Lẽ thật là gì?

Trong một thế giới đầy biến động, nơi các quan điểm và triết lý thay đổi chóng mặt, khái niệm về “lẽ thật” thường bị tương đối hóa, bị che khuất, hoặc bị giản lược thành cảm xúc cá nhân. Nhưng với Cơ Đốc nhân, lẽ thật không phải là một khái niệm trừu tượng, một ý kiến, hay một sản phẩm của sự đồng thuận xã hội. Lẽ thật là nền tảng của đức tin, là bản chất của Đức Chúa Trời, và là con đường dẫn đến sự tự do và sự sống đời đời. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá lẽ thật từ lăng kính Kinh Thánh, qua các nguyên ngữ Hê-bơ-rơ và Hy Lạp, để tìm ra định nghĩa, nguồn gốc, hiện thân, và ứng dụng thiết thực của lẽ thật trong đời sống người tin Chúa.

Trong Kinh Thánh, hai từ quan trọng nhất cho “lẽ thật” là אֱמֶת (emeth) trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước) và ἀλήθεια (alētheia) trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước).

• אֱמֶת (emeth): Từ này xuất phát từ gốc אמן (aman), nghĩa là “vững chắc,” “đáng tin cậy,” “trung tín.” Emeth mô tả điều gì đó chắc chắn, ổn định, đáng tin và trung thành. Nó không chỉ là sự thật về mặt thông tin, mà là sự chân thật, trung tín trong bản chất và lời hứa. Thánh vịnh 31:5 chép: “Hỡi Đức Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời chân thật [אֱמֶת], xin giải cứu tôi.” Ở đây, “chân thật” gắn liền với chính bản thể trung tín, đáng tin cậy của Đức Chúa Trời.
• ἀλήθεια (alētheia): Từ Hy Lạp này có cấu trúc a- (không) + lēthē (sự quên lãng, sự che giấu). Vì vậy, alētheia nghĩa đen là “sự không bị che giấu,” “sự bày tỏ ra,” “sự hiển nhiên.” Nó nhấn mạnh khía cạnh bày tỏ, tiết lộ của lẽ thật – điều đã bị ẩn giấu nay được bày ra cho biết. Giăng 8:32 ghi lại lời Chúa Giê-xu: “… các ngươi sẽ biết lẽ thật [ἀλήθειαν], và lẽ thật [ἀλήθεια] sẽ buông tha các ngươi.” Lẽ thật ở đây là thực tại được mặc khải từ Đức Chúa Trời, có quyền năng giải phóng.

Tổng hợp lại, lẽ thật theo Kinh Thánh là thực tại vững chắc, đáng tin cậy, được bày tỏ ra từ Đức Chúa Trời. Nó đối lập với sự giả dối, sai lầm, và bóng tối. Lẽ thật có tính khách quan vì nó xuất phát từ Đấng Tạo Hóa; có tính giải phóng vì nó phá tan sự trói buộc của tội lỗi và sự lừa dối; và có tính liên hệ vì nó gắn kết chúng ta với chính Đức Chúa Trời.

Đỉnh cao của sự mặc khải lẽ thật chính là Con Một Đức Chúa Trời. Đây là điểm then chốt phân biệt đức tin Tin Lành với mọi triết lý khác: Lẽ thật không phải là một ý niệm, mà là một Ngôi Vị.

Giăng 14:6: “Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Ta là đường đi, lẽ thật [ἡ ἀλήθεια], và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha.”

Chúa Giê-xu không nói “Ta dạy lẽ thật” hay “Ta biết lẽ thật,” mà tuyên bố: “Ta là lẽ thật.” Điều này có nghĩa:

1. Bản chất của Ngài là chân thật: Ngài hoàn toàn trung tín, không có sự dối trá nào trong Ngài (Hê-bơ-rơ 10:23). Mọi lời nói, hành động và bản thể Ngài đều phản ánh trọn vẹn thực tại của Đức Chúa Trời.

2. Sự mặc khải trọn vẹn về Đức Chúa Trời: Giăng 1:14, 18 chép: “Ngôi Lời đã trở nên xác thịt… đầy ơn và lẽ thật… Chẳng hề có ai thấy Đức Chúa Trời; chỉ Con một ở trong lòng Cha, là Đấng đã giải bày Cha cho.” Chúa Giê-xu là bức tranh hoàn hảo, rõ ràng nhất về Cha. Muốn biết Đức Chúa Trời thực sự là ai, chúng ta nhìn vào Chúa Giê-xu.

3. Tiêu chuẩn tối hậu của mọi sự: Vì Ngài là lẽ thật, nên mọi tư tưởng, giáo lý, lối sống đều phải được đo lường và đánh giá dựa trên chính Con Người và lời dạy của Ngài. Ngài là “A-men” (Khải Huyền 3:14), tức là sự xác nhận chắc chắn, đáng tin cậy của Đức Chúa Trời.

Chúa Giê-xu hứa ban Đấng Yên Ủi, tức là Đức Thánh Linh, để tiếp tục công việc của lẽ thật trong lòng tín hữu.

Giăng 16:13: “Nhưng khi ấy là Thần Lẽ thật [τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας] sẽ đến, thì Ngài dẫn các ngươi vào mọi lẽ thật [ἐν τῇ ἀληθείᾳ πάσῃ]…”

Thánh Linh không phải là nguồn của một “lẽ thật” mới, mà là Đấng soi sáng, giải bày, và áp dụng lẽ thật đã được mặc khải trong Chúa Giê-xu và Lời Ngài (Kinh Thánh) vào lòng chúng ta. Ngài khiến chúng ta nhận biết (Giăng 14:17), nhớ lại (Giăng 14:26), và làm chứng về lẽ thật (Giăng 15:26). Vai trò của Thánh Linh là tôn vinh Chúa Giê-xu (Giăng 16:14), đưa chúng ta đến gần hơn với Hiện Thân của Lẽ Thật.

Nếu Chúa Giê-xu là Lẽ Thật nhập thể, thì Kinh Thánh là Lẽ Thật được ghi chép. Chính Chúa Giê-xu đã xác nhận thẩm quyền của Kinh Thánh:

Giăng 17:17: “Xin lấy lẽ thật [ἐν τῇ ἀληθείᾳ] khiến họ nên thánh; lời Cha tức là lẽ thật [ὁ λόγος ὁ σὸς ἀλήθειά ἐστιν].”

Lời cầu nguyện này của Chúa Giê-xu khẳng định rằng Lời Đức Chúa Trời (ở đây chỉ về Kinh Thánh Cựu Ước và cả Tân Ước sau này) chính là lẽ thật. Kinh Thánh là lời nói của Đức Chúa Trời, đáng tin cậy (emeth) và bày tỏ (alētheia) ý muốn, bản tính và chương trình cứu rỗi của Ngài cho nhân loại. Vì vậy, mọi sự dạy dỗ phải được kiểm chứng dựa trên Lời Chúa (Công vụ 17:11), và Lời ấy là thanh gươm của Thánh Linh để chiến đấu với sự lừa dối (Ê-phê-sô 6:17).

Hiểu biết về lẽ thật phải dẫn đến sự biến đổi trong đời sống. Dưới đây là những áp dụng thiết thực:

1. Được Tự Do Bởi Lẽ Thật (Giăng 8:32): Sự tự do thật sự không phải là làm theo ý mình, mà là được giải thoát khỏi sự lừa dối của tội lỗi, ma quỷ (người nói dối và cha của sự nói dối – Giăng 8:44), và những triết lý phù phiếm của thế gian. Khi chúng ta biết Chúa Giê-xu – Lẽ Thật – chúng ta biết rằng tội lỗi đã bị đánh bại, sự đoán phạt đã được thay thế bằng ân điển. Đó là tự do đích thực.

2. Thờ Phượng trong Lẽ Thật (Giăng 4:23-24): Chúa Cha tìm kiếm những kẻ thờ phượng Ngài trong lẽ thật. Sự thờ phượng chân thật xuất phát từ tấm lòng được Lời Chúa và Thánh Linh dạy dỗ, nhận biết Đức Chúa Trời là ai thật sự, và đáp lại với sự kính sợ, yêu mến chân thành, không hình thức hay giả tạo.

3. Mặc Lấy Người Mới (Ê-phê-sô 4:21-25): Sứ đồ Phao-lô khuyên: “Vậy, hãy lột bỏ người cũ… mà hãy làm mới trong tâm chí mình, và mặc lấy người mới… Vậy, mỗi người trong anh em hãy chừa sự nói dối, hãy nói thật với kẻ lân cận mình.” Sống trong lẽ thật nghĩa là từ bỏ lối sống cũ đầy dối trá, và sống sự chân thật, công bình, thánh sạch phù hợp với bản tính mới trong Chúa.

4. Sử Dụng “Dây Nịt Lẽ Thật” (Ê-phê-sô 6:14): Trong trận chiến thuộc linh, trang bị đầu tiên là “thắt lưng bằng lẽ thật.” Trong quân đội La Mã, dây nịt giữ các áo giáp và vũ khí cố định. Lẽ thật của Đức Chúa Trời là thứ giữ vững và ổn định cho toàn bộ đời sống đức tin của chúng ta. Không có nó, mọi thứ khác sẽ lỏng lẻo và vô hiệu.

Lẽ thật, trong cốt lõi nhất, là chính Đức Chúa Trời Ba Ngôi: Đức Chúa Trời Cha là nguồn của mọi lẽ thật; Đức Chúa Trời Con là hiện thân trọn vẹn của lẽ thật; và Đức Chúa Trời Thánh Linh là Đấng dẫn dắt chúng ta vào mọi lẽ thật. Lẽ thật này đã được bày tỏ cách đáng tin cậy trong Kinh Thánh.

Trong một thế giới đầy “tri thức” nhưng thiếu “lẽ thật,” chúng ta được kêu gọi không chỉ tin nhận Lẽ Thật là Chúa Giê-xu, mà còn phải yêu mến lẽ thật (2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:10) và vâng theo lẽ thật (1 Phi-e-rơ 1:22). Điều này đòi hỏi sự khiêm nhường để học hỏi Lời Chúa mỗi ngày, sự nhạy cảm để vâng theo sự dẫn dắt của Thánh Linh, và lòng can đảm để đứng vững, thậm chí chịu khổ vì lẽ thật (3 Giăng 1:3-4).

Cuối cùng, lẽ thật không chỉ để tin, mà để sống. Khi chúng ta sống trong Lẽ Thật, chúng ta phản chiếu ánh sáng của Ngài vào nơi tối tăm, trở nên những chứng nhân chân thật về tình yêu và ân điển của Đức Chúa Trời cho thế giới đang lạc lối này.