Kinh Thánh Nói Gì Về Sự Xuất Sắc
Trong một thế giới tôn vinh thành tích, sự hoàn hảo và đỉnh cao, khái niệm “sự xuất sắc” thường bị đóng khung trong các tiêu chuẩn thành công của con người: vị trí, của cải, sự công nhận, và tài năng vượt trội. Tuy nhiên, Kinh Thánh đưa ra một quan điểm hoàn toàn khác biệt và thâm thúy về sự xuất sắc. Nó không phải là đích đến cuối cùng, mà là một hành trình của đức tin; không phải để tôn vinh bản thân, mà để tôn vinh Đấng Tạo Hóa. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá nền tảng, biểu hiện và mục đích của sự xuất sắc theo lăng kính Kinh Thánh, qua đó giúp chúng ta định hình lại ưu tiên và nỗ lực trong đời sống Cơ Đốc.
Nền Tảng Thần Học: Sự Xuất Sắc Bắt Nguồn Từ Bản Tính Của Đức Chúa Trời
Trước khi tìm hiểu về sự xuất sắc nơi con người, chúng ta phải quay về cội nguồn đầu tiên: Đức Chúa Trời là Đấng Xuất Sắc Tuyệt Đối. Mọi công trình sáng tạo của Ngài đều phản chiếu sự xuất sắc đó. Trong Sáng-thế Ký 1:31 chép: “Đức Chúa Trời thấy các việc Ngài đã làm thật rất tốt lành.” Từ “tốt lành” ở đây trong tiếng Hê-bơ-rơ là “ṭôḇ” (טוֹב), mang ý nghĩa rộng hơn “tốt” thông thường; nó hàm chứa sự xuất sắc, hoàn mỹ, hài hòa và đầy đủ mục đích. Công trình sáng tạo là một kiệt tác của sự xuất sắc hoàn hảo.
Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời, là hiện thân trọn vẹn của sự xuất sắc thần thượng. Ngài hoàn toàn vâng phục ý Cha (Giăng 8:29), yêu thương đến cùng (Giăng 13:1), và thực hiện chức vụ một cách trọn vẹn (Giăng 17:4). Sự xuất sắc của Ngài không phô trương, mà khiêm nhường và tập trung vào sự cứu rỗi. Vì vậy, nền tảng cho mọi sự theo đuổi xuất sắc của Cơ Đốc nhân chính là sự biến đổi để trở nên giống như hình ảnh của Đấng Christ (Rô-ma 8:29).
Nguyên Tắc Vàng: Làm Mọi Sự Vì Sự Vinh Hiển Của Đức Chúa Trời
Sứ đồ Phao-lô đã đưa ra nguyên tắc nền tảng chi phối mọi hành động và thái độ của Cơ Đốc nhân trong 1 Cô-rinh-tô 10:31: “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” Đây chính là la bàn định hướng cho sự xuất sắc. Sự xuất sắc chân chính không phải là để được người đời tán thưởng (điều có thể đến như hệ quả phụ), mà là để Đức Chúa Trời được vinh hiển qua chất lượng công việc, thái độ và nhân cách của chúng ta.
Nguyên tắc này được áp dụng cụ thể trong lĩnh vực lao động. Cô-lô-se 3:23-24 dạy: “Hễ làm việc gì, hãy hết lòng mà làm, như làm cho Chúa, chớ không phải làm cho người ta… vì biết rằng anh em sẽ bởi Chúa mà được cơ nghiệp làm phần thưởng.” Từ “hết lòng” trong nguyên văn Hy Lạp là “ek psuchēs” (ἐκ ψυχῆς), có nghĩa là “từ trong linh hồn”, “với tất cả tấm lòng”. Sự xuất sắc bắt nguồn từ một tấm lòng tận hiến, xem Chúa là ông chủ tối cao của mình trong mọi công việc dù nhỏ nhất.
Sự Xuất Sắc Trong Tư Cách Đầy Tớ: Ẩn Dụ Các Ta-lâng
Một trong những phân đoạn Kinh Thánh giảng dạy rõ ràng nhất về trách nhiệm theo đuổi sự xuất sắc là ẩn dụ các ta-lâng trong Ma-thi-ơ 25:14-30. Chủ giao tài sản (các “ta-lâng”, đơn vị tiền tệ) cho đầy tớ, “tùy theo tài mỗi người” (câu 15). Hai người đầu đã “làm lợi” gấp đôi số vốn được giao. Họ không được khen vì số lợi tuyệt đối, mà vì sự trung tín (“Hỡi đầy tớ ngay lành trung tín kia” – câu 21, 23) trong việc quản lý và phát triển những gì đã được giao phó. Sự xuất sắc ở đây được định nghĩa là sự trung tín tối đa hóa những năng lực và cơ hội Chúa ban.
Người đầy tớ thứ ba bị quở trách vì sự lười biếng và sợ hãi. Anh ta chỉ “giữ lại” ta-lâng mà không chịu đầu tư, mạo hiểm hay nỗ lực. Thái độ này bị lên án là “độc ác” (câu 26). Bài học rõ ràng: Trong vương quốc Đức Chúa Trời, sự thờ ơ, thiếu nỗ lực và không chịu phát triển bản thân là một tội lỗi. Chúa đòi hỏi chúng ta phải tích cực, sáng tạo và tận tâm với những ân tứ Ngài ban.
Sự Xuất Sắc Trong Nhân Cách Và Đạo Đức: Trái Của Thánh Linh
Sự xuất sắc theo Kinh Thánh không tách rời khỏi nhân cách thánh khiết. Một người có thể rất tài giỏi trong công việc nhưng nếu nhân cách bại hoại, thì đó không phải là sự xuất sắc Chúa đẹp lòng. Ga-la-ti 5:22-23 liệt kê chín “trái của Thánh Linh”: “yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ.” Sự phát triển những đức tính này là biểu hiện cao nhất của sự xuất sắc thuộc linh. Chúng là kết quả của đời sống được Thánh Linh điều khiển.
Sứ đồ Phi-e-rơ khích lệ chúng ta thêm cho đức tin sự nhân đức, trí thức, tiết độ, nhịn nhục, tin kính, tình yêu anh em và tình yêu mọi người (2 Phi-e-rơ 1:5-7). Đây là một quá trình “thêm lên” tích cực, một sự theo đuổi xuất sắc trong đời sống đạo đức nhằm đạt đến sự hữu hiệu và kết quả trong sự nhận biết Chúa (câu 8). Sự xuất sắc trong nhân cách đặt nền tảng cho mọi hình thức xuất sắc khác.
Sự Xuất Sắc Trong Ân Tứ Và Chức Vụ
Kinh Thánh khuyến khích chúng ta nhiệt thành với các ân tứ thuộc linh. 1 Ti-mô-thê 4:14-15 khuyên Ti-mô-thê: “Đừng bỏ quên ơn ban trong lòng ngươi… Hãy chuyên tâm về các điều đó, hãy chú ý vào đó, hết thảy mọi người đều thấy sự tấn tới của ngươi.” Từ “chuyên tâm” (Hy Lạp: “meletaō” – μελετάω) có nghĩa là chăm chỉ luyện tập, suy ngẫm, và dành sự quan tâm đặc biệt. Sự xuất sắc trong chức vụ đòi hỏi sự rèn luyện, học hỏi và đầu tư thời gian cách có kỷ luật.
Phao-lô cũng khích lệ các tín hữu Rô-ma hãy “lấy lòng sốt sắng mà hầu việc Chúa” (Rô-ma 12:11). Sự “sốt sắng” này không phải là sự cuồng tín, mà là một ngọn lửa nhiệt thành, một sự hăng hái xuất phát từ tình yêu và lòng biết ơn dành cho Chúa, thúc đẩy chúng ta phục vụ cách tốt nhất có thể.
Ứng Dụng Thực Tiễn: Theo Đuổi Sự Xuất Sắc Trong Đời Sống Hằng Ngày
Làm thế nào để sống nguyên tắc xuất sắc Kinh Thánh một cách thiết thực?
1. Xác Lập Động Cơ Đúng Đắn: Trước mỗi việc làm, tự hỏi: “Việc này có tôn vinh Chúa không?”. Cầu xin Chúa thanh tẩy động cơ tìm kiếm sự tán dương của người đời.
2. Trung Tín Trong Việc Nhỏ: Chúa Giê-xu phán: “Ai trung tín trong việc rất nhỏ, cũng trung tín trong việc lớn” (Lu-ca 16:10). Hãy xuất sắc trong những bổn phận thường nhật: làm việc nhà, hoàn thành deadline, lắng nghe người khác, giữ lời hứa nhỏ.
3. Rèn Luyện Kỷ Luật Thuộc Linh Và Trí Tuệ: Dành thời gian đều đặn học Lời Chúa, cầu nguyện, và phát triển kỹ năng Chúa ban. Xem việc học tập và rèn luyện như một phần của sự thờ phượng.
4. Phục Vụ Với Tất Cả Năng Lực: Dù phục vụ trong ban âm nhạc, dạy Trường Chúa Nhật, hay quét dọn nhà thờ, hãy làm với tất cả sự xuất sắc mà Chúa ban cho bạn. Chuẩn bị chu đáo và có tinh thần trách nhiệm cao.
5. Chấp Nhận Sự Không Hoàn Hảo Nhưng Không Ngừng Phấn Đấu: Sự xuất sắc theo Kinh Thánh không đồng nghĩa với sự hoàn hảo không tì vết. Chúng ta có thể thất bại, nhưng điều đó không cho phép chúng ta sống tầm thường. Hãy đứng dậy, học hỏi từ sai lầm và tiếp tục phấn đấu, dựa vào ân điển Chúa (Phi-líp 3:12-14).
6. Cân Bằng Với Ân Điển Và Sự Nghỉ Ngơi: Sự xuất sắc không phải là chủ nghĩa cầu toàn gây kiệt sức. Hãy nhớ rằng chúng ta làm việc bởi sức Ngài ban (Cô-lô-se 1:29) và cần có thời gian nghỉ ngơi, phó thác (như nguyên tắc Sa-bát). Sự xuất sắc lành mạnh đi đôi với sự tín thác.
Kết Luận: Sự Xuất Sắc Là Sự Thờ Phượng Bằng Cuộc Sống
Tóm lại, Kinh Thánh dạy rằng sự xuất sắc là sự đáp ứng xứng đáng của con dân Chúa đối với ân điển và những ủy thác Ngài ban. Nó bắt nguồn từ bản tính tuyệt hảo của Đức Chúa Trời, được thúc đẩy bởi lòng muốn tôn vinh Ngài, và được thể hiện qua sự trung tín trong mọi lĩnh vực của cuộc sống—từ công việc, nhân cách đến chức vụ.
Sự xuất sắc chân chính không tạo ra những con người kiêu ngạo, mà tạo nên những đầy tớ khiêm nhường, biết rằng mọi tài năng đều đến từ Chúa (1 Cô-rinh-tô 4:7) và phần thưởng cuối cùng là được nghe lời Chúa phán: “Hỡi đầy tớ ngay lành trung tín kia, được lắm!” (Ma-thi-ơ 25:21).
Ước mong mỗi chúng ta, trong thế hệ này, sống và làm việc với một tấm lòng và sự xuất sắc khiến cho Danh Chúa được cả sáng, và người khác nhìn thấy những việc lành của chúng ta mà ngợi khen Cha chúng ta ở trên trời (Ma-thi-ơ 5:16). Hãy để sự xuất sắc trở thành một hình thức thờ phượng sống động của chúng ta dâng lên cho Vua Muôn Vua.