Kinh Thánh nói gì về việc làm cha mẹ tốt?

Làm cha mẹ là một trong những sứ mệnh cao quý, thách thức và đầy trọng trách mà Đức Chúa Trời giao phó cho con người. Trong một thế giới với nhiều triết lý giáo dục và phương pháp nuôi dạy trẻ đa dạng, người tin Chúa tìm thấy nền tảng vững chắc và sự hướng dẫn khôn ngoan từ Lời Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá những nguyên tắc và mệnh lệnh Kinh Thánh dành cho vai trò làm cha mẹ, qua đó cung cấp một cái nhìn toàn diện và thuộc linh về bổn phận thánh này.

Trước khi đi vào những nguyên tắc thực hành, chúng ta cần hiểu quan điểm của Kinh Thánh về nguồn gốc và mục đích của con cái. Điều này đặt nền móng cho mọi thái độ và hành động của chúng ta.

Thi Thiên 127:3 tuyên bố rõ ràng: "Kìa, con cái là cơ nghiệp bởi Đức Giê-hô-va mà ra; Bông trái của tử cung là phần thưởng." Từ "cơ nghiệp" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "nachalah" (נַחֲלָה), mang ý nghĩa một di sản, một phần thừa kế quý giá, một tài sản được giao phó. Con cái không phải là "tài sản" để sở hữu, mà là một "sự ủy thác" (stewardship) quý giá từ chính Đức Chúa Trời. Cha mẹ là những người quản gia (stewards) được Chúa tin cậy giao phó để chăm sóc, nuôi nấng và dạy dỗ những linh hồn quý giá này trong một khoảng thời gian giới hạn.

Sáng Thế Ký 33:5 cho thấy cách Ê-sau nhìn nhận con cái: "...Các con trẻ mà Đức Chúa Trời đã làm ơn cho kẻ tôi tớ ông đó." Quan điểm này nhắc nhở chúng ta rằng con cái là ân điển, là ơn phước, ngay cả khi chúng đến trong những hoàn cảnh không như ý muốn của con người. Mọi sự sống đều đến từ Đức Chúa Trời (Sáng 1:27-28).

Mục đích tối thượng của việc làm cha mẹ không phải là để con cái thành công theo tiêu chuẩn thế gian, mà là để dẫn dắt chúng đến với mối quan hệ cứu rỗi với Chúa Giê-xu Christ và giúp chúng sống vì sự vinh hiển của Đức Chúa Trời. Đây là sứ mệnh trung tâm, xuyên suốt mọi giai đoạn phát triển của con trẻ.

Kinh Thánh đưa ra những hướng dẫn cụ thể, có thể được tóm gọn vào một số nguyên tắc chính yếu sau:

1. Dạy Dỗ Con Cái Về Lời Chúa Một Cách Cố Ý và Liên Tục
Đây là mệnh lệnh rõ ràng và nổi tiếng nhất liên quan đến việc nuôi dạy con cái trong Cựu Ước:

Phục Truyền Luật Lệ Ký 6:6-7 chép: "...Khá ân cần dạy dỗ điều đó cho con cái ngươi, và phải nói đến, hoặc khi ngươi ngồi trong nhà, hoặc khi đi ngoài đường, hoặc lúc ngươi nằm, hay là khi chỗi dậy." Phương pháp này không phải là một "lớp học" chính thức một lần mỗi tuần, mà là một lối sống. Sự dạy dỗ diễn ra trong mọi bối cảnh của đời sống thường nhật – "khi ngồi trong nhà" (thời gian thư giãn, ăn uống), "khi đi ngoài đường" (khi di chuyển, tham quan), "lúc nằm" (giờ kể chuyện trước khi ngủ), "khi chỗi dậy" (bắt đầu một ngày mới). Nó đòi hỏi sự chủ ý và đầu tư thời gian của cha mẹ.

Trong Tân Ước, sứ đồ Phao-lô nhắc lại nguyên tắc này: "Hỡi các người làm cha, chớ chọc cho con cái mình giận dữ, hãy dùng sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa mà nuôi nấng chúng nó" (Ê-phê-sô 6:4). Cụm từ "sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa" trong tiếng Hy Lạp là "paideia kai nouthesia tou Kyriou". "Paideia" (παιδεία) bao hàm toàn bộ quá trình giáo dục, huấn luyện, kỷ luật để hình thành nhân cách. "Nouthesia" (νουθεσία) là sự khuyên bảo, cảnh tỉnh, hướng dẫn mang tính sửa sai. Cả hai đều phải được đặt trên nền tảng "của Chúa" – tức là lấy Lời Chúa và các nguyên tắc của Ngài làm tiêu chuẩn.

2. Kỷ Luật Bằng Tình Yêu và Sự Công Bình
Kỷ luật là một phần không thể thiếu của tình yêu thương đích thực, nhưng nó phải được thực thi đúng cách.
Châm Ngôn 13:24 dạy: "Người nào kiêng roi vọt ghét con trai mình; Song ai thương con cái thì lo sửa trị nó cho sớm." "Roi vọt" ở đây không nên được hiểu theo nghĩa bạo lực hay ngược đãi thể xác, mà là biểu tượng của sự sửa phạt có kỷ luật, có ranh giới rõ ràng. Mục đích là để cứu linh hồn con trẻ khỏi sự hư mất (Châm Ngôn 23:13-14).
Châm Ngôn 22:15 cho biết: "Sự ngu dại vốn buộc vào lòng con trẻ; Song roi răn trị sẽ làm cho sự ấy lìa xa nó." Kỷ luật giúp uốn nắn bản tính tội lỗi bẩm sinh.
Tuy nhiên, kỷ luật phải đi đôi với sự nhạy cảm và khôn ngoan. Ê-phê-sô 6:4 cảnh báo: "chớ chọc cho con cái mình giận dữ". Điều này nói đến việc cha mẹ không nên hành động cách bất công, thiên vị, nóng nảy, khắc nghiệt quá mức, hoặc dùng lời lẽ làm tổn thương và dập tắt tinh thần con cái (Cô-lô-se 3:21). Kỷ luật phải xuất phát từ tình yêu, vì lợi ích tối cao của đứa trẻ, chứ không phải để trút giận hay khẳng định quyền lực.

3. Làm Gương Mẫu Trong Đức Tin và Nhân Cách
Con cái học nhiều nhất từ những gì chúng thấy, hơn là những gì chúng nghe. Đời sống thuộc linh và đạo đức của cha mẹ là bài học sống động nhất.
Sứ đồ Phao-lô kêu gọi: "Hãy bắt chước tôi, cũng như chính mình tôi bắt chước Đấng Christ vậy" (1 Cô-rinh-tô 11:1). Mặc dù nói với tín hữu, nguyên tắc này áp dụng mạnh mẽ trong gia đình. Cha mẹ không thể dạy con kiên nhẫn nếu chính mình hay nổi nóng; không thể dạy con trung thực nếu chính mình nói dối; không thể dạy con yêu mến Chúa nếu đời sống mình không phản ánh điều đó.
Đời sống cầu nguyện, đọc Kinh Thánh, tham dự nhóm lại với Hội Thánh, phục vụ, sự vui mừng, lòng biết ơn, và cách ứng xử trong khó khăn của cha mẹ chính là chương trình giảng dạy thực tế nhất cho con cái.

4. Nuôi Dưỡng và Bảo Vệ
2 Cô-rinh-tô 12:14 nói: "...Vì con cái chẳng nên vì cha mẹ dành của để dành, nhưng cha mẹ vì con cái." Điều này đề cập đến bổn phận cung cấp những nhu cầu vật chất và tình cảm cơ bản cho con cái. Điều này bao gồm thực phẩm, quần áo, chỗ ở, sự an toàn, sự chăm sóc sức khỏe, và quan trọng hơn là một môi trường tình yêu thương và ổn định về cảm xúc (1 Ti-mô-thê 5:8).
Đồng thời, cha mẹ có trách nhiệm bảo vệ con cái khỏi những ảnh hưởng độc hại về thuộc linh và đạo đức. Điều này đòi hỏi sự khôn ngoan trong việc quản lý phương tiện truyền thông, chọn lựa bạn bè, và giải thích cho con về những giá trị của thế gian trái ngược với giá trị của Nước Đức Chúa Trời.

5. Cầu Nguyện Không Thôi
Cuối cùng, nhưng là nền tảng của mọi sự, là đời sống cầu nguyện của cha mẹ dành cho con cái. Chúng ta nhìn thấy gương mẫu của Gióp, là người "dậy sớm, dâng của lễ thiêu tùy số chúng nó" cho các con mình (Gióp 1:5). Cha mẹ phải cầu thay cho con cái mình hằng ngày – cầu xin cho sự cứu rỗi, sự bảo vệ, sự khôn ngoan, một tấm lòng kính sợ Chúa, và tương lai của chúng. Chúng ta nhận ra giới hạn của mình và phó thác con cái cho Đấng yêu thương chúng còn hơn chính chúng ta.

Làm thế nào để áp dụng những nguyên tắc Kinh Thánh này vào cuộc sống bận rộn và đầy thách thức ngày nay?

1. Thiết Lập Thói Quen Thuộc Linh Gia Đình: Dành thời gian đặc biệt mỗi ngày (có thể trong bữa ăn tối hoặc trước khi ngủ) để đọc một phân đoạn Kinh Thánh ngắn, thảo luận đơn giản và cầu nguyện cùng nhau. Hãy để nó trở nên vui vẻ và tương tác, phù hợp với lứa tuổi.

2. Biến Các Tình Huống Thường Nhật Thành Bài Học: Khi xem một bộ phim, đọc tin tức, hoặc trải qua một xung đột, hãy hỏi: "Theo con, Chúa nghĩ gì về điều này?" hoặc "Kinh Thánh nói gì về cách xử lý tình huống này?" (Nguyên tắc Phục Truyền 6:7).

3. Kỷ Luật Với Sự Giải Thích và Hòa Giải: Khi cần sửa phạt, hãy bình tĩnh giải thích cho con về lỗi sai (dựa trên nguyên tắc Kinh Thánh nào, hoặc tại sao hành vi đó là nguy hiểm/hủy hoại). Sau kỷ luật, hãy ôm con và tái khẳng định tình yêu vô điều kiện của bạn, cũng như của Chúa. Đây là hình ảnh của ân điển và lẽ thật.

4. Xưng Nhận Lỗi Lầm và Cầu Xin Sự Tha Thứ: Khi bạn là cha mẹ nóng giận, phán xét sai, hoặc thất bại, hãy khiêm nhường xin lỗi con bạn. Điều này không làm mất uy quyền của bạn, mà dạy con bài học quý giá về sự khiêm nhường, ăn năn và ân điển của Chúa.

5. Ưu Tiên Cho Mối Quan Hệ Vợ Chồng Lành Mạnh: Một trong những món quà lớn nhất bạn có thể cho con cái là một gia đình có tình yêu thương và ổn định, nơi chúng thấy cha mẹ tôn trọng, yêu thương và trung thành với nhau. Điều này cho chúng một hình mẫu lành mạnh về các mối quan hệ và sự an ninh cảm xúc (Ê-phê-sô 5:22-33).

6. Dẫn Con Đến Với Hội Thánh: Hãy coi trọng việc thờ phượng chung và sinh hoạt Hội Thánh. Cho con thấy rằng đức tin không chỉ là chuyện cá nhân trong gia đình, mà còn là cộng đồng của những người tin Chúa.

Làm cha mẹ theo Kinh Thánh là một hành trình của đức tin, sự lệ thuộc và cầu nguyện. Không có cha mẹ nào hoàn hảo, vì tất cả chúng ta đều là những người được cứu chuộc đang trong quá trình nên thánh. Ân điển của Đức Chúa Trời bao phủ cả những thiếu sót của chúng ta với tư cách là cha mẹ.

Hãy nhớ lời hứa trong Châm Ngôn 22:6: "Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo; Dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó." Đây không phải là một lời hứa cứng nhắc về sự bảo đảm, mà là một nguyên tắc khôn ngoan: việc huấn luyện và định hướng thuộc linh từ sớm sẽ có một ảnh hưởng lâu dài và sâu sắc lên cuộc đời của một đứa trẻ. Phần còn lại, chúng ta phó thác cho sự nhân từ và chủ quyền của Đức Chúa Trời.

Cuối cùng, mô hình cao cả nhất về tình phụ tử là chính Đức Chúa Trời. Ngài là Cha Toàn Hảo (Ma-thi-ơ 5:48), đầy lòng thương xót, nhẫn nại, công bình và yêu thương. Khi chúng ta ở trong Chúa Giê-xu Christ, chúng ta được ban quyền năng và sự khôn ngoan của Thánh Linh để thực hiện sự ủy thác thiêng liêng này. Hãy bền đỗ, không mỏi mệt, vì công lao của bạn trong Chúa chẳng hề vô ích (1 Cô-rinh-tô 15:58).