Thần quen thuộc là gì?

Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, việc phân biệt giữa chân lý của Đức Chúa Trời và sự lừa dối của thế gian cùng các thế lực thuộc linh tà ác là điều sống còn. Một trong những khái niệm quan trọng nhưng thường bị hiểu lầm hoặc xem nhẹ ngày nay chính là “thần quen thuộc”. Thuật ngữ này không chỉ là một di tích của thời cổ đại, mà là một hiện thực thuộc linh nguy hiểm mà Kinh Thánh cảnh báo rõ ràng. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá bản chất, nguồn gốc, sự biểu hiện của “thần quen thuộc” dưới ánh sáng của Lời Chúa, cùng với những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin của chúng ta ngày nay.

Cụm từ “thần quen thuộc” xuất hiện nhiều lần trong Kinh Thánh Tiếng Việt 1925, đặc biệt trong Cựu Ước. Trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ, từ được dịch là “thần quen thuộc” là “’ôb” (אוֹב). Từ này mang nhiều sắc thái nghĩa:

- Nghĩa đen: Chỉ cái bầu da, cái bình, hoặc cái hố, có lẽ ám chỉ giọng nói rỗng, trầm thấp phát ra từ bụng hoặc từ âm phủ.
- Nghĩa chuyên môn: Chỉ “thần chết” hoặc “tổ phụ đã chết” mà người đồng bóng có thể triệu hồi. Nó cũng được dùng để chỉ chính người làm nghề đồng bóng (người có “’ôb”).

Trong bản dịch Hy Lạp (Bảy Mươi) và Tân Ước, khái niệm này tương ứng với từ “engastrimythos” (ἐγγαστρίμυθος), nghĩa là “người nói từ trong bụng”, tức đồng cốt. Do đó, “thần quen thuộc” không đơn thuần là một “linh hồn người chết”, mà là một thực thể thuộc linh tà ác (ma quỷ) mạo danh người chết, hoạt động thông qua một phương tiện con người (đồng cốt, thầy bói) để đưa ra lời tiên tri, thông tin, và tạo ra sự quen thuộc, gần gũi giả tạo nhằm lừa dối và trói buộc người tìm đến.

Kinh Thánh không để chúng ta phải phỏng đoán về thái độ của Đức Chúa Trời đối với mọi hình thức liên quan đến “thần quen thuộc”.

1. Một Tội Trọng Bị Nghiêm Cấm:
Ngay từ khi dân Y-sơ-ra-ên bước vào mối quan hệ giao ước với Đức Giê-hô-va, Ngài đã tuyên bố rõ:

“Chớ nên ai trong vòng các ngươi... tìm những thầy bói, hoặc thầy phù thủy, hay là hỏi đồng cốt, thầy pháp, hoặc kẻ tìm sự thông công với kẻ chết. Vì Đức Giê-hô-va lấy làm gớm ghiếc kẻ làm các việc ấy.” (Phục truyền Luật lệ Ký 18:10-12, Kinh Thánh 1925)

“Các ngươi chớ làm thầy bói, chớ làm thuật số. Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.” (Lê-vi Ký 19:26, 31)
Việc “tìm sự thông công với kẻ chết” (necromancy) chính là cốt lõi của hoạt động “thần quen thuộc”. Đức Chúa Trời gọi đây là sự “gớm ghiếc” (תּוֹעֵבָה - to’ebah), một từ mạnh mẽ chỉ sự ghê tởm tột cùng, thường dùng cho các hành vi thờ hình tượng và tà dâm. Lý do then chốt được nêu trong Lê-vi Ký 19:31: “Đừng cầu đồng cốt và thầy bói mà làm ô uế mình.” Sự ô uế này là thuộc linh, nó phá vỡ mối tương giao độc nhất, thánh khiết giữa dân sự với Đấng Tạo Hóa của họ.

2. Hình Phạt Nghiêm Khắc:
Luật pháp Môi-se quy định hình phạt cho tội này:

“Kẻ nào liên lạc với đồng cốt, và thầy bói, đặng theo chúng nó mà làm kẻ tà dâm, thì ta sẽ nổi giận cùng kẻ đó, truất nó khỏi dân sự mình.” (Lê-vi Ký 20:6)

“Người nam hay nữ nào là đồng cốt, hoặc thầy bói, thì hẳn phải bị xử tử; người ta sẽ ném đá chúng nó: huyết chúng nó đổ lại trên mình chúng nó.” (Lê-vi Ký 20:27)
Hình phạt tử hình cho thấy mức độ nghiêm trọng của tội này trong mắt Đức Chúa Trời. Nó không phải là “tội nhẹ” hay “mê tín dị đoan”, mà là sự phản bội trực tiếp đến giao ước, thay thế sự lệ thuộc vào Đức Giê-hô-va bằng sự lệ thuộc vào các thế lực thuộc linh tà ác.

Câu chuyện trong I Sa-mu-ên chương 28 là minh họa sống động và bi thảm nhất về sự nguy hiểm của “thần quen thuộc”.

Bối cảnh: Vua Sau-lơ, người đã từng đuổi những kẻ đồng cốt và thầy bói ra khỏi xứ (câu 3), giờ đây khi đối diện với quân Phi-li-tin hùng mạnh và cảm thấy Đức Chúa Trời lìa bỏ mình, đã rơi vào sự tuyệt vọng. Ông tìm đến một bà bóng ở Ên-đô-rơ, yêu cầu bà cầu “thần quen thuộc” và gọi tiên tri Sa-mu-ên lên.

“Người nữ nói: Vậy hãy nghe; ông biết điều Sau-lơ đã làm, thể nào người trừ khỏi trong xứ những đồng cốt và thầy bói. Vì cớ sao ông gài bẫy đặng giết tôi? Sau-lơ thề rằng: Ta chỉ Đức Giê-hô-va hằng sống mà thề, sẽ chẳng xảy đến cho ngươi một điều hại chi về việc nầy đâu.” (I Sa-mu-ên 28:9-10)
Điều trớ trêu và đáng buồn là Sau-lơ, người ban hành lệnh cấm, lại đi phá luật. Ông thề nhân danh Đức Giê-hô-va trong chính hành vi phản nghịch lại Ngài. Khi bà bóng “thấy” Sa-mu-ên, bà la lớn và nhận ra Sau-lơ. Điều này cho thấy “thần quen thuộc” có thể cung cấp một số thông tin siêu nhiên chính xác (nhận diện Sau-lơ), từ đó tạo dựng lòng tin và uy tín giả tạo.

Lời phán từ “Sa-mu-ên” thực chất là một lời tuyên án cuối cùng: “Ngày mai, ngươi và các con trai ngươi sẽ ở một nơi với ta.” (câu 19). Dù thông điệp có vẻ đúng (Sau-lơ thua trận và chết), nó đến từ một nguồn bị Chúa nguyền rủa, và chỉ đẩy Sau-lơ vào sự sợ hãi cùng tuyệt vọng hơn, hoàn toàn không có chút hy vọng hay đường ăn năn nào. Đây chính là bản chất hủy diệt của “thần quen thuộc”: nó cung cấp sự “biết” nhưng cướp đi sự “sống” và “hy vọng”.

Tân Ước tiếp nối và làm sáng tỏ giáo lý này. Sứ đồ Phao-lô liệt kê các việc làm của xác thịt, trong đó có:

“... sự thờ hình tượng, thuật phù phép... Những kẻ làm các việc thể ấy không được hưởng nước Đức Chúa Trời.” (Ga-la-ti 5:20-21)
Từ Hy Lạp “pharmakeia” (φαρμακεία) được dịch là “thuật phù phép”, không chỉ là dùng thuốc, mà bao hàm cả ma thuật, bùa chú, và mọi hình thức huyền bí giao tiếp với thế giới tà linh. Sách Khải Huyền cũng nhắc đến nhóm người này sẽ bị loại trừ khỏi thành thánh (Khải Huyền 22:15).

Tin Lành của Chúa Giê-xu Christ đem đến ánh sáng phá tan mọi u tối. Chúa Giê-xu đã đến để “hủy phá công việc của ma quỷ” (I Giăng 3:8). Quyền năng của Ngài lớn hơn mọi thế lực “thần quen thuộc”. Câu chuyện người đàn bà ở thành Phi-líp bị quỷ bói toán (Công vụ 16:16-18) là một ví dụ: linh đó mạo danh đưa ra lời chứng có vẻ đúng (“Các ngươi là đầy tớ của Đức Chúa Trời Rất Cao, rao truyền cho chúng tôi đạo cứu rỗi”), nhưng mục đích là quấy rối và làm sai lệch sứ điệp. Sứ đồ Phao-lô, nhân danh Chúa Giê-xu Christ, đã đuổi linh đó ra. Đấng Christ phá vỡ mọi xiềng xích, kể cả xiềng xích của sự tò mò bất chính và lệ thuộc vào thế giới tà linh.

“Thần quen thuộc” không chỉ tồn tại dưới hình thức bà đồng, ông cốt. Nó có thể mang những hình thức tinh vi, hiện đại hơn, nhằm lôi kéo Cơ Đốc nhân xa rời sự phó thác duy nhất nơi Đức Chúa Trời.

• 1. Nhận Diện Những Biểu Hiện Hiện Đại:
  - Tò mò về bói toán, tử vi, tarot, coi chỉ tay, tử vi phương Tây (horoscope): Đây là những kênh tìm kiếm sự chỉ dẫn về tương lai, tính cách ngoài ý muốn của Đức Chúa Trời.
  - Thực hành hoặc tin vào phong thủy, bùa may mắn, bói bài: Tin rằng các vật thể hoặc sự sắp xếp có thể chi phối vận mệnh.
  - Tìm đến “thầy”, “cô” để giải hạn, cầu an, xin xăm: Trực tiếp tìm kiếm sự giúp đỡ từ các nguồn quyền năng tà ác.
  - Mê đắm các hình thức giải trí ma quái, tôn vinh ma thuật, gọi hồn: Sách, phim ảnh, trò chơi khiến điều Chúa gọi là gớm ghiếc trở nên hấp dẫn, bình thường hóa.
  - Tin tưởng mù quáng vào các lời tiên tri giả, những “sự mặc khải” ngoài Kinh Thánh: Tạo ra một “thần quen thuộc” tinh thần, lệ thuộc vào một cá nhân hay tổ chức thay vì Lời Chúa.


• 2. Con Đường Của Sự Khôn Ngoan Và Bảo Vệ Thuộc Linh:
  - Lấy Kinh Thánh làm nền tảng tuyệt đối: Đức Chúa Trời đã ban cho chúng ta mọi điều cần biết cho sự sống và sự tin kính (II Phi-e-rơ 1:3). Sự khôn ngoan cho mọi quyết định đến từ Lời Ngài (Thi Thiên 119:105).
  - Nuôi dưỡng đời sống cầu nguyện thân mật với Chúa: Thay vì chạy đến đồng cốt, hãy chạy đến ngôi ân điển (Hê-bơ-rơ 4:16). Trò chuyện với Cha Thiên Thượng, phó thác tương lai, lo lắng cho Ngài.
  - Mặc lấy cả binh giáp của Đức Chúa Trời: Đặc biệt là “thuẫn của đức tin” để dập tắt các tên lửa của ma quỷ (Ê-phê-sô 6:16). Đức tin nơi Chúa Giê-xu và Lời Ngài là sự bảo vệ mạnh nhất.
  - Sống trong sự thờ phượng và biết ơn: Ma quỷ tìm cách khiến chúng ta nghi ngờ sự tốt lành và chủ quyền của Đức Chúa Trời. Sự thờ phượng tuyên xưng Ngài là Chủ và là Đấng đáng tin cậy.
  - Tránh xa mọi hình thức dính dáng: Hãy “tránh khỏi sự dữ” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:22). Đừng tò mò, thử nghiệm, hay xem đó là vô hại.
  - Tìm kiếm sự giúp đỡ và cầu thay từ Hội Thánh: Nếu đã lỡ dính líu, hãy tìm sự cầu nguyện, giải nghĩa Kinh Thánh và nâng đỡ từ những người lãnh đạo thuộc linh trưởng thành trong Chúa.

“Thần quen thuộc” là hiện thực thuộc linh nguy hiểm, đại diện cho mọi nỗ lực của con người nhằm vượt qua ranh giới thánh khiết để nắm bắt quyền năng hoặc tri thức thuộc về Đức Chúa Trời, nhưng lại thông qua các kênh bị Ngài nguyền rủa. Nó hứa hẹn sự quen thuộc, kiểm soát và hiểu biết, nhưng kết cục chỉ dẫn đến sự nô lệ, lừa dối và hủy diệt, như đã xảy ra với vua Sau-lơ.

Là Cơ Đốc nhân sống dưới Ân Điển, chúng ta được kêu gọi sống trong sự tự do đích thực mà Đấng Christ đã ban (Ga-la-ti 5:1). Sự tự do đó bao gồm việc được giải phóng khỏi mọi sự tò mò, sợ hãi và lệ thuộc vào thế giới tà linh. Chúng ta có một Đấng Trung Bảo duy nhất là Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã phá vỡ mọi hàng rào ngăn cách và mở ra con đường sống đến với Cha. Hãy để lòng chúng ta hoàn toàn quen thuộc với Lời Chúa và sự hiện diện của Thánh Linh Ngài, vì đó mới là nguồn chân lý, sự sống và bình an vững bền.