Quan điểm Cơ Đốc về lòng tự trọng nên như thế nào?

Trong xã hội ngày nay, lòng tự trọng thường được hiểu là sự đánh giá tích cực về bản thân, cảm nhận giá trị và lòng tự tin. Tuy nhiên, thế giới thường xây dựng lòng tự trọng trên nền tảng thành tích, ngoại hình, sự giàu có hoặc sự chấp nhận của người khác. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần tìm kiếm một quan điểm đúng đắn về lòng tự trọng dựa trên Lời Chúa. Bài viết này sẽ khám phá lòng tự trọng dưới ánh sáng Kinh Thánh, cân bằng giữa khiêm nhường và nhận thức về giá trị mà Đức Chúa Trời đặt để trong mỗi con người.

Văn hóa đại chúng cổ vũ việc “tin vào chính mình”, “bạn là số một”, và thường đo lường giá trị bản thân qua những thành công bề ngoài. Điều này dẫn đến hai thái cực: hoặc kiêu ngạo khi đạt được điều gì đó, hoặc tự ti khi thất bại. Trong khi đó, Kinh Thánh cho thấy giá trị con người không dựa trên điều kiện bên ngoài mà dựa trên mối liên hệ với Đấng Tạo Hóa.

2.1. Con người được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời

“Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời; Ngài dựng nên người nam cùng người nữ” (Sáng thế ký 1:27). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “hình ảnh” (צֶלֶם, tselem) và “giống như” (דְּמוּת, demuth) cho thấy con người mang đặc tính của Đức Chúa Trời, có khả năng suy nghĩ, sáng tạo, yêu thương và có đạo đức. Điều này ban cho mỗi người một phẩm giá thiêng liêng, không phân biệt chủng tộc, giới tính hay địa vị.

2.2. Tội lỗi làm tổn hại hình ảnh đó nhưng được phục hồi qua Đấng Christ

Tội lỗi đã làm hoen ố hình ảnh Đức Chúa Trời trong con người (Rô-ma 3:23). Nhưng Đức Chúa Trời đã yêu thương chúng ta, ban Con Ngài là Chúa Giê-xu Christ chịu chết thay để chuộc tội chúng ta (Rô-ma 5:8). Nhờ đó, ai tin Ngài thì trở nên con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12) và “nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới” (2 Cô-rinh-tô 5:17). Giá trị của chúng ta không còn dựa trên bản thân tội lỗi, mà dựa trên sự công bình của Đấng Christ.

2.3. Lòng tự trọng đúng đắn bắt nguồn từ danh phận con cái Đức Chúa Trời

Kinh Thánh gọi chúng ta là “con cái Đức Chúa Trời” (1 Giăng 3:1), “dòng dõi được lựa chọn” (1 Phi-e-rơ 2:9). Điều này không phải do chúng ta xứng đáng, nhưng bởi ân điển. Chính tình yêu vô điều kiện của Chúa khẳng định giá trị của chúng ta. Sứ đồ Phao-lô nói: “Tôi đã bị đóng đinh với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi” (Ga-la-ti 2:20). Như vậy, lòng tự trọng của Cơ Đốc nhân không tập trung vào “cái tôi” mà vào Đấng Christ ở trong mình.

2.4. Khiêm nhường và lòng tự trọng không mâu thuẫn

Chúa Giê-xu dạy: “Phước cho những kẻ có lòng khó khăn, vì nước thiên đàng là của họ” (Ma-thi-ơ 5:3). Ngài cũng khuyên: “Trong khiêm nhường, hãy coi người khác như tôn trọng hơn mình” (Phi-líp 2:3). Từ “khiêm nhường” trong tiếng Hy Lạp là tapeinophrosynē, nghĩa là có cái nhìn đúng đắn về mình, không tự tôn cũng không tự ti. Đồng thời, khi Chúa dạy “hãy yêu người lân cận như chính mình” (Mác 12:31), Ngài giả định rằng chúng ta có một tình yêu lành mạnh dành cho bản thân. Yêu chính mình ở đây không phải là ích kỷ, mà là nhận biết giá trị Chúa ban và chăm sóc bản thân để làm vinh hiển Ngài.

2.5. Những cảnh báo về kiêu ngạo và tự ti

Kinh Thánh lên án kiêu ngạo: “Sự kiêu ngạo đi trước, sự bại hoại theo sau, và tánh tự cao đi trước sự sa ngã” (Châm ngôn 16:18). Đức Chúa Trời chống cự kẻ kiêu ngạo nhưng ban ân cho người khiêm nhường (Gia-cơ 4:6). Mặt khác, tự ti cũng không phù hợp với địa vị con cái Chúa. Chúng ta được dựng nên cách “lạ lùng, đáng sợ” (Thi Thiên 139:14). Thân thể là đền thờ của Đức Thánh Linh, và chúng ta được mua bằng giá cao (1 Cô-rinh-tô 6:19-20). Đức Chúa Trời ban cho chúng ta “tâm thần mạnh mẽ, có tình yêu thương và có sự giữ mình” chứ không phải tinh thần nhút nhát (2 Ti-mô-thê 1:7).

3.1. Kiêu ngạo

Kiêu ngạo là đánh giá quá cao bản thân, xem mình quan trọng hơn người khác, hoặc cho rằng thành tựu của mình là do sức riêng. Kiêu ngạo ngăn cản chúng ta phụ thuộc vào Chúa và yêu thương anh em. Châm ngôn 8:13: “Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là ghét điều ác; ta ghét sự kiêu ngạo, xấc xược, đường lối ác, và miệng gian tà.”

3.2. Tự ti

Tự ti là cảm thấy mình vô giá trị, không xứng đáng được yêu thương, thường dẫn đến trầm cảm, sợ hãi, và không dám bước theo sự kêu gọi của Chúa. Đây là công cụ của ma quỷ để khiến con cái Chúa quên đi danh phận của mình. Chúng ta cần nhớ lời Chúa: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài...” (Giăng 3:16). Nếu Ngài yêu chúng ta đến mức hy sinh Con Ngài, chúng ta quý giá biết bao!

3.3. So sánh

So sánh bản thân với người khác là nguồn gốc của cả kiêu ngạo lẫn tự ti. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: “Vả, chúng tôi không dám tự khoe mình với những kẻ khác, hoặc lấy mình mà sánh với họ; họ tự so sánh mình với chính mình, là không khôn ngoan” (2 Cô-rinh-tô 10:12). Mỗi người là một tạo vật độc đáo, có ân tứ và sứ mạng riêng.

4.1. Nhận biết mình là ai trong Đấng Christ

Hãy nghiên cứu Kinh Thánh để thấm nhuần những lời khẳng định về con cái Chúa. Ví dụ: “Vì chúng ta là việc Ngài làm ra, đã được dựng nên trong Đấng Christ Jêsus để làm việc lành mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn cho chúng ta làm theo” (Ê-phê-sô 2:10). Chúng ta không phải là sản phẩm của sự ngẫu nhiên; chúng ta là tác phẩm của Đức Chúa Trời, được tạo ra với mục đích cao cả.

4.2. Suy ngẫm về tình yêu và sự hy sinh của Chúa

Mỗi ngày, hãy dành thì giờ tĩnh nguyện để nhắc nhở mình về tình yêu Chúa. “Nhưng Đức Chúa Trời tỏ lòng yêu thương Ngài đối với chúng ta, khi chúng ta còn là người có tội, thì Đấng Christ vì chúng ta chịu chết” (Rô-ma 5:8). Không điều gì có thể tách chúng ta khỏi tình yêu Đấng Christ (Rô-ma 8:38-39). Khi thấu hiểu tình yêu đó, chúng ta sẽ vững vàng trước những lời chỉ trích hay thất bại.

4.3. Phục vụ người khác với tinh thần khiêm nhường

Chúa dạy: “Hãy yêu mến Đức Chúa Trời hết lòng” và “yêu người lân cận như chính mình.” Phục vụ người khác không những giúp chúng ta tập trung vào nhu cầu của họ mà còn khiến chúng ta nhận ra giá trị mình có thể đóng góp. “Hãy lấy lòng yêu thương làm đầy tớ lẫn nhau” (Ga-la-ti 5:13).

4.4. Sống theo Thánh Linh, không theo xác thịt

Xác thịt luôn tìm cách tự tôn hoặc tự hạ. Nhưng khi chúng ta bước đi theo Thánh Linh, chúng ta nhận lấy bông trái yêu thương, vui mừng, bình an... (Ga-la-ti 5:22-23). Thánh Linh sẽ nhắc nhở chúng ta về sự thật trong Đấng Christ và giúp chúng ta sống đúng với danh phận ấy.

4.5. Đón nhận sự sửa dạy và lớn lên trong đức tin

Lòng tự trọng lành mạnh không có nghĩa là không bao giờ sai lầm. Khi Chúa sửa dạy, đó là dấu hiệu Ngài yêu thương chúng ta và muốn chúng ta trưởng thành (Hê-bơ-rơ 12:6). Hãy khiêm nhường tiếp nhận lời quở trách và phát triển.

• Cầu nguyện: Bắt đầu mỗi ngày với lời cầu nguyện nhận biết bạn được Chúa yêu và có giá trị trong Ngài.
• Ghi nhớ Kinh Thánh: Chọn vài câu khẳng định giá trị (ví dụ: Thi Thiên 139:14, Ê-phê-sô 2:10, 1 Giăng 3:1) và đọc đi đọc lại.
• Tham gia cộng đồng Hội thánh: Gặp gỡ anh em để được khích lệ, sửa dạy, và nhìn thấy giá trị của mình qua sự phục vụ.
• Phục vụ: Dùng ân tứ Chúa ban để giúp đỡ người khác. Điều này củng cố ý thức mục đích sống.
• Tránh so sánh: Khi bắt đầu so sánh, hãy dừng lại và nhớ rằng bạn là độc nhất trong mắt Chúa.
• Chăm sóc bản thân: Thể chất, tinh thần, tâm linh đều là món quà từ Chúa; hãy quản lý tốt để làm vinh hiển Ngài.

Quan điểm Cơ Đốc về lòng tự trọng không phải là sự tự cao hay tự ti, mà là sự nhận biết đúng đắn rằng chúng ta là con cái Đức Chúa Trời, được tạo dựng theo hình ảnh Ngài, được cứu chuộc bởi huyết Chúa Giê-xu, và được ban cho mục đích cao cả. Lòng tự trọng này dựa trên Đấng Christ, không dựa trên bản thân, và luôn dẫn đến sự khiêm nhường và tình yêu thương. Hãy để Lời Chúa định hình nhận thức của bạn, và sống mỗi ngày với lòng biết ơn vì giá trị vô hạn mà Ngài đã ban cho bạn.