Đào tạo môn đồ (Môn đồ hóa) theo Đấng Christ là gì?

Trong thời đại của những chương trình, phương pháp và chiến lược mục vụ phức tạp, mệnh lệnh trọng tâm của Hội Thánh vẫn không thay đổi và vô cùng giản dị: “Hãy đi dạy dỗ muôn dân... dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi” (Ma-thi-ơ 28:19-20). Lời truyền này không chỉ là lời kêu gọi truyền giáo, nhưng cốt lõi của nó chính là tiến trình **đào tạo môn đồ (môn đồ hóa)**. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá bản chất, nền tảng Kinh Thánh, mô hình của Chúa Giê-xu và cách áp dụng thực tiễn của công tác then chốt này.

Để hiểu về “môn đồ hóa”, trước hết phải hiểu “môn đồ” là gì. Trong nguyên ngữ Hy Lạp, từ được dùng là **μαθητής** (*mathētēs*), mang nghĩa “người học trò”, “người theo học” hoặc “người thụ giáo”. Tuy nhiên, trong bối cảnh Tân Ước, ý nghĩa này sâu sắc hơn nhiều so với một học viên thông thường. Một môn đồ của Đấng Christ là:

• Một người tin nhận và đi theo Chúa Giê-xu cách trọn vẹn: “Nếu ai muốn theo ta, phải liều mình, vác thập tự giá mình mà theo ta” (Lu-ca 9:23). Đây là lời kêu gọi từ bỏ chính mình và sự vâng phục triệt để.
• Một người được Lời Chúa dạy dỗ và biến đổi: Chúa Giê-xu phán: “Nếu các ngươi hằng ở trong đạo ta, thì thật là môn đồ ta; các ngươi sẽ biết lẽ thật, và lẽ thật sẽ buông tha các ngươi” (Giăng 8:31-32). Môn đồ thực sự “ở trong” (μένω, *menō* – lưu lại, gắn bó) với lời dạy của Ngài.
• Một người kết quả, bày tỏ đức tin qua đời sống và công việc: “Ấy vậy, hễ cây nào tốt thì sinh trái tốt; cây nào xấu thì sinh trái xấu... vậy, các ngươi nhờ những trái nó mà nhận biết được” (Ma-thi-ơ 7:17, 20). Đời sống môn đồ phải sinh ra bông trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23).

Như vậy, **môn đồ hóa** không chỉ là việc dẫn đưa một người đến chỗ tin nhận Chúa (tức truyền giáo), mà là tiến trình tiếp theo và xuyên suốt: dẫn dắt một Cơ Đốc nhân tăng trưởng để trở nên người học trò trung tín, vâng lời và giống với Thầy mình là Đấng Christ (Rô-ma 8:29).

Chúa Giê-xu Christ là bậc Thầy vĩ đại nhất về đào tạo môn đồ. Phương pháp của Ngài không phải là một chương trình cứng nhắc, mà là một tiến trình sống động xoay quanh mối quan hệ. Chúng ta có thể học hỏi từ các yếu tố then chốt:

1. Sự Kêu Gọi Cá Nhân và Có Mục Đích: Chúa Giê-xu không tuyển dụng đám đông vô danh. Ngài kêu gọi từng cá nhân với lời hứa biến đổi: “Hãy theo ta, và ta sẽ cho các ngươi trở nên tay đánh lưới người” (Mác 1:17). Từ ngữ “trở nên” (γίνομαι, *ginomai*) chỉ một sự biến đổi từ bên trong. Mục đích rõ ràng: từ thợ đánh cá thành người chinh phục linh hồn.

2. Sự Ở Cùng (Hiện Diện) và Chia Sẻ Cuộc Sống: Phương pháp chủ yếu của Chúa Giê-xu là “ở cùng” họ. Ngài phán: “Các ngươi gọi ta bằng Thầy bằng Chúa; các ngươi nói phải, vì ta thật là Chúa, thật là Thầy” (Giăng 13:13). Ngài dành trọn ba năm rưỡi để sống chung, ăn uống, đi đường, và chia sẻ mọi kinh nghiệm với nhóm mười hai môn đồ. Sự dạy dỗ diễn ra trong mọi tình huống thực tế: trên thuyền, ngoài đồng, trong nhà, trước đám đông và trong những cuộc đối thoại riêng tư.

3. Sự Dạy Dỗ Có Thẩm Quyền Kết Hợp với Gương Mẫu: Chúa Giê-xu không chỉ nói, Ngài làm gương. Ngài dạy về sự khiêm nhường, rồi rửa chân cho môn đồ (Giăng 13:1-17). Ngài dạy về cầu nguyện, rồi chính Ngài thức sớm lên núi cầu nguyện (Mác 1:35). Sự nhất quán giữa lời nói và hành động khiến lời dạy của Ngài có uy quyền (Ma-thi-ơ 7:28-29).

4. Uỷ Thác Trách Nhiệm và Trao Quyền: Ngài không giữ các môn đồ mãi trong “vùng an toàn”. Ngài sai họ đi thực tập: “Ngài bèn gọi mười hai môn đồ đến, ban quyền phép trừ tà ma” và sai họ đi rao giảng (Ma-thi-ơ 10:1, 5-8). Sau đó, Ngài họp lại để họ trình bày và dạy dỗ họ thêm (Mác 6:30-31). Đây là mô hình “làm cùng – xem tôi làm – làm cùng tôi – tôi xem bạn làm – bạn làm”.

5. Tập Trung vào Tấm Lòng và Động Cơ: Chúa Giê-xu luôn nhìn thấu tấm lòng. Ngài sửa dạy tham vọng cá nhân (Mác 10:35-45), sự thiếu đức tin (Ma-thi-ơ 8:26), và tính nóng nảy (Lu-ca 9:54-55). Môn đồ hóa đích thực nhắm đến sự biến đổi tâm linh bên trong, chứ không chỉ hành vi bên ngoài.

Dựa trên mô hình của Chúa, tiến trình đào tạo môn đồ bao gồm những yếu tố không thể thiếu:

A. Lời Chúa (Kinh Thánh) Là Nền Tảng: Môn đồ được dạy dỗ bởi Lời Chúa. Sứ đồ Phao-lô nhấn mạnh: “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành” (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Việc học, ghi nhớ, suy ngẫm và vâng giữ Lời Chúa là lương thực cho sự tăng trưởng thuộc linh.

B. Mối Thông Công và Trách Nhiệm Giải Trình: Không ai trở thành môn đồ trưởng thành trong sự cô lập. Hội Thánh ban đầu “bền lòng giữ lời dạy của các sứ đồ, sự thông công... ” (Công vụ 2:42). Từ “thông công” (κοινωνία, *koinōnia*) chỉ sự chia sẻ, hiệp một sâu sắc. Mối quan hệ này tạo nên môi trường để khích lệ, sửa dạy và nâng đỡ lẫn nhau (Ga-la-ti 6:1-2).

C. Cầu Nguyện – Hơi Thở Thuộc Linh: Đời sống cầu nguyện là dấu hiệu của sự lệ thuộc vào Chúa. Chúa Giê-xu dạy các môn đồ cầu nguyện (Lu-ca 11:1). Một môn đồ được đào tạo phải học cách trò chuyện với Cha thiên thượng, chiến đấu thuộc linh và tìm kiếm ý muốn Ngài.

D. Phục Vụ và Sử Dụng Ân Tứ: Đức tin không có việc làm là đức tin chết (Gia-cơ 2:17). Môn đồ hóa bao gồm việc khám phá, phát triển và sử dụng các ân tứ thuộc linh Chúa ban để gây dựng Hội Thánh và phục vụ thế gian (1 Phi-e-rơ 4:10). Qua phục vụ, đức tin được tôi luyện và trưởng thành.

E. Truyền Giáo và Tạo Ra Môn Đồ Mới: Mục tiêu cuối cùng của môn đồ hóa không phải là tạo ra những “Cơ Đốc nhân tiêu thụ”, mà là những “người tạo ra môn đồ”. Một môn đồ trưởng thành tự nhiên sẽ mong muốn chia sẻ đức tin và đầu tư vào người khác. Đây chính là sự nhân bản thuộc linh, đáp ứng Đại Mạng Lệnh.

Làm thế nào để chúng ta, trong bối cảnh hiện đại, sống và tham gia vào công tác đào tạo môn đồ?

1. Đối Với Cá Nhân Mỗi Tín Hữu:
Cam kết trở thành môn đồ trước khi muốn tạo ra môn đồ: Hãy tự hỏi: “Tôi có đang hằng ở trong đạo Chúa không? Tôi có vác thập tự giá mình mỗi ngày không?”. Dành thời gian mỗi ngày cho Lời Chúa và cầu nguyện.
Tìm kiếm một “Phao-lô” cho mình: Hãy chủ động tìm một người trưởng thành hơn trong đức tin, sẵn sàng dạy dỗ, khuyên bảo và làm gương cho bạn (Tít 2:3-8). Đây là mối quan hệ môn đệ hóa.
Bước vào phục vụ: Đừng chờ đợi. Hãy bắt đầu phục vụ trong Hội Thánh địa phương, dù là việc nhỏ nhất, với tấm lòng hầu việc Chúa.

2. Đối Với Những Người Muốn Đào Tạo Môn Đồ (Môn Đồ Hóa Người Khác):
Sống đời sống mở ra: Giống Chúa Giê-xu, hãy cho phép người khác “nhìn vào” cuộc sống thật của bạn – không phải một bản mặt hoàn hảo, mà là một Cơ Đốc nhân đang tăng trưởng, đấu tranh và nhờ cậy ân điển.
Đặt câu hỏi thay vì chỉ đưa ra câu trả lời: Chúa Giê-xu thường dùng câu hỏi để dẫn dắt môn đồ suy nghĩ. Thay vì áp đặt, hãy hỏi: “Theo con, phân đoạn Kinh Thánh này nói gì?” hay “Điều gì Chúa có thể dạy con qua nan đề này?”.
Đầu tư vào một nhóm nhỏ: Bạn không thể đầu tư sâu sắc cho quá nhiều người. Hãy noi gương Chúa, tập trung vào một vài người (có thể 2-4 người) mà Chúa đặt để trong lòng bạn. Cùng họ học Kinh Thánh, cầu nguyện, chia sẻ cuộc sống và khích lệ họ phục vụ.
Trao quyền và sai đi: Khi họ đã sẵn sàng, hãy khích lệ và hỗ trợ họ bắt đầu phục vụ hoặc thậm chí dìu dắt một người mới khác. Mục tiêu là giúp họ trở nên độc lập với bạn nhưng lệ thuộc vào Chúa.

3. Đối Với Hội Thánh Địa Phương:
Ưu tiên chất lượng hơn số lượng: Thay vì chỉ chú trọng vào các buổi nhóm lớn, Hội Thánh cần tạo dựng văn hóa môn đồ hóa thông qua các nhóm nhỏ, các mối quan hệ một đối một.
Giải phóng và trang bị cho tín hữu: Mọi tín hữu đều là thầy tế lễ (1 Phi-e-rơ 2:9). Hội Thánh cần trang bị họ qua các lớp huấn luyện căn bản về học Kinh Thánh, cầu nguyện, chia sẻ Phúc Âm và môn đệ hóa.
Đánh giá sự trưởng thành bằng “bông trái” chứ không chỉ “sự bận rộn”: Một Hội Thánh thành công không phải là nơi có nhiều chương trình nhất, mà là nơi sản sinh ra nhiều môn đệ trưởng thành, có đời sống biến đổi và đang tạo ra thế hệ môn đệ mới.

Đào tạo môn đồ không phải là một lựa chọn mục vụ trong số nhiều lựa chọn; đó là chính **mệnh lệnh** và **mô hình** mà Chúa Giê-xu đã truyền lại cho Hội Thánh. Đó là một hành trình dài hơi, đòi hỏi sự kiên nhẫn, tình yêu thương và đầu tư cả cuộc sống. Nó bắt đầu từ chính sự đầu phục của chúng ta dưới quyền làm môn đồ của Chúa Giê-xu, và lan tỏa ra qua việc chúng ta sống, chia sẻ và đầu tư vào những người Chúa đặt để xung quanh mình.

Ước mong mỗi chúng ta, khi suy ngẫm về ân điển lớn lao mà mình đã lãnh nhận, sẽ sốt sắng bước vào công tác cao quý này: không chỉ là tin nhận Đấng Christ, mà còn trở nên môn đồ thật của Ngài, và giúp người khác cũng trở nên môn đồ thật. Hãy nhớ lời hứa đầy quyền năng đi kèm với Đại Mạng Lệnh: “Nầy, ta thường ở cùng các ngươi luôn cho đến tận thế” (Ma-thi-ơ 28:20). Chính sự hiện diện của Ngài là nguồn sức mạnh và bảo đảm cho mọi nỗ lực môn đồ hóa của chúng ta.