Thứ Bảy Tuần Thánh
Trong hành trình tưởng niệm sự thương khó và phục sinh của Chúa Cứu Thế Giê-xu, Thứ Sáu Đau Thương (Good Friday) với thập tự giá và Chúa Nhật Phục Sinh (Easter Sunday) với ngôi mộ trống thường chiếm trọn sự chú ý của chúng ta. Tuy nhiên, giữa hai ngày trọng đại ấy là một khoảng thời gian mang ý nghĩa thần học sâu sắc, thường bị lướt qua trong thinh lặng: Thứ Bảy Tuần Thánh. Đối với nhiều người, đây chỉ đơn giản là một ngày “chờ đợi” giữa cái chết và sự sống lại. Nhưng qua lăng kính Kinh Thánh, ngày này mở ra cho chúng ta những chân lý quan trọng về sự hoàn tất công tác cứu chuộc, về bản chất của đức tin trong sự chờ đợi, và về sự chiến thắng của Đấng Christ ngay trong cõi chết.
Sau khi Chúa Giê-xu trút hơi thở cuối cùng trên thập tự giá vào chiều thứ Sáu, Kinh Thánh ghi lại một chuỗi sự kiện gấp rút trước khi ngày Sa-bát (Sa-bát theo luật Do Thái giáo, bắt đầu từ chiều thứ Sáu) bắt đầu:
“Đến tối, bởi là ngày sắm sửa, nghĩa là hôm trước ngày Sa-bát, có Giô-sép người A-ri-ma-thê, là nghị viên tòa công luận tôn trọng, cũng trông đợi nước Đức Chúa Trời, bạo dạn đi đến Phi-lát mà xin xác Đức Chúa Jêsus... Người lấy xác Đức Chúa Jêsus xuống, dùng vải gai vấn lấy, cùng để trong huyệt đã đục trong hòn đá, đoạn, lăn một hòn đá chận cửa huyệt lại.” (Mác 15:42-43, 46).
Ngày tiếp theo, tức là Thứ Bảy, được mô tả cách đơn giản nhưng đầy ý nghĩa: “Ngày Sa-bát, các người đàn bà nghỉ ngơi, theo luật lệ.” (Lu-ca 23:56b). Cụm từ “nghỉ ngơi, theo luật lệ” (tiếng Hy Lạp: ἡσύχασαν κατὰ τὴν ἐντολήν – hēsychasan kata tēn entolēn) không chỉ nói về việc tuân giữ luật pháp, mà còn phác họa một bầu không khí của sự tĩnh lặng, bất động và nỗi buồn sâu thẳm. Đối với các môn đồ, đây là một ngày Sa-bát không có Chúa, một ngày mà mọi hy vọng dường như đã chết theo Ngài trong ngôi mộ.
Trong tiếng Hy Lạp, từ được dùng cho “ngày Sa-bát” là σάββατον (sabbaton). Trong bối cảnh này, nó nhấn mạnh đến sự nghỉ ngơi hoàn toàn – không chỉ của con người, mà một cách mầu nhiệm, của chính Con Đức Chúa Trời sau khi đã hoàn tất công trình cứu chuộc. Trong sách Hê-bơ-rơ, tác giả so sánh sự nghỉ ngơi này với sự nghỉ ngơi của Đức Chúa Trời sau sáu ngày sáng tạo: “Vả, đã có chỗ nói về ngày thứ bảy như vầy: Ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời nghỉ cả công việc Ngài. Lại cũng có chỗ nói rằng: Chúng nó sẽ chẳng hề vào sự yên nghỉ của ta. Như vậy, vì còn có mấy người sẽ vào đó, và những kẻ trước đã được nghe Tin Lành đó, vì cớ chẳng tin, nên không vào.” (Hê-bơ-rơ 4:4-6). Thứ Bảy Tuần Thánh chính là sự ứng nghiệm tối hậu của “sự yên nghỉ” sau công tác cứu chuộc vĩ đại.
Một trong những phân đoạn Kinh Thánh quan trọng nhất giúp chúng ta hiểu về hoạt động của Chúa Giê-xu trong khoảng thời gian giữa sự chết và sự sống lại là 1 Phi-e-rơ 3:18-20:
“Vả, Đấng Christ cũng vì tội lỗi chịu chết một lần, là Đấng công bình thay cho kẻ không công bình, để dẫn chúng ta đến cùng Đức Chúa Trời; về phần xác thịt thì Ngài đã chịu chết, nhưng về phần linh hồn thì được sống. Ấy bởi đồng một linh hồn đó, Ngài đi giảng cho các linh hồn bị tù, là kẻ bội nghịch thuở trước, về đời Nô-ê, khi Đức Chúa Trời nhịn nhục chờ đợi...” (1 Phi-e-rơ 3:18-20a).
Đoạn Kinh Thánh này thường gây ra nhiều thắc mắc và diễn giải khác nhau. Từ ngữ then chốt cần hiểu là “linh hồn” (tiếng Hy Lạp: πνεύματι – pneumati). Trong ngữ cảnh này, “linh hồn” không nhất thiết chỉ phần phi vật chất của Chúa Giê-xu tách rời khỏi thân thể, mà có thể hiểu là “trong Thánh Linh” hoặc “bởi Thánh Linh” – tức là trong thần tính hoặc quyền năng Thánh Linh của Ngài.
Hành động “đi giảng” (tiếng Hy Lạp: ἐκήρυξεν – ekēryxen) không mang ý nghĩa rao giảng Tin Lành cứu rỗi cho cơ hội thứ hai, vì Kinh Thánh dạy rõ: “Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét.” (Hê-bơ-rơ 9:27). Thay vào đó, hành động “giảng” ở đây có thể hiểu là “công bố” hoặc “tuyên bố sự chiến thắng”. Chúa Giê-xu, trong quyền năng Thánh Linh, đã đi đến nơi của những linh hồn bị giam cầm (ám chỉ âm phủ/Sheol – nơi của người chết trong Cựu Ước) để công bố sự hoàn tất chiến thắng của Ngài trên tội lỗi và sự chết. Ngài tuyên bố rằng quyền lực của Sa-tan đã bị đánh bại.
Điều này phù hợp với lời tiên tri trong Ê-sai: “Ngày đó, ngươi sẽ nói rằng: Hỡi Đức Giê-hô-va, tôi cảm tạ Ngài; vì dầu Ngài đã giận tôi, nhưng cơn giận Ngài đã lìa khỏi, và Ngài yên ủi tôi.” (Ê-sai 12:1). Công tác của Đấng Christ không dừng lại ở thập tự giá, mà còn mở rộng đến tận cõi âm ty, tước đoạt chìa khóa của sự chết và âm phủ (Khải Huyền 1:18). Thứ Bảy Tuần Thánh, vì thế, không phải là một ngày thụ động, mà là một ngày của sự chinh phục và tuyên cáo chiến thắng trong cõi vô hình.
Thứ Bảy Tuần Thánh dạy chúng ta ba bài học thần học then chốt:
1. Sự Hoàn Tất Của Công Tác Cứu Chuộc: Tiếng kêu “Mọi sự đã được trọn” (Giăng 19:30) của Chúa Giê-xu trên thập tự giá là lời tuyên bố dứt khoát. Công việc cứu tội nhân đã xong. Thứ Bảy Tuần Thánh là sự nghỉ ngơi của Đấng Chiên Con đã bị giết từ buổi sáng thế (Khải Huyền 13:8), nay đã hoàn thành hiến tế. Không còn điều gì để thêm vào. Đây là nền tảng của thần học ân điển: sự cứu rỗi bởi đức tin, không bởi việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9).
2. Bản Chất Của Đức Tin Trong Sự Chờ Đợi: Các môn đồ không biết Chúa Nhật Phục Sinh sẽ đến. Đối với họ, Thứ Bảy là ngày của sự thất vọng, sợ hãi và nghi ngờ. Đức tin của họ bị thử thách trong sự tĩnh lặng của Đức Chúa Trời. Điều này phản ánh những mùa trong đời sống chúng ta khi Chúa dường như im lặng, khi lời hứa chưa được ứng nghiệm, và khi chúng ta chỉ biết... chờ đợi. Thứ Bảy Tuần Thánh dạy chúng ta rằng đức tin chân chính vẫn bám víu vào lời hứa của Đức Chúa Trời ngay cả khi mắt trần không thấy được một tia sáng nào.
3. Niềm Hy Vọng Chắc Chắn Dựa Trên Lời Hứa: Mặc dù các môn đồ quên lãng, lời tiên tri về sự phục sinh vẫn tồn tại. Chúa Giê-xu đã nhiều lần báo trước: “Con người... đến ngày thứ ba, Ngài sẽ sống lại.” (Ma-thi-ơ 20:19). Thứ Bảy Tuần Thánh nhắc nhở chúng ta rằng giữa sự tối tăm của hoàn cảnh, Lời Chúa là ánh sáng (Thi thiên 119:105). Sự im lặng của ngày Sa-bát không phải là sự kết thúc, mà là sự chuẩn bị cho tiếng kêu khải hoàn của buổi sáng Phục Sinh.
Làm thế nào chúng ta, là những Cơ Đốc nhân sống sau sự kiện Phục Sinh, có thể áp dụng ý nghĩa của Thứ Bảy Tuần Thánh vào đời sống hằng ngày?
1. Học Sự Nghỉ Ngơi Trong Sự Hoàn Tất Của Đấng Christ: Chúng ta thường sống trong sự lo lắng, cố gắng tự mình “làm” điều gì đó để được Chúa chấp nhận hoặc giải quyết nan đề. Thứ Bảy Tuần Thánh mời gọi chúng ta bước vào sự nghỉ ngơi thuộc linh, tin cậy rằng công việc lớn nhất – công việc cứu chuộc và chiến thắng tội lỗi – đã được Chúa Giê-xu hoàn tất. Hãy nghỉ ngơi trong ân điển Ngài.
2. Trung Tín Trong Những Mùa “Chờ Đợi” Thuộc Linh: Ai trong chúng ta cũng trải qua những “ngày Thứ Bảy” – khi cầu nguyện dường như không được trả lời, bệnh tật không lành, mối quan hệ không hàn gắn. Thay vì tuyệt vọng, hãy noi gương các người nữ “nghỉ ngơi theo luật lệ”. Hãy trung tín trong những việc nhỏ: đọc Kinh Thánh, cầu nguyện, giao tiếp với Hội Thánh. Đức Chúa Trời vẫn hành động ngay trong sự im lặng.
3. Sống Với Lời Hứa Phục Sinh: Chúng ta biết Chúa Nhật đang đến! Sự chờ đợi của chúng ta không mù quáng, mà đầy hy vọng chắc chắn. Khi đối diện với sự chết (của người thân, của ước mơ, của một giai đoạn), Thứ Bảy Tuần Thánh nhắc nhở chúng ta rằng đây không phải dấu chấm hết. “Sự chết đã bị nuốt mất trong sự thắng... Cảm tạ Đức Chúa Trời đã cho chúng ta sự thắng, nhờ Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta!” (1 Cô-rinh-tô 15:54, 57).
4. Rao Truyền Sự Chiến Thắng: Như Chúa Giê-xu đã “công bố” chiến thắng trong cõi chết, chúng ta được kêu gọi sống và rao truyền sự chiến thắng của Ngài giữa một thế giới đang bị giam cầm bởi sự sợ hãi và tuyệt vọng. Đời sống chúng ta phải là lời tuyên cáo rằng Đấng Christ đã chiến thắng.
Thứ Bảy Tuần Thánh không phải là một ngày lễ được Kinh Thánh truyền lệnh giữ, nhưng nó là một chân lý thần học quý giá trong lịch sử cứu chuộc. Nó kéo chúng ta ra khỏi sự vội vã, đặt chúng ta vào không gian thinh lặng để chiêm ngưỡng chiều sâu của sự chết Đấng Christ và sự bao la của chiến thắng Ngài. Nó dạy chúng ta rằng ngay cả trong những khoảng thời gian tăm tối nhất, khi Đức Chúa Trời dường như ẩn mặt, Ngài vẫn đang hành động cách quyền năng để hoàn thành mục đích tốt lành của Ngài.
Hãy để tinh thần của Thứ Bảy Tuần Thánh – sự nghỉ ngơi trong công tác đã hoàn tất, sự trung tín trong chờ đợi, và niềm hy vọng chắc chắn vào lời hứa – định hình đời sống đức tin của chúng ta. Vì chúng ta biết rằng, sau mọi “ngày Thứ Bảy” của thử thách, “Chúa Nhật Phục Sinh” của sự sống, niềm vui và chiến thắng cuối cùng chắc chắn sẽ bình minh. A-men.