Charis" trong Kinh Thánh có ý nghĩa gì?

Trong hành trình đức tin, chúng ta thường xuyên bắt gặp và sử dụng từ “ân điển”. Đây là một thuật ngữ nền tảng, thậm chí là trung tâm điểm của đức tin Cơ Đốc. Thế nhưng, để hiểu thấu đáo chiều sâu, sự vĩ đại và sự chuyển hóa của khái niệm này, chúng ta cần quay về với ngôn ngữ gốc của Tân Ước: tiếng Hy Lạp (Koine Greek). Từ được Kinh Thánh sử dụng là χάρις (phát âm là “kha-ris” hay “cha-ris”). Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ mổ xẻ ý nghĩa phong phú của Charis, khảo sát bối cảnh sử dụng trong Kinh Thánh và đưa ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống người tin Chúa ngày nay.

I. Giải Nghĩa Từ Nguyên & Bối Cảnh Văn Hóa

Để nắm bắt ý nghĩa Kinh Thánh, trước hết phải hiểu ý nghĩa văn hóa và từ nguyên. Từ Charis (χάρις) trong văn hóa Hy Lạp cổ đại mang một số sắc thái:

• Sự duyên dáng, vẻ đẹp quyến rũ: Chỉ vẻ đẹp bên ngoài lẫn phẩm chất bên trong tạo nên sức hút (ví dụ: nhan sắc và cách cư xử của một người).
• Ơn huệ, lòng tốt: Hành động thi ân, ban cho một cách nhưng không, xuất phát từ lòng tốt của người ban.
• Lòng biết ơn: Sự cảm tạ, tri ân đối với ơn huệ đã nhận được.
• Thiện ý: Thái độ tích cực, sự sẵn lòng giúp đỡ.

Tuy nhiên, khi bước vào trang Kinh Thánh Tân Ước, từ Charis được Thánh Linh soi dẫn và thăng hoa, mang lấy một ý nghĩa thần học vô cùng sâu sắc và đặc thù, vượt xa khỏi ý niệm thông tục của người Hy Lạp. Nó trở thành thuật ngữ mô tả cốt lõi của mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời thánh khiết và con người tội lỗi.

Trong Cựu Ước (bản dịch Septuagint – LXX – tiếng Hy Lạp), từ Charis thường được dùng để dịch từ Hebrew חֵן (“chen”), nghĩa là “ơn” hoặc “sự thiện ý”. Ví dụ điển hình là khi Môi-se cầu xin Đức Giê-hô-va: “Nếu tôi được ơn (chen) trước mặt Chúa, xin chỉ cho tôi biết đường Chúa” (Xuất Ê-díp-tô Ký 33:13). Ở đây, “ơn” (chen/charis) là sự thiên vị, sự chấp nhận và sự sẵn lòng đoái đến của Đấng Tối Cao.

II. Charis Trong Tân Ước: Trọng Tâm Của Phúc Âm

Sứ đồ Phao-lô, người được Chúa ban cho sự hiểu biết sâu nhiệm về Phúc Âm, là tác giả sử dụng từ Charis nhiều nhất (khoảng 100 lần). Qua các thư tín của ông, chúng ta thấy Charis trở thành nền tảng không thể lay chuyển cho sự cứu rỗi và đời sống Cơ Đốc.

1. Định Nghĩa Thần Học Cốt Lõi

Charis trong Tân Ước có thể được định nghĩa là: Sự ban cho nhưng không, không đáng được, của Đức Chúa Trời dành cho những kẻ đáng chết, thể hiện trọn vẹn qua sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ, đem lại sự cứu rỗi, sự tha thứ, sự xưng công bình và năng quyền để sống đẹp ý Ngài.

Điểm then chốt ở đây là tính chất “nhưng không” (unmerited) và “nghịch lý”. Nó hoàn toàn đối lập với nguyên tắc “công đức” hay “trao đổi” của thế gian. Kinh Thánh tuyên bố rõ:

“Vả, ấy là nhờ ân điển (Charis) bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình.” (Ê-phê-sô 2:8-9)

Chữ “ban cho” ở đây trong tiếng Hy Lạp là δῶρον (dōron), nhấn mạnh đây là một món quà. Cứu rỗi là Charis từ đầu đến cuối.

2. Charis Đối Lập Với Công Việc (Ergon) & Luật Pháp (Nomos)

Sự tương phản giữa Charis và các hệ thống dựa trên nỗ lực bản thân được Phao-lô trình bày rõ ràng:

“Hết thảy đều tỏ ra là kẻ có tội... và hết thảy đều được xưng công bình mà không phải bởi việc làm theo luật pháp, nhưng bởi ân điển (Charis) qua sự chuộc tội trong Christ Jesus.” (Rô-ma 3:23-24, tóm lược).

“Vậy, tôi hỏi anh em: Ân điển (Charis) há phải để phạm tội sao? Chẳng hề như vậy! Vì nếu anh em đã được buông tha khỏi tội lỗi mà trở nên tôi mọi của sự công bình, thì anh em được nên thánh.” (Rô-ma 6:15, 19)

Ân điển không phải là giấy phép để phạm tội, mà chính là năng quyền để chiến thắng tội lỗi. Nơi nào tội lỗi càng gia tăng, ân điển lại càng dư dật hơn (Rô-ma 5:20).

3. Các Khía Cạnh Thực Tế Của Charis Trong Đời Sống Tín Hữu

Ân điển không chỉ là vé vào cửa thiên đàng, mà còn là nguồn sống và năng lực cho hành trình đức tin mỗi ngày.

• Charis Cho Sự Phục Vụ (Chức Vụ): Phao-lô thường xuyên mở đầu và kết thúc thư bằng câu chúc “nguyền xin ân điển (Charis) ở với các ngươi”. Ông nhận biết chức vụ của mình là bởi ân điển: “Tôi đã trở nên kẻ giúp việc... theo sự ban cho của ân điển (Charis) Đức Chúa Trời, là ân điển đã ban cho tôi” (Ê-phê-sô 3:7). Mỗi ân tứ thuộc linh (charisma – cũng xuất phát từ gốc charis) đều là sự ban cho của ân điển (Rô-ma 12:6).
• Charis Trong Sự Yếu Đuối: Khi Phao-lô cầu xin Chúa cất khỏi “cái giằm” của mình, Chúa đáp: “Ân điển (Charis) ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối” (2 Cô-rinh-tô 12:9). Charis ở đây là sự đầy đủ, sự chu cấp năng quyền thiêng liêng để gánh vác và vượt qua trong hoàn cảnh khó khăn.
• Charis Cho Đời Sống Hằng Ngày: Hê-bơ-rơ 4:16 kêu gọi: “Vậy, chúng ta hãy vững lòng đến gần ngôi ơn phước (thronos tes charitos – ngôi của ân điển), hầu cho được thương xót và tìm được ân điển (Charis) để giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng.” Ân điển là nguồn lực có sẵn tại “ngôi ân điển” để chúng ta đến tiếp nhận mỗi ngày.

III. Ứng Dụng Charis Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Hiểu biết về Charis phải dẫn đến sự biến đổi trong tư duy và hành động.

1. Sống Trong Tư Thế Của Người Được Ban Cho (Hơn Là Người Kiếm Được)

Tâm lý “kiếm được” hay “xứng đáng” là kẻ thù của ân điển. Ứng dụng đầu tiên là tiếp nhận sự sống lại mỗi ngày với tâm thế của một người nhận quà. Điều này giải thoát chúng ta khỏi gánh nặng tự chứng minh bản thân với Đức Chúa Trời và với người khác. Sự cầu nguyện, học Kinh Thánh, phục vụ phải bắt nguồn từ lòng biết ơn vì đã được nhận ân điển, chứ không phải là phương tiện để “kiếm lấy” nó.

2. Trở Nên Kênh Dẫn Của Charis Cho Người Khác

Ân điển nhận được phải tuôn chảy ra. Kinh Thánh gọi đây là “ơn phước” hay “ân điển đủ mọi mặt” (2 Cô-rinh-tô 9:8). Khi chúng ta tha thứ cho người làm tổn thương mình, đó là chia sẻ ân điển (Charis). Khi chúng ta bày tỏ lòng tốt với người không xứng đáng, đó là phản chiếu ân điển. Khi chúng ta phục vụ bằng ân tứ Chúa cho, đó là phân phát ân điển. Hội Thánh phải là cộng đồng của Charis, nơi mà lòng thương xót và sự chấp nhận thay thế cho sự lên án và thước đo thành tích.

3. Tìm Kiếm Sức Mạnh Tại “Ngôi Ân Điển” Mỗi Ngày

Thay vì cố gắng bằng sức riêng, hãy tập thói quen thuộc linh: Khi yếu đuối, thất bại, mệt mỏi, hãy chạy đến “ngôi ân điển” (Hê-bơ-rơ 4:16). Lời cầu nguyện đơn giản: “Lạy Chúa, con không đủ sức. Con cần ân điển của Ngài ngay lúc này để kiên nhẫn, để yêu thương, để làm việc này.” Sự nhận biết mình cần ân điển chính là chìa khóa để nhận được nó.

4. Rao Giảng & Làm Chứng Về Charis Của Chúa Cứu Thế

Thông điệp chúng ta mang đến cho thế gian không phải là “hãy cố gắng hơn”, mà là “hãy nhận lấy”. Làm chứng về ân điển là kể câu chuyện về Chúa Giê-xu, Đấng đã ban ân điển cho chính mình, và sự tự do, hy vọng mà chúng ta có được trong Ngài. Chúng ta chỉ ra rằng cửa thiên đàng mở ra bởi Charis, chứ không phải bởi thành tích.

Kết Luận: Nền Tảng Vững Chắc Cho Đời Sống Và Hy Vọng

Charis – Ân Điển – không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là thực tại sống động và quyền năng của Đức Chúa Trời trong Christ. Nó là hạt nhân của Phúc Âm: tội nhân bất toàn được Đấng Thánh khiết tiếp nhận và biến đổi, hoàn toàn dựa trên công lao của Chúa Giê-xu. Sự hiểu biết này giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng tôn giáo, đổ đầy lòng chúng ta bằng sự biết ơn, và cung cấp năng lực vô tận cho cuộc sống mới.

Như Phao-lô đã tuyên bố: “Nhờ Ngài mà chúng ta nhờ đức tin được vào trong ân điển (Charis) nầy, là nơi chúng ta hiện đương đứng vững vàng” (Rô-ma 5:2). Hôm nay và mãi mãi, chúng ta đứng vững, sống và thở trong bầu không khí của ân điển. Hãy sống xứng đáng với ân điển đó (Phi-líp 1:27), không phải để kiếm lấy nó, mà vì chúng ta đã mãi mãi được bao bọc bởi nó.