Có Sai Không Khi Thất Vọng Về Chúa?
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều có những lúc đối diện với câu hỏi sâu kín và đầy day dứt: "Có sai không khi tôi cảm thấy thất vọng về Chúa?". Cảm giác này thường nảy sinh khi lời cầu nguyện dường như không được đáp lời, khi hoàn cảnh trái ngược hoàn toàn với lời hứa chúng ta đọc trong Kinh Thánh, hoặc khi sự đau khổ ập đến một cách tưởng chừng như vô lý. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát cảm xúc “thất vọng về Chúa” dưới ánh sáng của Lời Chúa, qua các gương mẫu trong Kinh Thánh, và tìm kiếm một hướng đi đức tin lành mạnh, chân thật.
I. Định Nghĩa "Thất Vọng" Trong Bối Cảnh Đức Tin
Trước hết, chúng ta cần phân biệt giữa sự thất vọng (disappointment) và sự nghi ngờ, chối bỏ đức tin (doubt/rejection). Từ "thất vọng" trong tiếng Việt diễn tả trạng thái buồn bã, chán nản vì không đạt được điều mong đợi. Trong bối cảnh thuộc linh, đó có thể là cảm giác Chúa không hành động theo cách, thời điểm, hoặc kết quả mà chúng ta kỳ vọng.
Từ ngữ Hy Lạp trong Tân Ước thường được dùng để mô tả cảm giác đau buồn, thất vọng sâu sắc là «λυπέω» (lypeō), có nghĩa là "gây đau buồn, đau khổ, phiền muộn" (xem Giăng 16:20). Đây là một cảm xúc chân thật của con người. Kinh Thánh không lên án cảm xúc này như một tội lỗi, nhưng chỉ cho chúng ta cách xử lý nó.
II. Những Gương Mẫu Thất Vọng Và Bối Rối Trong Kinh Thánh
Kinh Thánh trung thực ghi lại những khoảnh khắc thất vọng, bối rối của những người hết lòng kính sợ Chúa. Điều này an ủi chúng ta rằng chúng ta không cô đơn trong cuộc chiến này.
1. Tiên Tri Giê-rê-mi: Ông được gọi là "tiên tri khóc lóc" vì phải rao ra sự phán xét cho dân sự yêu dấu của mình, trong khi lời rao giảng bị khinh thường và ông chịu đựng sự chống đối khốc liệt. Ông đã thốt lên lời than thở đầy thất vọng: “Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài đã khuyên dỗ tôi, và tôi đã chịu khuyên dỗ; Ngài mạnh hơn tôi, và đã được thắng. Trọn ngày tôi thành trò cười, mỗi người đều nhạo báng tôi... Đức Giê-hô-va vạn quân ôi! tôi không nói đến Ngài nữa, cũng chẳng nhân danh Ngài mà nói nữa; vì lời của Ngài trở thành sự sỉ nhục và trò cười cho tôi trọn ngày” (Giê-rê-mi 20:7-9, KTTL 1925).
Đây là một cuộc tranh chiến thuộc linh chân thật, nhưng cuối cùng, lời Chúa trong lòng ông như "lửa cháy" khiến ông không thể im lặng.
2. Vua Đa-vít: Các Thi Thiên là kho tàng những lời cầu nguyện chân thật nhất, trong đó có nhiều bài diễn tả sự thất vọng, cảm giác bị Chúa bỏ rơi. “Hỡi Đức Chúa Trời tôi, tôi kêu cầu ban ngày, nhưng Chúa không đáp lại; Ban đêm cũng vậy, mà chẳng được an nghỉ” (Thi Thiên 22:2).
Hay: “Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài sẽ lìa bỏ tôi cho đến chừng nào? Ngài ẩn mặt Ngài khỏi tôi cho đến bao giờ?” (Thi Thiên 13:1).
Đa-vít không che giấu cảm xúc của mình; ông đem hết sự bối rối, thất vọng đó trình dâng lên Chúa. Điều đáng chú ý là các Thi Thiên này thường kết thúc bằng sự tuyên xưng đức tin và ngợi khen (xem Thi Thiên 13:5-6), cho thấy một hành trình từ thất vọng đến tín thác.
3. Gióp: Đây có lẽ là hình ảnh rõ ràng nhất về sự thất vọng cùng cực. Sau khi mất tất cả tài sản, con cái và sức khỏe, Gióp than thở: “Phàm điều gì tôi kính sợ bèn xảy đến cho tôi; Điều chi tôi ghê hãi lâm vào mình tôi. Tôi chẳng được bình an chẳng được an nghỉ, chẳng được yên ổn; Sự bối rối đã đến trên tôi” (Gióp 3:25-26).
Ông chất vấn sự công bình và kế hoạch của Đức Chúa Trời. Cuối cùng, Chúa không đáp trả các câu hỏi của Gióp bằng lý lẽ, nhưng bằng sự hiện diện và bày tỏ quyền năng, sự khôn ngoan tối cao của Ngài (Gióp 38-41). Phản ứng của Gióp là ăn năn và tín thác (Gióp 42:1-6).
III. Chúa Giê-xu Christ: Đấng Thấu Hiểu Cảm Giác Bị Bỏ Rơi
Đỉnh điểm của sự đồng cảm với nỗi thất vọng của chúng ta được bày tỏ nơi chính Chúa Giê-xu. Trên thập tự giá, Ngài đã kêu lên lời mà mọi sự thất vọng về Chúa đều hướng về: “Ê-lô-i, Ê-lô-i, lam-ma-sa-bách-ta-ni?” nghĩa là: “Đức Chúa Trời tôi, Đức Chúa Trời tôi, sao Ngài lìa bỏ tôi?” (Mác 15:34).
Đây là lời trích từ Thi Thiên 22:1. Trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ, từ «לָמָה» (lamah) nghĩa là "tại sao?". Đây là tiếng kêu thương của Con Đức Chúa Trời, Đấng đang gánh chịu tội lỗi và sự đoán phạt thay cho nhân loại, trong giây phút tối tăm nhất khi Ngài tạm thời kinh nghiệm sự chia cách khỏi Cha. Chúa Giê-xu đã trải qua cảm giác bị Đức Chúa Trời bỏ rơi để chúng ta không bao giờ phải trải qua điều đó một cách vĩnh viễn. Vì vậy, khi chúng ta thất vọng và cảm thấy Chúa xa cách, chúng ta có thể đến với Ngài là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm thấu hiểu mọi sự yếu đuối của chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:15-16).
IV. Phân Biệt: Cảm Xúc Thất Vọng Chân Thật vs. Tội Lỗi Nghi Ngờ
Vậy, đâu là ranh giới? Cảm xúc thất vọng tự nó không phải là tội. Tội lỗi nằm ở hành động và thái độ chúng ta chọn lựa dựa trên cảm xúc đó.
- Chân thật với Chúa (không phải tội): Như Đa-vít và Chúa Giê-xu, mang mọi cảm xúc, thắc mắc đến trình dâng lên Chúa. Đây là hành động của đức tin, vì nó thừa nhận Ngài là Đấng có thể đối diện với sự thật lòng chúng ta.
- Đóng lòng lại, cay đắng, quay lưng (là tội): Để sự thất vọng dẫn đến sự cay đắng chống nghịch lại Chúa, từ bỏ mối tương giao, hoặc nghi ngờ bản tính tốt lành của Ngài. Hê-bơ-rơ 3:12 cảnh báo:
“Hỡi anh em, hãy giữ lấy, kẻo trong ai trong anh em có lòng dữ và chẳng tin mà trái bỏ Đức Chúa Trời hằng sống chăng.”
Từ Hy Lạp «ἀποστρέφω» (apostrephō) ở đây có nghĩa là "quay đi, từ bỏ".
Chìa khóa là hướng sự thất vọng VỀ Chúa, chứ không phải RA XA Chúa.
V. Ứng Dụng Thực Tế: Xử Lý Sự Thất Vọng Cách Lành Mạnh
1. Thành Thật Trong Sự Cầu Nguyện: Hãy noi gương các Thi Thiên. Nói với Chúa: "Con cảm thấy thất vọng vì... Con không hiểu tại sao... Con cảm thấy Ngài im lặng." Sự thành thật phá vỡ sự giả hình và mở ra cánh cửa cho sự chữa lành.
2. Đặt Niềm Tin Vào Bản Tính Chúa, Không Vào Hoàn Cảnh: Khi hoàn cảnh mâu thuẫn với cảm nhận của chúng ta về Chúa, hãy chọn tin cậy vào điều Kinh Thánh mặc khải về Ngài: Ngài là yêu thương (1 Giăng 4:8), khôn ngoan (Rô-ma 11:33), công bình (Phục Truyền 32:4), và thành tín (2 Ti-mô-thê 2:13). Như Gióp tuyên bố: “Dầu Chúa giết tôi, tôi cũng còn nhờ cậy nơi Ngài” (Gióp 13:15a).
3. Nhìn Vào Thập Tự Giá: Thập tự giá là bằng chứng tối hậu và không thể chối cãi về tình yêu và sự cam kết của Chúa dành cho chúng ta (Rô-ma 5:8). Khi thất vọng, hãy nhìn lên thập tự giá và nhắc nhở lòng mình: "Đây là Đức Chúa Trời mà tôi đang thất vọng sao? Ngài đã hiến chính Con Ngài vì tôi."
4. Tìm Kiếm Góc Nhìn Cộng Đồng: Đừng cô lập bản thân. Hãy chia sẻ một cách khôn ngoan với những anh chị em trưởng thành trong đức tin. Họ có thể cầu nguyện cho bạn, nhắc nhở bạn về lẽ thật, và nâng đỡ bạn (Truyền Đạo 4:9-12).
5. Kiên Trì Trong Sự Vâng Phục: Cảm xúc có thể thay đổi, nhưng sự vâng phục Lời Chúa phải là nền tảng. Tiếp tục đọc Kinh Thánh, thờ phượng, phục vụ, ngay cả khi lòng không cảm thấy hứng thú. Hành động đức tin thường dẫn dắt cảm xúc đi theo sau.
Kết Luận
Cảm giác thất vọng về Chúa là một phần của trải nghiệm con người trong hành trình đức tin giữa một thế giới đổ vỡ. Kinh Thánh không lên án cảm xúc ấy, nhưng mời gọi chúng ta đem nó đến trước mặt Đấng có thể cất mang gánh nặng đó. Sự thất vọng không phải là dấu hiệu của đức tin yếu kém, mà có thể là cơ hội để đức tin trưởng thành sâu sắc hơn—chuyển từ đức tin dựa trên cảm nhận và hoàn cảnh, sang đức tin đặt nền trên bản tính bất biến của Đức Chúa Trời và công việc hoàn tất của Chúa Giê-xu Christ.
Hãy nhớ lời của sứ đồ Phao-lô, người cũng trải qua vô vàn khó khăn thất vọng: “Hãy vui mừng trong sự trông cậy, nhịn nhục trong sự hoạn nạn, bền lòng mà cầu nguyện” (Rô-ma 12:12).
Sự trông cậy («ἐλπίς» elpis) của chúng ta không đặt trên việc Chúa sẽ làm theo ý mình, mà trên lời hứa rằng Ngài đang làm mọi sự hiệp lại vì ích lợi cho những kẻ yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28), và rằng một ngày kia, mọi nước mắt, đau đớn và thất vọng sẽ được lau sạch mãi mãi (Khải Huyền 21:4).
Bài nghiên cứu sử dụng bản Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925 (Bản Truyền Thống). Các thuật ngữ nguyên ngữ được tham khảo từ công cụ nghiên cứu Strong's Concordance.