Giăng Báp-tít là ai trong Kinh Thánh?

Trong lịch sử cứu rỗi, có một nhân vật nổi bật với vai trò dọn đường cho Đấng Mê-si-a – đó chính là Giăng Báp-tít. Kinh Thánh Tân Ước dành nhiều đoạn mô tả về cuộc đời, chức vụ và ảnh hưởng của ông. Bài viết này sẽ khám phá sâu sắc về con người Giăng Báp-tít, từ lời tiên tri về sự ra đời, sứ điệp mạnh mẽ, cho đến cái chết anh dũng và bài học đức tin để lại cho Hội Thánh ngày nay.

I. Tên Gọi và Gia Đình

Giăng (từ tiếng Hy Lạp: Iōannēs, tiếng Hê-bơ-rơ: Yohanan, nghĩa là “Đức Giê-hô-va đã ban ơn”) còn được gọi là Giăng Báp-tít (John the Baptist) để phân biệt với các Giăng khác trong Tân Ước. Ông là con trai của thầy tế lễ Xa-cha-ri và Ê-li-sa-bét, cả hai đều thuộc dòng dõi A-rôn (Lu-ca 1:5). Ê-li-sa-bét là bà con với Ma-ri, mẹ Đức Chúa Giê-xu (Lu-ca 1:36), vì vậy Giăng và Chúa Giê-xu có họ hàng với nhau.

Cuộc đời Giăng được định trước bởi lời tiên tri từ thiên sứ Gáp-ri-ên: “Con sẽ nên cao trọng trước mặt Chúa; … đặng đem nhiều con cái Y-sơ-ra-ên trở lại cùng Chúa, là Đức Chúa Trời của họ. Chính con sẽ đi trước mặt Chúa, … để đem lòng cha trở về con cái, kẻ loạn nghịch đến sự khôn ngoan của người công bình, hầu cho sửa soạn một dân sẵn lòng cho Chúa.” (Lu-ca 1:15-17). Như vậy, ngay từ trước khi sinh, Giăng đã được biệt riêng cho chức vụ đặc biệt: làm tiền hô cho Đấng Mê-si-a.

II. Sự Ra Đời Kỳ Diệu

Xa-cha-ri và Ê-li-sa-bét vốn son sẻ và đã cao tuổi. Trong lúc Xa-cha-ri đang dâng hương trong đền thờ, thiên sứ Gáp-ri-ên hiện ra báo tin ông sẽ có con trai, đặt tên là Giăng (Lu-ca 1:13). Vì không tin, Xa-cha-ri bị câm cho đến ngày con trẻ được sinh ra. Mọi sự ứng nghiệm đúng như lời thiên sứ, khiến nhiều người kinh ngạc: “Vả, tay Chúa ở với con trẻ ấy” (Lu-ca 1:66).

Giăng lớn lên trong đồng vắng, nơi ông được Thánh Linh dẫn dắt (Lu-ca 1:80). Sự sống đơn giản, mặc áo lông lạc đà, ăn châu chấu và mật ong rừng (Ma-thi-ơ 3:4) thể hiện tinh thần khắc khổ, tập trung hoàn toàn vào sứ mạng.

III. Chức Vụ Của Giăng Báp-tít

1. Lời Rao Giảng Về Sự Ăn Năn

Giăng xuất hiện công khai vào khoảng năm 26-27 SCN, tại vùng đồng bằng sông Giô-đanh, kêu gọi: “Hãy ăn năn, vì nước thiên đàng đã đến gần!” (Ma-thi-ơ 3:2). Đây chính là tiếng kêu trong đồng vắng được tiên tri Ê-sai báo trước: “Có tiếng kêu trong đồng vắng: Hãy dọn đường Chúa, ban bằng các nẻo Ngài” (Ê-sai 40:3; Ma-thi-ơ 3:3).

Sứ điệp của Giăng nhấn mạnh sự ăn năn thật lòng, không chỉ hình thức. Ông khiển trách những người Pha-ri-si và Sa-đu-sê đến chịu báp-têm mà không có lòng ăn năn, gọi họ là “dòng dõi rắn lục” và cảnh báo về cơn thạnh nộ sắp đến (Ma-thi-ơ 3:7-10). Ông cũng dạy về việc sống công bình, chia sẻ với người thiếu thốn, không tham lam, không áp bức (Lu-ca 3:10-14).

2. Báp-têm Bằng Nước

Giăng làm báp-têm cho những ai xưng nhận tội lỗi và ăn năn. Báp-têm bằng nước là dấu hiệu của sự thanh tẩy, chuẩn bị tâm hồn đón Đấng Mê-si. Tuy nhiên, Giăng luôn chỉ rõ giới hạn của phép báp-têm mình làm: “Phần ta làm phép báp-têm cho các ngươi bằng nước ăn năn; nhưng Đấng đến sau ta … sẽ làm phép báp-têm cho các ngươi bằng Đức Thánh Linh và bằng lửa” (Ma-thi-ơ 3:11).

3. Giới Thiệu Chúa Giê-xu

Khi Chúa Giê-xu đến để chịu báp-têm, Giăng nhận ra Ngài và nói: “Kìa, Chiên Con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi!” (Giăng 1:29). Dù Chúa Giê-xu không hề phạm tội, Ngài vẫn chịu báp-têm để làm trọn mọi sự công bình (Ma-thi-ơ 3:15). Sau khi chịu báp-têm, Đức Thánh Linh ngự xuống như chim bồ câu và có tiếng từ trời xác nhận: “Nầy là Con yêu dấu của ta, đẹp lòng ta mọi đàng” (Ma-thi-ơ 3:17).

Giăng cũng làm chứng rằng Chúa Giê-xu là Đấng cao trọng hơn mình: “Đấng đến sau ta trổi hơn ta, vì Ngài vốn trước ta” (Giăng 1:15). Ông khẳng định mình chỉ là tiếng kêu, còn Chúa Giê-xu mới là Lời; ông là bạn của chàng rể, còn Chúa Giê-xu là chàng rể (Giăng 3:28-30).

IV. Sự Cầm Tù và Tử Đạo

Giăng thẳng thắn quở trách vua Hê-rốt An-ti-pa vì tội lấy Hê-rô-đia, vợ của em trai mình là Phi-líp, làm vợ (Ma-thi-ơ 14:3-4). Vì lời nói thật này, Giăng bị Hê-rốt bắt giam. Tuy Hê-rốt biết Giăng là người công bình và sợ dân chúng, nhưng vì lời thề trong bữa tiệc sinh nhật, ông đã ra lệnh chém đầu Giăng theo yêu cầu của con gái Hê-rô-đia (Ma-thi-ơ 14:6-11).

Cái chết của Giăng là minh chứng cho sự dũng cảm, trung thành với lẽ thật, dám đối diện với hậu quả vì danh Chúa.

V. Đánh Giá Của Chúa Giê-xu Về Giăng Báp-tít

Chúa Giê-xu dành nhiều lời khen ngợi Giăng. Ngài phán: “Quả thật, ta nói cùng các ngươi, trong những người bởi đàn bà sanh ra, chưa từng có ai được tôn trọng hơn Giăng Báp-tít” (Ma-thi-ơ 11:11). Đồng thời, Ngài xác định Giăng chính là “Ê-li phải đến” mà tiên tri Ma-la-chi đã báo (Ma-thi-ơ 11:14; Ma-la-chi 4:5-6). Tuy nhiên, Chúa cũng cho biết dù Giăng vĩ đại, nhưng kẻ nhỏ nhất trong nước thiên đàng còn lớn hơn ông – ý nói về đặc ân của thời Tân Ước.

VI. Ý Nghĩa Thần Học Về Giăng Báp-tít

Giăng Báp-tít đánh dấu sự chuyển tiếp từ Cựu Ước sang Tân Ước. Ông là tiên tri cuối cùng của Cựu Ước và là người mở đầu cho thời kỳ ân điển. Chức vụ của ông ứng nghiệm lời tiên tri về “sứ giả đi trước” (Ma-la-chi 3:1) và “tiếng kêu trong đồng vắng” (Ê-sai 40:3). Giăng không phải là ánh sáng, nhưng đến để làm chứng về ánh sáng (Giăng 1:8).

Báp-têm của Giăng bằng nước là biểu tượng của sự chuẩn bị, còn báp-têm của Chúa Giê-xu bằng Thánh Linh là sự ban quyền phép cho Hội Thánh. Trong tất cả, Giăng luôn chỉ về Chúa Giê-xu – Đấng cứu rỗi duy nhất.

VII. Bài Học Ứng Dụng Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

1. Sống Khiêm Nhường

Giăng Báp-tít là mẫu mực của sự khiêm nhường. Dù được nhiều người theo, ông vẫn khẳng định mình không phải là Đấng Christ, không xứng đáng cởi quai dép cho Ngài (Giăng 1:20,27). Trong đời sống, chúng ta cần biết vị trí của mình, luôn tôn cao Chúa và hạ mình xuống.

2. Dám Nói Lẽ Thật

Giăng không ngần ngại quở trách tội lỗi, dù đó là vua chúa hay thường dân. Chúng ta cũng được kêu gọi nói lẽ thật trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15), không e ngại khi đối diện với những điều trái với Lời Chúa.

3. Chuẩn Bị Đường Cho Chúa

Giăng kêu gọi mọi người dọn đường cho Chúa, tức là sửa đổi đời sống, loại bỏ những chướng ngại tội lỗi. Ngày nay, chúng ta cũng có trách nhiệm dọn đường cho Chúa ngự vào lòng mình và giúp người khác đón nhận Ngài.

4. Làm Chứng Về Ánh Sáng

Giăng làm chứng về Chúa Giê-xu một cách rõ ràng, mạnh mẽ. Mỗi Cơ Đốc nhân cũng phải là chứng nhân cho Đấng Christ, chỉ về Ngài trong mọi lời nói, việc làm.

5. Trung Thành Đến Cùng

Cho đến chết, Giăng vẫn trung thành với sứ mạng. Dù ở trong tù, ông vẫn sai môn đồ đến hỏi Chúa (Ma-thi-ơ 11:2-3), cho thấy ông vẫn tìm kiếm sự xác tín. Chúng ta cần kiên trì trong đức tin, dù hoàn cảnh khó khăn.

Kết Luận

Giăng Báp-tít là nhân vật không thể thiếu trong câu chuyện Phúc Âm. Ông là người dọn đường, là tiếng kêu, là chứng nhân trung tín. Qua cuộc đời Giăng, chúng ta học được sự khiêm nhường, dũng cảm, và lòng trung thành tuyệt đối với Đức Chúa Trời. Ước mong mỗi chúng ta cũng trở nên những “Giăng Báp-tít” thời hiện đại, luôn chỉ về Chúa Giê-xu và chuẩn bị tâm hồn mình cùng người khác đón nhận Ngài.