Ý Nghĩa của ‘Ngứa Ngáy Muốn Nghe’ trong 2 Ti-mô-thê 4:3
Trong bối cảnh một thế giới tràn ngập thông tin và vô số triết lý, lời cảnh báo của sứ đồ Phao-lô cho Mục sư trẻ Ti-mô-thê trở nên thời sự hơn bao giờ hết. 2 Ti-mô-thê 4:3 là một lời tiên tri chính xác về tình trạng tâm linh của con người trong thời kỳ cuối cùng, đặc biệt nhấn mạnh vào hiện tượng "ngứa ngáy muốn nghe". Hiểu rõ cụm từ này không chỉ là một bài học về ngữ nghĩa, mà còn là chìa khóa để Hội Thánh đương đầu với những thách thức trong sự dạy dỗ và giữ vững lẽ thật.
Bối Cảnh và Văn Mạch của 2 Ti-mô-thê 4:1-5
Để thấu hiểu câu 3, chúng ta phải đặt nó trong toàn bộ văn mạch mà Phao-lô đang trình bày. Đây là những lời trăn trối, di chúc thuộc linh của một sứ đồ già sắp chịu tử đạo, gửi cho người con thuộc linh yêu dấu. Ông đưa ra một mệnh lệnh long trọng:
"Ta ở trước mặt Đức Chúa Trời và trước mặt Đức Chúa Jêsus Christ, là Đấng sẽ đoán xét kẻ sống và kẻ chết, nhơn sự đến của Ngài và nước Ngài mà răn bảo con rằng: hãy giảng đạo, cố khuyên, bất luận gặp thời hay không gặp thời, hãy đem lòng rất nhịn nhức mà bẻ trách, nài khuyên, sửa trị, cứ dạy dỗ chẳng thôi." (2 Ti-mô-thê 4:1-2)
Mệnh lệnh "hãy giảng đạo" (κηρυξον τον λογον - *kēruxon ton logon*) không phải là một gợi ý, mà là một sứ mạng cấp bách, phải được thực hiện bất chấp hoàn cảnh thuận lợi ("gặp thời") hay khó khăn ("không gặp thời"). Phao-lô biết rõ rằng nhiệm vụ này sẽ ngày càng khó khăn, không phải vì thiếu phương tiện, mà vì sự thay đổi trong thị hiếu và tâm lý của người nghe. Điều đó dẫn ông đến lời tiên tri trong câu 3 và 4:
"Vì sẽ có một thời kia, người ta không chịu nghe đạo lành; nhưng vì họ ngứa tai, nên theo tình dục mình mà nhóm họp các giáo sư xung quanh mình; bịt tai không nghe lẽ thật, mà xây hướng về chuyện huyễn." (2 Ti-mô-thê 4:3-4)
Cấu trúc "Vì sẽ có một thời kia..." (εσται γαρ καιρος οτε - *estai gar kairos hote*) cho thấy đây là một lời tiên tri chắc chắn về một xu hướng sẽ xảy ra, không phải một khả năng. Điều này liên kết chặt chẽ với những mô tả về "những ngày sau rốt" trong 2 Ti-mô-thê 3:1-5, nơi con người trở nên "yêu mình, yêu tiền bạc, khoe khoang, xấc xược,... có hình thức của sự nhân đức, nhưng chối bỏ quyền phép của nhân đức ấy."
Giải Nghĩa Cụm Từ "Ngứa Ngáy Muốn Nghe" (Ngứa Tai)
Cụm từ then chốt trong câu 3 trong nguyên ngữ Hy Lạp là **"κνηθόμενοι τὴν ἀκοήν" (*knēthomenoi tēn akoēn*)**.
- κνηθόμενοι (knēthomenoi): Đây là phân từ hiện tại thụ động của động từ **κνάω (*knaō*)** có nghĩa đen là "gãi", "làm cho ngứa". Hình thái thụ động mang nghĩa "bị làm cho ngứa", "cảm thấy ngứa ngáy". Đó là một cảm giác khó chịu, bức bối, đòi hỏi phải được gãi để thỏa mãn. Trong ngữ cảnh tâm linh, nó mô tả một trạng thái tâm hồn bồn chồn, không thỏa mãn, luôn khao khát tìm kiếm điều gì đó mới lạ để làm dịu cơn "ngứa" bên trong.
- τὴν ἀκοήν (tēn akoēn): Có nghĩa là "thính giác", "tai", hoặc "sự nghe".
Như vậy, cụm từ diễn tả một **trạng thái tâm lý chủ động**: họ tích cực tìm kiếm và quy tụ các giáo sư xung quanh mình không phải để được sửa dạy bởi lẽ thật, mà để được "gãi" cơn ngứa của chính mình. Cơn "ngứa" này bắt nguồn từ "tình dục mình" (τὰς ἐπιθυμίας τὰς ἰδίας - *tas epithymias tas idias*), tức là những ham muốn, dục vọng, sở thích cá nhân của xác thịt.
Hậu quả tất yếu được nêu trong câu 4: "bịt tai không nghe lẽ thật" (ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν - *apo men tēs alētheias tēn akoēn apostrepsousin*). Động từ ἀποστρέφω (*apostrephō*) nghĩa là "quay đi khỏi", "từ bỏ". Họ chủ động xoay tai khỏi lẽ thật. Và họ "xây hướng về chuyện huyễn" (ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται - *epi de tous mythous ektrapēsontai*). "Chuyện huyễn" (μύθους - *mythous*) ám chỉ những câu chuyện hoang đường, những giáo lý giả tạo, những điều phù phiếm không có thực chất thuộc linh, nhưng lại hợp với sở thích của họ.
Những Hình Mẫu "Ngứa Ngáy Muốn Nghe" trong Kinh Thánh
Hiện tượng này không mới. Cựu Ước đã ghi lại nhiều ví dụ:
- Thời Tiên tri Ê-sai: Đức Chúa Trời phán về dân sự Ngài: "là kẻ nói cùng những đấng tiên tri rằng: Đừng nói tiên tri cho chúng tôi! Hãy giảng cho chúng tôi những lời vui vẻ; hãy nói cho chúng tôi những đều gian dối!" (Ê-sai 30:10). Họ muốn nghe những lời êm tai, báo yên ổn giả tạo, chứ không muốn nghe lời quở trách để ăn năn.
- Thời Tiên tri Mi-chê: Ông than thở về các tiên tri giả "nói xịt" khi được miếng ăn, nhưng tuyên chiến với ai không cho họ ăn (Mi-chê 3:5). Người nghe và người dạy cùng thỏa mãn nhau trong một vòng tròn sai lầm.
- Thời Chúa Giê-xu: Ngài trích dẫn Ê-sai khi giải thích lý do Ngài dùng ẩn dụ: "Vì lòng dân nầy đã cứng cỏi; đã làm cho nặng tai... e rằng mắt mình sẽ thấy, tai mình sẽ nghe, lòng mình sẽ hiểu, mà hối cải lại, và ta chữa lành cho chăng" (Ma-thi-ơ 13:15). Sự "cứng lòng" chính là nguyên nhân sâu xa dẫn đến "ngứa tai".
Trong Tân Ước, Phao-lô cũng cảnh báo Hội Thánh Cô-rinh-tô về những "siêu sứ đồ" giả mạo, những kẻ "giả dạng sứ đồ của Đấng Christ" (2 Cô-rinh-tô 11:13), và cảnh báo rằng người Cô-rinh-tô dễ dàng chịu nghe một "Chúa Jêsus khác", một "thần khác", một "tin lành khác" (2 Cô-rinh-tô 11:4). Đó chính là biểu hiện của cơn "ngứa tai" – muốn nghe điều mới lạ, phô trương, khác với Tin Lành đơn giản về thập tự giá.
Biểu Hiện của "Ngứa Ngáy Muốn Nghe" Ngày Nay
Lời tiên tri của Phao-lô đang ứng nghiệm rõ ràng trong thời đại chúng ta. Biểu hiện bao gồm:
- Chủ Nghĩa Thực Dụng Tâm Linh: Tìm kiếm những bài giảng về thành công, sức khỏe, giàu có, phước hạnh vật chất (Tin Lành Thịnh Vượng), trong khi xem nhẹ những đề tài về thập tự giá, sự chết đi với tội lỗi, sự thánh hóa, và sự chịu khổ vì Danh Chúa.
- Đề Cao Cảm Xúc và Kinh Nghiệm Cá Nhân: Đánh giá sự thờ phượng và lời giảng dạy dựa trên cảm giác phấn khích, "được phước", được khích lệ tức thời, thay vì dựa trên sự vâng phục Lẽ Thật khách quan của Kinh Thánh.
- Chống Lại Giáo Lý Căn Bản: Xem các giáo lý nền tảng (như sự đoán xét, tội lỗi, huyết chuộc tội) là cổ hủ, tiêu cực, và tìm kiếm những giáo lý "khai sáng" hơn, "bao dung" hơn, phù hợp với triết lý thế tục.
- Tôn Sùng Nhân Vật: "Nhóm họp các giáo sư xung quanh mình" – chạy theo các giáo sư, diễn giả nổi tiếng có tài hùng biện, có cá tính hấp dẫn, thay vì trung thành với Hội Thánh địa phương và mục sư được Chúa đặt để chăn bầy.
- Tiêu Thụ Tâm Linh: Xem việc nghe đạo như một hoạt động tiêu thụ, đi tìm "dịch vụ" nào đáp ứng tốt nhất nhu cầu cá nhân, thay vì xem mình là chi thể phải vâng phục và gây dựng Thân Thể Chúa.
Ứng Dụng Thực Tiễn cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Làm thế nào để chúng ta không rơi vào tình trạng "ngứa ngáy muốn nghe" và trung thành với Lẽ Thật?
1. Tự Kiểm Tra Động Cơ Nghe Đạo
Chúng ta nghe Lời Chúa để làm gì? Để được yên ủi, hay để được sửa dạy? Để tìm sự tán thành cho lối sống của mình, hay để được biến đổi theo ý muốn Chúa? Hãy cầu nguyện như Đa-vít: "Xét tôi, hỡi Đức Chúa Trời, và biết lòng tôi; thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi; xem thử tôi có lối ác nào chăng, xin dắt tôi vào con đường đời đời" (Thi thiên 139:23-24).
2. Yêu Mến và Tôn Trọng Toàn Bộ Kinh Thánh
Phao-lô khẳng định "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn" (2 Ti-mô-thê 3:16). Chúng ta không được "kéo chọn" những câu mình thích. Lời Chúa như một viên kim cương, cần được chiêm ngưỡng từ mọi góc độ. Những phân đoạn về ân điển phải đi đôi với phân đoạn về thánh khiết. Lời hứa phải đi cùng lời răn dạy.
3. Đánh Giá Sự Dạy Dỗ Dựa Trên Kinh Thánh, Không Phải Cảm Xúc
Phải có tinh thần của người Bê-rê: "ngày đêm tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng" (Công vụ 17:11). Câu hỏi quan trọng không phải là "Bài giảng này có hay không? Có làm tôi phấn khích không?" mà là "Điều này có đúng với Kinh Thánh không? Nó có tôn cao Chúa Giê-xu Christ và công việc cứu chuộc của Ngài không?"
4. Trung Thành với Hội Thánh Địa Phương và Sự Dạy Dỗ Lành Mạnh
Đừng "nhảy bầy" để tìm kiếm cảm giác mới. Đức Chúa Trời đặt các trưởng lão, mục sư trong Hội Thánh để chăn bầy (Công vụ 20:28; Ê-phê-sô 4:11-12). Hãy vâng phục và học hỏi nơi họ, ngay cả khi lời dạy có lúc khiến chúng ta khó chịu, bởi vì "Ấy chẳng có sự vui mừng trong lúc bị sửa phạt, nhưng chỉ có sự buồn bực; song về sau... thì sinh ra bông trái công bình và bình an cho những kẻ đã chịu luyện tập như vậy" (Hê-bơ-rơ 12:11).
5. Cầu Xin Chúa Ban cho Một Tấm Lòng và Đôi Tai Biết Vâng Phục
Sau cùng, đây là vấn đề của tấm lòng. Chúng ta cần Chúa ban cho mình "tai để nghe" (Ma-thi-ơ 11:15). Hãy cầu nguyện: "Lạy Chúa, xin cất khỏi con đôi tai ngứa ngáy chỉ muốn nghe điều hợp ý con. Xin cho con đôi tai mềm mại, sẵn sàng nghe Lẽ Thật của Ngài, dù Lẽ Thật ấy có phán xét chính những ham muốn thầm kín nhất của con. Xin giúp con yêu Ngài và yêu Lời Ngài hơn chính bản thân con."
Kết Luận: Lời Kêu Gọi của Phao-lô cho Mục Sư và Tín Hữu
Phao-lô không dừng lại ở việc mô tả bệnh trạng, mà đưa ra phương thuốc trong câu 5: "Nhưng con, phải có tiết độ trong mọi sự, hãy chịu cực khổ, làm việc của người giảng Tin Lành, mọi phận sự về chức vụ con phải làm cho đầy đủ."
Đối với những người giảng dạy (như Ti-mô-thê), lời kêu gọi là: - Tiết độ (νηφε - *nēphe*): Tỉnh táo, không say mèn vì sự nổi tiếng hay sự tán dương của đám đông. - Chịu cực khổ (κακοπαθησον - *kakopathēson*): Sẵn sàng chịu đựng gian khổ vì trung thành với Lẽ Thật. - Làm công việc của người giảng Tin Lành (εργον ποιησον ευαγγελιστου - *ergon poiēson euangelistou*): Tập trung vào cốt lõi: rao giảng Tin Lành cứu rỗi. - Làm tròn phận sự (πληροφορησον την διακονιαν σου - *plērophorēson tēn diakonian sou*): Hoàn thành chức vụ Chúa giao, bất chấp xu hướng của thời đại.
Đối với mỗi tín hữu, chúng ta được kêu gọi trở thành những người nghe biết phân biệt, yêu mến Lẽ Thật hơn cảm giác, và vững vàng trong đức tin. Trong một thế giới đầy những tiếng ồn và những giáo lý gây "ngứa tai", chúng ta hãy giữ cho đôi tai mình luôn hướng về tiếng nói của Đấng Chăn Hiền Lành: "Chiên ta nghe tiếng ta, ta quen nó, và nó theo ta" (Giăng 10:27). Chỉ có Ngài mới có "lời của sự sống đời đời" (Giăng 6:68).
Lời Chúa phán, dù có khi như gươm hai lưỡi xuyên thấu (Hê-bơ-rơ 4:12), nhưng đó là con đường dẫn đến sự sống và tự do thật. Mọi cơn "ngứa tai" khác cuối cùng chỉ dẫn đến sự trống rỗng và lầm lạc. Ước mong chúng ta luôn có thể thưa với Chúa: "Lạy Chúa, con có tai để nghe, xin phán, vì tôi tớ Ngài đang nghe."