Làm thế nào tôi có thể lấy thiện thắng ác (Rô-ma 12:21)?

Trong hành trình đức tin, một trong những thách thức lớn nhất mà Cơ Đốc nhân phải đối diện chính là cuộc chiến giữa điều thiện và điều ác, không chỉ trong thế giới xung quanh mà ngay trong tấm lòng mình. Sứ đồ Phao-lô, trong thư gửi cho Hội Thánh tại Rô-ma, đã đưa ra một mạng lệnh đầy uy quyền và hy vọng: “Đừng để điều ác thắng mình, nhưng hãy lấy điều thiện thắng điều ác.” (Rô-ma 12:21). Câu Kinh Thánh này không chỉ là một lời khuyên đạo đức, mà là một chiến lược thuộc linh thâm sâu, đặt trong bối cảnh của một đời sống đã được biến đổi bởi ân điển. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá bối cảnh, ý nghĩa nguyên văn, và những áp dụng thực tiễn để mỗi tín hữu có thể sống chiến thắng trong Đấng Christ.

Để hiểu trọn vẹn câu 21, chúng ta phải đặt nó vào dòng chảy của toàn bộ chương 12 và thậm chí là toàn bộ thư tín. Các chương 1-11 của Rô-ma trình bày một luận giải thần học hùng vĩ về Phúc Âm: sự sa ngã của con người, sự xưng công bình bởi đức tin, đời sống trong Đấng Christ, và sự nhân từ của Đức Chúa Trời trong chương trình cứu rỗi. Chương 12 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng với từ “Vậy” (οὖν - *oun*), chuyển từ giáo lý sang ứng dụng, từ tin sang sống. Đây là đáp ứng tất yếu của một đời sống đã được cảm biến bởi lẽ thật Phúc Âm.

Phao-lô bắt đầu bằng lời kêu gọi: “Hãy dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em.” (câu 1). Hành động “lấy thiện thắng ác” chính là một phần của sự thờ phượng thiết thực đó. Tiếp theo, ông nhấn mạnh sự “biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình” (câu 2). Khả năng thắng ác bằng thiện bắt nguồn từ một tâm trí đã được Đức Thánh Linh đổi mới, không còn đồng hóa với đời này nữa. Cả chương 12 là một loạt những chỉ dẫn cụ thể về cách sống trong cộng đồng Hội Thánh (câu 3-8) và với thế giới bên ngoài (câu 9-21), tất cả đều xoay quanh tình yêu thương chân thật (câu 9: “Tình yêu thương phải cho thành thật”).

Chúng ta cần mổ xẻ ý nghĩa của các từ then chốt trong nguyên bản Hy Lạp:

• “Điều ác” (τὸ κακὸν - *to kakon*): Từ “kakon” mang nghĩa rộng, chỉ bất cứ điều gì xấu xa, có hại, đê tiện, đau đớn hoặc độc ác. Nó có thể chỉ hành động ác, lời nói ác, thái độ ác, hoặc hoàn cảnh ác.
• “Thắng” (νίκα - *nika*): Xuất phát từ động từ “νικάω” (*nikaō*), nghĩa là chinh phục, chiến thắng, vượt trội, hoặc chế ngự. Đây là một từ ngữ mang tính chiến trận, cho thấy có một cuộc xung đột thực sự.
• “Điều thiện” (τὸ ἀγαθὸν - *to agathon*): “Agathon” chỉ điều tốt lành, có ích, đạo đức, cao quý và đúng đắn. Trong bối cảnh Kinh Thánh, “điều thiện” tối thượng chính là bản tính và ý muốn của Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:28).

Cụm từ “lấy điều thiện thắng điều ác” (ἀλλὰ νίκα ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ κακὸν - *alla nika en tō agathō to kakon*) có cấu trúc rất chủ động và tích cực. Chúng ta không chỉ chống cự điều ác một cách thụ động, mà còn chủ động tấn công nó bằng vũ khí của điều thiện. Đây không phải là một cuộc phòng thủ, mà là một cuộc tấn công chiến lược. Sự ác bị đánh bại không chỉ bởi sự vắng mặt của nó, mà bởi sự hiện diện đầy uy lực của điều thiện.

Đức Chúa Giê-xu Christ chính là hiện thân sống động và trọn vẹn nhất của nguyên tắc “lấy thiện thắng ác”. Trọn cuộc đời, chức vụ và sự chết của Ngài là một cuộc chiến thắng vĩ đại của tình yêu thương thánh khiết trước sự thù ghét và tội lỗi của con người.

• Khi bị xúc phạm, Ngài không rủa sả, nhưng phó thác cho Đấng xét đoán công bình (I Phi-e-rơ 2:23).
• Khi bị phản bội và chối bỏ, Ngài vẫn bày tỏ ân điển (Lu-ca 22:61; Giăng 21:15-17).
• Trên thập tự giá, đỉnh điểm của sự ác, Ngài đã cầu nguyện: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì.” (Lu-ca 23:34). Hành động thiện thượng đẳng đó đã đánh bại quyền lực của sự thù hận.
• Sứ đồ Phi-e-rơ đã tóm tắt chức vụ của Chúa Giê-xu: “Ngài... đi từ nơi nọ đến chỗ kia làm phước và chữa lành hết thảy những người bị ma quỉ ức hiếp” (Công vụ 10:38). Ngài đã dùng quyền năng thiện lành để chế ngự sự ác của bệnh tật và ma quỷ.

Chiến thắng tối hậu của Ngài là sự phục sinh, nơi sự sống thánh khiết đã chiến thắng sự chết – hệ quả cuối cùng của tội lỗi (I Cô-rinh-tô 15:54-57). Vì vậy, khi Phao-lô ra lệnh “lấy thiện thắng ác”, ông đang mời gọi chúng ta bước vào và sống theo khuôn mẫu của Đấng Christ.

Ngay trước câu 21, Phao-lô đã liệt kê một loạt những chỉ dẫn cụ thể, chính là những “vũ khí thiện” để chúng ta sử dụng:

1. Tình yêu thương chân thật (câu 9): Tình yêu giả hình không thể thắng ác. Chỉ tình yêu thật, xuất phát từ tấm lòng (ἀνυπόκριτος - anypokritos, không giả dối), mới có sức mạnh chữa lành và cảm hóa.
2. Lấy lòng yêu mến làm cho nhau (câu 10): Sự cạnh tranh, đố kỵ, kiêu ngạo là mảnh đất màu mỡ cho điều ác. Sự tôn trọng và đề cao người khác (φιλόστοργοι - *philostorgoi*, yêu thương như người nhà) tạo ra một môi trường nơi điều ác khó tồn tại.
3. Siêng năng, sốt sắng (câu 11): Sự lười biếng thuộc linh và nguội lạnh tạo khoảng trống cho ma quỷ tấn công (Ê-phê-sô 4:27). Lòng nhiệt thành với Chúa là một lá chắn.
4. Phục vụ Chúa (câu 11): Khi tâm trí và hành động chúng ta hướng về sự phục vụ Chúa, chúng ta không còn thì giờ và tâm trí để toan tính điều ác.
5. Vui trong sự trông cậy, nhịn nhục trong sự hoạn nạn (câu 12): Sự bất mãn và nản lòng thường dẫn đến những phản ứng cay đắng. Niềm vui và sự kiên nhẫn trong Chúa là sức mạnh để đứng vững.
6. Cầu nguyện (câu 12): Đây là vũ khí mạnh mẽ nhất. Qua cầu nguyện, chúng ta mời quyền năng thiện lành của Đức Chúa Trời vào trong hoàn cảnh, để Ngài hành động.
7. Chúc phước cho kẻ bắt bớ (câu 14): Đây là sự đảo ngược hoàn toàn logic của thế gian, phá vỡ vòng xoáy “ác đền ác”.
8. Đồng vui, đồng khóc (câu 15): Sự đồng cảm chân thành phá tan bức tường ích kỷ – gốc rễ của nhiều điều ác.
9. Sống hòa thuận (câu 16, 18): Tránh kiêu ngạo, gắn bó với người hèn mọn, và chủ động tìm sự hòa thuận là cách chủ động gieo điều thiện.
10. Không tự mình báo thù (câu 19): Giao sự phán xét cho Đức Chúa Trời giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng của sự thù hận và trả thù, vốn là những điều ác trong lòng.
11. Lấy lòng nhân từ thắng kẻ thù (câu 20): Hành động cho kẻ thù ăn, uống (“lấy thanh đỏ mà chất trên đầu”) không phải để làm nhục họ, mà để “thâu góp những than lửa hồng” – một hình ảnh có thể nói về sự xấu hổ, hối cải, hoặc sự phán xét của Đức Chúa Trời. Hành động thiện lành này có sức mạnh phá vỡ lòng cứng cỏi.

Làm thế nào để chúng ta sống nguyên tắc này một cách cụ thể?

1. Trong Gia Đình: Khi xảy ra xung đột, thay vì lớn tiếng, im lặng hờn dỗi (những phản ứng “ác” thụ động), hãy chủ động nói lời hòa giải, xin lỗi, hoặc phục vụ đối phương một cách cụ thể (làm việc nhà, chuẩn bị một bữa ăn). Lấy hành động yêu thương để thắng sự giận dữ.

2. Tại Nơi Làm Việc/Học Tập: Khi bị nói xấu hoặc chèn ép, thay vì tham gia vào việc nói xấu lại hoặc tìm cách hãm hại, hãy chủ động tìm cơ hội để nói điều tốt về người đó, hoặc giúp đỡ họ trong công việc. Lấy sự chính trực và siêng năng (thiện) để thắng sự gian dối và lười biếng (ác).

3. Trên Mạng Xã Hội: Khi đối diện với những bình luận độc ác, thù địch, thay vì reply bằng một bài công kích dài, hãy có thể im lặng, hoặc trả lời bằng một câu chân thành, nhã nhặn, hoặc đơn giản là cầu nguyện cho người đó. Lấy sự điềm tĩnh và nhân từ thắng sự giận dữ vô danh.

4. Trong Cộng Đồng Hội Thánh: Khi thấy lỗi lầm của anh chị em, thay vì phàn nàn, chỉ trích sau lưng (ác), hãy tìm cách góp ý trong tình yêu thương và sự khiêm nhường, hoặc dùng lời cầu thay để che đậy (Ga-la-ti 6:1; I Phi-e-rơ 4:8). Lấy tình yêu thương xây dựng để thắng sự phán xét hủy diệt.

5. Trong Chính Tấm Lòng Mình: Khi sự ghen tị, tham lam, hoặc cay đắng nổi lên (những điều ác trong tư tưởng), đừng chỉ cố gắng dẹp nó đi. Hãy chủ động thay thế nó bằng sự biết ơn (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:18), bằng việc suy ngẫm Lời Chúa (Thi-thiên 119:11), và bằng lời cầu nguyện thú tội và tìm kiếm sự thánh khiết. Lấy sự thánh khiết thắng sự tội lỗi.

Một sai lầm nguy hiểm là cố gắng “lấy thiện thắng ác” bằng sức riêng và ý chí của xác thịt. Điều đó sẽ dẫn đến sự kiêu ngạo khi thành công hoặc thất vọng khi thất bại. Phao-lô đã nhấn mạnh ngay từ đầu chương: “Nhờ ơn đã ban cho tôi...” (câu 3). Khả năng sống đời sống mới này đến từ ân điển (χάρις - *charis*) của Đức Chúa Trời.

Chính Đức Thánh Linh, Đấng ngự trong chúng ta, mới có quyền năng để sản sinh ra “bông trái Thánh Linh” là “lòng yêu thương, sự vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ” (Ga-la-ti 5:22-23). Đây chính là bản chất của “điều thiện” mà chúng ta dùng để chiến đấu. Chiến lược của chúng ta là:

1. Ở Trong Đấng Christ (Giăng 15:5): Nhận biết sự bất lực của mình và luôn kết nối với Ngài như nhành nho với gốc nho.
2. Được Đầy Dẫy Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18): Đầu phục và để Ngài điều khiển mọi suy nghĩ, lời nói, hành động.
3. Mặc Lấy Khí Giới của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:10-18): Đặc biệt là “cây gươm của Đức Thánh Linh, là lời Đức Chúa Trời” (câu 17). Lời Chúa là tiêu chuẩn tối cao để phân biệt thiện và ác, và là nguồn sức mạnh để vâng theo.

Mạng lệnh “lấy điều thiện thắng điều ác” không phải là một công thức dễ dàng cho một cuộc sống yên bình, mà là một lời gọi tham gia vào cuộc chiến thuộc linh, noi gương Chúa Giê-xu. Đây là cốt lõi của đời sống Cơ Đốc nhân: chúng ta không chỉ tránh ác, mà còn theo đuổi điều thiện (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:15). Chiến thắng này không đến từ sự khôn ngoan hay đạo đức của con người, mà từ quyền năng của Thập tự giá và sự Phục sinh, nơi Đấng Christ đã đánh bại tội lỗi và sự chết. Khi chúng ta, bởi đức tin, bước đi trong Thánh Linh và áp dụng Lời Chúa cách cụ thể, chúng ta sẽ kinh nghiệm sự thật rằng: “Đấng ở trong các con là lớn hơn kẻ ở trong thế gian.” (I Giăng 4:4). Hãy can đảm gieo điều thiện vào mọi ngóc ngách của cuộc đời mình, với niềm tin chắc chắn rằng, đến kỳ chúng ta sẽ gặt lấy sự sống đời đời và sự vinh hiển trong Ngài (Ga-la-ti 6:8-9).