Chủ Nghĩa Khải Huyền
Trong bối cảnh thế giới đầy biến động, bất an, và những thảm họa liên tiếp, nhiều Cơ Đốc nhân tìm đến những lời tiên tri về tương lai, về sự kết thúc của mọi sự. Môn nghiên cứu về những điều này thường được gọi là **“Chủ Nghĩa Khải Huyền” (Apocalypticism)**. Tuy nhiên, khái niệm này thường bị hiểu lầm là sự mê tín về ngày tận thế, hay những suy đoán hoang đường. Với tư cách là nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần quay về với Lời Chúa để hiểu rõ bản chất thần học, nền tảng Kinh Thánh, và đặc biệt là **ứng dụng thực tiễn** của tư tưởng khải huyền cho đời sống đức tin hôm nay.
Thuật ngữ **“Khải Huyền”** bắt nguồn từ từ Hy Lạp **apokalypsis (ἀποκάλυψις)**, có nghĩa đen là **“vén màn,” “bày tỏ,” “tiết lộ”** điều đã được giấu kín. Do đó, chủ nghĩa khải huyền, xét theo nghĩa Kinh Thánh, không phải là sự bí mật hóa mà là **sự mặc khải, bày tỏ của Đức Chúa Trời** về những thực tại thuộc linh, về kế hoạch tối hậu của Ngài trong lịch sử, và về sự chiến thắng sau cùng của Ngài qua Đấng Christ.
Văn học khải huyền trong Kinh Thánh (như sách Đa-ni-ên, Ê-xê-chi-ên, Xa-cha-ri, và đặc biệt là sách Khải Huyền) thường có các đặc điểm:
- Bối cảnh bức hại: Thường được viết trong thời kỳ dân Chúa chịu áp bức (như dưới thời Antiochus Epiphanes hay Đế quốc La Mã).
- Ngôn ngữ biểu tượng: Sử dụng nhiều hình ảnh, biểu tượng (con thú, số, màu sắc, sinh vật) để truyền tải sự thật thuộc linh.
- Thiên sứ giải nghĩa: Thường có thiên sứ đóng vai trò người giải thích các khải tượng (Đa-ni-ên 8:16; Khải Huyền 17:7).
- Song hành hai thế giới: Cho thấy cuộc chiến thuộc linh đằng sau những biến cố thuộc thể.
- Trọng tâm là sự phán xét và cứu chuộc: Luôn hướng đến ngày Đức Chúa Trời đoán phát kẻ ác và hoàn toàn giải cứu dân sự Ngài.
- Niềm hy vọng cánh chung: Điểm đến cuối cùng là sự thiết lập Vương Quốc đời đời của Đức Chúa Trời.
Tư tưởng khải huyền không chỉ nằm trong sách Khải Huyền, mà là một **mạch chảy xuyên suốt Kinh Thánh**, bắt đầu từ Sáng Thế Ký và kết thúc tại Khải Huyền.
1. Giao Ước và Lời Hứa (Cựu Ước):
Lời hứa đầu tiên về Đấng Cứu Thế trong Sáng Thế Ký 3:15 (“Ta sẽ làm cho mầy cùng người nữ, dòng dõi mầy cùng dòng dõi người nữ nghịch thù nhau. Người nữ sẽ giày đạp đầu mầy, còn mầy sẽ cắn gót chân người.”) đã thiết lập khuôn mẫu cho cuộc chiến thuộc linh vĩ đại. Các tiên tri như Ê-sai, Đa-ni-ên, và Ê-xê-chi-ên đã dùng ngôn ngữ khải huyền để nói về Ngày của Đức Giê-hô-va (Ê-sai 13:6, 9), về sự phục hưng Y-sơ-ra-ên (Ê-xê-chi-ên 37), và về sự xuất hiện của Con Người (Đa-ni-ên 7:13-14).
2. Sự Bày Tỏ Trọn Vẹn Nơi Chúa Giê-xu Christ (Tân Ước):
Chúa Giê-xu Christ chính là **Apokalypsis tối thượng** – sự bày tỏ trọn vẹn của Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 1:1-2). Chính Ngài đã dùng ngôn ngữ khải huyền khi nói về sự phá hủy đền thờ và những dấu hiệu về sự tái lâm của Ngài (Ma-thi-ơ 24, Mác 13, Lu-ca 21). Trọng tâm của mọi lời tiên tri khải huyền là **Con Chiên đã chịu giết** (Khải Huyền 5:6, 12). Sự chiến thắng của Đấng Christ không phải bằng vũ lực, mà bằng sự chết chuộc tội và sự sống lại của Ngài.
3. Sách Khải Huyền – Bản Tóm Tắt và Hoàn Tất:
Sách Khải Huyền (sách Khải thị) của Sứ đồ Giăng là đỉnh cao của văn học khải huyền Kinh Thánh. Sách này bắt đầu bằng: **“Sự mặc khải của Đức Chúa Jêsus Christ…”** (Khải Huyền 1:1). Mục đích không phải để làm chúng ta sợ hãi, mà để **“bày tỏ cho…”** (1:1) và để **“phước cho kẻ đọc cùng kẻ nghe lời tiên tri nầy”** (1:3). Sách này vén màn cho chúng ta thấy:
- Thực tại vinh hiển của Đấng Christ: Ngài là An-pha và Ô-mê-ga, Đấng đã chết, sống lại và đang cai trị (Chương 1).
- Cuộc chiến thuộc linh giữa Vương Quốc Đức Chúa Trời và các thế lực thù nghịch: Hiện thân qua Rô-ma (con thú), Babylon thuộc linh (Chương 17-18).
- Sự phán xét công bình của Đức Chúa Trời: Qua các ấn, kèn, và bát (Chương 6-16).
- Sự chiến thắng tuyệt đối của Chiên Con: Dẫn đến sự sụp đổ của Satan, sự phán xét chung cuộc, và Trời Mới Đất Mới (Chương 19-22).
Trong lịch sử Hội Thánh, đã có nhiều sự sai lệch liên quan đến chủ nghĩa khải huyền. Chúng ta cần phân biệt:
1. Sai Lầm Cần Tránh:
- Chủ nghĩa định ngày: Liên tục tính toán, ấn định ngày Chúa tái lâm (Mác 13:32: “Về ngày và giờ đó, chẳng ai biết chi hết…”).
- Chủ nghĩa bi quan yếm thế: Chỉ nhìn thấy ma quỷ, thảm họa, rút lui khỏi thế giới thay vì làm muối và sáng.
- Chủ nghĩa suy đoán chủ quan: Gán ghép mọi biến cố thời sự vào Kinh Thánh một cách tùy tiện, tìm “mã số” bí mật.
- Bỏ qua trọng tâm Phúc Âm: Tập trung vào biểu đồ thời gian hơn là rao giảng Chiên Con chịu chết.
2. Quan Điểm Lành Mạnh Theo Kinh Thánh:
- Trung tâm là Christ: Mọi khải tượng đều quy về Đấng Christ và công trình cứu chuộc của Ngài.
- Hướng đến sự thánh hóa: Khải huyền thúc giục chúng ta sống thánh khiết. “Phàm ai có sự trông cây nầy ở trong Ngài, thì tự làm nên thánh, cũng như Ngài là thánh” (I Giăng 3:3).
- Nuôi dưỡng niềm hy vọng kiên nhẫn: “Vì anh em cần phải nhịn nhục, hầu cho khi đã làm theo ý muốn Đức Chúa Trời, thì được điều Ngài đã hứa” (Hê-bơ-rơ 10:36).
- Thúc đẩy truyền giáo: “Phúc âm nầy về vương quốc Đức Chúa Trời sẽ được giảng ra khắp đất, để làm chứng cho muôn dân…” (Ma-thi-ơ 24:14).
Chủ nghĩa khải huyền lành mạnh không đưa chúng ta lên núi cao để chờ đợi, mà **đặt chúng ta vào thế giới thực với một viễn cảnh vĩnh cửu**. Dưới đây là những áp dụng thiết thực:
1. Sống Với Lòng Kính Sợ và Vâng Phục:
Hiểu rằng chúng ta sống trước mặt Đức Chúa Trời Toàn Tri và sẽ đứng trước tòa phán xét của Đấng Christ (II Cô-rinh-tô 5:10) giúp chúng ta sống có trách nhiệm, tránh xa tội lỗi, và tìm cách làm đẹp lòng Ngài trong mọi việc nhỏ.
2. Nuôi Dưỡng Đời Sống Cầu Nguyện “Lạy Chúa, Xin Đến!”:
Lời cầu nguyện cuối cùng của Kinh Thánh là **“A-men, lạy Chúa Jêsus, xin hãy đến!”** (Khải Huyền 22:20). Đây phải là khát vọng thường trực của chúng ta, không phải vì muốn trốn chạy thế gian, mà vì khao khát được ở trọn vẹn với Ngài.
3. Kiên Trì và Trung Tín Giữa Thử Thách:
Khải huyền được viết cho các Hội Thánh đang chịu khổ (Khải Huyền 2-3). Nó nhắc nhở chúng ta rằng đau khổ, bách hại là một phần của cuộc chiến, nhưng **phần thưởng là chắc chắn**. “Hãy trung tín cho đến chết, rồi ta sẽ ban cho ngươi mão triều thiên của sự sống” (Khải Huyền 2:10).
4. Tập Trung Vào Sứ Mạng:
Trước khi Chúa đến, chúng ta có công việc phải làm: làm chứng nhân (Công vụ 1:8), gây dựng Hội Thánh (Ê-phê-sô 4:12), và chăm sóc công trình sáng tạo của Ngài. Một cái nhìn khải huyền lành mạnh thúc đẩy chúng ta **làm việc cách sốt sắng** vì biết rằng thì giờ là ngắn ngủi (I Cô-rinh-tô 7:29).
5. Sống Với Sự Bình An và Lạc Quan Thuộc Linh:
Dù thế giới hỗn loạn, chúng ta biết rằng **Chúa đang ngự trị**. Ngài cầm chìa khóa của sự chết và âm phủ (Khải Huyền 1:18). Không một biến cố nào nằm ngoài sự kiểm soát tối thượng của Ngài. Điều này mang lại bình an siêu việt mọi trí hiểu (Phi-líp 4:7).
6. Yêu Thương và Hiệp Một Trong Hội Thánh:
Sách Khải Huyền không phải là sách dành cho cá nhân đơn độc, mà cho **bảy Hội thánh** – một cộng đồng. Trong những ngày sau rốt, chúng ta cần gắn bó với Thân Thể Đấng Christ hơn bao giờ hết, cùng nhau khích lệ, khiển trách và chịu đựng lẫn nhau (Hê-bơ-rơ 10:24-25).
Chủ nghĩa khải huyền theo Kinh Thánh, xét cho cùng, không phải là học thuyết về **những con thú hay những tai họa**, mà là học thuyết về **Chiên Con và sự chiến thắng vinh quang của Ngài**. Nó cho chúng ta thấy bức tranh lớn của lịch sử: Từ Vườn Địa Đường (Sáng Thế Ký) đến Thành Thánh Giê-ru-sa-lem Mới (Khải Huyền), từ sự sa ngã đến sự phục hồi trọn vẹn. Điểm then chốt của mọi sự bày tỏ khải huyền là **khẳng định rằng Chúa Giê-xu Christ đã, đang và sẽ làm Chúa Tể của mọi sự.**
Vì vậy, thay vì sợ hãi hay mê mải suy đoán, chúng ta hãy để Lẽ Thật Khải Huyền định hình đời sống chúng ta: **sống thánh khiết trong sự kính sợ, phục vụ cách trung tín trong sự hy vọng, và chờ đợi cách phước hạnh trong sự vui mừng về ngày gặp mặt Chúa chúng ta.**
“Đấng làm chứng cho những việc đó, phán rằng: Phải, ta đến mau chóng. A-men, lạy Chúa Jêsus, xin hãy đến!” (Khải Huyền 22:20).