Theo Kinh Thánh, có tưởng tượng có sai không?

Khả năng tưởng tượng là một trong những đặc ân kỳ diệu mà Đấng Tạo Hóa ban cho con người. Nó cho phép chúng ta mơ ước, sáng tạo, hình dung tương lai và thậm chí hiểu biết về những điều thuộc linh. Thế nhưng, trong đời sống Cơ Đốc, không ít người thắc mắc: "Theo Kinh Thánh, có tưởng tượng có sai không? Ranh giới giữa một tâm trí được Chúa dùng và một tâm trí sa vào tội lỗi nằm ở đâu?". Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách toàn diện, phân tích nguyên ngữ Hê-bơ-rơ và Hy Lạp, để mang đến cái nhìn cân bằng và đúng đắn về chủ đề quan trọng này.

Trước hết, chúng ta phải hiểu rằng khả năng tưởng tượng, suy nghĩ phức tạp và sáng tạo là một phần của "hình ảnh Đức Chúa Trời" (Imago Dei) trong con người. Đức Chúa Trời là Đấng Sáng Tạo tối thượng. Ngài đã "tưởng tượng" và phán vũ trụ thành hình. Khi tạo dựng con người, Ngài ban cho chúng ta khả năng phản chiếu đặc tính sáng tạo đó, dù ở mức độ hữu hạn.

Kinh Thánh đầy dẫy những ví dụ về việc Đức Chúa Trời sử dụng khả năng hình dung, khải tượng của con người để bày tỏ ý muốn Ngài. Các tiên tri như Ê-xê-chi-ên (Ê-xê-chi-ên 37:1-10 – khải tượng về trũng xương khô), Đa-ni-ên, hay Giăng (sách Khải Huyền) đã nhìn thấy những khải tượng siêu nhiên mà họ phải dùng tâm trí để tiếp nhận và diễn giải. Chính Sa-lô-môn đã cầu xin sự khôn ngoan để cai trị, và sự khôn ngoan đó chắc chắn liên quan đến khả năng suy xét, hình dung những giải pháp (1 Các Vua 3:9). Như vậy, bản thân khả năng tưởng tượng không phải là tội lỗi. Nó là một công cụ trung lập – có thể được dùng cho mục đích thánh hoặc bị tội lỗi và ma quỷ cướp đoạt.

Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng cảnh báo rất rõ ràng về mặt tối của tâm trí con người sau khi sa ngã. Từ ngữ Hê-bơ-rơ "yetser" (יצר) thường được dịch là "ý tưởng", "sự hình dung" hoặc "khuynh hướng" của lòng người, xuất hiện trong ngữ cảnh tiêu cực.

Sáng-thế-ký 6:5 viết: "Đức Giê-hô-va thấy sự hung ác của loài người trên mặt đất thật nhiều, và các ý tưởng (yetser) của lòng họ chỉ là xấu luôn". Ở đây, "ý tưởng" (imagination trong bản tiếng Anh KJV) nói đến toàn bộ khuynh hướng, mưu đồ, và những hình ảnh tâm trí hướng về điều ác. Nó không chỉ là suy nghĩ thoáng qua, mà là cả một nền văn hóa tâm linh bại hoại.

Tương tự, trong câu chuyện tháp Ba-bên (Sáng-thế-ký 11:6), Đức Chúa Trời phán: "Này, chỉ có một thứ dân, đồng một thứ tiếng; và kia kìa công việc chúng nó đương khởi làm! Bây giờ chẳng còn chi ngăn chúng nó làm các điều chúng nó đã định làm được". Sự "định làm" này bắt nguồn từ lòng kiêu ngạo và ước muốn tự tôn của con người, được vẽ ra rõ ràng trong tâm trí họ trước khi hiện thực hóa bằng hành động.

Chúa Giê-su đã đưa nguyên tắc này vào chiều sâu đạo đức trong Ma-thi-ơ 5:28: "Song ta nói cùng các ngươi: Hễ ai ngó đàn bà mà động tình trong lòng, thì đã phạm tội tà dâm cùng người rồi". Tội lỗi bắt đầu từ trong tâm trí (trong lòng). "Động tình" ở đây (tiếng Hy Lạp: epithymeō – ἐπιθυμέω) không chỉ là một cảm xúc bất chợt, mà bao hàm sự nuôi dưỡng, mường tượng và đồng ý với ham muốn tội lỗi trong tư tưởng. Như vậy, tưởng tượng trở thành cánh cửa dẫn vào tội lỗi khi nó cho phép chúng ta nuôi dưỡng, thưởng thức và lên kế hoạch cho điều trái với Lời Chúa trong không gian an toàn của tâm trí.

Sứ đồ Phao-lô, dưới sự soi dẫn của Đức Thánh Linh, đã chỉ ra rõ ràng chiến trường then chốt của Cơ Đốc nhân: tâm trí.

2 Cô-rinh-tô 10:5 là câu Kinh Thánh nền tảng: "...đánh đổ các lý luận, và mọi sự cao tự nổi lên nghịch cùng sự hiểu biết Đức Chúa Trời, và bắt hết các ý tưởng (noēma – νόημα) làm tôi vâng phục Đấng Christ". Từ Hy Lạp "noēma" có nghĩa là suy nghĩ, ý định, mưu đồ, sự hình dung trong tâm trí. Phao-lô mô tả đây là một cuộc chiến thuộc linh cần sự "bắt giữ" – một hành động chủ động, mạnh mẽ, có kỷ luật. Chúng ta không để tư tưởng mình lang thang vô định, nhưng phải đem mọi hình ảnh, kế hoạch, lo lắng, hay ham muốn ra ánh sáng của Đấng Christ và bắt chúng phải đầu phục Ngài.

Điều này dẫn đến nguyên tắc thay thế. Tâm trí không thể chỉ đơn thuần "dẹp bỏ" những tư tưởng xấu mà phải được lấp đầy bởi những tư tưởng tốt lành. Phi-líp 4:8 đưa ra tiêu chuẩn vàng: "Rốt lại, hỡi anh em, phàm điều chi chân thật, điều chi đáng tôn, điều chi công bình, điều chi thanh sạch, điều chi đáng yêu chuộng, điều chi có tiếng tốt, điều chi có nhân đức đáng khen, thì anh em phải nghĩ đến". Động từ "nghĩ đến" (logizomai – λογίζομαi) mang nghĩa suy tính, cân nhắc, tập trung tâm trí vào. Đây là một mệnh lệnh chủ động về việc huấn luyện tưởng tượng của chúng ta. Thay vì tưởng tượng về những kịch bản tồi tệ, thất bại hay tội lỗi, chúng ta được kêu gọi hình dung những gì Chúa đã hứa, những gì Ngài làm, và những gì đẹp lòng Ngài.

Làm thế nào để chúng ta áp dụng những nguyên tắc này vào đời sống hằng ngày?

1. Thanh Tẩy Nguồn Cấp Dữ Liệu Cho Tâm Trí: Tưởng tượng của chúng ta không hoạt động trong chân không. Nó được "nuôi" bởi những gì chúng ta xem, nghe, đọc và trải nghiệm. Thi-thiên 101:3 nói: "Tôi chẳng hề để sự gian ác trước mặt tôi... Tôi ghét công việc kẻ bội nghịch; nó chẳng dính díu chi tôi". Một cách thực tế, chúng ta cần xem xét: Phim ảnh, sách báo, âm nhạc, các cuộc trò chuyện và ngay cả mạng xã hội có đang cung cấp "nguyên liệu" cho những tưởng tượng tội lỗi, lo lắng, hay đố kỵ không?

2. Tích Cực Lấp Đầy Tâm Trí Với Lời Chúa (Suy Gẫm): Giô-suê 1:8 chép: "Quyển sách luật pháp này chớ xa miệng ngươi, hãy suy gẫm ngày và đêm...". "Suy gẫm" (hāgâ trong tiếng Hê-bơ-rơ) bao hàm việc đọc đi đọc lại, thì thầm, và hình dung ra ý nghĩa của Lời Chúa. Khi học về sự sáng tạo, hãy hình dung quyền năng Chúa. Khi đọc về Ga-li-lê, hãy tưởng tượng mình đang ở trên thuyền với Chúa Giê-su. Điều này biến sự tưởng tượng thành công cụ cầu nguyện và hiểu biết.