Exousia" trong Kinh Thánh có ý nghĩa gì?

Trong Tân Ước, từ Hy Lạp ἐξουσία (exousia) xuất hiện hơn 100 lần, được dịch là “quyền”, “thẩm quyền”, “quyền hạn”, “quyền năng” hay “quyền bính”. Đây là một khái niệm then chốt giúp chúng ta hiểu về quyền tối thượng của Đức Chúa Trời, thẩm quyền của Chúa Giê-xu Christ, và cả thẩm quyền mà các tín đồ nhận được trong Ngài. Bài viết này sẽ khám phá sâu ý nghĩa của exousia trong bối cảnh Kinh Thánh, kèm theo những áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc.

I. Định Nghĩa và Từ Nguyên

Exousia (ἐξουσία) xuất phát từ động từ ἔξεστι (exesti), có nghĩa là “được phép”, “có quyền”. Do đó, exousia mang ý chính là thẩm quyền hợp pháp, quyền hạn được ủy nhiệm, sự cho phép hoặc quyền lực dựa trên địa vị. Trong tiếng Việt, nó thường được dịch là “quyền” (Ma-thi-ơ 9:6) hoặc “thẩm quyền” (Mác 1:22).

Trong Tân Ước, có một số từ Hy Lạp khác cũng nói về sức mạnh hoặc năng lực, như δύναμις (dynamis – quyền năng, năng lực, phép lạ), κράτος (kratos – sức mạnh, sức lực), ἰσχύς (ischus – sức mạnh thể chất). Exousia khác biệt ở chỗ nó nhấn mạnh đến quyền hợp pháp để hành động, uy quyền được thừa nhận, và sự ủy quyền. Ví dụ, một quan tổng đốc có exousia do Hoàng đế ban (Lu-ca 20:20), còn Chúa Giê-xu có exousia bởi chính Ngài là Con Đức Chúa Trời.

Số Strong: G1849. Trong Bản Bảy Mươi (LXX), exousia thường dịch các từ Hê-bơ-rơ như מֶמְשָׁלָה (memshalah – quyền cai trị), שָׁלִיט (shalit – người cai trị), hay רָשׁוּת (reshut – quyền).

II. Exousia trong Các Sách Phúc Âm

Trong bốn sách Phúc Âm, exousia gắn liền với thẩm quyền của Chúa Giê-xu và sự Ngài trao quyền cho các môn đồ.

1. Chúa Giê-xu dạy dỗ với thẩm quyền

“Vì Ngài dạy như là có quyền (exousia), chớ không giống các thầy thông giáo” (Mác 1:22; Ma-thi-ơ 7:29; Lu-ca 4:32). Lời dạy của Ngài có uy lực, không chỉ là giải thích luật pháp mà còn bày tỏ ý muốn tối hậu của Đức Chúa Trời.

2. Quyền tha tội

Khi chữa lành người bại, Chúa Giê-xu tuyên bố: “Vả, để các ngươi biết rằng Con người ở thế gian có quyền (exousia) tha tội… Ta biểu ngươi hãy đứng dậy, vác giường mà trở về nhà!” (Mác 2:10-11). Việc Ngài chữa lành chứng minh thẩm quyền tha tội của Ngài – một đặc quyền chỉ thuộc về Đức Chúa Trời.

3. Quyền trên ma quỷ và bệnh tật

Chúa Giê-xu “ban quyền (exousia) phép cho mười hai sứ đồ… để đuổi quỷ và chữa lành mọi thứ tật bịnh” (Ma-thi-ơ 10:1; xem Lu-ca 9:1). Ngài cũng ban quyền cho bảy mươi môn đồ: “Nầy, ta đã ban quyền (exousia) cho các ngươi giày đạp rắn, bò cạp, và mọi quyền của kẻ nghịch dưới chân” (Lu-ca 10:19).

4. Mọi quyền trên trời dưới đất

Sau khi sống lại, Chúa Giê-xu tuyên bố: “Hết cả quyền (exousia) trên trời dưới đất đã giao cho ta” (Ma-thi-ơ 28:18). Đây là nền tảng cho Đại Mạng Lệnh và cho thấy Ngài là Chủ Tể muôn loài.

5. Sự cám dỗ về quyền lực thế gian

Ma quỷ cám dỗ Chúa Giê-xu: “Ta sẽ cho ngươi hết thảy quyền (exousia) nước thế gian cùng sự vinh hiển các nước đó… vì đã giao cho ta hết, ta muốn cho ai tùy ý ta” (Lu-ca 4:6). Nhưng Chúa Giê-xu từ chối vì Ngài biết nguồn gốc đích thực của thẩm quyền là từ Đức Chúa Cha.

III. Exousia trong Các Thư của Phao-lô

Sứ đồ Phao-lô sử dụng exousia với nhiều sắc thái, từ thẩm quyền của Chúa, của các bậc cầm quyền, của sứ đồ, đến quyền của tín đồ.

1. Thẩm quyền tối cao của Đấng Christ

“Ngài đã tỏ ra quyền (exousia) mạnh mẽ của Ngài ra trong Đấng Christ, khi khiến Đấng Christ từ kẻ chết sống lại và làm cho ngồi bên hữu mình tại các nơi trên trời… trên mọi quyền (exousia)…” (Ê-phê-sô 1:20-21). “Chính Ngài là đầu mọi quyền (exousia) thế lực” (Cô-lô-se 2:10).

2. Sự vâng phục các bậc cầm quyền

“Mọi người phải vâng phục các đấng cầm quyền (exousiai) trên mình; vì chẳng có quyền nào mà không đến bởi Đức Chúa Trời, các quyền đều bởi Đức Chúa Trời chỉ định” (Rô-ma 13:1). Ở đây, exousiai chỉ chính quyền, các nhà lãnh đạo trần gian, và Cơ Đốc nhân được dạy phải tôn trọng họ vì họ được Đức Chúa Trời thiết lập.

3. Thẩm quyền của sứ đồ

Phao-lô nói về quyền của ông: “Dầu tôi khoe mình về quyền (exousia) mà Chúa đã ban cho chúng tôi để gây dựng anh em, chớ chẳng phải để hủy diệt, thì cũng chẳng hổ thẹn” (2 Cô-rinh-tô 10:8). Quyền này dùng để xây dựng Hội Thánh, không phải để thống trị.

4. Quyền của người nữ

Trong 1 Cô-rinh-tô 11:10, Phao-lô viết: “Bởi đó, đàn bà phải đội dấu chỉ về quyền (exousia) trên đầu, vì cớ các thiên sứ.” Câu này thường được hiểu là người nữ có quyền (hoặc biểu tượng quyền) khi cầu nguyện hoặc nói tiên tri, nhưng cũng liên quan đến trật tự trong Hội Thánh.

5. Quyền tự do của tín đồ

Trong 1 Cô-rinh-tô 8:9, Phao-lô cảnh báo: “Hãy giữ cho khỏi sự tự do (exousia) mình trở nên dịp vấp phạm cho kẻ yếu đuối.” Ở đây, exousia được dịch là “tự do”, hàm ý quyền được phép làm điều gì đó, nhưng phải xét đến ảnh hưởng đến người khác.

IV. Exousia trong Các Sách Khác của Tân Ước

1. Trong Sách Giăng

“Nhưng hễ ai đã nhận Ngài, thì Ngài ban cho quyền (exousia) phép trở nên con cái Đức Chúa Trời” (Giăng 1:12). Đây là quyền đặc biệt: được trở nên con Đức Chúa Trời, nhờ đức tin nơi Chúa Giê-xu.

“Cha đã ban cho Con quyền (exousia) đoán xét, vì là Con người” (Giăng 5:27). Chúa Giê-xu được trao thẩm quyền xét đoán nhân loại.

“Cha đã ban cho Con quyền (exousia) trên mọi xác thịt, hầu cho Con ban sự sống đời đời cho tất cả những kẻ Cha đã giao cho Con” (Giăng 17:2). Quyền của Chúa Giê-xu bao trùm toàn thể nhân loại.

2. Trong Sách Khải Huyền

Exousia xuất hiện nhiều lần, mô tả quyền của Đấng Christ, của các thiên sứ, của con thú, và của các thánh.

• “Ngài cầm trong tay hữu Ngài bảy ngôi sao; và từ miệng Ngài ra một thanh gươm hai lưỡi bén, mặt Ngài như mặt trời khi soi sáng hết sức. Khi tôi thấy Ngài, tôi ngã xuống chân Ngài như chết; Ngài đặt tay hữu lên tôi, mà rằng: Đừng sợ chi, ta là Đấng trước hết và là Đấng sau cùng, là Đấng sống; ta đã chết, kìa nay ta sống đời đời, cầm chìa khóa của sự chết và âm phủ” (Khải Huyền 1:16-18). Dù không dùng từ exousia ở đây, nhưng ngữ cảnh thể hiện quyền tối thượng của Đấng Christ.
• Con thú từ biển lên “được ban cho quyền (exousia) của con rồng” (Khải Huyền 13:2,4), và nó cũng ban quyền cho con thú thứ hai (13:12). Quyền này giả mạo và chống lại Đức Chúa Trời.
• Hai nhân chứng “có quyền (exousia) đóng trời lại” (Khải Huyền 11:6) – thẩm quyền được Đức Chúa Trời ban để làm chứng.
• “Bây giờ sự cứu rỗi, quyền năng (dynamis), nước của Đức Chúa Trời chúng ta, và quyền (exousia) của Đấng Christ của Ngài đã đến” (Khải Huyền 12:10). Đây là lời tôn vinh thẩm quyền tối thượng của Đấng Christ.

V. Ý Nghĩa Thần Học của Exousia

Xuyên suốt Kinh Thánh, exousia biểu thị uy quyền hợp pháp và sự ủy nhiệm. Thẩm quyền tối hậu thuộc về Đức Chúa Trời, Đấng tạo dựng và cai trị vũ trụ. Ngài ủy thác quyền ấy cho Chúa Giê-xu Christ – Đấng Trung Bảo. Đến lượt mình, Chúa Giê-xu chia sẻ thẩm quyền cho Hội Thánh để thực hiện sứ mạng Ngài. Tuy nhiên, việc ủy quyền không làm giảm uy quyền của Đấng ban, mà càng làm rõ mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời, Đấng Christ và Hội Thánh.

Thẩm quyền của Chúa Giê-xu bao gồm:

• Quyền trên thiên nhiên (chẳng hạn dẹp yên bão tố – Mác 4:39).
• Quyền trên ma quỷ (đuổi quỷ).
• Quyền trên bệnh tật và sự chết (chữa lành và khiến sống lại).
• Quyền tha tội (tuyên bố sự tha thứ).
• Quyền xét đoán (Giăng 5:27).
• Quyền ban sự sống đời đời (Giăng 17:2).

Thẩm quyền của tín đồ phải luôn được thực thi dưới sự hướng dẫn và trong danh Chúa Giê-xu, không phải từ bản ngã. Nó không phải là quyền lực để kiểm soát người khác, mà là công cụ để phục vụ, giải cứu, và tôn vinh Đức Chúa Trời.

VI. Thẩm Quyền của Tín Đồ trong Đấng Christ

Khi chúng ta tiếp nhận Chúa Giê-xu, Ngài ban cho chúng ta quyền trở nên con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12). Là con cái, chúng ta được thừa hưởng nhiều đặc quyền, bao gồm:

• Quyền tiếp cận Đức Chúa Trời: “Ấy là trong Đấng Christ, chúng ta nhờ đức tin vào Ngài mà được dạn dĩ và đến gần Đức Chúa Trời cách vững vàng” (Ê-phê-sô 3:12).
• Quyền trên ma quỷ và các thế lực tối tăm: “Nầy, ta đã ban quyền cho các ngươi giày đạp rắn, bò cạp, và mọi quyền của kẻ nghịch dưới chân” (Lu-ca 10:19). “Hãy mặc lấy mọi khí giới của Đức Chúa Trời… để đứng vững mà địch cùng mưu kế của ma quỷ” (Ê-phê-sô 6:11).
• Quyền cầu nguyện nhân danh Chúa Giê-xu: “Nếu các ngươi nhơn danh ta cầu xin điều chi, ta sẽ làm cho” (Giăng 14:14).
• Quyền rao giảng Tin Lành và làm báp-têm (Ma-thi-ơ 28:19-20).
• Quyền chữa lành và đuổi quỷ (Mác 16:17-18).

Tuy nhiên, thẩm quyền này không có nghĩa là chúng ta tự quyết định cách tùy tiện; chúng ta cần ở trong mối liên hệ mật thiết với Chúa, vâng theo Lời Ngài, và nhận sự dẫn dắt của Thánh Linh.

VII. Ứng Dụng Thực Tiễn

Hiểu về exousia có thể biến đổi đời sống chúng ta theo những cách cụ thể:

1. Nhận biết và tôn vinh thẩm quyền của Chúa Giê-xu: Mỗi ngày hãy sống dưới sự cai trị của Ngài, đầu phục ý muốn Ngài, và tuyên xưng Ngài là Chúa trong mọi lĩnh vực.
2. Vâng phục các thẩm quyền trần gian (Rô-ma 13:1-7; 1 Phi-e-rơ 2:13-17) như chính quyền, sếp, người lãnh đạo Hội Thánh, vì biết rằng Đức Chúa Trời đặt để họ. Tuy nhiên, nếu họ yêu cầu điều trái với Lời Chúa, chúng ta phải “vâng lời Đức Chúa Trời hơn là vâng lời người ta” (Công vụ 5:29).
3. Sử dụng thẩm quyền thuộc linh để cầu nguyện và chiến đấu thuộc linh: Nhân danh Chúa Giê-xu, chúng ta có thể đối diện với ma quỷ, bệnh tật, và hoàn cảnh khó khăn. Hãy tin cậy vào quyền năng Ngài.
4. Phục vụ với tinh thần khiêm nhường: Thẩm quyền Chúa ban không dùng để khoe khoang hay áp đặt, nhưng để xây dựng và giúp đỡ người khác (2 Cô-rinh-tô 10:8; 13:10).
5. Áp dụng quyền tự do trong Đấng Christ một cách có trách nhiệm: Dù được tự do làm nhiều điều, chúng ta cần xét xem việc đó có ích lợi cho người khác không, có gây vấp phạm không (1 Cô-rinh-tô 8:9; 10:23-24).
6. Chia sẻ Tin Lành với thẩm quyền: Hãy rao giảng với sự xác quyết rằng Chúa Giê-xu là Chúa và Ngài đã ban cho chúng ta quyền làm chứng.

VIII. Kết Luận

Exousia là một từ then chốt trong Tân Ước, mở ra cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về uy quyền của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua Chúa Giê-xu Christ, và cũng về thẩm quyền mà mỗi tín đồ nhận được trong Ngài. Khi chúng ta sống dưới thẩm quyền của Đấng Christ, chúng ta sẽ kinh nghiệm sự tự do đích thực và năng lực để thực hiện ý muốn của Đức Chúa Trời. Hãy nhớ rằng mọi quyền bính đều đến từ Ngài, và Ngài sẽ ban cho chúng ta đầy đủ mọi sự để hoàn thành sứ mạng của mình. “Hãy vâng theo Đức Chúa Trời; hãy chống trả ma quỷ, thì nó sẽ lánh xa anh em” (Gia-cơ 4:7). Ước mong mỗi chúng ta ngày càng bước đi trong sự hiểu biết và sử dụng đúng đắn thẩm quyền thiêng liêng mà Chúa đã giao phó.