Các Kỳ Lễ Của Đức Giê-hô-va Trong Lê-vi Ký 23
Lê-vi ký, quyển sách về sự thánh khiết và sự thờ phượng, dành trọn chương 23 để trình bày một bức tranh tiên tri trọn vẹn về các kỳ lễ trọng thể của Đức Giê-hô-va. Đây không đơn thuần là một lịch trình nghi lễ, mà là một lộ trình thuộc linh được Đức Chúa Trời ấn định, mỗi kỳ lễ đều là một hình bóng (tupos trong tiếng Hy Lạp, có nghĩa là kiểu mẫu, hình mẫu) chỉ về Chúa Giê-xu Christ và chương trình cứu chuộc của Ngài (Cô-lô-se 2:16-17; Hê-bơ-rơ 10:1). Câu chìa khóa mở ra chương này là: “Hãy truyền cho dân Y-sơ-ra-ên rằng: Nầy là các lễ của Đức Giê-hô-va, tức các sự nhóm hiệp thánh, các ngươi sẽ rao truyền ra khi đến kỳ nhất định.” (Lê-vi Ký 23:2). Cụm từ “các lễ của Đức Giê-hô-va” nhấn mạnh rằng Ngài là Đấng thiết lập, chủ tể và là trung tâm của mọi sự thờ phượng. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bảy kỳ lễ, khám phá ý nghĩa lịch sử, nghi lễ, và quan trọng hơn cả, là sự ứng nghiệm trọn vẹn của chúng trong Chúa Cứu Thế Giê-xu.
Bảy kỳ lễ được chia thành hai nhóm chính, ứng với hai mùa thu hoạch của xứ Ca-na-an: mùa xuân và mùa thu. Bốn lễ đầu (Lễ Vượt Qua, Lễ Bánh Không Men, Lễ Dâng Bó Lúa Đầu Mùa, và Lễ Ngũ Tuần) diễn ra liên tiếp trong mùa xuân, hình thành nên một chuỗi ứng nghiệm trực tiếp trong chức vụ của Đấng Christ lần đầu đến. Ba lễ cuối (Lễ Thổi Kèn, Lễ Chuộc Tội, và Lễ Lều Tạm) diễn ra trong tháng thứ bảy (tháng ê-tha-nim), tập trung vào sự phán xét, sự sạch tội và sự vui mừng cuối cùng, hướng đến sự ứng nghiệm trong tương lai khi Đấng Christ tái lâm.
“Ngày mười bốn tháng giêng, vào buổi chiều tối, ấy là lễ Vượt-qua của Đức Giê-hô-va.” Lễ Vượt Qua kỷ niệm biến cố giải cứu vĩ đại khi huyết chiên con bôi trên mày cửa đã che chở dân Y-sơ-ra-ên khỏi tai vạ chết chóc, mở đường cho cuộc xuất hành (Xuất Ê-díp-tô Ký 12). Chữ Pesach (פסח) trong tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa là “vượt qua” hoặc “bảo vệ”.
Ứng Nghiệm trong Tân Ước: Chúa Giê-xu Christ chính là Chiên Con Lễ Vượt Qua của Đức Chúa Trời (Giăng 1:29; 1 Cô-rinh-tô 5:7). Sự chết của Ngài vào đúng ngày lễ Vượt Qua (Ma-thi-ơ 26:2) là sự ứng nghiệm trọn vẹn. Huyết Ngài không che chở khỏi sự phán xét thuộc thể, nhưng khỏi cơn thạnh nộ đời đời của Đức Chúa Trời trên tội lỗi.
“Ngày rằm tháng nầy, ấy là lễ bánh không men để kính trọng Đức Giê-hô-va; các ngươi sẽ ăn bánh không men trong bảy ngày.” Lễ này bắt đầu ngay sau Lễ Vượt Qua, kéo dài bảy ngày. Men (seor), trong ngữ cảnh Kinh Thánh, thường tượng trưng cho tội lỗi, sự giả hình và giáo lý sai lầm (Ma-thi-ơ 16:6, 12; 1 Cô-rinh-tô 5:6-8). Việc dọn sạch men khỏi nhà diễn tả sự dọn sạch tội lỗi khỏi đời sống.
Ứng Nghiệm trong Tân Ước: Đời sống vô tội và thánh khiết trọn vẹn của Chúa Giê-xu Christ chính là “bánh không men” thật. Sứ đồ Phao-lô kêu gọi Hội Thánh: “Vậy thì, chúng ta hãy giữ lễ, chớ dùng men cũ, chớ dùng men gian ác độc dữ, nhưng dùng bánh không men của sự thật thà và của lẽ thật.” (1 Cô-rinh-tô 5:8). Bảy ngày nhấn mạnh đến sự trọn vẹn - Cơ Đốc nhân được kêu gọi sống một đời sống thánh sạch, tách biệt khỏi tội lỗi mỗi ngày.
“Hãy nói cùng dân Y-sơ-ra-ên rằng: Khi các ngươi đã vào xứ mà ta ban cho, và đã gặt mùa màng rồi, thì hãy đem đến cho thầy tế lễ một bó lúa đầu mùa của các ngươi.” Vào ngày sau lễ Sa-bát đầu tiên của kỳ lễ (tức Chúa Nhật), thầy tế lễ sẽ vẫy bó lúa đầu mùa trước mặt Đức Giê-hô-va như một của lễ.
Ứng Nghiệm trong Tân Ước: Đây là hình ảnh rõ ràng nhất về sự sống lại của Chúa Giê-xu. Ngài là “trái đầu mùa” (aparche trong tiếng Hy Lạp) của những kẻ ngủ (1 Cô-rinh-tô 15:20, 23). Sự phục sinh của Ngài xảy ra vào đúng ngày Chúa Nhật, ngày dâng bó lúa đầu mùa. Sự kiện này đảm bảo rằng những ai thuộc về Ngài cũng sẽ được sống lại.
Sau Lễ Dâng Bó Lúa Đầu Mùa đúng bảy tuần (50 ngày, nên gọi là Ngũ Tuần), dân chúng dâng hai ổ bánh bằng bột lúa mì mới có men. Đây là lễ kết thúc mùa gặt lúa mạch và mở đầu mùa gặt lúa mì. Khác với bó lúa đầu mùa, hai ổ bánh có men, biểu thị rằng dân sự được dâng lên từ giữa lòng nhân loại tội lỗi.
Ứng Nghiệm trong Tân Ước: Lễ Ngũ Tuần được ứng nghiệm trọn vẹn trong Công vụ 2. Đúng 50 ngày sau sự phục sinh của Christ (Ngài là Bó Lúa Đầu Mùa), Đức Thánh Linh giáng lâm, khai sinh Hội Thánh. Hai ổ bánh có thể hình bóng về người Do Thái và Dân Ngoại (Ê-phê-sô 2:14-18) được hiệp một trong Thân Thể Đấng Christ bởi Đức Thánh Linh. Sự kiện này mở ra “mùa gặt” các linh hồn cho Nước Đức Chúa Trời.
“Ngày mồng một tháng bảy, các ngươi sẽ có sự nghỉ ngơi, tức một ngày nghỉ để kỷ niệm, lấy tiếng kèn gia báo mà nhóm hiệp.” Tiếng kèn (shofar) vang lên báo hiệu một sự tỉnh thức, kêu gọi dân sự chuẩn bị cho những ngày trọng đại sắp tới (Lễ Chuộc Tội).
Ứng Nghiệm trong Tương Lai: Tiếng kèn trong Tân Ước luôn liên hệ đến sự tái lâm của Chúa và sự sống lại của những người tin (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:16-17; 1 Cô-rinh-tô 15:52). Lễ này tiên báo về thời điểm Chúa Giê-xu sẽ trở lại trong vinh hiển, kêu gọi thế giới tỉnh thức và chuẩn bị cho ngày phán xét.
Đây là ngày lễ nghiêm trang nhất: “Ngày mồng mười tháng bảy, ấy là ngày lễ Chuộc tội; các ngươi sẽ có sự nhóm hiệp thánh, hãy ép linh hồn mình…” (câu 27). Chỉ trong ngày này, thầy tế lễ thượng phẩm được vào Nơi Chí Thánh để rảy huyết tế lễ chuộc tội cho chính mình và cho cả dân sự (Lê-vi Ký 16).
Ứng Nghiệm trong Tân Ước: Chúa Giê-xu Christ là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm trọn vẹn và là của lễ chuộc tội trọn vẹn (Hê-bơ-rơ 9:11-12, 24-26). Huyết của Ngài, không phải huyết của dê đực hay bò đực, đã đem sự tha tội vĩnh viễn. Ngài vào chính “Nơi Chí Thánh trên trời” một lần đủ cả, mở ra con đường mới và sống cho chúng ta đến cùng Đức Chúa Trời.
Chỉ năm ngày sau Lễ Chuộc Tội, dân chúng vui mừng trong lễ kéo dài bảy ngày: “Ngày rằm tháng bảy nầy, khi các ngươi đã thâu hoạch thổ sản mình rồi, hãy giữ một lễ cho Đức Giê-hô-va trong bảy ngày.” (câu 39). Họ dựng lều và ở trong đó để nhớ lại cuộc hành trình trong đồng vắng và sự chăm sóc của Đức Giê-hô-va. Đây là lễ vui mừng về sự thu hoạch cuối cùng.
Ứng Nghiệm trong Tương Lai: Lễ Lều Tạm hình bóng về thời kỳ nghỉ ngơi, vui mừng và sự hiện diện đời đời của Đức Chúa Trời với dân sự Ngài trong trời mới đất mới (Khải Huyền 21:3). Nó tiên tri về Vương Quốc Ngàn Năm và sự vui mừng trọn vẹn khi dân sự Đức Chúa Trời được vào nơi ở vĩnh cửu, không còn trong “lều tạm” của thân thể hay cuộc đời phù du này nữa (2 Cô-rinh-tô 5:1-4).
Là Cơ Đốc nhân sống dưới ân điển, chúng ta không còn bị ràng buộc bởi việc giữ các nghi lễ này theo nghĩa đen (Cô-lô-se 2:16-17; Ga-la-ti 4:9-11). Tuy nhiên, chúng mang đến những bài học thuộc linh sâu sắc:
- Tập Trung Vào Christ: Mọi lễ nghi đều chỉ về Ngài. Đời sống thuộc linh của chúng ta phải luôn quy về Chúa Giê-xu, Chiên Con chịu giết, Đấng Phục Sinh, và Vua đang đến.
- Sống Trong Sự Cứu Chuộc Trọn Vẹn: Từ Vượt Qua (sự chết thế tội) đến Lều Tạm (sự vui mừng đời đời), chúng ta được nhắc nhở rằng sự cứu rỗi trong Christ là trọn vẹn, bao trùm quá khứ, hiện tại và tương lai.
- Kêu Gọi Sự Thánh Khiết: Lễ Bánh Không Men nhắc nhở chúng ta phải luôn xét lòng, dẹp bỏ “men” của tội lỗi, gian ác và giả hình, sống chân thật trong sự thánh khiết (1 Cô-rinh-tô 5:7-8).
- An Nghỉ Trong Sự Chuộc Tội Hoàn Toàn: Lễ Chuộc Tội dạy chúng ta rằng công việc chuộc tội đã hoàn tất. Chúng ta không còn “ép linh hồn” trong nỗ lực tự cứu mình, nhưng được an nghỉ trong sự tha thứ hoàn toàn nhờ huyết Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 4:9-10).
- Sống Với Tầm Nhìn Cánh Chung: Các lễ mùa thu hướng lòng chúng ta về sự trông đợi Chúa tái lâm. Chúng ta sống như những người lữ hành trong “lều tạm”, hướng về quê hương vĩnh cửu, luôn tỉnh thức và hầu việc Chúa (Phi-líp 3:20).
- Biết Ơn Và Vui Mừng: Tinh thần của Lễ Lều Tạm và Lễ Ngũ Tuần là biết ơn về những ơn phúc thuộc linh và vật chất, và vui mừng trong Chúa. Hội Thánh là cộng đồng của sự biết ơn và vui mừng.
Lê-vi Ký 23 không phải là một bảng quy định nghi lễ khô khan, mà là một bản nhạc giao hưởng tiên tri về kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời. Mỗi nốt nhạc, mỗi kỳ lễ, đều hòa âm một cách tuyệt vời để tôn vinh Chúa Giê-xu Christ. Là những người đang sống giữa sự ứng nghiệm của các lễ mùa xuân (Ân Điển) và sự trông đợi các lễ mùa thu (Vinh Quang), chúng ta được kêu gọi sống với lòng biết ơn sâu xa về sự cứu chuộc đã hoàn thành, trong sự thánh khiết thực tiễn, và với niềm hy vọng sống động về ngày chúng ta sẽ cùng dự tiệc vui mừng đời đời trong “Lễ Lều Tạm” trên trời với Chiên Con. “Phước cho những kẻ được mời đến dự tiệc cưới Chiên Con!” (Khải Huyền 19:9).