Tại Sao Giô-suê Lại Nguyền Rủa Giê-ri-cô Trong Giô-suê 6:26?
Trong hành trình chinh phục Đất Hứa, sự kiện thành Giê-ri-cô sụp đổ là một dấu mốc quyền năng và biểu tượng. Tuy nhiên, điều gây chú ý và đôi khi gây thắc mắc cho độc giả Kinh Thánh là lời tuyên bố nghiêm túc của Giô-suê sau chiến thắng: “Lúc đó, Giô-suê phát thề mà rằng: Phàm ai chổi dậy xây lại thành Giê-ri-cô nầy sẽ bị rủa sả trước mặt Đức Giê-hô-va! Đặt nền nó lại thì mất con đầu lòng, dựng cửa nó lên thì mất con út mình.” (Giô-suê 6:26, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Lời nguyền rủa này không phải là một phản ứng cảm xúc nhất thời, mà là một sắc lệnh thần học quan trọng, xuất phát từ ý muốn của chính Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá bối cảnh, ý nghĩa, và sự ứng nghiệm của lời nguyền rủa, đồng thời rút ra những bài học thuộc linh thiết yếu cho Hội Thánh ngày nay.
Để hiểu lời nguyền rủa, trước hết phải hiểu bản chất của trận chiến tại Giê-ri-cô. Đây không đơn thuần là một cuộc chinh phục đất đai của một dân tộc, mà là sự thi hành án phạt của Đức Chúa Trời (Divine Judgment). Dân A-mô-rít và Ca-na-an trong vùng đã tích lũy tội ác đến mức đầy trọn (Sáng-thế Ký 15:16). Sự thờ hình tượng, tế con cái cho thần Mo-lóc, và các hành vi đồi bại khác đã khiến sự đoán phạt trở nên cần thiết. Thành Giê-ri-cô, với những bức tường kiên cố, trở thành biểu tượng đầu tiên của sự chống nghịch lại Đức Chúa Trời và dân sự Ngài trên Đất Hứa.
Trận đánh Giê-ri-cô được Đức Giê-hô-va chỉ huy trực tiếp (Giô-suê 5:13-15). Mọi chi tiết – từ việc đi vòng thành, thổi kèn, cho đến tiếng la – đều tuân theo mạng lệnh thiêng liêng. Toàn bộ thành, mọi vật trong đó (trừ vàng, bạc, đồ đất), đều bị “diệt sạch” (devoted to destruction), tiếng Hê-bơ-rơ là “khérem” (חֵרֶם). Khái niệm khérem này vô cùng quan trọng: nó chỉ về vật hiến tế hoàn toàn cho Đức Giê-hô-va, thường thông qua sự hủy diệt, như một cách tẩy sạch sự ô uế khỏi vùng đất thánh. Giê-ri-cô trở thành của lễ thiêu toàn phần đầu tiên dâng lên Đức Chúa Trời trên Đất Hứa. Vì vậy, thành này không còn thuộc về con người nữa, mà đã được biệt riêng (thánh hóa) cho sự phán xét của Đức Chúa Trời.
Lời thề của Giô-suê có thể được phân tích qua ba khía cạnh:
1. Mục Đích Răn Đe và Ghi Nhớ: Việc cấm xây lại Giê-ri-cô là một đài kỷ niệm sống động về sự phán xét và ân điển của Đức Chúa Trời. Nó nhắc nhở mọi thế hệ Y-sơ-ra-ên rằng chiến thắng đến từ Đức Giê-hô-va, không phải từ sức người. Thành để hoang phế ấy là lời cảnh cáo về hậu quả của tội lỗi và sự chống nghịch Đức Chúa Trời. Nó cũng ngăn ngừa việc ai đó tái lập một trung tâm tội ác cũ, biến nơi từng bị rủa sả thành chỗ ở.
2. Ngôn Ngữ Của Lời Nguyền: Cụm từ “bị rủa sả trước mặt Đức Giê-hô-va” (tiếng Hê-bơ-rơ: “arur liphne YHVH”) mang trọng lượng nặng nề. “Arur” (אָרוּר) có nghĩa là bị nguyền rủa, bị ghét bỏ, bị tách khỏi phước hạnh và sự bảo vệ của Đức Chúa Trời. Hình phạt cụ thể là: người đặt nền móng sẽ mất con đầu lòng, và người dựng cửa sẽ mất con út. Điều này cho thấy cái giá của sự bất tuân là sự mất mát thảm khốc nhất trong gia đình, đánh vào tuyến thừa kế và tương lai của dòng họ. Đây không phải là một lời nguyền tùy tiện, mà là một sự công bố trước về hình phạt định sẵn từ trời.
3. Bản Chất Của Lời Thề: Giô-suê hành động với tư cách là người lãnh đạo được Đức Chúa Trời ủy quyền. Lời thề này có thể hiểu là ông đang công bố ý muốn của Đức Chúa Trời, chứ không phải ý riêng mình. Trong văn hóa giao ước, lời thề là bất khả kháng và ràng buộc. Bằng việc phát thề, Giô-suê đặt dấu ấn vĩnh viễn của sự phán xét thiêng liêng lên địa điểm này.
Sự chính xác kinh khiếp của lời nguyền được chứng minh khoảng 500 năm sau, được ghi lại trong 1 Các Vua 16:34: “Đang đời vua ấy, Hi-ên người Bê-tên xây lại thành Giê-ri-cô; nền nó thì tổn hại A-bi-ram, là con đầu lòng của Hi-ên, và các cửa nó thì tổn hại Sê-bút, là con út của Hi-ên; y như lời của Đức Giê-hô-va đã cậy miệng Giô-suê, con trai của Nun, mà phán ra.”
Sự kiện này xảy ra dưới thời vua A-háp, một thời kỳ đen tối khi Y-sơ-ra-ên sa vào thờ hình tượng cực độ. Hi-ên người Bê-tên đã dám khinh thường lời cảnh báo của Đức Chúa Trời. Kết quả thật đúng như lời: con đầu lòng chết khi đặt nền, con út chết khi dựng cửa. Sự ứng nghiệm này khẳng định mấy điều:
- Tính chất tiên tri của Lời Đức Chúa Trời: Lời Ngài phán, dù qua nhiều thế kỷ, chắc chắn sẽ thành tựu.
- Sự nghiêm trọng của tội bất tuân: Tội coi thường mạng lệnh thánh của Đức Chúa Trời dẫn đến hậu quả thảm khốc.
- Bản chất không thay đổi của Đức Chúa Trời: Ngài là Đấng Thánh Khiết, không xem sự khinh dể là nhỏ.
Trong Tân Ước, sự kiện Giê-ri-cô và lời nguyền rủa được nhắc đến như một bài học đức tin và cảnh cáo. Hê-bơ-rơ 11:30 ca ngợi đức tin của dân Y-sơ-ra-ên: “Bởi đức tin, các tường thành Giê-ri-cô bị đổ xuống...” Trong khi đó, việc Ra-háp được cứu (Hê-bơ-rơ 11:31) cho thấy ân điển có sẵn cho bất kỳ ai ăn năn và tin cậy Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, ngay cả trong thành bị rủa sả.
Quan trọng hơn, Giê-ri-cô trở thành hình bóng về sự phán xét cuối cùng đối với thế gian tội lỗi và sự giải cứu cho những ai thuộc về Chúa. Chúa Giê-xu Christ, qua sự chết và sống lại của Ngài, đã phá đổ “các thành lũy” của tội lỗi và Sa-tan (Cô-lô-se 2:15). Người tin Chúa Giê-xu được giải cứu khỏi “sự rủa sả của luật pháp” (Ga-la-ti 3:13), vì Đấng Christ đã gánh lấy sự rủa sả đó thay cho chúng ta trên cây thập tự.
Vì vậy, lời nguyền trên Giê-ri-cô nhắc chúng ta về hai thực tại: sự thánh khiết đáng sợ của Đức Chúa Trời khi phán xét tội lỗi, và ân điển vĩ đại của Ngài dành cho những ai trú ẩn trong Đấng Christ, “thành ẩn náu vững chắc” của chúng ta (Hê-bơ-rơ 6:18).
Lời nguyền rủa Giê-ri-cô không phải là một câu chuyện xa xưa, mà ẩn chứa những nguyên tắc thuộc linh sâu sắc cho chúng ta ngày nay:
1. Tôn Trọng Tính Thánh Khiết của Đức Chúa Trời: Chúng ta có khuynh hướng xem nhẹ tội lỗi. Bài học Giê-ri-cô nhắc nhở rằng Đức Chúa Trời là thánh khiết, và Ngài nghiêm túc với tội lỗi. Đời sống chúng ta phải là đời sống của sự thánh khiết và kính sợ Đức Chúa Trời (1 Phi-e-rơ 1:15-16).
2. Vâng Lời Trọn Vẹn và Đúng Cách: Dân Y-sơ-ra-ên thắng trận vì vâng lời từng chi tiết. Hi-ên thất bại vì bất tuân. Chúng ta được kêu gọi vâng phục Lời Chúa một cách trọn vẹn, không thêm bớt hay chọn lọc, ngay cả khi không hiểu hết lý do.
3. Cảnh Giác Với Việc “Xây Lại Giê-ri-cô” Thuộc Linh: “Giê-ri-cô” trong đời sống chúng ta có thể là những thói quen tội lỗi cũ, những mối quan hệ độc hại, hay những tư tưởng phản nghịch lại Đức Chúa Trời mà chúng ta đã từng từ bỏ nhờ quyền năng Ngài. Đừng bao giờ tìm cách “xây dựng lại” những điều này. Hãy để chúng ở trong tình trạng đổ nát dưới sự phán xét của thập tự giá.
4. Sống Với Tầm Nhìn Vĩnh Cửu: Hi-ên có lẽ đã thấy cơ hội kinh tế hoặc chính trị trong việc xây lại thành, nhưng ông đã đánh mất điều quý giá nhất – các con của mình – vì sự mù quáng thuộc linh. Điều này cảnh tỉnh chúng ta: đừng đánh đổi những giá trị đời đời (mối quan hệ với Chúa, gia đình, linh hồn) để lấy những thành công tạm bợ của thế gian.
5. Tìm Nương Náu Trong Đấng Christ, Thành Ẩn Náu Đích Thực: Câu chuyện chỉ ra hai nhóm người: những kẻ bị diệt trong thành, và Ra-háb cùng gia đình được cứu nhờ dấu hiệu chỉ dây màu đỏ. Đó là hình bóng về huyết của Chúa Giê-xu. Sự an toàn duy nhất khỏi cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi là trú ẩn dưới huyết báu của Đấng Christ (Rô-ma 3:25).
Lời nguyền rủa của Giô-suê trên Giê-ri-cô là một hành động thần quyền, biến thành này thành một tượng đài vĩnh viễn về sự phán xét thánh khiết của Đức Chúa Trời và tính tất yếu của sự vâng lời. Nó không thể tách rời khỏi khái niệm khérem – sự hiến dâng toàn bộ cho Đức Giê-hô-va. Sự ứng nghiệm nghiêm túc qua bi kịch của Hi-ên chứng minh rằng Lời Đức Chúa Trời không trở về không, nhưng làm trọn điều Ngài đã phán.
Đối với Cơ Đốc nhân trong thời đại ân điển, câu chuyện này vang vọng như một hồi chuông cảnh tỉnh: Chúa Giê-xu Christ đã gánh lấy sự rủa sả thay cho chúng ta, nhưng chúng ta được kêu gọi bước đi trong sự kính sợ và vâng phục. Hãy để những “thành Giê-ri-cô” của đời sống cũ mãi mãi đổ nát, và kiến tạo cuộc đời mình trên nền đá là Christ, Đấng duy nhất đảm bảo cho chúng ta sự sống và phước hạnh đời đời, thoát khỏi mọi lời rủa sả.
“Đấng Christ đã chuộc chúng ta khỏi sự rủa sả của luật pháp, bởi Ngài đã nên sự rủa sả vì chúng ta... hầu cho chúng ta nhờ đức tin mà nhận lãnh Đức Thánh Linh đã hứa cho.” (Ga-la-ti 3:13-14).