạnh cho họ mà còn cho chính chúng ta (Lu-ca 6:38).

Huram/Hiram trong Kinh Thánh là những nhân vật đáng chú ý, góp phần vào một trong những giai đoạn quan trọng nhất của lịch sử Y-sơ-ra-ên. Qua họ, chúng ta học được nhiều bài học quý giá về sự hợp tác, sử dụng ân tứ, khiêm nhường, và tôn vinh Đức Chúa Trời. Dù là vua hay thợ thủ công, họ đều được Chúa dùng để hoàn thành mục đích của Ngài. Ngày nay, mỗi Cơ đốc nhân cũng được kêu gọi sống và phục vụ với tinh thần như vậy, góp phần xây dựng Vương quốc Đức Chúa Trời trên đất.

Hãy nhớ rằng, mọi ân tứ, tài năng, và cơ hội đều đến từ Chúa; khi chúng ta dâng lại cho Ngài, Ngài sẽ làm nên những điều vĩ đại vượt quá sự tưởng tượng của chúng ta. Xin Chúa giúp chúng ta noi gương Hiram và Huram, biết dùng những gì mình có để phục vụ Ngài và gây dựng Hội Thánh.