Cần sa y tế - Kinh Thánh nói gì?
Trong bối cảnh xã hội đương đại, việc hợp pháp hóa cần sa cho mục đích y tế tại nhiều quốc gia đã đặt ra những câu hỏi quan trọng cho cộng đồng Cơ Đốc. Kinh Thánh, Lời Đức Chúa Trời, không trực tiếp đề cập đến “cần sa y tế”, vì đó là một khái niệm hiện đại. Tuy nhiên, Kinh Thánh cung cấp một khuôn khổ nguyên tắc vững chắc, vĩnh cửu về đạo đức, thân thể, sức khỏe, và sự tỉnh táo thuộc linh mà qua đó chúng ta có thể đánh giá mọi vấn đề. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các nguyên tắc Kinh Thánh liên quan, giải nghĩa từ ngữ gốc, và đưa ra sự hướng dẫn thực tiễn cho đời sống tin kính.
I. Nguyên Tắc Kinh Thánh Nền Tảng: Thân Thể, Sự Tỉnh Táo và Sự Quản Lý
Trước khi xét đến một chất cụ thể, chúng ta phải thiết lập nền tảng thần học về thân thể con người. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố một chân lý trọng đại: “Anh em há chẳng biết rằng thân thể của anh em là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình sao? Vì chưng anh em đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời” (1 Cô-rinh-tô 6:19-20, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Từ “đền thờ” trong nguyên văn Hy Lạp là ναός (naos), không chỉ nói đến khuôn viên đền thờ chung (hieron) mà chỉ nơi chí thánh, nơi Đức Chúa Trời ngự. Thân thể tín đồ được tôn vinh đến mức độ đó. Việc quản lý sức khỏe và đưa bất cứ chất gì vào thân thể, do đó, không còn là vấn đề cá nhân thuần túy, mà là vấn đề thờ phượng và quản trị. Mọi quyết định phải nhằm mục đích “làm sáng danh Đức Chúa Trời”.
Nguyên tắc thứ hai là sự tỉnh táo thuộc linh. Kinh Thánh nhiều lần kêu gọi con dân Chúa phải tỉnh thức: “Vậy chúng ta chớ ngủ như kẻ khác, nhưng phải tỉnh thức và dè giữ. Vì kẻ ngủ thì ngủ ban đêm, kẻ say thì say ban đêm. Nhưng chúng ta thuộc về ban ngày, nên hãy dè giữ, mặc áo giáp bằng đức tin và lòng yêu thương, lấy sự trông cậy về sự cứu rỗi làm mão trụ” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:6-8). Động từ Hy Lạp νήφω (nēphō) được dịch là “tỉnh thức” hay “dè giữ” mang nghĩa đen là “không say rượu”, và nghĩa bóng là sự minh mẫn, tự chủ, và sẵn sàng thuộc linh. Một trạng thái tâm thần bị làm cho mê muội, dù vì lý do gì, đều có nguy cơ làm suy yếu khả năng “dè giữ” và “cầu nguyện” (Mác 14:38) của chúng ta.
II. Cây Cối, Dược Phẩm và Sự Chữa Lành Trong Kinh Thánh
Kinh Thánh công nhận Đức Chúa Trời là Đấng Tạo Hóa và là Đấng ban mọi thực vật: “Đức Chúa Trời lại phán rằng: Nầy, ta sẽ ban cho các ngươi mọi thứ cỏ kết hột mọc khắp mặt đất, và các thứ cây sanh quả có hột giống; ấy sẽ là đồ ăn cho các ngươi” (Sáng-thế Ký 1:29). Nhiều cây cỏ được Kinh Thánh nhắc đến với công dụng hỗ trợ sức khỏe, như “nhánh cây nhơn sự” giúp nước đắng trở nên ngọt (Xuất Ê-díp-tô Ký 15:25), dầu ô-liu (Lu-ca 10:34), rượu dùng cho đường ruột (1 Ti-mô-thê 5:23), và nhựa thơm (Nhã-ca 4:14).
Tuy nhiên, có một ranh giới rõ ràng giữa việc sử dụng tạo vật cách biết ơn và có trách nhiệm với việc tìm kiếm sự thoát ly, mê muội, hoặc thực hành phù phép. Trong các danh sách tội lỗi, từ Hy Lạp φαρμακεία (pharmakeia) thường xuất hiện, được dịch là “phù phép” hoặc “tà thuật” (Ga-la-ti 5:20, Khải Huyền 9:21, 18:23). Từ này gốc với “dược phẩm” (pharmakon), chỉ về việc sử dụng các chất (thường là cây cỏ) cho mục đích mê hoặc, huyền bí, hoặc gây ảo giác để liên lạc với thế giới tâm linh bất chính. Điều này bị Kinh Thánh lên án gay gắt. Do đó, động cơ và mục đích sử dụng một chất là yếu tố quyết định tính đạo đức.
Gương mẫu tối cao của sự chữa lành đến từ chính Chúa Giê-xu Christ. Các sách Phúc Âm đầy dẫy những phép lạ chữa bệnh, khẳng định rằng Ngài quan tâm đến sự toàn vẹn cả thể xác lẫn tâm linh (Ma-thi-ơ 4:23). Sứ đồ Gia-cơ cũng chỉ dẫn: “Trong anh em có ai đau ốm chăng? hãy mời các trưởng lão Hội thánh đến, sau khi nhân danh Chúa xức dầu cho người bịnh, thì các trưởng lão hãy cầu nguyện cho người. Sự cầu nguyện bởi đức tin sẽ cứu kẻ bịnh, Chúa sẽ đỡ kẻ bịnh dậy; nếu kẻ bịnh có phạm tội, cũng sẽ được tha” (Gia-cơ 5:14-15). Đây là lệnh truyền về sự phụ thuộc vào Chúa, vào lời cầu nguyện và vào sự hỗ tr�ng của Hội Thánh trong cơn bệnh tật.
III. Phân Định và Ứng Dụng Nguyên Tắc Vào Cần Sa Y Tế
Vậy, làm thế nào để áp dụng các nguyên tắc trên vào câu hỏi về cần sa y tế? Chúng ta phải tiến hành sự “phan định” (discernment) một cách cẩn thận.
1. Phân Biệt Giữa “Sử Dụng Y Tế” và “Lạm Dụng/Lý Thú”: Đây là điểm then chốt. Nếu một chất được sử dụng dưới sự giám sát của y tế hợp pháp, với liều lượng được kiểm soát chặt chẽ, nhằm mục đích giảm nhẹ các triệu chứng thể chất khổ sở thực sự (như đau đớn kinh niên do ung thư, co giật nặng, buồn nôn do hóa trị) mà không có phương án điều trị khác hiệu quả, thì động cơ đó khác biệt căn bản với việc sử dụng để “phê” tìm cảm giác. Nguyên tắc “làm sáng danh Đức Chúa Trời” trong thân thể có thể, trong một số tình huống khắc nghiệt, được thể hiện qua việc tìm kiếm sự giảm đau hợp pháp để duy trì chất lượng sống và sự tỉnh táo tương đối, hầu có thể tiếp tục phục vụ Chúa và yêu thương người khác.
2. Đánh Giá Nguy Cơ Làm Suy Giảm Sự Tỉnh Táo (Nēphō): Đây là thách thức lớn nhất. Nhiều chế phẩm cần sa y tế ngày nay được phát triển để tối đa hóa hiệu quả điều trị trong khi hạn chế tác dụng gây “say” (THC cao). Tín đồ phải thành thật với bản thân, với bác sĩ và trước mặt Chúa: Việc sử dụng này có đang làm mờ đi sự minh mẫn, khả năng tự chủ (enkrateia – Ga-la-ti 5:23), và sự sẵn sàng thuộc linh của tôi không? Nếu nó dẫn đến sự phụ thuộc tâm lý, thay đổi nhân cách, hoặc làm giảm khát khao thuộc linh, thì đó là tín hiệu nguy hiểm.
3. Vấn Đề Pháp Luật và Lương Tâm: Sứ đồ Phao-lô dạy: “Mọi người phải vâng phục các đấng cầm quyền trên mình; vì chẳng có quyền nào mà không đến bởi Đức Chúa Trời, các quyền đều bởi Đức Chúa Trời chỉ định” (Rô-ma 13:1). Việc sử dụng phải nằm trong khuôn khổ pháp luật của địa phương. Dù pháp luật cho phép, lương tâm được Kinh Thánh soi dẫn vẫn là thẩm phán tối hậu. Nếu trong lòng bạn có sự nghi ngờ hay lên án về việc sử dụng, thì đừng làm: “Phàm việc gì không đến từ đức tin thì đều là tội lỗi” (Rô-ma 14:23).
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc
1. Ưu Tiên Các Phương Pháp Không Gây Biến Đổi Tâm Thần: Khi đối diện với bệnh tật, hãy tìm kiếm và ưu tiên các phương án điều trị không làm ảnh hưởng đến sự tỉnh táo và tự chủ của bạn. Tham khảo nhiều ý kiến y tế Cơ Đốc (nếu có).
2. Cầu Nguyện và Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan: “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho” (Gia-cơ 1:5). Hãy trình dâng quyết định này lên Chúa. Cầu xin Ngài ban sự khôn ngoan siêu nhiên để phân biệt, và nếu được chữa lành cách nhiệm mầu, hãy tin cậy.
3. Tham Khảo và Được Hướng Dẫn Bởi Hội Thánh: Đừng quyết định đơn độc. Hãy tìm đến những mục sư, trưởng lão khôn ngoan và đáng tin cậy trong Hội Thánh địa phương để cầu nguyện chung và nhận lời khuyên dựa trên Kinh Thánh.
4. Làm Chủ và Không Bị Làm Chủ: Sứ đồ Phao-lô nói về sự tự do trong Đấng Christ: “Mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích; ... mọi sự tôi có phép làm, nhưng tôi chẳng để sự gì bắt phục được tôi” (1 Cô-rinh-tô 6:12). Nếu việc sử dụng trở thành “chủ nhân” mới, gây nghiện về thể chất hay tâm lý, thì đó là sự nô lệ trái với tự do trong Christ.
5. Yêu Thương và Không Gây Vấp Phạm: Quyết định của bạn có thể ảnh hưởng đến anh em đức tin non yếu. Dù bạn có sự tự do và niềm tin vững vàng, hãy hành động trong tình yêu thương để không trở thành cớ vấp phạm cho người khác (1 Cô-rinh-tô 8:9-13).
Kết Luận
Kinh Thánh không đưa ra một câu trả lời đơn giản “có” hay “không” cho cần sa y tế, nhưng Ngài ban cho chúng ta những nguyên tắc sống động và đầy quyền năng để phán định. Thân thể chúng ta là đền thờ của Đức Thánh Linh, được chuộc bằng giá cao là huyết báu của Chúa Giê-xu Christ. Sự kêu gọi tỉnh táo và tự chủ là cốt lõi của đời sống thánh khiết. Trong mọi quyết định về sức khỏe, đặc biệt là những quyết định phức tạp, hãy tìm kiếm sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, sự hướng dẫn của Thánh Linh qua Lời Ngài, và sự khôn ngoan từ cộng đồng đức tin. Hãy nhớ rằng, Đấng Chữa Lành Vĩ Đại nhất vẫn là Chúa Giê-xu Christ, Đấng có quyền năng chữa lành thể xác và tâm linh. Hãy phó thác mọi lo lắng về sức khỏe cho Ngài, vì Ngài quan tâm đến bạn (1 Phi-e-rơ 5:7).
Cuối cùng, dù trong hoàn cảnh nào, hãy để lòng trí chúng ta hướng về sự cứu rỗi trọn vẹn và thân thể vinh hiển trong cõi đời đời, nơi không còn bệnh tật, đau đớn hay nước mắt (Khải Huyền 21:4). Cho đến ngày đó, chúng ta bước đi bằng đức tin, trong sự khôn ngoan và biết ơn.